و کلیات

 

 

 

كاربرد مستقیم گیاهان دارویی در دهه‌های اخیر به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا كرده است و تعداد زیادی از داروهای موثر و با اهمیت كه امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، از این گیاهان استخراج می‌شوند. مصرف رو به تزاید این گیاهان تنها به كشورهای در حال توسعه محدود نمی‌شود و اخیراً در كشورهای توسعه یافته نیز جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. در كشور ما به لحاظ تنوع جغرافیایی و اقلیمی، گونه‌های گیاهی متنوعی انتشار یافته‌اند و تعداد بسیار زیادی از این فلور غنی گیاهی را گیاهان دارویی شامل می‌شوند. مواد موثره و عناصر شیمیایی موجود در این گیاهان بسیار متفاوت است و تنها از طریق آزمایش‌ها و تجزیه‌های متعدد می­توان به ماهیت آنها پی برده و آنها را طبقه‌بندی نمود [4]. این مواد موثره جزء متابولیت‌های ثانویه می‌باشند كه بسیار متنوع بوده و در تمام گیاهان عالی وجود دارند. تعداد زیادی از این تركیبات از جمله ترپن‌ها، ساپونین‌ها، تانن‌ها، گلوكوزینولیت‌ها و پلی استیلن‌ها،گیاهان را در مقابل ویروس‌ها، باكتری‌ها، قارچ‌ها و حتی حیوانات گیاه‌خوار محافظت می‌كنند و یا بر رشد و نمو گیاهان مجاور تاثیر می‌گذارند [271]. بخشی از متابولیت‌های ثانویه گیاهی، مواد فرار یا اسانس‌ها هستند كه تركیبات شیمیایی بسیار متنوعی بوده و شامل دو گروه اصلی ترپنوئیدها و تركیبات آروماتیك فنیل پروپان‌ها می‌باشند. گرچه اسانس‌ها شامل تعداد زیادی تركیبات مختلف می‌باشند، اما اصلی‌ترین این تركیبات مونوترپن‌ها هستند [56].

 

از آنجایی كه مواد موثره و عناصر شیمیایی تحت تاثیر فرآیندهای مختلف و شرایط محیطی مختلف در محل رویش گیاه قرار می‌گیرند، لذا برنامه‌های به نژادی مانند معرفی ارقام، نژادها و ژنوتیپ‌های جدید، همچنین جذب بهتر عناصر غذایی از طریق همزیستی گیاه با قارچ‌ها و تأمین شرایط بهینه رشد از جمله کیفیت بهتر نور برای گیاه می­تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای در بهبود و افزایش كمیت و كیفیت عملكرد و اسانس تولیدی گیاه داشته باشد [4]. علاوه بر آن، اثرات متقابل فاكتورهای زیستی و غیر‌زیستی اهمیت زیادی در موفقیت كشت محصولات گیاهی دارد و در گیاهان دارویی، نور به همراه حضور میکوریزا ممکن است بتواند با افزایش میزان اسانس، در تولید و تجاری نمودن آنها نقش حائز اهمیتی را داشته باشد. اخیراً ساخت و توسعه استفاده از انکوباتورهای LED درفضاهای کنترل شده نشان داده است که عملکرد گیاهی و تولید ترکیبات ثانویه می­تواند تحت تأثیر نورهای مربوطه افزایش یابد [223]، هر چند این نوع تحقیقات بر روی اکثر گیاهان دارویی و از جمله نعناع انجام نشده است و همچنین تا به حال گزارشی نیز مبنی بر اثرات متقابل بین میکوریزا و نورهای تک فام LED در این گیاه مشاهده نشده است.

 

در این ارتباط مطالعه حاضر با ارزیابی ژنوتیپ­های نعناع در طی دو سال زراعی و همچنین تحت انکوباتورهای LED و نیز اثرات متقابل بین قارچ‌های میكوریزا و نور جهت نیل به اهداف زیر اجراء گردید:

 

1- بررسی میزان آلودگی طبیعی ژنوتیپ‌های نعناع بومی ایران به قارچ‌های میكوریزا

 

2- ارزیابی خصوصیات زراعی و محتوای اسانس تولیدی در نعناع 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

3- تاثیر نورهای تك فام LED بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیكی گیاه نعناع

 

4- تاثیر نورهای تك فام LED بر كمیت و كیفیت اسانس گیاه نعناع

 

5- تأثیر نورهای تک فام LED بر محتوای کلروفیل، کاروتنوئید و فعالیت آنتی­اکسیدان­های آنزیمی

 

6- تاثیر بر هم‌كنش شدت و كیفیت نور و قارچ میكوریزا بر خصوصیات رشدی و محتوای اسانس تولیدی

 

7- مقایسه محیط‌های انكوباتور و مزرعه بر خصوصیات رشد و كمیت اسانس نعناع

 

 

 

فصل دوم

 

بررسی منابع

 

 2-1- تاریخچه

 

2-2- انتشار جغرافیایی

 

2-3- خصوصیات خانواده نعناع

 

تیره نعناع شامل 200 جنس و بیش از4000 گونه می­باشد که از لحاظ تعداد یکی از ده تیره بزرگ گیاهان به شمار می­رود. گیاهان تیره نعناع عموماً علفی، درختچه­ای و به ندرت درختی و یا بالا­رونده هستند . برخی از آنها دارای ظاهری بوته مانند با ساقه­های چوبی شده می­باشند که در این رابطه می­توان به آویشن و اسطو خودوس اشاره نمود. اغلب گیاهان این خانواده با خشکی سازش پیدا کرده و برگ­های آنها از کرک پوشیده شده است تا از تعرق زیاد جلوگیری به عمل آورد .

