ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 

 

 

مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………………………1

 

 

 

فصل اوّل: کلیات تحقیق

 

1-1.بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………4

 

1-2.اهمیّت موضوع و انگیزه ی انتخاب……………………………………………………………………………………6

 

1-3. سوال و فرضیه……………………………………………………………………………………………………………..8                  1-4.چهار چوب نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………..8

 

1-5.مدل تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..10

 

1-6.روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………11

 

1-7.جامعه ی آماری و حجم آن…………………………………………………………………………………………..11

 

1-8.روش گرد آوری اطّلاعات………………………………………………………………………………………….. 11

 

1-9.روش تجزیه و تحلیل اطّلاعات……………………………………………………………………………………….11

 

1-10.ساماندهی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….11

 

1-10. متغییرها و واژگان کلیدی……………………………………………………………………………………………11

 

1-11. تعریف واژگان کلیدی……………………………………………………………………………………………….12

 

1-12. ادبیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..24

 

فصل دوّم : تعاریف ومفاهیم امپریالیسم و ایدئولوژی

 

2-1. امپریالیسم چیست؟(تعریف امپریالیسم)………………………………………………………………………………40

 

2-2. مفهوم و ویژگیهای امپریالیسم ……………………………………………………………………………………….43

 

2-3. اهداف امپریالیسم(جهانی ، قارّه ای ،محلّی) …………………………………………………………………………48

 

2-4. روشهای امپریالیسم (نظامی ، فرهنگی ، اقتصادی)………………………………………………………………….51

2-5. تئوری مارکسیستی امپریالیسم………………………………………………………………………………………..56

 

2-6. مفهوم «نئو» امپریالیسم………………………………………………………………………………………………….61

 

2-7.تئوریهای «نئو» امپریالیسم…………………………………………………………………………………………….. 65

 

2-8. ایدئولوژی چیست؟(تعریف ایدئولوژی)……………………………………………………………………………..69 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

2-8. مفهوم و ویژگیهای ایدئولوژی……………………………………………………………………………………….72

 

2-9. ایدئولوژی ، یوتوپیا و واقعیّت………………………………………………………………………………………..77

 

2-10. کارکردهای ایدئولوژی……………………………………………………………………………………………..79

 

2-11. اهمیّت و انواع ایدئولوژی…………………………………………………………………………………………..83

 

2-12. تئوری مارکسیستی ایدئولوژی……………………………………………………………………………………..87

 

2-13. نئو مارکسیستها و هژمونی ایدئولوژیکی…………………………………………………………………………91

 

 

 

فصل سوّم: تاریخ تحوّلات ایدئولوژی و امپریالیسم (قرن نوزدهم)

 

3-1.بررسی سیر تاریخی امپریالیسم………………………………………………………………………………………..96

 

3-2. تحولات اندیشه  امپریالیسم در اروپا……………………………………………………………………………..100

 

3-2. خاستگاه و پیدایش ایدئولوژی…………………………………………………………………………………….105

 

3-3. تکامل ایدئولوژیهای سیاسی در قرن نوزدهم………………………………………………………………………….109

 

3-4. سیر تاریخی ایدئولوژی لیبرالیسم…………………………………………………………………………………………111

 

3-5. تحوّلات ایدئولوژی سوسیالیسم(مارکس ـ  انگلس)…………………………………………………………………..119

 

 

 

فصل چهارم: تحرّکات ایدئولوژی امپریالیستی در نظام بین الملل(قرن بیستم)

 

4-1.بیان تاریخی امپریالیسم در قرن بیستم……………………………………………………………………………..124

 

4-2.بررسی دیدگاههای امپریالیستی در قرن بیستم…………………………………………………………………………127

 

4-3.تحوّلات ایدئولوژی درنظام بین الملل……………………………………………………………………………………135

 

4-4. تحوّلات سوسیالیسم در قرن بیستم(مارکسیسم ـ لنینیسم)………………………………………………………140

 

4-5. اندیشه ی مائوتسه و تأثیر آن بر نظام بین الملل………………………………………………………………..145

 

4-6. ایدئولوژی فاشیسم در گذر تاریخ………………………………………………………………………………..151

 

4-7. موسولینی و تفکّرات فاشیسم ایتالیایی …………………………………………………………………………..156

 

4-8. هیتلر و شکل گیری نازیسم آلمانی ………………………………………………………………………………158

 

4-9. رقابت و تقابل قدرتهای امپریالیستی در روابط بین الملل……………………………………………………160

 

4-10. عملکرد امپریالیستی ایدئولوژی نازیسم در نظام بین الملل ……………………………………………….166

 

4-11. عملکرد فاشیسم در نظام بین الملل……………………………………………………………………………..175

 

4-12.تفکّرات امپریالیستی کمونیسم در نظام بین الملل…………………………………………………………….180

 

4-13.امپریالیسم جهانی ایدئولوژی لیبرالیسم (امپراتوری آمریکا)………………………………………………………….188

 

4-14.نظام دوقطبی و امپریالیسم در روابط بین الملل(کمونیسم ـ  کاپیتالیسم)………………………………………….194

 

4-15.تفکّر نئو مارکسیستها در قرن بیستم( مکتب فرانکفورت)…………………………………………………………….206

 

4-16.موج سوّم امپریالیسم در روابط بین الملل………………………………………………………………………………….210

 

