در دنیای امروز، مدیریت پس از برداشت محصولات کشاورزی به موضوعی مهم تبدیل شده است.از یک طرف افزایش جمعیت و تغییر الگوی مصرف و از طرف دیگر منابع محدود، موجب شده است که هزینه­های موادغذایی، بخش عمده­ای از بودجه خانوار و نیز بخش عظیمی از هزینه­های کلان کشور را به خود اختصاص دهد. بنابراین همه کشورها در طول مراحل پس از برداشت محصولات کشاورزی ،سرمایه­گذاری لازم را انجام می­دهند تا به طور چشمگیری ضایعات حاصل را کاهش دهند ]1.[

میوه­ها و سبزی­ها بخش مهمی از رژیم غذایی انسانها را تشکیل می­دهند. این محصولات منبع عمده انواع ویتامین­ث هستند و سهم قابل­توجهی در تامین کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، اسیدفولیک و ویتامین­های دیگر گروه ب دارند. همچنین میوه و سبزی­های تازه دارای مقادیر قابل­توجهی از مواد­معدنی مانند کلسیم و آهن هستند که نقش مهمی در نیاز غذایی و سلامت جامعه ایفا می­کند [12، 22]. یکی از مشکلات تجاری میوه وسبزی­ها عمر کوتاه پس از برداشت آنها است. میوه­ها و سبزی­ها موجودات زنده­ای هستند که پس از برداشت نیز به تنفس خود ادامه داده که این امر می­تواند موجب فساد محصولات شده و ضایعات پس از برداشت آنها را افزایش دهد [85]. دلایل اصلی فساد میوه­ها، چروکیدگی به دلیل از دست­دهی آب و تجزیه مواد­غذایی می­باشد [93].

گوجه­فرنگی یکی از بیشترین سبزیجاتی است که به صورت تازه در جهان امروز مصرف می­گردد [11،111]. گوجه­فرنگی با دارا بودن مقدار قابل توجهی از قندها، ویتامین­ها، مواد­معدنی، لیکوپن و دیگر کارتنوئیدها، سهم قابل­توجهی از تغذیه انسان را به خود اختصاص داده است [59، 63، 105،113]، که به صورت گسترده­ای در سراسر جهان مصرف می­شودو دارای مزایای زیادی برای سلامتی انسان می­باشد [59، 75 [. میوه گوجه­فرنگی به علت بافت نرم و آبکی، در زمان بعد از برداشت از فساد­پذیری بالایی بر­خوردار می­باشد، به خصوص در شرایطی که میوه نرم است، فاصله محل تولید تا مصرف زیاد است وشرایط حمل ونقل و نگهداری مناسب نیست، درصد ضایعات میوه خیلی بالا می­رود [8]. گوجه­فرنگی طول­عمر بسیار کوتاهی دارد، که معمولا حدود 2 تا 3 هفته به طول می­انجامد. هر اندازه سفتی بافت میوه زیاد باشد، میوه از نگهداری بهتر و کاهش ضایعات کمتری برخوردار خواهد بود. اگر تحت شرایط خاصی بتوان از نرم شدن سریع میوه جلوگیری نمود و کیفیت میوه را حتی برای مدت کوتاهی حفظ کرد، در آن صورت می­توان از درصد بالای ضایعات این محصول جلوگیری به عمل آورد. این موضوع مخصوصا در مواقعی از فصل، که تولید و عرضه بیش از تقاضا می­باشد از اهمیت زیادتری برخوردار است [8، 61].

کلسیم که یکی از عناصر غذایی ماکرو و ضروری برای گیاهان محسوب می­گردد، نقش اساسی را در پایداری غشا و تثبیت دیواره سلولی در گیاه ایفا می­کند [73]. شاید مهمترین کمبود شناخته شده کلسیم در گیاهان پوسیدگی گلگاه باشد [101].