 

2-4- طبقه­بندی و خصوصیات جنسMentha

 

جنس Mentha از مهمترین گیاهان دارویی معطر و چند ساله می­باشد که بر طبق طبقه­بندی سیستماتیکی به سلسله گیاهی، شاخه ماگنولیوفیتا[1]، رده ماگنولیوپسیدا[2]، راسته لامیالس[3] و خانواده لابیاته[4] است كه از گونه­های مختلف و تعداد بسیار زیادی واریته تشكیل شده است. دو زیر جنس Pulegium و Menthastrum برای این جنس معرفی شده است. همچنین تنها ١٥ گونه متعلق به این جنس شناسایی شده که بیشتر این گونه­ها به فرم هیبرید می­باشند. این جنس دارای توزیع وسیعی در هر پنج قاره جهان به استثناء آمریکای جنوبی و آنتارکتیکا می­باشد [264]. بر اساس گزارشات متعدد، از سال 1753 میلادی بیش از 3000 نام برای واریته­های مختلف جنس Mentha منتشر شده است که اکثر این نام­ها نیز با یکدیگر مترادف می­باشند [63].

 

با توجه به مطالعات فیلوژنتیک (علم تکامل نژادی) از مورفولوژی تعداد کروموزوم­ها و ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس نعناع، گروه­بندی مجددی از جنس Mentha انجام شد. در این گروه­بندی، جنس Mentha دارای 18 گونه و 11 هیبرید می­باشد که در 5 بخش قرار دارند[163].

 

اولین بخش در این جنس، Audiberita بوده که بومی انگلستان و با پایۀ کروموزومی 9 است و دارای یک گونه به نامM. requienii با 18=x2 کروموزوم می­باشد [63].

 

دومین بخش Eriodontes با پایه­های کروموزومی 10 و 12 می­باشد. گونه­های این سرده شامل M.australis با 72=x2 و بومی استرالیا، M. cunninghamii با 72=x2 و بومی نیوزیلند، M. diemenica با 120=x2 و بومی استرالیا، M. japonica با 50=x2 و بومی ژاپن و M. satureioides با 144=x2 و بومی استرالیا می­باشند [163].

 

چهارمین بخش از این سرده Pulegium با پایه کروموزمی 10 می­باشد. گونه­های موجود در این بخش شامل گونه M. gatlefossei با تعداد کروموزم 40=x2، بومی مراکش و گونه M. pulegium با تعداد کروموزم 20=x2 و بومی آمریکا می­باشد [121].

 

پنجمین بخش از این سرده Preslia می­باشد که دارای پایه کروموزومی 12و 18 است. دارای یک گونه با نام M. cervina می­باشد که بومی بخش­های جنوبی اروپا بوده و دارای تعداد کروموزوم 36=x2 است [122].

 

1- Magnoliophyta

 

2- Magnoliopsida

کشاورزی ارگانیک یا کشاورزی زیستی، نوعی کشاورزی است که در این روش تولید و فرآوری محصولات کشاورزی از کودهای شیمیایی، سموم، هورمون‌‌ها و تغییرات و دستکاری های ژنتیکی استفاده نشود و در همه مراحل تقویت زمین، کاشت و برداشت از نهاده‌‌‌‍‎‏‏‏های طبیعی همچون کود ‌زیستی، کمپوست‌ها، حشرات‌‏ سودمند، میکروارگانیسم‌های سودمند استفاده شود. کشاورزی ارگانیک سیستمی تولیدی است که سلامت خاك، اکوسیستم‌ها و انسان را پایدار می سازد و بر فرآیند بوم شناسانه، تنوع زیستی و چرخه‌های سازگار با شرایط محلی تکیه دارد. در چند دهه اخیر، مصرف سموم شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب بروز معضلات زیست محیطی متعددی از جمله آلودگی منابع آب، کاهش میزان حاصلخیزی خاک و در نتیجه کاهش کیفیت محصولات کشاورزی گردیده است. سیاست کشاورزی پایدار و توسعه پایدار کشاورزی، متخصصین را بر آن داشته است که هر چه بیشتر از موجودات زنده در خاک در جهت تأمین نیازهای غذایی گیاه کمک بگیرند و بدین ترتیب تولید کودهای زیستی آغاز شد. نخستین کود زیستی در اواخر قرن نوزدهم در آمریکا با نام تجاری نیتراژین مورد استفاده قرار گرفت و از آن تاریخ به بعد تولید سایر کودهای بیولوژیک آغاز شد (ملکوتی، 1378). کودهای زیستی مواد نگهدارندۀ میکروارگانیسم‌های سودمند خاک می‌باشند. با توجه به نوع میکروارگانیسم‌ها چند دسته بندی کودهای زیستی وجود دارد: ۱- میکروارگانیسم‌های سودمند، ۲- کودهای زیستی باکتریایی، ۳- کودهای زیستی قارچی ۴- کودهای زیستی جلبکی (جلبک‌های سبز- آبی)، ۵- کودهای زیستی اکتینومیست‌ها.