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

 

 

 

1-1. نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….219

 

1-2.منابع………………………………………………………………………………………………………………………..223

 

 

 

مقدّمه:

 

وقتی از امپریالیسم سخن گفته می شود، منظور سیاستهای سلطه گری یک دولت در کشور یا سرزمین دیگر است. بنابراین مبحث امپریالیسم در حوزه ی سیاست خارجی و روابط بین‌الملل قرار می گیرد. امپریالیسم واژه ای است که امروزه به عملکرد سیاسی برخی از کشورها اطلاق می شود. و در گذشته به کشورگشایی ، سلطه و رقابتهای سیاسی برخی جوامع بکار می رفت. امپریالیسم به معنای تشکیل امپراتوری ازآغاز تاریخ بشروجود داشته است. اما در دوران معاصر امپریالیسم در دهة 1890 در انگلستان رواج یافت. و بزودی در زبانهای دیگر به  کار گرفته شد، به آن اندازه که از آن برای بیان رقابت قدرت طلبیهای کشورهای اروپایی برای بدست آوردن مستعمرات و حوزه نفوذ آنان در آفریقا و  دیگر قاره ها استفاده شد، تا اینکه دهة 1880 تا 1914 را بدین خاطر عصرامپریالیسم نامیدند. مارکسیتها گروههایی هستند که به تأثیر از هابسون به نظریه پردازی درباره ی امپریالیسم پرداختند. لنین در کتاب امپریالیسم به مثابه آخرین مرحله ی سرمایه داری توانست مبنای اقتصادی امپریالیسم را رشدو توسعه سرمایه داری در قالب جهانی قرار بدهد.

 

گسترش جهانی سرمایه داری به نظر مارکس اجتناب ناپذیر بود. و هدفی پیشرو داشت. مارکس به طور غیرمستقیم، با امپریالیسم موافق بود، و آنرا مرحله ای اجتناب ناپذیر از تاریخ جهان و مخالفت با آن را بیهوده می دانست.امپریالیسم جهانی در قرن شانزدهم به صورت استعمارگری اروپا آغاز شد. البته امپریالیستهای اروپایی ادعا می کردند که هدفشان گسترش تمدن ورساندن دستاوردهای آنان به دیگران است امّا در بنیادشان ایمان به برتری نژادی مادی و فرهنگی وجود داشت.(ازجمله کمونیسم و نازیسم) هر چند بحث و بررسیهای مربوط به امپریالیسم، در قرن نوزدهم در آلمان مطرح شد. لکن دولتهای اروپایی به این نتیجه رسیدند، که مزایای  سرمایه داری مالی و بازرگانی را می‌توان غالباً از راههای غیر رسمی ـ مستعمرات ـ به دست آورد.

 

بیان مسئله تحقیق :

 

درامپریالیسم ناشی از ایدئولوژی، ایدئولوژی هنگامی می تواند ظهور و بروز عملی و قدرتمندی پیدا کند که قشر کثیری از نیروهای اجتماعی مؤید و پشتیبان آن باشند. مانند: اهداف امپریالیستی آلمان هیتلری که بر پایه ی شعار برتری نژاد آریایی بود و همچنین هدف خود را از تأسیس امپراتوری احتیاج به فضای حیاتی اعلام می کرد. حتی در نوشته های جان «استوارت میل» می بینیم که وی برای جلب حمایت داخلی اعلام می دارد که «انگلیس شایسته آقایی بر جهان است». اگر ایدئولوژیها بتوانند نقش جهت دهندگی داشته باشند این جهت دار نما تنها به انتخاب ، ونه اقدام محدود می شود. ازمیان راههای بدیل گوناگون که وجود دارد یک نظام اعتقادی راهی را پیشنهاد می دهد که از لحاظ اصول ایدئولوژیک مطلوب تر باشد. مناسب و توجیه انتخاب این راه به ایدئولوژی بستگی دارد. بنابراین اولاً: ایدئولوژی فرجام یک آرمان یعنی هدف را نشان می دهد. در ثانی: در دنیای واقعی انتخاب مناسب را هر چند به درجه اندیشه  آرمانی ، سدّ مشخص می کند. به علاوه ایدئولوژی دامنه ی راههای مختلف مقابلِ کار گزار متعهد را تعیین می کند. بعضی از اقدامات گاه غیر ایدئولوژیک و یا ضد ایدئولوژیک محسوب می شوند. البته با توجه به اینکه ضرورتاً راه توجیه باز است، مسائل فوق به هیچ وجه نمی تواند ضرورتاً کارگزار را به تمکین فرامین ایدئولوژی وا دارد. ویا اینکه از انجام دسته از اقداماتی که ایدئولوژی مناسب می داند جلوگیری کنند. مباحث ایدئولوژیک آن قدر انعطاف پذیر هستند که قابل تجدید نظرمی باشند. آنقدر کلی و عام هستند که می توان اقدامی را به نام آن انجام داد. نکته مهّم اینست که اولاً: در استدلال ، قبل از تصمیم و اقدام کارگزاران تا چه حد ایدئولوژی وارد شده است. ثانیاً: انسجام در اقدامات و استدلال کارگزاران که از ملاحظات ایدئولوژیک حرف می زنند تا چه میزان است.(مگداف،159:1378)