1-1- تولیدکنندگان برنج

2-1- کشت برنج در ایران

3-1- متابولیت­ های ثانویه در گیاهان

به دلیل كاربردهای فراوان، متابولیت­های ثانویه موضوع جالبی برای تحقیقات اصلاح نباتات از طریق روش­های مولكولی و مهندسی ژنتیـك محسـوب می­شوند. مطالعه در زمینه وظایف این تركیبات در گیاهان، یك موضوع جالب و مهم برای بسیاری از پروژه­های تحقیقاتی شده است و نقش تعدادی از این تركیبات مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.

 در ده سال گذشته تحقیقات چندانی در ارتباط با متابولیت­های ثانویه انجام نشده است. مانع بزرگ در انجام این تحقیقات اطلاعات اندك از مسیرهای تولید زیستی متابولیت­های ثانویه و برهم كنش آنزیم­های درگیر در این مسیر همچنین اطلاعات محدودی از ژن­های مربوط به متابولیت­های ثانویه در دسترس است. یكی از مسیرهایی كه مطالعات بیشتری در سطح ژن­های دست اندركار آن نسبت به دیگر متابولیت­های ثانویه انجام شده است، مسیـر تولید فلاوونوئیدها و آنتوسیـانین­ها است (20). اكثـر ژن­های درگیر در مسیر تولید آنتوسیانین­ها همسانه­سازی شده و مطالعات فراوانی در سطح بیوشیمیایی، مولكولی و ژنتیك این دست از متابولیت­های ثانویه صورت گرفته است. یكی از مهمترین دلایل مطالعات بیشتر در این زمینه، آسانی بررسی این مواد از روی رنگ گل­ها، نوک دانه و پایه ساقه در گیاهانی همچون برنج است که بر اساس فنوتیپ قابل ارزیابی است (73). هدف از مهندسی ژنتیك مسیر یك متابولیت ثانویه، افزایش مقدار یك ماده خاص یا گروهی از تركیبات و یا حتی كاهش مقدار این تركیبات است. برای دستیابی به هدف دوم كه كاهش میزان تولید یك ماده خاص یا گروهی از مواد ناخواسته است، 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  راه­های مختلفی وجود دارد. این مواد ممكن است تركیبات سمی در یك محصول گیاهی، مواد مانع خالص سازی یك فرآورده صنعتی یا موادی از این دست باشد. یكی از این راه­ها، مسدود كردن یك مرحله از مسیر تولید متابولیت ثانویه و مختل كردن تولید یا فعالیت آنزیم مربوط به آن مرحله است. این هدف می­تواند با كاهش میزان mRNA مسئول تولید این آنزیم، با استفاده از فناوری آنتی­سنس، RNAi یا بیان بالای یك آنتی­بادی علیه آنزیم مسئول محقق شود. فناوری آنتی­سنس برای تغییر رنگ به طور گسترده­ای استفاده شده است. راه­های دیگر دستیابی به این هدف، تغییر مسیر به سوی مسیرهای موازی یا افزایش كاتابولیسم محصول نهایی است. اما ممكن است هدف از انجام تحقیقات، افزایش تولید یك تركیب خاص در گیاه بوده یا انتقال ژن­های مربوط به مسیر تولید یك متابولیت ثانویه به یك گیاه یا یك ریزسازواره مورد نظر باشد. همچنین ممكن است تولید یك ماده جدید كه به صورت طبیعی در گیاهان تولید نشود هدف یك پروژه تولیدی- پژوهشی باشد. در بـرخی روش­ها با تغییر میزان بیان یك یا چند ژن، بر موانع تولید یك ماده غلبه می كنند و در روش های دیگر، با حذف مسیرهای موازی (رقابتی) یا كاهش كاتابولیسم ماده مورد نظر، مقدار آن ماده را در گیاه می­افزایند. ایجاد تغییراتی در بیان ژن­های تنظیمی كه كنترل مسیر تولید زیستی متابولیت­های ثانویه را برعهده دارند نیز از جمله روش­های افزایش یا كاهش تولید تركیب مورد نظر است.

4-1- تهیه نقشه های ژنتیک

ریشه بسیاری از محدودیت­های روش­های مختلف اصلاح نباتات، نبود زیر بنا و مقدمات ضروری اساسی برای مطالعات ژنتیک است. یکی از اجزای کلیدی و زیر بنایی و ابزار اساسی مورد نیاز برنامه-های آینده اصلاح نباتات، تهیه نقشه­های ژنتیک است. شاید یکی از مهم­ترین کاربرد نشانگرهای DNA تهیه نقشه-های ژنتیک باشد که براساس آن می­توان جایگاه ژنی و کروموزومی ژن­های تعیین کننده صفات مطلوب (ترتیب و فاصله ژن­ها و نشانگرها از یکدیگر بر روی کروموزوم ها) را تعیین کرد.

با دانستن جایگاه یک ژن روی نقشه ژنتیک، می­توان از نشانگرهای مجاور آن برای احراز جود یک صفت متناظر استفاده کرد. بدین ترتیب نیازی به انتظار برای ظهور آثار ژن نیست. با استفاده از نشانگرهای DNA می توان صفات و مشخصات آینده یک نشای برنج را پیش بینی کرد. در نتیجه تاثیری مثبتی بر اصلاح و پیشبرد گیاه دارد.

هدف از این پژوهش، مطالعه ژن کنترل کننده رنگ پایه ساقه در ژنوم برنج و شناسایی جایگاه­ ژنومی آن از طریق مارکرهای همبسته و ارزیابی نشانگرهای مولکولی ریزماهواره در شناسایی ارقام دارای ژن کنترل کننده رنگ پایه ساقه می­باشد. این مطالعه پیش نیاز مطالعات مولکولی بوده و مواد اصلاحی با ارزشی را برای آنها از طریق شناسایی نشانگرهای مولکولی همبسته با ژن فراهم می­آورد.

فصل دوم: کلیات و مرور منابع

1-2- مشخصات گیاهشناسی برنج

برنج یکی از گیاهان تیره غلات و متعلق به Poaceae (Gramineae) و قبیله Oryzae است، دارای جنس­ها و گونه­های زیادی است که مهمترین آن جنس Oryza sativa است.