بررسی اثربخشی مشاوره ی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر بر فرسودگی زناشویی |
طلاق یکی از معضلات زندگی زناشویی است افزایش روز افزون آمار طلاق در جهان، پژوهشگران حوزهی خانواده و ازدواج را بر آن داشته، تا درمورد عوامل تأثیرگذار بر آن به بررسی و تحقیق بپردازند. طلاق پدیدهی پیچیدهای است و عوامل مختلف فردی و اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر آن تأثیرگذار است. در بین عوامل تأثیرگذار بر طلاق، عوامل فردی شامل عوامل ارثی و فیزیولوژیکی، ویژگیهای شخصیتی و روانی بیشتر مورد توجه متخصصان حوزهی خانواده و روانشناسان قرار گرفته است (یوسفی، 1389). از سوی دیگر عوامل جمعیت شناسی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، طبقه اقتصادی- اجتماعی، مدت ازدواج، تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال و عواملی مانند آن تاثیری گسترده بر روابط زناشویی دارند و تاثیرات چند جانبه این عوامل به پیچیدگی بیشتر پدیده طلاق منجر میشود (فاتحی زاده، بهجتی اردكانی و نصراصفهانی، 1384).
همچنین در ایران هم میزان طلاق در حال افزایش است در سال 92 میزان طلاق نسبت به 5سال گذشته %37 افزایش یافته است همچنین در سال 92 ایران رتبه چهارم آمار طلاق در دنیا را داشت (بهنقل از پایگاه اطلاعات سلامت ایران، سازمان ثبت و احوال کشور، 1392). والر اولین محققی است که پیشنهاد داد طلاق ممکن است ریشه در سرخوردگی زوجین داشته باشد فرسودگی زناشویی کاهش عشق و علاقه و افزایش رفتارهای خصمانه را به دنبال دارد میتواند به نارضایتی زناشویی منجر شده و بنیان خانواده را متزلزل سازد (هاستون، به نقل از گراوند، 1389). سرخوردگی و فرسودگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی به همسر است که با احساس بیگانگی، بیعلاقگی و بیتفاوتی زوجین به یکدیگر و جایگزینی عواطف منفی بهجای عواطف مثبت همراه است. در یک ازدواج سرخورده یکی یا هر دو زوج ضمن تجربهی احساس گسستگی از همسر وکاهش علایق و ارتباطات متقابل، نگرانیهای قابل توجهی در خصوص تخریب فزاینده رابطه و پیشروی به سمت جدایی و طلاق دارند(شریفی، کارسولی، بشلیده، 1390).
فصل اول: مقدمات و کلیات
با تحلیل ارتباط زناشویی یک زوج میتوان احتمال به بن بست رسیدن ازدواج و رسیدن به طلاق را پیش بینی کرد گاتمن و همکاران (2000). بنابراین باتوجه به این که رویکرد ارتباطی ستیر یک رویکرد آموزشی است که ضمن آموزش الگوهای ارتباطی همخوان بر هیجانات
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
و عواطف، ادراکات، انتظارات، آرزوها و نیازها تأثیر گذاشته و خانوادهی پایه را مورد توجه قرار میدهد (بانمن، 2013). سال های اول ازدواج از مقاطع مهم چرخهی زندگی است که در آن سطح اختلافات افزایش مییابد. (چانگ، 2008) طرفداران نظریههای رشدی و ساخت نگر معتقدند افزایش بروز اختلافات زناشویی در این مقطع از زندگی از آن روست که زوجین جوان مهارت تغییر الگوهای ارتباطی، رفتاری و قواعد و انتظارات بر گرفته از روابط قبلی خصوصا خانوادهی هستهای و تشکیل یک واحد زناشویی مستقل را ندارند(کار،2000). به همین دلیل در پژوهش حاضر به دنبال آن بودیم تا اثربخشی مشاورهی گروهی رویکرد ارتباطی ستیر را بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین را بررسی کنیم.
