و هدف

منشور حقوق بشر در سال 1948 گرسنه نماندن و رفع سوء تغذیه را جزو لاینفک حقوق بشر شناخت و این اصل در سال 1989 در کنوانسیون حقوق کودکان مورد تأیید قرار گرفت. ریشه کن کردن گرسنگی و سوء تغذیه هنوز هم مثل گذشته یک آرزو است. چرا که سالانه 13 میلیون کودک کمتر از 5 سال به طور مستقیم و غیر مستقیم در اثر گرسنگی و سوء تغذیه در جهان تلف می شوند و بیش از 25 در صد جمعیت دنیا از درجاتی از سوء تغذیه رنج می برند.

گرسنگی و سوء تغذیه را دیگر نمی توان مشکل مربوط به کشاورزی و دامپروری و بهداشت تلقی نمود،بلکه این مسئله تمامی امور جوامع بشری را تحت شعاع قرار می دهد. به طوری که امروزه رفع گرسنگی و سوء تغذیه را از معیارهای توسعه ملی تلقی می کنند و تلاش کشورهای در حال توسعه برای رفع یا کاهش این نقیضه،منجر به صرف قسمت اعظم منابع محدود این کشورها برای مواد غذایی می گردد.

مسئله رشد و منابع غذایی ارتباط زنجیر گونه ای با هم دارند. اما بدیهی است که میزان افزایش تولید محصولات غذایی جهان با میزان رشد جمعیت هماهنگی ندارد. امروزه کمبود مواد غذایی حتی بر کشورهای غنی، تأثیرگذار بوده است. در چنین شرایطی، با توجه به محدودیت زمین های قابل کشت و محدودیت هایی که برای افزایش کمی جمعیت دامی وجود دارد، پرداختن به افزایش تولید در واحد سطح و واحد دامی و جلوگیری از ضایعات و خسارات وارده به سرمایه و محصولات کشاورزی و دامی در اثر بیماری ها یک ضرورت اساسی می باشد.

حرفه دامپروری در ایران به علت وجود حدود میلیون ها دام گوسفند و بز در کشور از اهمیت خاص اقتصادی برخوردار است در نتیجه شناسایی بیماری های این جمعیت دامی و آگاهی از میزان بروز بیماری ها و راه های پیشگیری و درمان آن ها نیز در شمار وظایف مهم دامپزشکان این مرز و بوم قرار می گیرد.

بزهای اطراف مشهد به طور آزادانه در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای چرا داده می شوند و مگس ها نیز آزادانه در این مناطق ساکن هستند و زاد و ولد می کنند.

گوسفند و بز منبع در آمد اصلی چادرنشینان و جوامع روستایی در ایران هستند. از این رو ارتقاء سطح سلامت این احشام سبب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی و افزایش سلامت جوامع شهری و روستایی می شود. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

1-1 معرفی استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی با وسعتی حدود 128420 کیلومتر مربع معادل 8/7% مساحت کل کشور متشکل از 20شهرستان، 65 بخش، 163 دهستان و 8861 آبادی جزء چهارمین استان بزرگ کشور محسوب می شود.

این استان از شمال و شمال شرق با کشور ترکمنستان، از غرب با استان های خراسان شمالی و سمنان، از جنوب با استان های خراسان جنوبی و یزد و از شرق با کشور افغانستان همسایه است. مرکز استان خراسان رضوی شهر مقدس مشهد است و از شهرهای مهم آن می توان نیشابور، سبزوار، کاشمر، تربت جام و سرخس را نام برد

1-2 موقعیت جغرافیایی

استان خراسان رضوی از نظر موقعیت جغرافیایی به دوبخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است که نواحی شمالی آن دارای دشت های حاصلخیز کشاورزی و دامپروری است و بخش جنوبی آن از دشت های کویری با تپه های کم ارتفاع با پوشش گیاهی فقیرتشکیل شده است. در این منطقه، چند رشته کوه وجود دارد که دو رشته کوه هزار مسجد و بینالود از دیگر کوه ها مرتفع و پر امتداد است.

آب و هوای این استان در ناحیه معتدل شمالی قرار گرفته و به طور کلی متغیر است و دمای هوا از شمال به جنوب افزایش می یابد ولی از بارش سالانه کاسته می شود. استان خراسان رضوی در مناطق مختلف دارای شرایط اقلیمی متنوعی است به طوری که مناطق کوه پایه ای دارای آب و هوای نیمه بیابانی ملایم، نواحی جنوبی « گرم و خشک » و مناطقی چون قوچان، نواحی جنوب بینالود، ارتفاعات هزار مسجد و قسمتی از شهرستان مشهد دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است.

استان خراسان رضوی از لحاظ پرورش دام یکی از مهم ترین مناطق در ایران محسوب می شود.

همچنین با توجه به تنوع محیط طبیعی، تفاوت های اقلیمی و اختلاف هایی که مناطق از نظر استعداد کشاورزی با یکدیگر دارند، دامپروری یکی از اشتغالات مهم مردم می باشد. پرورش دام در استان به اشکال مختلف از جمله کوچ نشینی، رمه گردانی، روستایی و تلفیق زراعت و دامداری و دامپروری صنعتی مشاهده می شود.

از عمده ترین دام هایی که در استان پرورش داده می شود گوسفند، بره، بز، بزغاله، گاو، گوساله، شتر و بچه شتر می باشد که تعداد آن ها در سال 1375 به قرار زیر بوده است:

گوسفند و بره 10609909 رأس، بز و بزغاله 3307799 رأس، گاو و گوساله 571843 رأس، شتر و بچه شتر 50139 رأس.

