در مورد تأثیر و اهمیت اعتقادات دینی بر سلامت روان از گذشته تاکنون بحث های بسیاری انجام گرفته است و در سالهای اخیر روان شناسان به نقش دین در تأمین سلامت روان و درمان بیماری های روانی توجه ویژه ای داشته اند. آنها معتقدند در ایمان به خدا و نگرش مذهبی نیروی خارق العاده ای وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان می بخشد و در تحمل سختی های زندگی، او را کمک می‫کند و از نگرانی و اضطرابی که بسیاری از مردم زمان ما در معرض ابتلا به آن هستند دور می سازد. سازمان بهداشت جهانی در آخرین بیانیه های خود که در دهة گذشته منتشر کرده است و بخصوص در مقدمة پروژه ۲۰۰۰ که طی آن برنامه وسیع بهداشتی برای کشورهای درحال توسعه در نظر گرفته شده ، سلامتی ر ا از چهار بعد اساسی یعنی ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی 1 مورد بررسی قرار داده است.تأکید بر بعد چهارم یعنی معنویت نمایانگر آگاهی مسئولین و متخصصین سلامت روان و تأکید بر اهمیت مذهب و معنویت در زندگی افراد جامعه است (کجباف،1387). در میان کسانی که به اهمیت مطالعات مذهبی اشاره کرده اند، می توان از بنیامین راش[1] 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  (۱۷۴۵-۱۸۱۳) پدر روان پزشکی آمریکا یاد کرد؛ وی اظهار کرد «مذهب آن قدر برای پر ورش و سلامت روح آدمی اهمیت دارد که هوا برای تنفس» (کجباف و رئیس پور، 1387). ویلیامز جیمز بنیانگذار روان‫شناسی در آمریکا و نویسندة مقاله انواع تجارب مذهبی در سال ۱۹۰۲ بیان می کند: ایمان بدون شک مؤثرترین درمان اضطراب است . ایمان نیرویی است که باید برای کمک به انسان در زندگی وجود داشته باشد و فقدان ایمان زنگ خطری است که شکست انسان را در برابر سختی های زندگی هشدار می‫دهد. یکی دیگر از موضوعات مهمی که در زندگی نوجوانان اهمیت دارد بحث سلامت روان است، موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر و در قرون واعصار متمادی مطرح بوده است اما هر گاه از آن سخنی به میان آمده عموماً بعد جسمانی آن مدنظر قرار گرفته و كمتر به سایر ابعاد به خصوص بعد روانی آن توجه شده است ( هاشمی و همكاران، 1387)سلامت روان به معنی اجرای موفقیت آمیز عملكرد درونی است كه منجر به فعالیت های سازنده، برقراری ارتباط با سایر افراد جامعه، توانایی تطبیق با تغییرات، یادگیری و اعتماد به نفس می‫شود (احمدی ، 1390).

با توجه به اهمیت توجه به دین و معنویت این پژوهش در همین راستا و با هدف بررسی رابطه بین نگرش مذهبی با سلامت روانی دانش‫آموزان دبیرستان‫های دخترانه انجام شده است.

 1-2-  بیان مسئله

اگر زندگی بستر تکامل است، رضایت مندی از زندگی نیز شرط موفقیت در زندگی بوده است و کسانی می توانند به تکامل بیاندیشند که با زندگی خود مشکلی نداشته باشند. همه انسانها در زندگی با ناکامی های بسیاری مواجه می شوندف اما انسان موفق کسی است که در تمام این مشغله ها و ناکامی ها امیدش را حفظ کند، و این مفهوم رضایت از زندگی است(عبدالله زاده، باقرپور و لطفی، 1388).

عومل زیادی به سازگاری انسان با محیط اطرافش و دست یافتن به احساس رضایت از زندگی کمک می کند. یکی از این عوامل مفهوم هوش است(بنانو[3]، 2014). هوش دارای انواع مختلفی از جمله هوش هیجانی، هوش معنوی و .. است (دینر[4]، 2003). هوش هیجانی در واقع یک توانایی  غیر شناختی است که از نظر تاریخی ریشه در مفهوم هوش اجتماعی دارد و برای اولین بار توسط ثرندایک ( 1920) مطرح شد. به عقیده ثرندایک هوش هیجانی توانایی مدیریت انسنانها برای عمل به شیوه های خردمندانه چه در روابط انسانی و چه در روابط کاری است (ثرندایک، 1920، به نقل از عبدالله زاده و باقرپور و لطفی

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

، 1388).

