تریپس­ها حشراتی از راسته­ی بال‌ریشك­داران[1] می­باشند که برای اولین بار در سال  1744 میلادی توسط دکتر گیر[2] توصیف و با نام Physapus معرفی شدند. سپس، در سال 1758 میلادی این گروه توسط حشره­شناسان انگلیسی تریپس نام­گذاری شدند و در ابتدا شامل چهار گونه­ی متعلق به یک جنس بودند (لوئُنگ، 2008). این حشرات دارای بدنی باریک به طول 5/0 تا 5 میلی­متر می باشند. البته برخی از گونه­ها در نواحی گرمسیر نزدیک به 14 میلی­متر طول دارند. تقریبا همه‌ی تریپس­­­­­ها دو جفت بال دارند، اگر چه برخی‌ها بی­بال هستند. بال­دار­ها در بال­های خود دارای دو ردیف ریشک می­باشند که به طور متقارن قرار گرفته­اند. به همین دلیل، ریشک­های بال­های حشرات راسته­ی Thysanoptera  (که به معنی بال­ریشک­داران می­باشد) در طول پرواز، سطح تماس را افزایش می­دهند. اتلاق نام بال‌ریشک­داران به راسته، از این صفت نشات گرفته است (حسن­زاده سلماسی، 1373؛ لوئُنگ، 2008). در سراسر جهان، بیش­تر گونه­های تریپس­ها در مناطق گرمسیر یافت می­شوند و تعدادی نیز در مناطق معتدل وجود دارند. حتی گونه­های کمی از آن­ها در مناطق سرد و نواحی قطب شمال زندگی می‌کنند (اِشمیت، 2007).

تریپس‌ها تقریبا در تمامی مکان­ها ساکن می­شوند، بنابراین، جمع­آوری این حشرات همیشه دشوار است و مکان‌های جمع­آوری ویژه­ای ندارند (اکرم و همکاران، 2003). این حشرات را می­توان از روی یک گیاه و با ضربه زدن به اندام­های گیاهی، بر روی یک صفحه­ی سفید پلاستیکی جمع­آوری کرد. هم­چنین، برای جمع­آوری آن­ها از قیف برلیز (برای تریپس­هایی که در خاک و بقایای برگی زندگی می­کنند) و آسپیراتور نیز می­توان استفاده نمود (میراب بالو و چِن، 2010).

چرخه­ی زندگی تریپس­ها بسته به شرایط دمایی منطقه می­تواند از 10 روز تا یک سال طول بکشد. این حشرات در مناطق معتدل، 1 تا 2 نسل و در مناطق گرم، 12 تا 15 نسل را در سال ایجاد می­کنند که بیشینه‌ی جمعیت آن­ها در مناطق گرمسیر می­تواند بالغ بر یک میلیون تریپس در یک هکتار باشد (مُرس و هادِل، 2006).

در گذشته، این راسته به دو  زیر­راسته­ی Terebrantia و Tubulifera و 8 خانواده تقسیم می­شد، ولی در حال حاضر، بیش­تر تریپس‌شناسان 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  بر 9 خانواده اتفاق نظر دارند به طوری که زیر­راسته­ی Terebrantia را شامل 8 و زیرراسته‌ی Tubulifera را هم‌چنان تنها شامل یک خانواده می­دانند. اگر چه، در طبقه­بندی اخیر توسط بهاتی، برای این راسته 28 خانواده و 10 بالاخانواده برای 2400 گونه گزارش شده است. تریپس­ها­ی شناخته ‌شده­ی ایران حدود 177 گونه هستند که به 5 خانواده­ی Aeolothripidae، Melanthripidae، Thripidae، Adiheterothripidae و Phlaeothripidae تعلق دارند (علوی، 1388؛ فلاح­زاده و همکاران، 2011). در بین خانواده‌های تریپس­ها، دو خانواده­ی Thripidae و Phlaeothripidae بیش­ترین جمعیت را دارند و گونه­های آن دو معمولا در محصولات زراعی یافت می­شوند. 93 درصد از گونه­های تریپس­ها در این دو خانواده جای می­گیرند (مینایی و همکاران، 2007؛ لوئُنگ، 2008؛ وری‌یِس، 2010).

