­ای برای ورود به بحث اصلی و مورد نظر است به ذکر مشخصات و بحران­های دوران محمدعلی شاه و زمینه­هایی که منجر به فتح تهران توسط مجاهدان گردید پرداخته شده و در آخر کابینه­های این دوره جهت آشنایی با دولت­ها و وزرایی که قبل از فتح تهران برسرکار بوده­اند، مطرح شده است.

فصل سوم به معرفی و بررسی عوامل بحران سازی که کابینه­ها در زمان شکل گیری و حتی بعد با آن مواجه بودند پرداخته است. ازآنجا که پس از مشروطه تشکل­های سیاسی مدرن وارد ایران شد اختلافاتی وجود داشت که ناکارآمدی حکومت و مجلس، همچنین سوءاستفاده­های برخی افراد از این شرایط جدید و تقویت موقعیت خود بر این آشفتگی­ها دامن می­زد.

از آنجا که موقعیت سیاسی جامعه از نظر شرایط داخلی و روابط با کشور­های خارجی بر وضعیت کابینه­ها تأثیر گذار است در فصل چهارم نیز به بررسی این عوامل پرداخته شده است؛ در این زمان به دلیل ناکارآمدی دولت و تجربه نداشتن احمد شاه، دخالت کشور­های خارجی و آشفتگی­های داخلی به اوج خود رسید که کابینه­ها را با بحران روبرو می­ساخت.

در فصل پنجم که بیشترین تأکید رساله است، فعالیت­های کابینه­ها بررسی شده، عوامل روی کارآمدن و براندازی آن­ها بیان رشده است. شایان ذکر می­باشد به دلیل آنکه هرکدام از عوامل داخلی وخارجی بحران ساز در کابینه­ها در فصل­های پیشین به طور مفصل شرح گردید در این فصل از توضیح زیاد اجتناب شده است.

در فصل آخر رساله تنها به بیان شرح حال نخست وزیرانی که در طول این سال­ها بر سرکار آمده و ذکر شرح وظایف هر وزارتخانه اکتفا شده است؛ چراکه تعداد وزرای روی کارآمده در دوره­ی مورد بحث زیاد است و معرفی هریک بطور جداگانه در این پژوهش امکان پذیر نبود.

1-2 بیان مسئله

کابینه­های زیادی برسرکارآمدند؛ به طوری که در فاصله­ی بین سال­های 1288تا 1299ه. ش، با احتساب کابینه­های ترمیمی و کابینه مهاجرت، 39 کابینه شکل گرفت که هیچکدام کفایت لازم را برای اداره­ی دولت نداشتند. ازآنجا که با مطالعه و تطبیق هرکابینه با ادوار قانون گذاری وعملکرد آن در هردوره می­توان تاحدی به ثبات وتزلزل دولت­ها و وضع حکومت آن­ها پی برد، سؤال مطرح
می­شود که چه کابینه­هایی در دوره­ی مذکور فعالیت داشتند و چرا مدت خدمت هرکدام ازآن­ها کوتاه بود؟

1-3 پرسش­های پژوهش

این پژوهش از یک پرسش اصلی و دو پرسش فرعی به شرح زیر تشکیل شده است:

الف) پرسش اصلی:

1. علت تشکیل کابینه­های مختلف بین سال­های 1288تا 1299ش چه بود؟ 

   خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

    

ب) پرسش­های فرعی:

1. وضعیت عملکرد کابینه­ها بعداز فتح تهران تا کودتای رضاخان چگونه بود؟

1. تأثیر شرایط سیاسی ایران و دول خارجی بر تغییر پی درپی کابینه­ها چه می­باشد؟

1-4  فرضیه­های پژوهش

براساس سؤالات فوق، فرضیات زیر مطرح شده و اساس پژوهش قرارگرفته است:

فرضیه اصلی:

ازآنجا که بعداز فتح تهران به دست مجاهدان دولت مرکزی نتوانست به اقتدار قبل دست یابد
کابینه­های مختلفی برسرکار آمدند و هرکدام به دلیل ناتوانی در اداره­ی امور، مدت کوتاهی برسرکار بودند.