 

هدف از مصرف کودهای زیستی، تقویت حاصلخیزی و باروری خاک و تأمین نیازهای غذایی سالم و غنی تر، جلوگیری از بروز آلودگیهای ناشی از عملیات مختلف کشاورزی، حفظ تنوع ژنتیکی سیستم کشاورزی و محیط اطراف، شامل حفاظت از گیاهان و زیستگاه طبیعی، امکان کسب درآمد کافی برای زارعین و جلب رضایت آنها و نیز ایجاد محیط کار سالم، برداشت بیشتر با حداقل آلوده سازی زیست بوم است (نصر اصفهانی و همکاران، 1385).

 

همزیستی قارچ-گیاه یكی از مهم ترین روابط متقابل مفید در اكوسیستم های زیستی است كه اثرات مثبت آن بر رشد، فیزیولوژی و اكولوژی گیاهان مختلف در گذشته اثبات شده است. قارچ های میكوریزا قادر به برقراری همزیستی مسالمت آمیزی با ریشه اغلب گیاهان خشكی زی هستند (جهرمی و همکاران، 2008).

 

قارچهای میکوریزا گونههایی از قارچ هستند که با ریشه گیاهان ارتباط همزیستی نزدیک تشکیل می دهند و از گیاه کربوهیدرات دریافت نموده و عناصر غذایی مانند فسفر را برای گیاه فراهم کرده، همچنین این قارچها میتوانند جذب، جمع آوری و انتقال مقدار زیادی از عناصر را توسط هیف های نازک خود فراهم ساخته و این مواد دریافت شده را برای سلول های گیاه در ریشه آزاد کنند (مورتون و ردیکل، 2001). کود زیستی میکوریزا برای تولید محصولات اقتصادی از قبیل درختان میوه مانند دوریان، لونگان، گوجه درختی، منگوستن، خربزه درختی استفاده شده است. در حال حاضر کود زیستی برای سبزیجات هم استفاده میشود (سایتو و ماروموتو، 2002). اثرات مثبت تلقیح میکوریزایی روی وضعیت کربوهیدرات های گیاهانی از قبیل مرکبات ( نمیک و گوی، 1982)، انگور (شیوچین و همکاران، 1988) و آوکادو ( دا سیلویرا و همکاران، 2002) گزارش شده است. بررسی های انجام شده نشان میدهد قارچ میکوریزا آربسکولار میتواند رشد و قدرت زنده ماندن گیاه تحت تنش شوری را افزایش دهد (پوند و همکاران، 1984)، که این امر به جذب بیشتر عناصر غذایی، به خصوص فسفر نسبت داده شده است (هیرل و گردمن، 1980). علاوه بر سیستم های حفاظتی ذاتی گیاهان در برابر تنش های محیطی، گیاهان با گروهی از قارچ های میکوریزا به صورت همزیست زندگی می كنند كه این همزیستی تا حدودی سبب كاهش برخی اثرات نامناسب تنشهای محیطی میشود (جهرمی و همکاران، 2008). گزارشات متعددی در زمینه اثرات مثبت همزیستی میکوریزایی و ریشه گیاهان در کشاورزی وجود دارد. در زمینه جذب آب توسط ریشه گیاهان گزارش گردیده است هدایت هیدرولیکی سیستم ریشه‌های گیاهان دارای همزیستی میکوریزایی بیشتر از گیاهان غیرمیکوریزایی است که دلیل آن افزایش سطح موثر ریشه و یا کل طول ریشه‌ میکوریزایی می‌باشد. همچنین هدایت هیدرولیکی آب در واحد طول ریشه میکوریزایی می‌تواند 2 تا 3 برابر افزایش یابد (تروزا لایانچان ، 2003). قارچ های وزیکولار- آربسکولار بزرگترین گروه قارچهای میکوریزا هستند که به سلول‌های ناحیه پوست ریشه نفوذ کرده و ساختمان هایی به نام وزیکول و آربسکول تشکیل می دهند که آربسکول در پوست سطح تبادل ترکیبات متابولیکی را بین میزبان و قارچ افزایش می دهد. واژه میکوریزا به معنی قارچ ریشه به طور کلی به همزیستی بین ریشه گیاهان و اندام‌های قارچی اطلاق می‌شود که در این همزیستی قارچ‌ها با افزایش سطح جذب ریشه، آب و عناصر غذایی به ویژه فسفر و نیتروژن را از خاک جذب نموده و در اختیار گیاه قرار می‌دهد و گیاه نیز کربوهیدراتهای مورد نیاز قارچ را در اختیار قارچ قرار می‌دهد (اسجوبرگ، 2005). بنابراین در رابطه همزیستی بین قارچ میکوریز آربسکولار و ریشه‌های گیاه میزبان رشد و جذب عناصر غذایی گیاه به میزان قابل توجهی افزایش می یابد (اوگی و همکاران، 2001). گزارش گردیده است در شرایط تنش شوری، گیاهان پسته تیمار شده با میكوریزا در مقایسه با گیاهان غیرمیكوریزا، رشد بیشتر، فعالیت 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  آنزیم های آنتی اكسیدانتی قوی تر و مقدار فلاونوئید و رنگیزه كلروفیل بیشتری داشتند. پیشنهاد گردیده است قارچ میكوریزا آربوسكولار به لحاظ بهبود سیستم دفاعی آنتی اكسیدانتی و افزایش رنگیزه های گیاهی در برگ ها، خطرات ناشی از تنش شوری بر رشد گیاه پسته را تعدیل می نماید. قارچ های میکوریزا بر روابط رطوبتی گیاه نیز تأثیر می گذارند، بدین صورت كه این قارچها با تأثیر بر میزان آب بافتهای گیاهی و تبادلات گازی برگها، سبب افزایش میزان آب موجود در بافتهای گیاهی می شوند و از سوی دیگر تبخیر و تعرق را نیز کاهش می دهند (اوگی و همکاران، 2001).

