دیدگاه مدیران و کتابداران دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان در مورد ایجاد … |
امروزه دسترسی کاربران کتابخانههای دانشگاهی به روزآمدترین منابع علمی در کوتاهترین زمان ممکن، ضرورتی است که این کتابخانهها را در ارائه پیشرفتهترین خدمات اطلاعرسانی ناگزیر میسازد. کتابخانهها برای ایفای رسالت سنگینی که در جهت ارایه خدمات اطلاعرسانی نوین بر دوش دارند، نیازمند به کارگیری فنآوری اطلاعات در پیچیدهترین سطوح ممکن هستند. فنآوری اطلاعات که کتابخانه به مفهوم امروز، بدون آن معنا نمییابد، ضرورتا” متکی بر عناصر بنیادینی است که زیرساخت فنآوری اطلاعات را تشکیل میدهند.
کتابخانه دیجیتال، کتابخانهای است که منابع و خدمات کتابخانهای را بهصورت دیجیتال در اختیار کاربران قرار میدهد .
این کتابخانهها در راستای توسعه کتابخانهها از اواسط سده بیستم به بعد مطرح شدند و از اواخر همین سده پا به عرصه وجود گذاشتند. این کتابخانههادر امتداد توسعه و پیشرفت کتابخانههای سنتی مطرح شدند ونسل جدیدی از کتابخانههای دیجیتال را معرفی کردند.
بنابر این کتابخانههای دیجیتال نمیخواهند و نمیتوانندجایگزین کتابخانههای سنتی شوند،این کتابخانهها برای پاسخگویی به نیازهای نوین کاربران بهوجود آمدهاند.
آترتون در سال1977تعریف روشنی از زیر ساخت اطلاعات ارائه داده است. به تعبیر او، زیر ساخت اطلاعات هر کشوری تواناییهای ملی در دسترسی به دانش و اطلاعات و همچنین انتقال دانش و اطلاعات به منظور استفاده عملی از دانش است (آترتون، 1977).
باتوجه به رسالت اصلی کتابخانه در برآوردن نیازهای اطلاعات کاربران، امروزه مدلهای جدیدی برای طراحی کتابخانهها در نظر گرفته میشودکه در این میان ایجاد کتابخانههای دیجیتال جایگاه ویژهای را در محیط مجازی اینترنت به خود اختصاص داده است.این نوع کتابخانهها با داشتن قابلیتهای بیشتر و پیشرفتهتر برای مدیریت اطلاعات، از دیگر مراکز اطلاعاتی اینترنتی متمایز شدهاند(فدایی،1387).
کتابخانهها تنها زمانی میتوانند رضایت کاربران خود را جلب نمایند که خدمات اطلاع رسانی مورد تقاضای کاربران را در مطلوبترین سطح ممکن ارائه دهند و تحقق این هدف در گرو فراهم بودن امکاناتی مانند نیروی انسانی متخصص، بودجه کافی، تجهیزات سختافزاری مناسب و دیدگاه مثبت و پذیرای سازمانی و مدیریتی در رابطه با فنآوری اطلاعات است .
در مورد کتابخانههای دانشگاهی ایران نیز، امروز بیش از گذشته، دلایلی وجود دارد که استفاده از فنآوری اطلاعات در کتابخانه و خودکارسازی آنها را ضروری میسازد. افزایش رو به رشد کاربران، نیاز بیشتر به استفاده از مواد کتابخانهای در داخل و خارج از کتابخانهها، رشد میزان مواد منتشر شده، تغییر ماهیت مواد مطالعاتی(به معنی استفاده بیشتر از لوحهایفشرده، مجلات الکترونیکی، پایگاههای اطلاعاتی پیوسته) و توسعه کامپیوترهای جدیدتر و ارزانتر، تنها بخشی از دلایلی هستند که بر خودکارسازی تاکید دارند. علاوه بر فعالیتهای داخلی
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
عادی مثل فهرستنویسی، فراهمآوری و کنترل امانت، فنآوریهای اطلاعاتی را میتوان در کتابخانه، برای سایر فعالیتها مثل پردازش اطلاعات به کار گرفت. از آنجا که اکثر کتابخانههای دانشگاهی به انجام فعالیتهای تحقیقاتی میپردازند، پردازش اطلاعات برای آنها بسیار اهمیت دارد.
کتابخانه در طول تاریخ همواره مرکز نگهداری، بهرهبرداری و اشاعه اطلاعات و دانش بشری بودهاند. افزایش روزافزوان حجم اطلاعات، گسترش سریع اینترنت تولید قالبهای گوناگون اطلاعاتی، پیدایش و تحول چند رسانهایها، و تمایل فزاینده پژوهشگران به دسترسی به قالبهای الکترونیکی اطلاعات، نقش و عملکرد کتابخانهها را در جهان امروز دستخوش تحول ساخته است. به گونهای که در حال حاضر، اینترنت گستردهترین و روزآمدترین منبع اطلاعاتی بوده و عمومیت آن همچنان رو به افزایش است(امینپور، 1385).
با نگاهی گذرا، به خوبی میتوان دریافت که همگام با تحولات نظام آموزش و حرکت به سوی آموزشهای الکترونیکی، کتابخانهها نیز باید مسیر خود را به سمت دیجیتالیشدن تغییر دهند تا بتوانند با تغییر نقش خود، جایگاه خود را حفظ نمایند و متناسب با نیاز جامعه خود، نسبت به ارایه خدمات جدید توانا باشند. پیوند کتابخانهها، فنآوری اطلاعات، و آموزش با یکدیگر اتحاد سه جانبهای است که کشورهای توسعه یافته در راه نیل به اهداف آموزش خود به لزوم آن واقف هستند و کشورهای در حال توسعه باید به آن عنایت بیشتری داشته باشند(رحیمینژاد،1385).