فرضیه­های فرعی:

1. بعداز فتح تهران درسال 1288ش، کابینه­ها بسیار متزلزل و کم دوام­تر ازقبل بوده و با بی کفایتی و فرصت طلبی برخی از وزرا همراه بود.

1. درسال­های بین 1288تا 1299ش، آشفتگی سیاسی و عدم مدیریت لایق در سطح جامعه حاکم بود که این امر موجب سوءاستفاده­هایی در داخل کشور و همچنین نفوذ کشور­های بیگانه شد.

1-5 هدف­های پژوهش وضرورت آن

تحقیق پیرامون اوضاع سیاسی و اجتماعی دوره­ی بین روی کارآمدن احمدشاه تا کودتای رضاخان از طریق بررسی وضعیت و تعداد کابینه­هایی که در دوره­ی مذکور برسرکار آمده­اند، سبب روشن سازی وضعیت جامعه دراین زمان می­شود که با این تفکر در کار­های دولت و تجزیه و تحلیل وقایع، با تأثیر رخداد­های داخلی وخارجی بر این تحولات، آشنا می­شویم.

1-6 روش پژوهش و شیوه جمع آوری اطلاعات

این تحقیق براساس روش تاریخی صورت می­پذیرد و شیوه­ی جمع آوری اطلاعات در تحقیق مبتنی بر گردآوری داده­ها از منابع مختلف و تنظیم آن به روش تاریخی با رویکرد توصیفی و تحلیلی است. بنابراین اساس، ابتدا طبق روال معمول گردآوری اطلاعات تاریخی صورت گرفته است که جمع آوری این داده­ها از طریق کتب، مقالات و روزنامه­ها تقریباً شش ماه به طول انجامید. گام بعدی طبقه بندی فیش­ها بود؛ در راستای اجرای این گام، فهرستی از فصل­های احتمالی تحقیق فراهم شد و طبق فهرست مذکور، فیش­ها که تمامی آن­ها نام گذاری شده بود، طبقه بندی و درآخر با قرار دادن مطالب موجود و حذف و اضافه نمودن برخی اطلاعات و تحلیل­ها، پژوهش حاضر آماده گردید.

1-7 موانع پژوهش

بدون شک تحقیق حاضر با کاستی­هایی روبروست؛ پژوهشگری که درباره تاریخ مشروطه ایران به مطالعه می­پردازد، نه به لحاظ کمبود بلکه ازجهت فراوانی منابع و اسناد موجود در کتابخانه­ها نیازمند مطالعه و صرف زمان بسیاری می­باشد که در یک تحقیق ناممکن است.

1-8 پیشینه پژوهش

پیش از این تألیفاتی چند، به کابینه­های دوران مشروطیت پرداخته­اند که معرفی کلی آن­ها در ارزیابی اهمیت این پژوهشنامه بی تأثیر نخواهد بود.

– فؤاد پورآرین(انقلاب فراموش شده): دراین کتاب نویسنده به معرفی دولت­های ایران از انقلاب مشروطه تا کودتای رضاخان می­پردازد و دغدغه­ها و مشکلات پیش روی دولت­ها را در هر دوره از مجلس شورای ملی بررسی می­کند.

– جمشید ضرغام بروجنی(دولت­های عصرمشروطیت): این کتاب حاوی اطلاعات کلی و شناسنامه­ای از کابینه­های ایران از آغاز تازمان تألیف (1350ش) می­باشد و بااینکه بعداز ذکر هرکابینه بطور مختصر رویداد­های مربوط به آن بیان شده ولی درخیلی موارد قابل استناد و صحیح نمی­باشد.

– حسین ملکی زاوش(دولت­های ایران درعصر مشروطیت): این اثر اقتباسی از کتاب ضرغام بروجنی است با تفاوتی اندک در برخی موارد و البته موضع گیری­های تند نویسنده بخصوص درمورد وزرای روی کارآمده در کابینه­ها می­باشد.