با توجه به وجود خاکهای آهکی در بخش های وسیعی از ایران و اثر نامناسب تنش شوری بر رشد درختان میوه از جمله درختان میوه معتدله مانند بادام در ایران، هدف از این پژوهش بررسی اثر تلقیح میکوریزا بر بهبود رشد دانهال های بادام و زردآلو و هم چنین رشد دانهال های بادام و زردآلو در شرایط تنش شوری در حضور قارچ میکوریزا می باشد.

 

اهداف پژوهشی حاضر شامل موارد زیر می باشد:

 

1- بررسی اثر همزیستی میکوریزا بر رشد رویشی، تجمع عناصر غذایی و برخی شاخص های بیوشیمیایی در پایههای زردآلو و بادام

 

2- مقایسه اثر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم بر رشد رویشی و برخی شاخص های بیوشیمیایی پایههای زردآلو و یا بادام

 

3- بررسی امکان استفاده از همزیستی میکوریزایی برای بهبود رشد پایه های بادام و زردآلو در شرایط تنش شوری ناشی از کلرید سدیم

 

مروری بر پژوهشها

 

1-2- تاریخچه و پراکنش بادام

 

2-2- سطح زیر کشت و عملکرد بادام در ایران و جهان

 

طبق آمار سازمان خوار و بار و کشاورزی جهان (FAO) در سال 2011 میلادی، سطح زیر کشت بادام در جهان 1651560هکتار با میزان تولید 1942242 تن و متوسط عملکرد11760 کیلوگرم در هکتار برآورد شده است. کشور ایران با سطح زیرکشت 87708 هکتار و تولید 177609 تن دارای مقام چهارم در میان تولیدکنندگان بادام در جهان می باشد. از بین استان های کشور نیز به ترتیب خراسان رضوی، فارس و آذربایجان شرقی از لحاظ سطح زیر کشت و فارس، آذربایجان شرقی و خراسان از لحاظ تولید، بیشترین سهم را در تولید بادام دارا می باشند (گنجی و رهنمون، 1389).

 

1. Organic agriculture

 

1. Nitragin

 

1. 3. Rhizobium- Azotobacter- Azospirillium

 

1. 4. Actinomyces (Frankya)

 

1. Morton and Redecker

 

1. durian

 

1. longan

 

1. mangosteen

 

1. Saito and Marumoto

 

1. Nemec and Guy

 

1. Shiuchien et al.

 

1. da Silveira et al.

 

1. Pond et al.

 

1. Hirrel and Gerdeman

 

1. Troehza Loyanchan

 

1. Vesicular – Arbuscular

 

1. Sjoberg

 

 

1. Auge et al.

 

1. Shannon et al.

 

1. FAO

 

1. Flowers

 

1. Marschner and Dell

 

1. Juniper and Abbot

 

1. Hirrel and Gerdeman

 

1. Al-Khaliel

 

1. Singh and et. al.

 

1. Dutta

 

 

[27]

 

1. Nut

 

1. Gradzil

 

1. Cherif et al.

صخره های مرجانی زیستگاهی غنی و بزرگ، برای تنوع عظیمی از آبزیان و به خصوص ماهیان است. بسیاری از این ماهیان که مختص این مناطق اند، برای ادامه حیات خود کاملا وابسته به پوشش های مرجانی هستند. بسیاری از اکولوژیست ها، در سراسر دنیا در خصوص این که پوشش های مرجانی به علت گرم شدن جهانی هوا[1]، سفید شدن مرجان ها، صید بیش از حد ماهیان، آلودگی های ناشی از سواحل و غیره، به سرعت رو به کاهش است هشدار داده اند. هنوز به خوبی نمی توان تخمین زد، با وجود این استرس ها که طی دوره های طولانی مدت، به پوشش های مرجانی وارد و باعث کاهش آن شده تا چه میزان بر جمعیت ماهیان منطقه اثر می گذارد (Jones et al., 2004). از این رو باید اقدام به درک بهتر ویژگی های زیستی این مناطق حساس، برای پیش بینی هر چه بهتر آینده این اکوسیستم ها شود، که نخستین گام، رده بندی و شناسایی ماهیان و لاروهای این مناطق است.

 

1-2 ایکتیوپلانکتون

 

به اولین مراحل زندگی ماهیان، که شامل تخم و لارو ماهی است، ایکتیوپلانکتون می گویند که جانور معمولاً در این دوره زندگی به صورت پلاژیک زندگی می کند و در دریا شناور بوده و توسط جریانات آبی جا بجا می شوند و رابطه متقابلی با شکارچیان پلاژیک و طعمه های پلانکتونی دارند.