هوش دیگری به غیر از هوش هیجانی وجود دارد، به نام هوش معنوی که این هوش فقط برای انسان مطرح است. با استفاده از هوش معنوی می توان میل و قابلیت فرد را برای رسیدن به مقصود و ارزش رشد داد. هوش معنوی به دلیل پیوندش با معنا می تواند به فرد توان تغییر و تحول بدهد، همچنین می تواند به فرد کمک کند تا هیجانات موجود در زندگی و اشتغال خود، احساس رضایت و شادکامی داشته باشد(ابراهیمی، 1386). از این رو پژوهش حاضر در پی بررسی رابطه هوش هیجانی و هوش معنوی با رضایت از زندگی در زوج های جوان شاغل شهر کرمانشاه است.

بیان مسئله

خانواده نخستین و منحصر به فردترین نهاد اجتماعی است که سلامت و موفقیت یک جامعه را مرهون سلامتی و رضامندی اعضای ان دانسته اند، چراکه هیچ نهادی بر افراد جامعه تا این حد عمیق و بادوام نیست. زوج های جوان برای داشتن یک خانواده سالم تحت تاثیر عوامل بسیاری قرار دارند، از جمله شاغل بودن یک یا هر دوی آنهاست(امان الهی، 1384).

شاغل بودن تعریف کار،  در بر گیرنده تمام افرادی است که حداقل یک ساعت  در هفته کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کار را ترک کرده باشند. یکی دیگر از عواملی که بر احساس موفقیت یا عدم موفقیت نظام زناشویی زوج های جوان تاثیر گذار است. احساس رضایت از زندگی است(حق شناس، 1388). 

 شواهد نشان میدهد انسانهایی که شادمان هستند بنظر خلاق تر و مطلوب تر بوده و حتی بنظر می رسد که عمر طولانی تری دارند اما اغلب نیل به شادکامی یا رضایت از زندگی ساده بنظر می رسد و هیچ انسان موفقی نیست که از هنر “رضایت از زندگی” برخوردار نباشد (خویشتن دار، 1385). در بررسی های انجام شده در دو دهه گذشته پیرامون سازه روانشناختی احساس خوشبختی ذهنی، مدل سه بعدی احساس خوشبختی ذهنی که عبارت است از احساس مثبت، منفی  ورضایت از زندگی مورد توجه بوده است . تصور ذهنی دو بعد رضایت از زندگی بیشتر مقوله ای شناختی است در حالیکه احساس منفی و مثبت مقوله ای احساسی و عاطفی به شمار میروند و جزیی از هوش هیجانی می باشند . مفهومی پایدار و فراگیر است که احساس  و نظرکلی مردم جامعه را نسبت به جهانی که در ان زندگی می کنند، منعکس میکند(دینر[5]، 2003       .

هدف: هدف از این مطالعه بررسی میزان شیوع اضطراب در دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر پاوه می‌باشد.

روش: روش بررسی این مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی می‌باشد و نمونه‌گیری به روش طبقه‌بندی از نوع انتساب متناسب انجام شد. 290 نفر از دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستانهای شهر پاوه انتخاب شدند و بوسیله‌ی پرسشنامه‌ای دو قسمتی که بخش اول شامل اطلاعات دموگرافیک و بخش دوم پرسشنامه‌ی اضطراب بک (1990) بود مورد بررسی قرار گرفتند. برای تحلیل آماری از نرم افزار SPSS21 و آزمون آماری کای اسکوئر استفاده گردید.

یافته‌ها: 79% دانش‌آموزان به درجات مختلفی از اضطراب مبتلا بودند. 26% اضطراب خفیف، 29% اضطراب متوسط و 24% اضطراب شدید داشتند، میانگین نمره‌ی اضطراب در دانش‌آموزان 4/17 بود.