1-3 خصوصیات، محصولات و نژاد های بز ایران

با توجه به آمارهای موجود در كشورمان 25 میلیون راس بز موجود است و مقدار شیر استحصالی در حدود 350 هزار لیتر است. خشكسالی های اخیر و فقیر بودن مراتع امكان تغذیه‌ی دام‌ها از طریق چرای آزاد را با محدودیت روبرو ساخته و لذا باید با تكنیك‌های اصلاح نژادی میزان تولید شیر در واحد سطح را بالا برد. در ایران حدود ٢١ نژاد بز شناسایی شده است. این نژادها به منظور تولید گوشت پرورش داده می‌شوند ولی مو و كرك نیز برای مصرف در صنایع دستی و صادرات از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

بزها از علوفه، گیاهان خشک و چوبی شده و خار و خاشاک بیابان‌ها تغذیه می‌کنند و آنها را به تولیدات با ارزش برای انسان تبدیل می‌کنند. شیر و گوشت، دو محصول مهم بزها هستند. گروهی از بزها، علاوه بر شیر و گوشت، كرك هم تولید می‌کنند‌. کرک بز خصوصیات باارزشی دارد. کرک بدن را در سرما گرم نگه می‌دارد. همچنین الیاف و رشته‌های آن زیبا و ظریف هستند. به همین سبب در بافت لباس، بخصوص لباس‌های زمستانی استفاده می‌شود.

شیر بز از نظر طعم ، ترکیب ، نوع و مقدار مواد، با شیر گاو و گوسفند تفاوت دارد. میزان کلسیم و فسفر شیر بز بیشتر از شیر گاو و آهن آن کمتر است ، از این رو کسانی که مدتی طولانی فقط از شیر بز تغذیه می کنند ممکن است به بیماری کم خونی دچار شوند. ذرات چربی شیر بز کوچکتر و مقدار آن نیز کمتر است ، از این رو شیر بز آسانتر هضم می شود و برای کودکان و سالخوردگان و کسانی که ناراحتیهای گوارشی دارندبهتر است .از شیر بز کره ،پنیر و فراورده های دیگر شیری تهیه می شود . شیز بر پس از گاو و گاومیش بیشترین میزان تولید را دارد و سالیانه بیش از شش میلیارد و ششصد میلیون لیتر شیر بز در سراسز جهان تولید می شود . یک بز ماده از نژادهای پر شیر ، روزانه به طور متوسط ٨/٣ لیتر شیر می دهد.

گوشت بز در سراسر جهان مصرف می شود و تولید سالیانه آن در حدود یک میلیون و هشتصد هزار تن است . چربی گوشت بز کمتر از گوسفند است و از نظر طعم و مزه به خوبی گوشت گوسفند نیست . زیرا جست و خیز و حرکت فراوان بز باعث سفتی گوشت آن می شود ، اما گوشت بزهای جوان ،به ویژه بزغاله بسیار لطیف است و عده ای آنرا بر گوشت بره ترجیح می دهند.

موی بعضی از نژادهای بز لطیف و با ارزش است . از بز نژاد آنقره ، سالیانه مقدار زیادی موی بلند و لطیف به دست می آید که موهر نامیده می شود . درازای تارهای موهر معمولا” میان ١٣ تا ٢٢ سانتیمتر و قطر آن ٥٠ تا ٦٠ میکرون است . هر چه قطر موهر کمتر باشد لطیفتر و گرانتر است و در بازارهای جهانی از بهترین پشمهای گوسفندان مرینوس نیز گرانبهاتر است . تارهای موهر خاصیت کشسانی مناسبی دارند از این رو پارچه های بافته شده از موهر کمتر چروک می شوند . امروزه در صنعت بافندگی از موهر خالص کمتر استفاده می شود . موهر را با پشم گوسفند ،مو و کرک بز و یا با کتان ، کنف ، پنبه و نیز با الیاف مصنوعی مانند نایلون و پرلون ٬ به نسبتهای معین درهم می کنند و با آن پارچه های گوناگون می بافند . تارهای موهر خاصیت رنگ پذیری خوبی دارند و رنگها را با درخشندگی و شفافیت زیادنشان می دهند .

از موی بزهای معمولی نیز به صورتهای گوناگون ، از جمله در تهیه قالی و گلیم ، قلم موی نقاشی ، برس و طناب ، پارچه های خشن و غیره استفاده می شود . در ایران دامداران کوچنده از موی بزهای سیاه ، بافته هایی تهیه می کنند که با آنها سیاه چادر می دوزند و در ییلاق و قشلاق در آن زندگی می کنند .

کرک بز معمولا” بسیار ظریفتر از موی آن است . بز نژاد کشمیر معروفترین و پربهاترین کرک را دارد . پارچه کشمیری به نام شال کشمیر ، که از زمانهای دور در جهان و از جمله در ایران شهرت فراوان داشته است ،از کرک بز کشمیر بافته می شود . کرک را با شانه زدن موی بز زنده از آن جدا می کنند . مقدار کرکی که به این روش به دست می آید اندک است . در کارخانه های تهیه چرم از پوست بز ، یا با ماشینهای مخصوص و یا با مواد شیمیایی نخست مو و سپس کرک را از پوست جدا می کنند . کرکی که از این راه به دست می آید چندان مرغوب نیست . از کرک پارچه های بسیار ظریفی بافته می شود . در ایران نوعی پارچه به نام برک از کرک بز بافته می شود ، همچنین از کرک بز برای بافتن عبای مرغوب و بافت قالی های گرانبها استفاده می کنند.