 

1-3 اهمیت و ارزش تحقیق

 

اولین مرحله رشد ماهیان (تخم و لارو) به شدت در برابر تغییرات شرایط محیطی آسیب‌پذیراست و مرحله ای بحرانی[3] است (Houde, 2001). بنابراین مطالعه کامل و جزء به جزء بر روی جمعیت ایکتیوپلانکتون ها نه تنها برای تخمین میزان تولید مثل موفق اجتماع ماهیان و پیش ‌بینی میزان ذخایر آینده گونه های مهم تجاری به ما کمک می کند، بلکه به ما در مورد میزان اثرات برخورد انسان با محیط دریا و همچنین تغییرات اقلیمی آب و هوا بر روی اکوسیستم دریایی آگاهی می دهد(Chesalina et al., 2013) .

 

با بررسی ایکتیوپلانکتون ها می توان میزان تخم در هر تخم‌ریزی، مکان تخم‌ریزی و همچنین فصل تخم‌ریزی را در ماهیان تجاری تخمین زد. لارو ماهیان نمونه های پلانکتونی هستند که ارزش آن‌ها در تحقیقات شیلاتی، اقیانوس شناسی و سیستماتیک روزافزون است.(Moser et al., 1984 ; Rothschild, 1986) اجتماع ایکتیوپلانکتون ها در سواحل مناطق گرمسیری ویا نیمه گرمسیری حاصل فعالیت تخم‌ریزی ماهیان صخره های مرجانی و یا آزاد ماهیان است .(Ahlstrom, 1971-1972; Leis & Goldman, 1987)

 

در اوایل قرن 20، دانشمندان تشخیص دادند که چرخه های اقیانوسی، سیستم های حرکتی آب و آشفتگی ها ممکن است، فاکتورهای فیزیکی باشند که جمعیت لاروها را کنترل می کند. علاوه بر این فاکتور های بیولوژیکی مانند تغذیه و شکارچیان نیز در این کنترل دخیل اند. پس فاکتور های بیولوژیکی و فیزیکی با هم میزان موفقیت تولید مثلی ماهیان را تعیین می کنند که این پروسه توسط محققان شیلاتی، بازگشت پذیری شیلاتی[4] خوانده می شود. بازگشت پذیری شیلاتی، مراحل لاروی را محدود نمی کند اما بر روی اولین مرحله (تخم) و مرحله آخر (جوانی[5]) اثر می گذارد، و می تواند موفقیت در افزایش جمعیت ماهیان را به صورت سالیانه یا فصلی نشان دهد (Houde, 2001).

 

مسائل و مشکلات جزئی مربوط به کار بر روی لارو ها را می‌توان به طور خلاصه در رده‌بندی و نمونه‌برداری از آن‌ها بیان کرد. مشکلات اساسی در شناسایی مراحل زندگی پلاژیک (ایکتیو پلانکتون ها) ماهیان صخره های مرجانی به طور کلی مربوط به مورفولوژی متفاوت لارو ماهیان نسبت به حالت بالغ ماهی است. بنابراین شناسایی ایکتیوپلانکتون ها مشکل به نظر می رسد و تاکنون تحقیقات زیادی بر روی آن‌ها انجام نگرفته است. از طرفی دانستن، تنها بیولوژی ماهیان برای این پژوهش‌ها کافی نیست و نیاز به مطالعه بر روی پیشینه و اکولوژی لارو آن‌ها می باشد .(El-Regal et al., 2008)

 

تعیین فراوانی لارو ماهی معمولاً کم هزینه تر از نمونه‌برداری ماهیان جوان و بالغ است. زیرا در یک نمونه‌برداری با تور پلانکتون گیری در سطح گسترده ای از بستر امکان جمع‌آوری چندین نوع گونه بسیار بیشتر است. بعلاوه نمونه های پلانکتونی فقط شامل لارو ماهیان نمی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  شود، بلکه بخش زیادی از آن شامل زئوپلانکتون های شکارچی و طعمه است (Smith & Richardson, 1977). گسترده بودن حالت های مختلف مراحل اولیه رشد ماهیان، بسیار مهم است و مطالعه بر روی آن بخش مستقلی از تحقیقات ماهی شناسی را به خود اختصاص می دهد. همچنین مطالعه بر روی ترکیب گونه ها، فراوانی، توزیع مکانی و زمانی لارو ماهیان، اطلاعات با ارزشی را در مورد مکان، فصل تخم‌ریزی و حالت های مختلف و خاص تخم‌ریزی از گونه های مهم ماهیان تجاری را به ما می دهد. مطالعه در مورد مرحله لاروی ماهیان به یکی از بخش های اصلی در زمینه سیستماتیک، اکولوژی و بیولوژی ماهیان تبدیل شده است و در حقیقت ارزیابی بازگشت‌پذیری شیلاتی، فصول و مناطق تخم‌ریزی ماهیان به این امر وابسته است (Kendall & Matarese, 1994). البته امروزه در تحقیقات شیلاتی، مطالعه بر روی ایکتیوپلانکتون ها، فقط درمورد گونه های خاص تجاری متمرکز نیست و این پژوهش ها نقش کلیدی را در دانستن شرایط اکولوژیکی و چگونگی تکامل ماهیان یک اقلیم را دارا می باشد (Moser & Smith, 1993).