میزان شیوع اضطراب در بین دانش‌آموزان دختر بیشتر از دانش‌آموزان پسر بود. یافته­های پژوهش  لزوم توجه به راهکارهای عملی در جهت کاهش اضطراب در دانش­آموزان دختر را متذکر می­سازد.

واژه­های کلیدی: اضطراب، دانش آموزان دختر و پسر

1-1- بیان مسأله

انسان از دیرباز تلاش کرده است با کلمات و واژه‌های مختلف حالات، احساسات و هیجانات خویش را ابراز دارد به همین منظور در هنگام کشمکش‌های درونی از اصطلاحاتی چون دلهره، دلشوره و نگرانی استفاده کرده است که در زبان کنونی روانشناسی اضطراب نامیده می‌شود.

سطح معینی از اضطراب برای مسائل مختلف زندگی ضروری است با این حال، فراتر از این سطح معین، اضطراب نقش انطباقی خود را از 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  دست می‌دهد و به صورت عامل تخریب موقعیت‌ها در می‌آید و همراه با درد و رنجی می‌گردد که به زحمت می‌توان آن را تحمل کرد و حالت بیمارگونه به خود می‌گیرد این نوع اضطراب است که استعدادها را تخریب می‌کند، مشکلات در تمرکز و حافظه به وجود می‌آورد و فرد مبتلا نمی‌تواند با شرایط موجود زندگی و محیطش روبرو شود و با آنها کنار بیاید.

نوجوانان و دانش‌آموزان دبیرستانی در معرض رویدادهای مختلفی در محیط خانه و مدرسه و در روابط با دوستان و همسالان خود قرار دارند. مسائلی چون نگرانی‌هایی درباره تحصیل، آینده شغلی، ازدواج، رضایت والدین، ایفای نقش خود در جامعه و از همه مهم‌تر تغییرات جسمی و جنسی ناشی از دوره بلوغ برای آنها اشتغال ذهنی به وجود می‌آورد و در نتیجه ناخواسته دچار اضطراب می‌شوند.

در مطالعه‌ای همه­گیر شناسانه که برنشتاین[1] و همکارانش (1995) انجام دادند به این نتیجه‌ دست یافتند که بین 8% الی 12% از نوجوانان از اختلالات اضطرابی رنج می‌برند که در عملکرد روزانه آنها تداخل ایجاد می‌کند.

در همین راستا در مطالعه‌ای که توسط کندال[2] و همکارانش (2010) بر روی نمونه‌ای شامل 488 نفر از نوجوانان 7-17 سال انجام داده شد شیوع انواع اختلالات اضطرابی را بین 10تا 20 درصد گزارش کردند.

در همین راستا در پژوهشی دیگر که توسط مشکانی (1377) بر روی دانش‌آموزان دبیرستان قاسم آباد اسلامشهر انجام گرفت 15 درصد جمعیت مورد مطالعه دارای اضطراب آشکار و 20 درصد دارای اضطراب پنهان بودند.

همچنین بین اضطراب با میزان جنس، محل تحصیل، پایه تحصیلی و رشته تحصیلی ارتباط معنی‌داری یافت نشد. و میزان اضطراب دختران بالاتر از پسران بود.

از آنجا که یکی از اهداف اساسی روانشناسی ایجاد بهداشت روانی در سطح جامعه و پیشگیری از بیماریهای روانی است. اگر بتوان بیماریها را در مراحل نخستین و اولیه تشخیص داد و به درمان مؤثر و فوری آن پرداخت. به طور قطعی بسیار مؤثرتر از آن است که بخواهیم بیماری روانی که تمام علائم را داراست درمان نمود این مسأله در مورد قشر دانش‌آموز که پشتوانه و سرمایه کشور محسوب می‌شوند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند از اینرو این پژوهش قصد دارد تا به بررسی میزان شیوع اضطراب در دانش‌آموزان مقطع دبیرستان در شهر پاوه پرداخته و این موضوع را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار دهد.

1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش

دانش‌آموزان بزرگ‌ترین سرمایه‌های انسانی هر جامعه محسوب می‌شوند زیرا می‌توانند با درهم آمیختن نیروی جوانی، علم و مهارتهای آموخته شده، باعث پیشرفت جامعه شوند و در تمام کشورها سالیانه سهم زیادی از درآمد ملی صرف آموزش و پرورش می‌شود.

