در تعرف سازگاری می توان گفت که، منظور از سازگاری، رابطه ای است كه میان فرد و محیط او، به ویژه محیط اجتماعی وجود دارد و به او امكان می دهد تا نیازها و انگیزه های خود را پاسخ گوید. فرد زمانی از سازگاری بهره مند است كه بتواند میان خود و محیط اجتماعی اش رابطه ای سالم برقرار و انگیزه های خود را ارضا كند، در غیر این صورت او را ناسازگار قلمداد می كنیم. در واقع سازگاری با محیط، مهارتی است كه باید آموخته شود و كیفیت آن مانند سایر آموخته‌ها به میزان علاقه و كوشش فرد برای یادگیری بستگی دارد (اسلامی نسب، 1390).

یكی از الگوهایی كه با سازگاری در ارتباط دارد، ظرفیت هیجانی یا هوش هیجانی[5] افراد است؛ همان چیزی كه این تحقیق تلاش دارد آن را تبیین نماید. منظور از هوش هیجانی، توانایی فرد در بازنگری احساسات و هیجان های خود و دیگران، تمیز قائل شدن میان هیجان ها و استفاده از اطلاعات هیجانی به صورت سالم در حل مسئله و نظم بخشی رفتار است(سالووی و مایر[6]، 2011).

به طور كلی آنچه از متون تحقیقی بر می آید این است كه سازگاری موفقیت آمیز افراد بسته به عملكرد یكپارچه توانش های هیجانی دارد. در واقع هوش هیجانی در پرورش سازگاری با تجارب و حوادث استرس‌زای وقوع یافته، پیش بینی اهداف مطلوب در آینده و نیز سازگاری با استرس‌های مزمن نقشی اساسی دارد.

اکسترمرا[7] و همكاران در سال ۲۰10 طی بررسی خود مطرح نمودند نوجوانانی كه در رابطه با شناخت هیجانات خود دچار مشكل هستند و توانایی های لازم را برای تنظیم هیجانات‌شان ندارند، در شرایط فشار روانی از كنترل خوبی برخوردار نبوده، ماهیت فشار روانی را با شدت بالاتری درك می‌نمایند و از سازگاری روانشناختی كمتری برخوردارند.

با توجه به این كه تاكنون مطالعات محدودی پیرامون رابطه سازگاری با هوش هیجانی انجام گردیده و از سوی دیگر بررسی سازگاری به لحاظ نظری در بهبود روابط بین فردی و محیط امری ضروری بوده و به لحاظ عملی می تواند تا حدودی مسایل و مشكلات افراد را در حوزه سازگاری حل یا جبران نماید و لزوم بررسی این موضوع، پژوهش های زیادی مورد مطالعه قرار گرفت و بر اساس اهمیتی که سازگاری و هوش هیجانی در زندگی دارد این موضوع باید مورد سنجش قرار می گرفت، از این رو ضرورت بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  احساس می شود که موضوع حاضر در قالب آزمون‌های جدید و به روز بررسی شود لذا پژوهش حاضر  با هدف تعیین ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری و رابطه آن با هوش هیجانی دختران دبیرستانی شهر بابل انجام شده است.

2-1 بیان مسئله        

اجتماعی شدن جریانی پیچیده به شمار می آید كه ابعاد و جوانب گوناگونی دارد. كسب مهارت‌های اجتماعی، چگونگی برقراری ارتباط با سایر افراد و سازگاری، از جمله ی این ابعاد هستند. برخی از روانشناسان سازگاری اجتماعی را مترادف با مهارت اجتماعی می دانند. از نظر آن‌ها، مهارت اجتماعی عبارت است از توانایی ایجاد ارتباط متقابل با دیگران در زمینه ی خاص اجتماعی، به طریق خاص كه در عرف جامعه قابل قبول و ارزشمند باشد. (اسلابی و گوارا [8]2009؛ به نقل از عابدینی، 1390). در حالی كه برخی دیگر از روانشناسان سازگاری و مهارت اجتماعی را فرایندی می دانند كه افراد را قادر می سازد تا رفتار دیگران را درك و پیش بینی كنند، رفتار خود را كنترل كنند و تعاملات اجتماعی خود را تنظیم نمایند. (اسلاموسكی و دان[9]، 2006 )

ایواتا[10] و همكاران ( 2010 ) در مروری جامع عوامل مؤثر در سازگاری را به شش دسته ی عمده تقسیم می‌كنند كه هریك از آن ها نیز به عوامل جزئی تری تقسیم شده اند، این عوامل عبارتند از:

الف -محرومیت های جسمانی ناشی از نقص عضو، تغذیه ی نادرست و بد، محرومیت از خواب و خستگی روانی ، فرایندهای عاطفی آسیب زا و آسیب های مغزی.