 

1-4 ویژگی های کلی خلیج‌فارس با تاکید بر سواحل جزیره هنگام (تنگه هرمز)

 

1-5 فرضیات پژوهش

 

1) لارو ماهیان در سواحل جزیره هنگام دارای تنوع زیستی بالایی می باشند.

 

2) سواحل جزیره هنگام دارای لارو ماهیان گزارش نشده، می باشد.

 

3) تراکم و تنوع گونه ای لارو ماهیان در سواحل جزیره هنگام به شرایط فصلی و فاکتورهای محیطی بستگی دارد.

 

1-6 اهداف پژوهش

 

1)بررسی الگوی پراکنش مکانی و زمانی لارو ماهیان در سواحل جزیره هنگام

 

2) تعیین میزان تنوع زیستی گونه های مختلف لارو ماهیان در ایستگاهها و فصول مختلف آب‌های ساحلی جزیره هنگام

 

3) بررسی خصوصیات ریخت‌شناسی مراحل لاروی گونه های مختلف ماهیان

 

4)شناسایی گونه های غالب ایکتیوپلانکتون در آب‌های ساحلی جزیره هنگام

 

5) تأثیر فاكتورهای فیزیكوشیمیایی خصوصاً شوری و دما بر روی فراوانی و تنوع لارو ماهیان

 

1-7 تشریح کلی لارو ماهی

 

اصطلاحات و تعریف‌هایی که در مقالات مختلف برای شرح و توصیف اولین مراحل سیکل زندگی ماهیان استخوانی بکار می رود با هم متفاوت است و بستگی به گردآورندگان آن مقاله دارد. علت این تفاوت‌ها را می‌توان در تنوع بالای حالت های رشد، در ماهیان مختلف یافت.

 

طبق تعریف( Leis & Carson-Ewart, 2000) شروع مرحله لاروی تا پایان آن شامل طیفی از تغییرات است که شامل دست یافتن به تمام صفات مریستیک و ظهور ساختارهای متحرک، (مانند چشم‌ها در ماهیان پهن و باله پشتی در شگ ماهیان) و نهایتاً از دست دادن تمام صفات موقتی و منحصر به فرد برای زندگی پلاژیک است. (پایان این مرحله فقط با دست یافتن کامل به تمام باله ها و کارایی خاص هر باله نیست.) برای اثبات این تعریف به دو دلیل اشاره می شود:

 

1)در مناطق حاره، در لارو بسیاری از گونه های ماهیان کفزی، تمام ساختار باله ها وشعاع های آن، تشکیل می شود اما هنوز حواسی که لازمه یک ماهی برای حفاظت از خود در محیط آبی زندگی‌اش است، تکامل نیافته و به صورت نارس است و همچنین به طور بنیادی با حواس در بالغین متفاوت می باشد(Leis & Carson-Ewart, 2000).

 

2) در میان ماهیان مناطق صخره های مرجانی حاره، لاروها دارای صفات گوناگون اند که این صفات در مقایسه با صفات لارو ها در مناطق دیگر با بستر های متفاوت، نا متداول است. این خصوصیات در لارو ماهیان مناطق مرجانی، برجسته و موقتی است و ساختار مورفولوژیکی این لاروها برای زندگی پلاژیک تخصصی شده است. ماهیان در آخرین مرحله لاروی و قبل از ورود به مرحله جوانی، معمولاً پولک دارند و دارای تعداد بسیار زیادی پیگمان روی بدنشان هستند. اما به طور محسوسی با ماهی بالغ متفاوت اند .(Leis & Carson-Ewart, 2000)

 

تعریف مرحله لاروی با مرحله زندگی پلاژیک متفاوت است. بسیاری از ماهیان کفزی، در مرحله جوانی برای مدتی به صورت پلاژیک باقی می مانند و همچنان تغییرات رشدی را در سیکل زندگی‌شان کامل می کنند که در این مرحله گروه ماهیان جوان پلاژیک را تشکیل می دهند. گرچه در گروه بزرگی از ماهیان کفزی دیگر، پایان مرحله لاروی تقریباً هم زمان با نشست[6] اتفاق می افتد (Leis & Carson-Ewart, 2000) .

 

برای بسیاری از ماهیان کفزی تغییرات مورفولوژیک که ماهی را از مرحله لاروی به مرحله جوانی انتقال می دهد، به صورت ناگهانی رخ می دهد و ماهیان جوان در اندازه هایی کوچک، مکان جدید زندگی خود را انتخاب می کنند. اما در گروه عظیمی از رده های ماهیان پلاژیک، تغییرات لاروی و انتقال لارو به مرحله جوانی که به این رویداد (انتقال[7]) می گویند، به صورت تدریجی می باشد. ماهیان جوان در اندازه های مختلف، کوچک و بزرگ مکان زندگی‌شان را انتخاب می کنند. به احتمال زیاد علت تدریجی بودن تغییرات در ماهیان پلاژیک محیط زندگی آن ها است. زیرا در طول سیکل زندگی‌شان تغییرات محسوسی روی نمی دهد. بنابراین علت پایان یافتن مرحله لاروی، تغییر در رژیم غذایی ماهی است (Leis & Carson-Ewart, 2000).