کتابخانههای دیجیتالی کتابخانههایی هستند با همان اهداف ، عملکردها و آرمانهای کتابخانه سنتی که لزوما برای جامعهای خاص از استفاده کنندگان سازماندهی شدهاند. در این تعریف “کتابخانههای دیجیتالی ” سازمانهای هستند متشکل از کارکنانی متخصص جهت سازماندهی و انتخاب منابع که امکان دسترسی فکری، تفسیر، توزیع و نگهداری بیعیب و نقض منابع مذکور را فراهم میکنند. کارکنان کتابخانه دیجیتالی اطمینان دارند که آثار دیجیتالی گردآوری شده در مجموعه به منظور دسترسی سریع و مقرون به صرفه برای استفاده جامعهای خاص از استفاده کنندگان یا مجموعهای از چند جامعه در مدت زمان طولانی پایدار خواهند بود(کلوند،1998).
کتابخانههای دیجیتالی اطلاعات سازماندهیشده و با کیفیت بالا را فراهم میکنند بسیاری از ویژگیهای پیشرفته کتابخانه دیجیتالی متکی به فراداده است. کتابداران به منابع موجود در فهرستها یا مجموعههای دیگر از طریق فراداده ها توصیف میکنند که این امر دستیابی به اطلاعات را تسهیل میکند (گارسیا کرسیو، 2010).
یک کتابخانه دیجیتالی، چیزی جز خدمات اطلاعاتی کتابخانهای توزیعی نیست که به صورت فیزیکی، مجازی و با ترکیبی از هر دو ارایه شود و در آن حجم نسبتا” زیادی از منابع اطلاعاتی تنها در قالب دیجیتالی قابل دسترسی باشندکتابخانههای دیجیتالی، کتابخانههایی هستند که استفادهکنندگان از نقاط مختلف جهان میتوانند به آن دسترسی پیدا کرده و انواع مختلفی از اطلاعات را شامل متن،صوت، تصویر، ویدئو و …. را بازیابی کنند(سرینیراسل، 2000).
2-1- بیان مسئله
برآوردهشدن این اهداف و به کارگیری فنآوریهای اطلاعات در کتابخانههای دانشگاه آزاد، به نگرش و میزان آگاهی مدیران وکتابداران آن بستگی دارد؛ به عبارت دیگر، دیجیتالیکردن کتابخانههای دانشگاه آزاد استان گیلان، نه تنها به نیازها و امکانات این مرکز، بلکه به قدرت تفکر و بینش مدیران و کتابدارن و میزان آگاهی آنان نیز مربوط است. با دیجیتالی کردن منابع این امکان فراهم میشود که حجم عظیمی از منابع به نحوی ذخیره و بازیابی گردد که دسترسی به اطلاعات با صرف کمترین هزینه و در اسرع وقت ممکن گردد و در اختیار دانشجویان و استادان قرار گیرد. هزینه پیاده سازی اولیه اینگونه کتابخانه ها بسیار بالاست؛ ولی مدیران، کتابدارن و فنآوران از جمله افرادی هستند که در تصمیمگیری کتابخانه نقش اساسی دارند. برای تصمیمگیری آگاهانه در باب هر موضوع باید علاوه بر فراهم ساختن امکانات و تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری، از اطلاعات تخصصی مربوط به آن موضوع نیز آگاه بود. مدیرانی که فاقد آگاهی، تخصص و نگرش مثبت نسبت به این موضوع باشند به راحتی نمیتوانند تحول و نوآوریهایی را در این زمینه ایجاد کنند.
نوع نگرش مدیران كتابخانه، مدیران عالی و كتابداران به كتابخانه دیجیتال بسیار در سرنوشت آن تاثیرگذار است. چنانچه نگرش مثبت و صحیحی از كتابخانه های دیجیتال وجود داشته باشد مسلما سازوكار ساخت آن راحتتر فراهم می شود.
این پایان نامه در نظر دارد دیدگاههای مدیران و کتابداران کتابخانههای دانشگاه آزاد استان گیلان را در مورد ایجاد کتابخانه دیجیتالی مورد بررسی قرار دهد، چون تصمیمگیری توسط آنهاانجام می شود و اگر با آگاهی و همراه با نگرش مثبت صورت گیرد احتمال موفقیت در شرایط کنونی و آینده برای ایجاد کتابخانه دیجیتال بیشتر خواهد بود.
3-1- اهداف پژوهش
هدف اصلی این تحقیق بررسی دیدگاههای کتابداران ومدیران دانشگاههای آزاد اسلامی مستقر در استان گیلان نسبت به ایجاد کتابخانه دیجیتالی است.
1-3- 1. اهداف ویژه
1- مشخص ساختن میزان آشنایی و مهارت کتابداران ومدیران باکتابخانه دیجیتال.
2- تعیین میزان امکان دیجیتال کردن منابع اطلاعاتی (کتاب، نشریه، پایاننامهها و غیره) موجود در کتابخانههای دانشگاههای آزاد استان گیلان از نظر کتابداران ومدیران.
3- مشخص ساختن میزان کفایت امکانات و تجهیزات کتابخانههای دانشگاههای آزاد استان گیلان در جهت ایجاد کتابخانه دیجیتال ازدیدگاه کتابداران ومدیران.
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-05-15] [ 05:11:00 ب.ظ ]
|