ب- عوامل روانی، اجتماعی و محیطی، نظیر تغییرات سریع و مهم اجتماعی نظیر بیكاری ، جنگ ، بلایای طبیعی ، از هم پاشیدگی كانون خانواده ، فقر و اعتیاد.

ج – عوامل تربیتی، نظیر الگوهای نادرست خانوادگی ، فقدان رابطه ی والد كودك ، طرد كردن فرزندان ، حمایت افراطی ، محرومیت های عاطفی ، خودمختاری بیش از حد كودك ، انتظارات و خواسته های غیرواقع‌گرایانه ی والدین و كمبود ارتباط.

د-ساختار خانوادگی ناسازگار از جمله خانواده های بی كفایت ، از هم پاشیده ، ضد اجتماعی و آسیب روانی اولیه و عدم ثبات عاطفی و روانی والدین بخصوص مادر.

ه- فشارهای ناشی از زندگی جدید صنعتی، مانند رقابت های ناسالم ، تقاضاهای شغلی و تحصیلی و پیچیدگی‌های زندگی جدید.

و- عوامل ارثی نظیر اختلالات جسمی، روانی و عاطفی كه زمینه را برای رفتارهای بزهكارانه و ناسازگاری اجتماعی فراهم می كنند.

عوامل متعددی در سازگاری شخصی و اجتماعی افراد نقش دارند كه نظریه ها و دیدگاه های مختلف تربیتی، روان شناختی و جامعه شناختی بر آن ها تأكید كرده اند. مطالعه آدیمو[11] (2011) روی دانشجویان نیجریه‌ای نشان داده است که هوش هیجانی بالا با سازگاری سریع و بسنده با محیط دانشگاه و کارکرد موفق ارتباط نیرومندی دارد. در همین راستا، یافته‌های مطالعه پانسر[12] و همکاران (2008) حاکی از این است که دانش‌آموزان موفق و سازگار از لحاظ هوش هیجانی در قیاس با دانش‌آموزان ناموفق و ناسازگار به شکل معنادارتری برترند. مارکوئز[13] و همکاران (2010) نیز نشان دادند که سازگاری و شایستگی های اجتماعی رابطه نیرومندی با هوش هیجانی دارند.

پژوهش‌های متعدد و مشاهدات مراكز مشاوره‌ای نشان داده است كه عوامل متعدد نامساعدی مانند اضطراب، تنش، تشویش و عدم اعتماد به نفس، ناسازگاری شخصی و اجتماعی و . . . عملكرد تحصیلی ضعیف دانش‌آموزان را تهدید می كند و نه تنها موجب می شود كه تعدادی از آن ها نتوانند به موقع دوره‌ی تحصیلی خود را به اتمام برسانند، بلكه موجب دگرگونی روحیه ی آنان می شود و نوعی نگرانی، ناپایداری هیجانی و حتی گاه پاره‌ای مشكلات عصبی – روانی را برای آن ها ایجاد می كند و سازگاری روان شناختی و اجتماعی آن‌ها را شدیداً به مخاطره می اندازد (به نقل از قهاری، 1391). از طرفی، با توجه به آخرین تحقیقاتی که در این زمینه روی مقیاس‌های قدیمی انجام شده بود و در آن ها ابعاد سازگاری کمتر مورد توجه قرار گرفته بود. این سوال پیش آمد که آیا لازم نیست از یک مقیاس جدید برای بررسی موضوع استفاده شود؟ در بررسی‌های اولیه، مشخص شد که  دو پرسشنامه مناسب برای دانش آموزان دبیرستانی موجود است: یکی پرسشنامه سازگاری بل[14] که روی ویژگی های روانسنجی آن بسیار زیاد کار شده و دیگری پرسشنامه سازگاری[15] مربوط به دوره نوجوانی که کم کار شده است. از این رو این پرسشنامه انتخاب شد.

براساس آنچه ذكر شد این پژوهش در پی پاسخگویی به این موارد است:

1- بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه سازگاری

2- آیا بین سازگاری و هوش هیجانی رابطه وجود دارد؟