برتری بینایی در زمان ما به وسیله جمع کثیری از نوآوری های تکنولوژی و تکثیر و تولید انبوه تصاویر تقویت شده است. به طوری که طراحان،  طراحی برای ناظر را در اولویت قرار داده و طراحی برای انسان را به فراموشی سپرده اند. تأکید بر زیبایی تنها بر سطوح ظاهری و تأثیرات لحظه ای که هیچ قدرت پایداری در طول زمان ندارند، ساختمان ها را به سوی فرآورده های تصویری که عاری از صمیمیت و ژرفای وجودی میباشند، برده است. با کاهش حضور افراد در عرصه های عمومی و کاهش سطح تعاملات اجتماعی و در پی آن افزایش فزاینده ی معضلات اجتماعی، نیاز و ضرورت به طراحی فضاهایی که زمینه ساز حضور بیشتر افراد در عرصه های عمومی باشد بیشتر احساس می شود.

1-2- تعریف مسئله

حس مکان ادراک فردی مردم از محیط خود و احساسات کم و بیش آگاهانه ی آنها از محیط است. روانشناسان محیطی، تعلق به مکان را 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  حاصل نوعی فرآیند روانشناسانه می دانند، که هم نوعی پاسخ  بیولوژیک به محیط اطراف از طریق حواس پنجگانه را شامل می شود و هم نوعی تولید فرهنگی است، که در ارتباط شخصی با محیط فیزیکی و نیز روابطش با دیگر کاربران فضا و اعضای اجتماعات مختلف شکل می گیرد.

در این پژوهش بر آنیم تا در طراحی فضا  با توجه به جنبه های مختلف احساسی و ادراکی انسان ها ، شرایطی را برای درک بهتر و عمیق تر فضا توسط استفاده کنندگان به وجود آوریم. هدف اصلی این پژوهش، یافتن راهبردهایی برای رسیدن به یک معماری احساس گرا در فضای تجاری است تا با برقراری یک ارتباط غیر بصری میان انسان و فضای معماری به مفهوم کاملتری از معماری، یعنی طراحی برای انسان و نه صرفا برای ناظر دست پیدا کنیم.

1-3- ضرورت تحقیق

1-4- سابقه تحقیق

در راستای بحث اصلی این تحقیق یعنی موضوع ادراکات حسی مطالعات گسترده ای از نظریه پردازان صاحب نامی در فلسفه چون ادموند هوسرل و مرلوپونتی و در وادی معماری می توان به افرادی چون یوهانی پلاسما و ادوارد تی هال و معمارانی چون آلوار آلتو، استیون هال اشاره کرد.

مقاله “Haptic design” به طور اختصاصی به بررسی حس لامسه و پارامترهای طراحی بر اساس این حس پرداخته شده است. در مقاله “Blindness and multi-sensoriality” با توجه به اینکه افراد نابینا توانایی خاصی در ارتباط برقرار نمودن با محیط از طریق حواس غیربصری خود دارند به معماری چند حسی پرداخته شده است و با ذکر نمونه موردی به بررسی این ویژگی و کیفیت آن در معماری پرداخته شده است.

در زمینه طراحی فضا با توجه به ادراکات حسی و غنای حسی فضا بیشتر به پژوهش جهت ارتقای محیط های آموزشی مخصوص به نابینایان پرداخته شده است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با استفاده از پارامترها و معیار های طراحی در نظر گرفته شده برای نابینایان امکانات ویژه ای برای درک عمیق تر استفاده کنندگان از فضاهای عمومی ایجاد کنیم .

1-5- فرضیه

فرضیه اصلی : تقویت غنای حسی در طراحی فضا موجب ایجاد حس تعلق می شود.

فرضیه فرعی: توجه به جنبه های مختلف احساسی و ادراکی در طراحی امکانات ویژه ای برای درک عمیق تر فضا را به وجود می آورد.

1-6- اهداف و سوالات تحقیق

• بالا بردن کیفیت فضای تجاری با نوعی طراحی که حس تعلق به مکان را در فضا ایجاد می کند.

• پارامترهای فضاسازی جهت ادراک غیربصری محیط چیست؟(شامل عوامل فضاسازی که خود امکان دیده شدن دارند و عوامل که خود عامل سازنده فضا که امکان رویت ندارند.)

• غنای حسی چگونه موجب تقویت خاطره ذهنی از فضا می شوند؟

• مفاهیمی مانند فضای مکث و حرکت در فضای غیر بصری چگونه نمود پیدا می کنند؟

• چگونه می توان از اصول زیبایی شناسی نابینایان در طراحی فضا بهره برد؟

• چه عواملی در ایجاد حس مکان موثرند و ادراک حسی در چه جایگاهی از این کیفیت قرار می گیرد ؟