خانواده­ی Phlaeothripidae تنها خانواده­ی زیر­­راسته­ی Tubulifera و بزرگ­ترین خانواده‌ی تریپس­ها است كه شامل 3500 گونه­ی توصیف شده و 530 جنس می­باشد. Haplothrips بزرگ­ترین جنس این خانواده است که در سراسر جهان شامل 250 گونه می‌باشد (لوئُنگ، 2008؛ بی‌نام، 2010ب). تعداد کمی از جنس­های این خانواده در گل­های گیاهان تیره­های Asteraceae و Poaceae یافت شده‌اند، تعداد اندکی شکارگر هستند و جنس‌های زیادی مانند Liothrips و Gynaikothrips برگ­خوار می­باشند (مینایی و ماوند، 2008).

از 14700 گونه­ی توصیف شده از حشرات راسته­ی Thysanoptera، تقریبا 50 درصد شامل گونه‌های قارچ­خوار می­باشند (مُرس و هادِل، 2006؛ اِئو و همكاران، 2011)، و از 700 گونه­ی فهرست شده­ی تریپس­های استرالیا، 130 گونه فقط از ریسه­ها و اسپورهای قارچ­ها تغذیه می­کنند. این تریپس‌های قارچ­خوار در نواحی گرمسیر تنوع بیش­تری دارند. تمامی گونه­های ریسه­خوار، گونه­های زیر­خانواده‌ی Phlaeothripinae هستند که شامل 2800 گونه می­باشند. در مقابل، گونه‌های زیرخانواده‌ی Idolothripinae در استرالیا، تریپس‌های اسپور­خوار می­باشند (ماوند، 1974؛ ماوند و مینایی، 2006؛ ماوند و موریس، 2007). Nesothrips propinqus تنها گونه­ای از زیر­خانواده­ی اخیر است که به طور گسترده در کشورهای مجاور دریا و در علف‌های خشک و کاه و کلش یافت می‌شود. هم­چنین، این گونه در درختان مرکبات واقع در مناطق مسکونی یافت می‌گردد، اما هیچ گونه خسارتی را وارد نمی‌آورد. از زیر­راسته­ی Terebrantia، خانواده­ی Merothripidae دارای 3 جنس با 15 گونه­ی قارچ‌خوار است که در شاخه­های مرده و بقایای برگ‌ها زندگی می­کنند (رِیناود، 2010).

2-1- بیان سوال های اصلی تحقیق

1- فون تریپس­های خاک­زی و قارچ­خوار زیررراسته­ی Tubulifera در شهرستان گرگان شامل چه خانواده­هایی می­باشد؟

2- چه تعداد جنس و گونه از این تریپس­ها در فون شهرستان گرگان وجود دارند؟

3-1- فرضیه های تحقیق

1- انتظار می­رود به دلیل شرایط آب و هوایی شهرستان گرگان و رطوبت بالا در این منطقه، گونه‌های زیادی از تریپس­های خاك‌زی قارچ­خوار در این بررسی جمع­آوری شوند.

2- با توجه به بکر بودن منطقه، احتمال پیدا کردن گونه­ های جدید وجود دارد.

4-1- اهداف تحقیق

1- شناسایی فون تریپس­های خاک­زی و قارچ­خوار زیرراسته­ی Tubulifera در شهرستان گرگان.

5-1- چه كاربردهایی از این تحقیق متصور است و استفاده‏كنندگان از نتایج كدامند؟

نتایج حاصل از این تحقیق به کامل­تر شدن دانش ما از فون تریپس­های خاک­زی و قارچ­خوار در استان گلستان و ایران کمک خواهد کرد. استفاده­ کنندگان از این نتایج عبارتند از: مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و علاقه­ مندان به اجرای برنامه ­های کنترل بیولوژیک.

1. Thysanoptera