عقلانیت مدرن و بازنمایی اسطوره در تئاتر قرن بیستم |
 |
1
1ـ1 بیان موضوع 2
1ـ 2 اهداف تحقیق 7
1ـ3 پرسش‌های تحقیق 7
1ـ 4 مطالعات انجام شده 7
1ـ 5 مفروضات تحقیق 9
1ـ 6 روش تحقیق 9
- فصل دوم: پیشینه تحقیق 10
2ـ 1 تاریخچه 11
2ـ 1ـ 1 عقلانیت مدرن از روشنگری تا پیش از قرن بیستم 11
2ـ 1ـ 2 نظریه انتقادی قرن بیستم و ظهور آرای والتر بینامین 18
- فصل سوم: چارچوب نظری 21
3ـ 1 نظام فکری والتر بنیامین 23
3ـ 1ـ 1 بازتولیدپذیریِ اثر هنری و جهان مدرن 23
3ـ 1ـ 2 ویرانی تجربه و جایگاه قصه‌گو 26
3ـ 1ـ 3 تئاتر اپیک (روایی) و بیگانه‌سازی 29
فصل چهارم: یافته‌ها و بحث 34
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
4ـ 1 بازخوانی به‌مثابه تولید 39
4ـ 1ـ 1 اصالت 40
4ـ1ـ2 هاله مقدس 42
4ـ1ـ 3 کارکرد آیینی ـ کارکرد نمایشی 42
4ـ1ـ4 نمونه‌های مورد مطالعه 43
4ـ2 بازیابی تجربه در روایتگری 49
4ـ2ـ1 نمونۀ مورد مطالعه 51
- فصل پنجم: نتیجه‌گیری 53
فهرست منابع 58
گزارش روند کار عملی 60
1ـ1 بیان موضوع:
اصل موضوعة اندیشة مدرنِ برآمده از دورة روشنگری، به‌طور ویژه، تقابل دوسویة اسطوره و عقل بود. به بیان دیگر از نظر اندیشة روشنگری، آن‌چه مانع پیشرفت انسان می‌شود، اسطوره و یا در چشم‌اندازی كلی‌تر ترس حاصل از برخورد با طبیعتِ ناشناخته (كه اسطوره از دل آن زاده می‌شود) بود. منظور از اسطوره در این دوره، هر آن مفهومی است كه در برابر تبیین عقلانی زیست‌جهانِ انسان بایستد. روشنگری با نفیِ تصویر اسطوره‌ای از جهان، تصویر (تفكر) علمی از جهان را جایگزین آن كرد. از نظرگاه تفكر علمی، امر و فعل اسطوره‌ای آن چیزی است كه به وسیلة تجربة روش‌مند قابل استنباط و دریافت و نیز قابل تصدیق نیست.
اگر به پیدایش تمدن مغرب‌زمین بنگریم، چنین به نظر می‌رسد كه سه موج روشنگری بر این تاریخ گذر كرده است: [نخست،] موج روشنگری كه در اندیشة سوفسطایی افراطی اواخر سدة پنجم پیش از میلاد در آتن به اوج خود رسید؛ [دوم،] موج روشنگری سدة هجدهم كه در عصر عقل‌گراییِ انقلاب فرانسه به منتها درجة خود دست یافت و [سوم،] موج روشنگری ـ چه‌بسا بتوان آن را جنبش روشنگری سدة [خود] مان بنامیم ـ كه با ‹دینِ الحادی› و استقرار نهادین آن در نظام‌های مدرن الحادانة حكومت، عجالتاً به اوج خود رسیده است. مسئلة اسطوره با هر سه مرحلة اندیشة روشنگری پیوندی تنگاتنگ دارد.
(گادامر، 1387: 100)
در این پژوهش تلاش می‌شود تا دستاوردها و جهت‌گیری‌های عصر روشنگری نسبت به جایگاه عقلانیت و اسطوره، بالا بردن یكی (عقلانیت) و پایین كشیدن دیگری (اسطوره) به‌واسطة نقدهای رمانتیسیسمِ قرن نوزدهم به مددِ نظریه‌ورزی‌های جریان انتقادیِ قرن بیستم و به‌ویژه آرای والتر بنیامین (1892 ـ 1940) بررسی شود. والتر بنیامین به سبب درگیری‌های مطالعاتی‌اش با ماتریالیسم تاریخی، رمانتیسیسم و الاهیات یهودی نظریات انتقادی و رادیكالِ خود را در بابِ الهیات، زبان، ادبیات (به‌ویژه رمان و شعر قرن نوزدهم)، فلسفة تاریخ و هنر (از جمله تئاتر) به یاری مفاهیمی چون بازتولیدپذیری تكنیكی اثر در جریان مدرنیته، ترجمه و رسالت مترجم، تجربه و فقدان تجلّی آن در عصر مدرن و نیز تئاتر اپیك شرح و بسط می‌داد. البته در پاره‌ای موارد هم‌سویی متفكران مكتب فرانكفورت هم‌چون تئودور آدرنو و ماكس هوركهایمر با نظریات والتر بنیامین، در درك مختصات جریان مدرنیزاسیون كارگشا خواهد بود.
از عصر روشنگری به این سو، تئاتر همواره بستری برای تبلور و بازنماییِ مفاهیم و مضامین حوزة فلسفه و اندیشة بشری بوده است. در این میان، درگیر شدن فلسفه و اسطوره سبب شد كه نمایشنامه‌نویسانِ دوره‌های مختلفِ پس از روشنگری هر كدام به شیوه‌هایی، جهت‌گیری‌هایِ حاصله نسبت به اسطوره را در نظام نمایشی بازتاب دهند. در این میان گوتهولد ابراهام لسینگ (1781 ـ 1729) در تشریحِ مبانیِ نظری دورة روشنگری و با نگارش نمایشنامه‌هایی در راستای تفكر روشنگری قدم بر می‌داشت كه آخرین و یكی از دستاوردهای مهم او در این زمینه نمایشنامة ناتان خردمند (1779) است. از سوی دیگر دورة رمانتیك تحت تأثیر ایده‌آلیسم آلمانی و زمان ظهور اولین جریانِ منتقد روشنگریِ عقل‌محور بود كه می‌توان مهم‌ترین وجه بروز آن را در یوهان ولفگانگ گوته (1832 ـ 1749) و نمایشنامة فاوست او جست‌وجو كرد.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[جمعه 1400-05-15] [ 05:54:00 ب.ظ ]
|
