.. 1

 

بیان‌ مسئله. 2

 

پیشینه پژوهش…. 3

 

سؤال‌های پژوهش…. 5

 

فرضیه‌ها 5

 

روش گردآوری و پژوهش…. 6

 

میراث كلامی امامیه. 6

 

ضرورت شناخت میراث کلامی.. 8

 

راه های بازشناسی جریانات درونی کوفه. 9

 

. 10

 

اوضاع سیاسی‌ـ اجتماعی.. 11

اوضاع علمی ـ فرهنگی.. 21

 

گروه‌های كلامی اصلی.. 23

 

كلام امامیه. 29

 

كلام امامیه در كوفه. 31

 

تاریخچه مدرسه كلامی شیعه در كوفه. 33

 

شرایط حاكم در فضای علمی كوفه. 34

 

جریان‌شناسی كلامی كوفه. 37

 

. 40

 

اسم و نسب… 41

 

تولد تا وفات.. 42

 

جایگاه اجتماعی.. 44

 

نوع ارتباط با حکومت… 45

 

آثار. 45

 

ارتباط با امام 49

 

اساتید و مشایخ.. 51

 

شاگردان و روایان. 52

 

اعتبار رجالی جابر. 54

 

بررسی اتهام به غلو. 61

 

خداشناسی.. 69

 

معرفت خدا 69 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

وجود و یگانگی خدا 71

 

توحید ذاتی.. 72

 

توحید صفاتی.. 73

 

توحید افعالی.. 73

 

صفات خدا 74

 

تقسیم‌بندی صفات الاهی.. 74

 

توقیفی بودن اسمای و صفات.. 75

 

تجسیم. 75

 

علم خدا 77

 

بداء 78

 

حیات.. 79

 

ازلیت و ابدیت… 79

 

راهنماشناسی.. 81

 

ضرورت وجود راهنما 81

 

اختصاصات و امتیازات راهنمایان.81

 

خلقت انبیا و اصیا 82

 

تفویض…. 83

 

عصمت… 84

 

علم. 85

 

منبع علم ائمه. 87

 

گستره علم معصومان. 88

 

تأویل قرآن. 89

 

فضائل.. 91

 

فضائل امیرمؤمنان. 91

 

فضائل دیگر معصومان. 98

 

نص و نصب… 99

 

نص كلی.. 99

 

نصوص خاص…. 101

 

تولّا 102

 

معرفت ائمه. 106

 

تبرّا 108

 

قائم. 110

 

تقیه. 113

 

فرجام‌شناسی.. 114

 

هنگام مرگ… 114

 

عالم قبر. 116

 

وقایع قبل از قیامت… 117

 

رجعت… 118

 

روز قیامت… 118

 

بهشت… 119

 

جهنم. 122

 

جمع‌بندی.. 125

 

كتاب‌نامه.130

 

چكیده

 

ابومحمد جابر بن‌یزید جعفی كوفی (حدود 50-128ق) از اصحاب بنام امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بوده است. او در شاخه‌های تفسیر، كلام، تاریخ، فقه و حدیث فعالیت داشته است. جابر یكی از راویان پرحدیث بوده است و او را یكی از ائمه علم حدیث و از نخستین گردآوردندگان احادیث دانسته‌اند. اما با وجود جایگاه وی نزد امامان شیعه (علیهم‌السلام) و در میان شیعیان گزارش‌هایی در منابع وجود دارد که شائبه غلو را درباره او ایجاد می‌كنند. برای دستیابی به حقیقت مسئله درباره شخصیت‌هایی از این دست شاید بهترین راه بررسی شخصیت و اندیشه آنان باشد؛ شناخت زمینه‌های شكل‌گیری شخصیت و اندیشه آنان نیز پیش‌نیاز همین امر است.

 

در این رساله پس از بیان كلیات، در سه فصل به موضوع اصلی رساله پرداخته شده است. فصل دوم به بررسی زمینه‌های شكل‌گیری شخصیت و اندیشه جابر جعفی اختصاص دارد. در فصل سوم گزارش‌های رسیده درباره وی مطالعه و در انتها نیز درباره اتهام وی به غلو بحثی كوتاه آورده شده است. فصل چهارم نیز پس از گردآوری روایات رسیده از جابر در منابع امامیه و دسته‌بندی آنها، بحث‌ها در سه بخش خداشناسی، راهنماشناسی و فرجام‌شناسی ارائه شده است. فصل پایانی این رساله نیز جمع‌بندی بحث‌های طرح‌شده را بر عهده دارد. پس از بررسی گزارش‌های رسیده درباره غلو جابر جعفی، بسیار دشوار است كه بتوان غلو را برای او ثابت كرد. اندیشه‌های این شخصیت را نیز می‌توان در چارچوب اندیشه‌های امامیه جای داد. آنچه از روایت وی به دست می‌آید با آموزه‌های امامیه و نیز با روایات دیگر شیعیانی كه مورد هیچ اتهامی قرار نگرفته‌اند هم‌خوانی و سازگاری دارد.

 

 كلیدواژه‌ها: جابر جعفی، اندیشه‌های كلامی، متهم به غلو، نصیریه، غالیان

 

كلیات

 

بیان‌ مسئله