مهم­ترین اهداف فعالیت­های اقتصادی دولت­ها را می توان مواردی از قبیل تخصیص بهینه منابع، توزیع عادلانه درآمد، تسریع در رشد اقتصادی، افزایش اشتغال، ثبات اقتصادی، حفظ سطح عمومی قیمت ها و بهبود تجارت بین المللی برشمرد. برای رسیدن به این اهداف دولت­ها مجبور به تحمل هزینه­های بسیار سنگینی هستند که این هزینه­ها را از محل درآمد­های مالیاتی و درآمد­های غیرمالیاتی پرداخت می نمایند. موضوع تأمین مالی هزینه­های دولت از طریق درآمد­های مالیاتی یکی از موضوعاتی است که در سال­های اخیر در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران مورد تأکید قرار گرفته است. بر همین اساس نیز تحقیقات و مطالعاتی در زمینه بررسی عملکرد نظام مالیاتی و اصلاح پایه­های مالیاتی صورت گرفته است.

مالیات­ها عمدتاً به دو گروه مالیات­های مستقیم و غیر­مستقیم تقسیم­بندی می­شوند. مالیات­های مستقیم بصورت مستقیم از درآمد افراد 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  دریافت می شود و درآمد حقیقی پرداخت کننده را کاهش می دهند، در مقابل مالیات­های غیر مستقیم مالیات­هایی هستند که بر کالاها و خدمات وضع می شوند و تحقق آنها بستگی به انجام برخی فعالیت­های اقتصادی دارد و معمولاً بر مصرف کنندگان کالاها و خدمات تعلق می گیرد.

از انواع مالیات­های غیر­مستقیم می توان به مالیات بر ارزش افزوده[1] اشاره کرد که جایگاه خاصی در یک نظام مالیاتی دارد چون از آنجا که پایه مالیات، ارزش افزوده ایجاد شده از هر فعالیت اقتصادی است، یک پایه گسترده و فراگیر را تعریف می کند. این مالیات می تواند در یک حلقه زنجیره از تولید تا مصرف کننده نهایی برقرار شود. مطالعات و تجارب کشورهای مختلف و از همه مهمتر ماهیت مالیات­های مستقیم نشان می دهد، حرکت به سمت مالیات­های غیرمستقیم به دلایل مختلف آثار مثبتی روی تمکین و کارایی سیستم مالیاتی دارد و هزینه­های وصول و تمکین مالیاتی را کاهش می دهد. از طرفی سه پایه عمده مالیاتی شامل درآمد، ثروت و مصرف هرکدام مجموعه ای از مسائل و مشکلات خاص اندازه گیری و محاسبه خود را دارند و هرکدام معیار متفاوتی از “توانایی پرداخت” را نشان می دهند و از بین آنها پایه درآمد با فرض ثابت بودن سایر ویژگی­های سیستم مالیاتی از پیچیده ترین پایه­های مالیاتی محسوب می شود.

از جمله تغییرات در پایه­های مالیاتی در جهت اصلاح نظام مالیاتی که برای اولین بار در سال 1370 در دستور کار وزارت امور اقتصادی قرار گرفت، اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده بود که با یک وقفه 17 ساله، پس از تصویب نهایی از پاییز 1387 توسط سازمان امور مالیاتی کشور به مرحله اجرا در آمد. این مالیات از جمله مالیات­های غیر مستقیم است که بر مصرف بسته می شود. بررسی و مقایسه عملکرد و کارایی این نظام مالیاتی نوپا با سایر مالیات­های مستقیم از جمله مالیات بر درآمد[2] جهت رفع نواقص مالیات­ستانی دولت و دست­یابی به یک نظام اصلاح شده که اهداف دولت را به بهترین نحو پشتیبانی نماید امری ضروری به نظر می رسد.

1-2- بیان مسأله اساسی تحقیق

مالیات­ستانی از مهمترین منابع درآمدی دولت در همه کشورها محسوب می گردد و قسمت عظیمی از درآمدهای دولت از این طریق تأمین می گردد. یکی از شاخص­های ارزیابی نظام مالی دولت سهم درآمدهای مالیاتی در تأمین مالی مخارج دولت است.(سید نورانی، توتونچی، 1389).   مالیات­ها بصورت مستقیم و غیر مستقیم از مؤدیان اخذ می­گردد. مالیات بر درآمد از مالیات­های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده از جمله مالیات­های غیرمستقیم(مالیات بر مصرف) می­باشد که از سال 1387 در ایران اجرایی گردیده است. هر­ کدام از این مالیات­ها هزینه­ها و درآمدهایی را برای دولت در بر دارد. در این تحقیق سعی می گردد به مقایسه کارایی مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد شهر کرمانشاه جهت استفاده بهینه از منابع ، بودجه و هدایت سیر مالیات­ستانی در جهت کارایی بیشتر بپردازد. برای این منظور از روش تحلیل پوششی داده­ها [3] که یک روش ناپارامتری است و کارایی نسبی واحد­ها را در مقایسه با یکدیگر ارزیابی می کند استفاده می شود.

در این تکنیک نیازی به شناخت شکل تابع تولید نیست و محدودیتی در تعداد ورودی ها و خروجی ها نمی باشد. منظور از اندازه گیری کارایی نسبی مقایسه کارایی یک واحد با واحدهای دیگری که ورودی و خروجی های نسبتاً مشابهی دارند، می باشد.( مهرگان، 1383).