:

در همه کشورهای دنیا ، آموزش و پرورش متولی هدایت دانش آموزان در مسیر رشد عقلی         اجتماعی ، اخلاقی ، روانی و  حرفه ای دانش آموزان  است . نظام آموزش پرورش با   فراهم آوردن تجربه های متعدد برای دانش آموزان  ، تلاش دارد آنها را به  شهروندانی خوب تبدیل کند .  به عبارتی می توان  گفت  هدف تعلیم و تربیت تعالی بخشیدن به انسانهاست ، رسیدن به این هدف ، رشد همه جانبه دانش آموزان را می  طلبد .  بدین منظور ، مجموعه ای از برنامه ها و فعالیت ها در قالب نظام آموزش و پرورش شکل گرفته اند  که یکی از آنها برنامه های  مشاوره و راهنمایی  است . برنامه های مشاوره در مدرسه  به منظور هدایت رشد  متعادل و همه جانبه دانش آموزان  طراحی شده اند . مشاور مدرسه با  ایجاد هماهنگی در فعالیت های مختلف  مدرسه زمینه رشد سالم دانش آموزان را فراهم  میکند  (سینک ، 86  ، ص 1) .

راهنمایی هر چند به صورت ساده و ابتدایی ، از آغاز تمدن آدمی وجود داشته و با پیچیده  شدن زندگی و تحول  تدریجی جامعه ، از حالتی سنتی به صنعتی پیشرفته است و ضرورت  و اهمیت آن افزایش یافته است . ایجاد و گسترش مکتب خانه ها و  مدرسه ها  در واقع نوعی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  زمینه سازی  و  ایجاد فرصت برای راهنمایی بودند ، چرا که در این مکانها  معلم با دلسوزی تمام  شاگردان را در خواندن و  نوشتن و یادگیری درسهای مختلف  کمک و راهنمایی می کرد  ( وکیلیان  ، 81  ،   ص4) .

با  صنعتی  شدن جامعه ها و پیشرفت روز افزون  آنها و  افزایش  چشمگیر حرفه ها  و  شغلها و به دنبا ل آن دشواری  مسئله انتخاب صحیح و مناسب ، توجه  به  امر هدایت و ارشاد و راهنمایی  به  معنای خاص آن زیاد شد و  ضمن ظهور و گسترش مرکز های بسیار راهنمایی و مشاوره  به  منظور یاری و کمک  به افراد ، صاحب نظران  و متخصصان نیز به روشن کردن  هدفها ، تعریف و راهنمایی اقدام کرده و انبوهی  از  ادبیات  راهنمایی و ارشاد را  در زمینه ها  به ویژه  تعلیم و تربیت بوجود آوردند .  به علاوه  ، تحولات و دگرگونیهای  زیادی  که هر روزه  اتفاق می افتد ، ضرورت توجه  به  امر راهنمایی و مشاوره را  بیشتر می کند ( همان منبع  ، ص 5) .

بیان  مسئله :

با  توجه  به  اینکه  ما  کشوری  در حال توسعه  هستیم  و  جامعه  ما در حال خارج  شدن  از  حالت سنتی  به جامعه  صنعتی می باشد و در جامعه صنعتی  با  توجه به گستردگی و  وسعت  اطلاعات و تعدد  و تنوع گزینه ها  و پیشرفت  تکنولوژی  ، انتخاب  صحیح و مناسب  مشکل  است و فرد برای تصمیم گیری  مناسب به کمک  دیگران  نیاز  دارد و بدون یاری  آنان اتخاذ  تصمیمات  سنجید و درست  محال  است  (شفیع آبادی ، 1385  ، ص14) .