 

به طور کلی اولین مراحل سیکل زندگی ماهیان به دو بخش تقسیم می شود.

 

1. 1. Global warming

 

1. 2. Ichthyoplankton

 

1. 1. Critical stage

 

1. 2. Recriutment

 

1. 3. Juvenile

 

1. 1. Settlement

طبق آمار فائو در سال 2015 در حال حاضر 805 میلیون انسان گرسنه در جهان وجود دارد و جمعیت جهان تا سال 2050 به نه میلیارد نفر خواهد رسید. به گفته کارشناسان این سازمان باید تولید غذا به بالای 60 درصد برسد تا بتواند جوابگوی این افزایش جمعیت باشد. بنابراین کشاورزی در عصر حاضر یکی از مهم­ترین مولفه­های امنیت ملی و غذایی کشورهای توسعه یافته بوده و در عین حال حیاتی­ترین عامل اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه به شمار می­آید. افزایش عملکرد گیاهان زراعی یکی از اهداف مهم و ضروری جامعه امروزی برای هماهنگی با افزایش جمعیت جهان است. عوامل محیطی و پتانسیل ژنتیکی گیاه از عوامل مهم و تعیین­کننده عملکرد اقتصادی هر گیاه زراعی محسوب می­‎شود. یکی از مهم­ترین عوامل محیطی موثر بر رشد و نمو گیاه زراعی ذرت شرایط دمایی و درجه حرارت است.

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

ذرت یکی از چهار غله­ای است که 60 درصد انرژی غذایی از آن گرفته می­شود (2015،FAO). در جهان امروز، ذرت به علت اهمیت فوق­العاده زیادی که در تأمین غذای دام‎ها و پرندگان و مصارف دارویی و صنعتی دارد، نسبت به افزایش سطح زیر­کشت و همچنین بهبود تکنیک زراعت آن اقدامات اساسی به عمل آمده و در بیشتر کشورهای جهان که دارای شرایط آب و هوایی مناسب برای رشد این گیاه می‎­باشند، محصول قابل توجهی تولید می‎­نماید.

 

عوامل دیگری که باعث گردیده تا این گیاه به مقدار بسیار زیادی گسترش یابد عبارتند از:

 

• مقاومت مطلوب نسبی به خشکی و ورس

 

• عملکرد زیاد آن در هکتار نسبت به سایر محصولات

 

• امکان قرار گرفتن این گیاه در تناوب‎­های مختلف با گیاهان و آب و هوای گوناگون

 

• قابلیت مکانیزاسیون کامل در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت

ذرت یکی از محصولات مهم زراعی است که به تنش­‎های محیطی نسبتاً حساس است. از طرفی نیاز به این محصول استراتژیک بسیار بالاست و ضروری است در ارتباط با افزایش تحمل این گیاه زراعی به تنش­‎های محیطی راهکارهای به­‎زراعی و به­‎نژادی اندیشیده شود.

 

 

 

1-1 ضرورت و اهمیت موضوع

 

طبق آمار وزارت کشاورزی در سال زراعی 92- 1391 ، سطح ذرت دانه­ای كشور حدود 290 هزار هكتار برآورد شده كه سهم اراضی آبی 9/99 درصد و بقیه به­صورت کشت دیم می­باشد.

 

استان خوزستان با سهم2/38 درصد از کل سطح برداشت ذرت دانه­ای بیشترین سطح این محصول را دارا می­باشد. استان­های: فارس با سهم 8/13 درصد، كرمانشاه با سهم 6/9 درصد ، جنوب استان کرمان با سهم 4/7درصد ، کرمان با سهم 7/5 درصد و اردبیل با سهم 5 درصد به ترتیب ، مقام­های دوم تا ششم را به­خود اختصاص داده­اند. شش استان مزبور جمعاً 6/79 درصد سهم از برداشت اراضی ذرت دانه‌ای در كشور را دارا هستند. کمترین سطح ذرت دانه­ای کشور با 9 هکتار متعلق به استان خراسان جنوبی می­باشد.

 

   میزان تولید ذرت دانه­ای در كشور حدود 9/1 میلیون تن برآورد شده كه 98/99 درصد آن از اراضی کشت آبی به­دست آمده است. بیشترین میزان تولید ذرت دانه­ای كشور با 37.6 درصد به استان خوزستان تعلق دارد و استان­های: فارس با سهم 16 درصد، كرمانشاه با سهم 12.2 درصد، جنوب استان کرمان با سهم 6.8 درصد ، كرمان با سهم 4.5 درصد و قزوین با سهم 4.5 درصد در تولید ذرت دانه­ای كشور به­ترتیب رتبه­های دوم تا ششم را به­خود اختـصاص داده­اند و شش استان مزبور جمعاً 80.6 درصد از تولید ذرت دانه­ای كشور را دارا هستند. کمترین میزان تولید ذرت دانه­ای کشور با 26 تن متعلق به استان خراسان جنوبی می­باشد.

مخلوط­های دوتایی

 

از میان این خواص ترمودینامیکی، خواصی مانند چگالی، گرانروی، ضریب شکست، وخواص حجمی مرتبط با آن بیشتر مورد بررسی قرار می­گیرند زیرا این اطلاعات منعکس کننده رفتار واقعی حل شونده و میزان برهمکنش آن با حلال می­باشد که از این دانش می­توان در عملیات­های مهندسی مانند طراحی، کنترل و بهینه­سازی فرایندهای شیمیایی استفاده نمود [4].

