بررسی عملکرد خانواده با ویژگی های روانشناختی و كمرویی نوجوانان |
:
برعكس هرچه خانواده دارای عملكرد بد و آشفته باشد به همان نسبت سلامت آن جامعه بیشتر تهدید می شود و كودك در آن محیط دچار تزلزل شخصیت و سوءتحریفات می شود. زیرا اختلال در عملكرد خانواده نشانه اختلال در منظومه خانواده است كه كودك را به سمت آسیب پذیری سوق می دهد (متچیندا[1]، 1999). این كودكان كه آسیب پذیرند و در معرض عوامل خطرزای گوناگونی قرار دارند و در جامعه دچار مشكلات فراوانی می گردند.
رویكردهای مختلف خانواده روی اثر پویایی خانواده ها، الگوهای تعاملی و عملكرد سازگاری فردی اعضای خانواده تاكید دارند (بیورز[2]، هامیسون[3]،1990؛ نقل از سالیوان،كنتسون،2000). همچنین محققین بیان داشته اند كه عملكرد ضعیف خانواده، بیان كننده گسترش آسیب های روانی در كودكان و نوجوانان اند (كومبرینگ[4] و گراهام[5]، 1994؛ جاكوپ[6]، 1998، پاپرو[7]،2000؛ نقل از سالیوان و كنتسون،2000).
باید توجه داشت كه رابطه نوجوان با محیط یك رابطه یك طرفه نیست كه تنها از محیط تاثیر بپذیرد، بلكه او نیز بر حسب شرایط بر محیط خود تاثیر می گذارد. امروزه با طیف وسیعی از اختلالات و ناهنجاری های رفتاری در دوره رشد از جمله اضطراب،افسردگی و كمرویی[8] مواجه هستیم كه از معیارهای تعریف شده رفتار بهنجار خارج بوده و قابلیت فرد برای برقراری سازگاری با محیط را به پایین ترین سطح تنزل می دهد.
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
برخی از این رفتارها مخصوص شرایط دوره های رشدی فرد بوده كه پس از گذر از آن دوره، وضعیت فرد دگرگون شده و الگو های رفتاری در قالب هنجارهای تعریف شده، شكل می گیرد. ولیكن در موارد قابل ملاحظه ای نه تنها رفتارهای نابهنجار تداوم پیدا كرده، بلكه با ورود به شرایط جدید از پیچیدگی و شدت بیشتری هم برخوردار می گردد.
در بسیاری از متون نظری و عملی روانشناسی، جامعه شناسی و علوم اجتماعی، شرایط نامناسب عاطفی و تنش زای محیط خانواده عامل تهدید كننده ای برای وضعیت بهداشت روانی اعضا آن محسوب می شود. به اعتقاد می یر، منینجر و وایتزمن[9] خانواده مهمترین سهم را در تشكیل شخصیت فرد دارد (احدی و بنی جمالی، 1378).
بهداشت روان بستگی به سلامت عاطفی دارد و خانواده تامین كننده سلامت عاطفی فرد است. در خانواده ای كه عشق و علاقه به اندازه كافی مبادله می شود، می توان امیدوار بود كه سلامت روانی اعضای آن تا حد زیادی تامین می شود.
خانواده كانونی است كه باید استرس های وارد شده به اعضای خود را تخفیف داده و راه رشد و شكوفایی آنان را همواركند. اگر محیط خانواده سالم و سازنده باشد و نیازهای جسمی و روانی اعضا را برآورده كند فرد از سرچشمه طبیعی كمك سیراب می شود و نیازی به نهادهای امداد رسانی خارج از خانواده ندارد. شواهد پژوهشی نشان داده اند كه عملكرد خانواده بر سلامت روانشناختی[10] نوجوانان، آسیب های روانی، خودكشی[11] و عزت نفس اثر دارد (مرادی، 1385). از آن جاییكه شخصیت كودكان در خانواده شكل می گیرد و كودك با والدین همانندسازی می كند لذا چگونگی رفتار والدین و شیوه تربیتی شان نه تنها در بهداشت روانی او بلكه در شكل گیری هویت هم نقش بسزایی دارد.
تحقیق بر روی خانواده و عوامل خانوادگی مرتبط با كمرویی ،افسردگی و اضطراب نوجوانان، اغلب موارد شامل آسیب شناسی روانی، الگوهای تربیتی، كاركرد زناشویی و ساختار خانوادگی آنها می باشد (كوون وكوون،2002؛دیویس و كامینگز،2006؛گودمن و گاتلیب،1999؛شیبر،2001).
علاوه بر آن جنبه های دیگر محیط خانوادگی مانند تعارضات زناشویی(كامینگز، 2004)و عملكرد بد خانواده (گودمن و گاتلیب، 1999) ممكن است بخشی از ارتباط بین كمرویی، افسردگی و اضطراب در نوجوانان را توضیح دهد (داونی و كوین،1990؛ امری، وین تراب و نیل، 1982؛ راتر و كوین تون، 1984).
كاشانی، سوآرز، جونز و رید (1999) محیط خانوادگی نوجوانان افسرده و مضطرب و كمرو را مورد بررسی قرار داده اند و به این نتیجه رسیدند كه آنها بسیار كمتر از خانواده هایشان مغرورند،كمتر به آنها اعتماد می كنند و به آنها احترام می گذارند و بین اعضای خانواده شان وفاداری و صداقت و محبت كمتری به چشم می خورد. آنها در شرایطی كه تحت فشار قرار دارند كمتر قادرند كه خود را با شرایط تطبیق دهند و احساس می كنند كه كمتر از سوی اعضای خانواده شان حمایت می شوند(كاشانی، سوآرز، جونز و رید، 1999).
1-2-بیان مساله:
از نظر روانشناسی دامنه سنی بین 12 تا 20-18 سالگی دوره نوجوانی محسوب می شودكه همراه با تحولات ویژه می باشد. بروز تحولات كیفی در زمینه های شناختی، عاطفی، اجتماعی و جنسی در كنار تحولات كمی از ویژگی های این دوره است. عبور سالم از این دوره نقش تعیین كننده ای در سلامت روانی فرد در آینده ایفا می نماید. آغاز نوجوانی با تغییرات زیستی شروع شده ولی خاتمه آن با تغییرات وسیع روانشناختی و فرهنگی و كسب تجربه همراه است كه متاثراز شرایط خانوادگی و اجتماعی می باشد (كانگر و تپرسف، 1984). كودك از بدو تولد تحت تاثیر محیط خانواده قرار دارد و این تاثیرپذیری تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت (ماسن[12]،2000؛ نقل از سعیدی،1381).
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-05-16] [ 07:45:00 ب.ظ ]
|