2-1- تاریخچه گوجه فرنگی

گوجه­فرنگی، با نام علمی Lycopersicon esculentum یکی از مهم­ترین سبزی های تیره بادمجانیان[1] می­باشد که ازدشت­های ساحلی غرب

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 آمریکای جنوبی منشأ گرفته و اهلی کردن آن در مکزیک انجام گرفته است. گوجه­فرنگی برای اولین بار در اواسط قرن شانزدهم وارد اروپا شد. سال­های زیادی این گیاه به صورت زینتی در اروپا کشت می­شد و تا حدود سال 1820 میلادی در اروپا تنها برای گیاه­شناسان و داروسازان جالب توجه بود ]3 ، 10، 18[. این گیاه در مکزیک توماتل[2] نام داشت که بعدا در اسپانیا و پرتقال آن را توماته[3]  نامیدند. گوجه­فرنگی نخستین بار در اواسط قرن 18 به صورت سبزی کشت شد اما به علت متعلق بودن این گیاه به تیره تاج ریزی و سمی دانستن میوه­هایش، روند رونق کشت و پذیرش آن در بازار به کندی صورت گرفت. امروزه گوجه­فرنگی از پرطرفدارترین سبزی­های میوه­ای می­ باشد ]16[. گوجه فرنگی یکی از محصولات ارزشمند سبزی و صیفی در خاورمیانه به شمار می­آیدکه به صورت خام و یا فرآوری شده مصرف می­گردد و در بین سبزی­ها، پس از سیب زمینی از نظر اقتصادی در مقام دوم جهان قرار دارد ]25[.

3-1- گیاهشناسی گوجه فرنگی

گوجه­فرنگی گیاهی است علفی و یکساله با برگ­های مرکب و متناوب، ، دارای 7 تا 9 عدد برگچه نامساوی، برگ­ها و ساقه پوشیده از کرک­های ریز هستند. کرک­ها در واریته های مختلف متفاوت بوده و غدد ترشحی آن از سلول­های منفرد و یا چند سلولی وجود دارد ]3[. گل­های زرد رنگ گوجه­فرنگی روی گل­آذین­های خوشه­ای مرکب در فاصله بین دو گره ساقه ظاهر می­شوند. هر گل دارای 5 کاسبرگ است که ابتدا کوتاه­تر از گلبرگ­ها ولی در موقع رسیدن میوه بلند­تر می­شوند. تعداد گلبرگ­ها 5 عدد که به هم پیوسته­اند و تعداد پرچم­ها نیز 5 عدد که بساک آن­ها بزرگ و میله آن­ها کوتاه است و تخمدان معمولا دارای 4 تا 8 برچه می­باشد. بذور گوجه­فرنگی کوچک، سبک، پهن و به رنگ زرد مایل به قهوه­ای می­باشند و سطح بذور آن از کرک­های ریزی پوشیده شده است. در هر گرم بذر حدود 300  دانه بذر یافت می­شود، در بهترین شرایط قوه نامیه خود را 4 تا 5 سال می­تواند حفظ نماید و یک هفته پس از کشت معمولا بذر­ها سبز می­شوند ]25[.

دو فرم اصلی گوجه­فرنگی که امروزه پرورش می­یابند شامل:

1) گوجه فرنگی­های با رشد محدود یا گوجه­فرنگی­های بوته­ای[1] که عمدتا به منظور فرآوری و در تولید مزرعه ای کشت می­شوند. این گیاهان دارای یک دوره­ی محدود گلدهی بوده که در پی آن رشد میوه در یک دوره زمانی خاص صورت می­گیرد.

2) گوجه­فرنگی­های با رشد نامحدود یا پیچان[2] که عمدتا برای تولید میوه تازه در گلخانه­ها به کار می­روند. این گیاهان به صورت مداوم در طول زندگی خود گل آذین تولید می­کنند]16،30[.

-1 Determinante ( Bushy )

-2Indeterminant ( Vine )

-1 Solanaceae