 

 

 

اطلاعات چگالی، گرانروی مایعات خالص و مخلوط­ها به منظور اهداف نظری و عملی حائز اهمیت می‌باشند و از نظر کمی و کیفی در مطالعه جنبه­های ترمودینامیک – انتقال مرتبط با جریان مایع و گرما مفید می­باشد [5].

 

مروری بر پژوهش­های انجام شده

 

کریشنا و همکارانش[2] در سال 2009 چگالی، گرانروی، مخلوط­ های دوتایی از سولفولان با آمین آلیفاتیک را در دمای15/308 درجه کلوین و در فشار اتمسفر اندازه­گیری کردند و توابع اضافی مربوطه را محاسبه و علامت و بزرگی این کمیت­ها را در عبارتی از پیوند هیدروژنی و برهمکنش­های دو قطبی دو قطبی بین ترکیبات به بحث گذاشته و مشاهده کردند که حجم مولار اضافی، محلول دو تایی منفی می­باشد که ناشی از برهمکنش­های دوقطبی دوقطبی قوی بین ترکیبات می­باشد [6].

 

مطالعات انجام شده توسط پات واری[3] و همکارانش بر روی خواص ترمودینامیکی مخلوط­های دوتایی شامل اندازه گیری چگالی، گرانروی و سرعت صوت مخلوط­های دوتایی سولفولان با ایزومرهای استات (اتیل استات، n پروپیل استات و n بوتیل استات) در دماهای مختلف است در این تحقیق توابع اضافی مربوطه محاسبه و داده­های تجربی با معادله ردلیچ کیستر ارتباط داده شده و اثرات ساختاری از جمله تغییرات طول 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  زنجیر در میزان برهمکنش بین مولکولی به بحث گذاشته شد ]14[.

 

بعلاوه مطالعات صورت گرفته شده توسط شوکلا[4] و همکارانش بر روی خواص ترمودینامیکی مخلوط­های دوتایی شامل اندازه گیری چگالی، گرانروی مخلوط­های دوتایی از متانول باکلروبنزن، برومو بنزن در دما­های مختلف که در آن توابع اضافی مربوطه محاسبه و برهمکنش­های بین مولکولی و اثرات ساختاری تشریح گردیدکه بر اساس آن این نتیجه حاصل شد مقادیر منفی حجم مولار اضافی مشاهده شده نشان دهنده برهمکنش دوقطبی دوقطبی قوی بین ترکیبات می­باشد [15].

 

در پژوهشی دیگر چگالی، گرانروی مخلوط­های دوتایی 2- اکتانول با برومو بنزن و کلرو بنزن در دما­های مختلف توسط باهاتیا[5] و همکارانش اندازه گیری شده است و توابع اضافی مربوطه تعیین و این نتیجه حاصل شد که مقادیر مثبت حجم مولار اضافی نا­شی از برهمکنش بین مولکولی ضعیف بین 2 -اکتانول و ترکیبات آروماتیک می­باشد [16].

 

 

 

سه عامل اصلی برای بررسی برهمکنش­های بین مولکولی توسط خواص ترمودینامیکی اضافی مخلوط­ها به شرح زیر است:

 

• برهمکنش فیزیکی: شامل نیروهای پراکندگی و برهمکنش ضعیف واندروالسی و نامساعد بین مولکول­های غیر مشابه

 

• برهمکنش شیمیایی: شامل پیوندهای شیمیایی مثل انتقال الکترون و تشکیل پیوندهای هیدروژنی و برهمکنش خاص دو قطبی-دوقطبی

 

• ساختاری: ناشی از اتصالات هندسی یک جزء به جزء دیگر که به علت تغییرات درون شبکه­ای ایجاد می­شود

در تحقیق انجام شده، ابتدا مقادیر چگالی و گرانروی مخلوط­های دوتایی سولفولان با کلروبنزن، بروموبنزن و نیتروبنزن در دماهای 15/298، 15/303و 15/308 کلوین اندازه­گیری شد سپس با استفاده از مقادیر تجربی چگالی و گرانروی هر یک از ترکیبات خالص و مخلوط­هایشان در کسرهای مولی مختلف از سولفولان مقادیر حجم مولار اضافی، انحراف گرانروی، حجم­های مولی جزئی، ضریب انبساط پذیری هم فشار و همچنین انرژی آزاد گیبس فعال­سازی محاسبه گردید. همه داده­های مربوط به توابع اضافی توسط معادله ردلیچ-کیستر تصحیح و به هم مرتبط گردیدند. همچنین با استفاده از مقادیر تجربی حجم مولار اضافی توسط نظریه پریگوگن-فلوری-پترسون حجم مولار اضافی پیش بینی شد. سپس با کمک این توابع و رسم منحنی­های مربوط به آنها بر حسب کسر مولی سولفولان، به مطالعه نوع برهمکنش­های بین مولکولی پرداخته شد. همچنین اثرات دما، ترکیب درصد مواد بر روی خواص ترمودینامیکی مخلوط­های دوتایی سولفولان با حل شونده­ها بررسی شد.

 

1-Liquid extraction method

 

2-Krishna

 

1-Patwari