یکی از راهکارهای  مناسب  برای  مقابله  با  بحران و  مشکلات   اجتماعی آنست  که  اصلاح  مشکلات و  ارائه  راهکارهای  مناسب و تغییر رفتار از نسل  جوان –  یعنی دانش آموزان  مدارس –  آغاز گردد  چرا که نظام  آموزش  پرورش تأثیری  نافذ بر نهادهای  اجتماعی ،  سیاسی ،  فرهنگی و اقتصادی دارد ؛  امروزه  در نظام  آموزشی ،  معلمان  همانند یک  ماشین عمل  می کنند  و  دانش آموزان را با مشتی اصول و حقایق آشنا  می سازنند و هماهنگی و انطباق چندانی بین  واقعیات  زندگی  با  اصول  آموخته  شده  را  ارائه  نمی دهند  ، در حالیکه  آموزش و پرورش باید دانش آموزان را از همه  جهات برای  ادامه  تحصیل و زندگی  آماده  سازد  ( شفیع آبادی ، 1382  ، ص15 ).

:

اهمیت مشاوره و مشورت در دین مقدس اسلام كراراً مورد توجه ائمه ی اطهار و بزرگان دین قرار گرفته است .

بشر امروز در یك دوره ی پیچیده زندگی می كند ، یكی از مشخصات این دوره ، تخصصی شدن مسائل و وابستگی افراد به یكدیگر جهت استفاده از تخصص آنها برای تداوم یك زندگی متعادل است . لذت بردن از زندگی شخصی و رشد و تعالی شخصیت ، شكوفا نمودن استعدادها و ارضای نیازها ، اعم از نیازهای اولیه ی جسمانی ، نیاز به امنیت و آرامش ، نیاز به تعلق نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن ، نیاز به احترام و نیاز به شكوفایی در دنیای امروز فرایند ساده ای نیست ، در تمام این مراحل به مشاور و مشاوره نیازاست .

وظیفه نهاد آموزش و پرورش ، در آماده كردن دانش آموزانی كه نیروی انسانی فردا تلقی می شوند ، برای مواجهه و سازگاری با مقتضیات قرن بیست و یكم كه از حساسیت ویژه ای برخوردار است بسیار حساس و سنگین است . اضطراب ، افسردگی ، سوء مصرف مواد مخدر ، رفتارهای نابهنجار ، مشكلات تحصیلی ، گرایش ارتباط با جنس مخالف از عمده ترین مشكلات روانی اجتماعی دانش آموزان است ، اهداف آموزش وپرورش زمانی تحقق خواهند یافت كه برنامه ها و محتوای آموزشی با توجه به نیازها وامكانات دانش آموزان تهیه و اجرا گردند.ازطریق « خدمات راهنمایی ومشاوره »می توان تواناییها ونیز محدودیت های دانش آموزان راشناخت واز امكانات موجود حداكثر استفاده را به عمل آورد.مشاور تحصیلی با شناخت دانش آموزان در زمینه های گوناگون می تواند آنان را به رشته های تحصیلی مناسب راهنمایی كندوآنان را در حل مشكلات یاری دهد.گرچه آشنایی معلم با فنون راهنمایی تدریس و عملكرد او را مؤثر وپربار می سازد،ولی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  معلم به تنهایی نه می تواند ونه فرصت داردبه تمام مسائل و مشكلات روانی وخانوادگی وتحصیلی دانش آموزان رسیدگی كندوبرای هر كدام راه حل ارائه دهد.ازاین رو،مشاور تحصیلی با همكاری معلم وخانواده و مسئولان مدرسه می توانددانش آموزان را در جهت رفع مشكلات تحصیلی و خانوادگی و روانی وتأمینثبات عاطفی یاری دهدونهایتاً نیل به اهداف آموزش وپرورش را ممكن سازد.

بیان مسأله :

محقق دراین پژوهش در پی آن است تا کارآمدی،نقش مشاوردرپیشرفت تحصیلی وسلامت روانی دانش آموزان را ازدیدگاه دبیران ودانش آموزان مورد بررسی قرار دهدودراین راه ازپژوهش های انجام شده توسط محققان ایرانی وخارجی نیز که با این موضوع ارتباط دارنداستفاده خواهدشد.بنابراین سؤال اصلی پژوهش ما این گونه بیان می گردد:« آیا مشاورمی توانددرپیشرفت تحصیلی وسلامت روانی دانش آموزان دبیرستان های دخترانه ی شهرپل دخترنقش موثری داشته باشد».