1-2- بیان مسأله
ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻃﻼق در ﺟﻬﺎن دردﻫـﺔ اﺧﻴﺮ انجام ﮔﺮﻓﺖ. آمار طلاق در ایران در سالهای 1385 تا 1391 به طور پیوسته در حال افزایش بوده و از 94هزار طلاق در سال 1385به 110 هزار در سال87، 137هزار در سال 89 و150هزار در سال 91 رسیده است ﻃﺒﻖ آﻣﺎر رﺳﻤﻲ در اﻳـﺮان در سال1392 در مقابل هر 5 ازدواج ثبت شده یک طلاق ثبت شده است و اﻳﺮان ﭼﻬـﺎرﻣﻴﻦﻛﺸـﻮرﺟﻬـﺎن از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻃﻼق ﺑﻪ ازدواج ﺷﺪه اﺳﺖ(پایگاه سلامت ایران، سازمان ثبت واحوال کشور، 1392). ﻃﺒـﻖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻃﻼق ﻓﺮاﻳﻨﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑه ﺑﺤﺮان ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻫﺮ دو زوج ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد و ﺑـﺎ ﺗـﻼش ﺑـﺮای ﺣـﻞ ﺗﻌـﺎرض از ﻃﺮﻳﻖ ورود ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﻘـﺶﻫـﺎ و ﺳـﺒﻚ زﻧـﺪﮔﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﻼق ﻣﻴـﺰان ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪی زوﺟﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺪاﺷﺪن و ﮔﺴﺴﺘﻦ رواﺑﻂ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ، اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم دارای ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻋــﺎﻃﻔﻲ و رﻓﺘــﺎری اﺳــﺖ، ﻛــﻪ در ﺑﻌــﺪ ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ ﺗﺼﻮرات ﻓﺮد در ﻣﻮرد ﻃـﻼق را در ﺑـﺮ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و در ﺑﻌـﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﻼق اﺳﺖ، ﺳﺮاﻧﺠﺎم
فصل اول: مقدمات و کلیات
ﺑﻌﺪ رﻓﺘﺎری ﻣﻴﺰان آﻣﺎدﮔﻲ رﻓﺘـﺎری ﻓﺮد را ﺟﻬﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﻼق در ﺑﺮ ﻣـﻲﮔﻴـﺮد. در ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﺖ ﻃﻼق ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و ﺣﻘﻮﻗﻲ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻞ ﻓﺮدی و روان ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ، از اﻫﻤﻴﺖ وﻳـﮋهای ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ .همچنین یکی از مراحل طلاق سرخوردگی و فرسودگی زناشویی است(براون 2000، به نقل از داوودی). یکی از مشکلات زناشویی که از عدم تناسب انتظارات با وافعیات ناشی می شود، فرسودگی زناشویی است زوجینی که انتظار دارند ازدواج و رابطهی عاشقانهی آنها تمام انتظارات و ایدهآلهاشان را برآورده کند و حل مشکلات کوچک و بزرگ زندگی آنان باشد و بهشخصیت و زندگی شان معنا بخشد بیش از دیگران دچار فرسودگی می شوند(گراوند، 1389). انباشته شدن سرخوردگیها وتنشهای زندگی روزمره، سبب فرسایش میشود و سرانجام به فرسودگی میانجامد(عطاری و همکاران، 1388). فرسودگی زناشویی واژهای است که به تازگی به حوزهی خانواده راه یافته و از خستگی جسمی، روانی و عاطفی بین روابط زوجین حکایت میکند. هنگامی که زوجین با انتظارات بالا وارد یک رابطه میشوند نمیتوانند این انتظارات را برآورده کنند و دچار نوعی خستگی میشوند که اصطلاحاً فرسودگی نامیده میشود. فرسودگی زناشویی حالت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که از عدم تناسب بین انتظارات و واقعیات ناشی میشود(پاینز، 1381).
متغیر میل به طلاق ممکن است ازطریق برآورده نشدن نیازها و اهداف، شیوههای ضعیف مقابله، ناتوانی در مدیریت حوادث زندگی وانتقال احساسات به همسرایجاد شود(یانگ ولانگ، به نقل از یوسفی، 1389).
همچنان که یکی از عوامل متغیر فرسودگی زناشویی نگفتن احساسات زوجین به همدیگر میباشد اگر همسران نیازهای خود را مطرح نکنند یا در رابطه با همدیگر پی به
نیازهای یکدیگر نبرند و به راهحل مثبتی برای برآورده کردن نیازهایشان نرسند، خطر فرسودگی دو چندان میشود(بوون، به نقل از خواصی، 1389).
فصل اول: مقدمات و کلیات
بنابراین رویکرد درمانی ارتباطی ستیر با توجه به متن بالا حائز اهمیت است. در حال حا ضر، خانواده درمانی با طیف وسیعی از شیوههای درمان، در درمان مشکلات متنوع زیستی، روانی و اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از آن روشها، خانواده درمانی تجربهگرا
است که مدل ویرجینیا ستیرزیر شاخهای از آن است. این مدل بر تعاملات شخصی بلافصل تأکید دارد(گلادینگ، 1386). روش ستیر به گونهای است که به اعضاء کمک میکند تا الگوهای ناکارآمد خود را کشف کرده و احساسات خودشان از طریق شیوههای باز و همتراز درک و بیان کنند. ستیر به اعضاء کمک میکند تا به جای تکرار ناراحتی گذشته و بازگویی آنها، تعاملاتشان را در زمان حال مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند( تامپسون 2001 ، به نقل از بای، 1384 ).
اجرای مشاورهی گروهی مبتنی بر رویکرد ارتباطی ستیر ضروری مینماید تا زوجین بتوانند دلایل تعارض و ارتباط ناسالم را بیابند و فرسودگی و سرخوردگی وگرایش به طلاق خویش را کاهش دهند. از این رو تحقیق حاضر در پی آن است که با رویکرد درمانی ارتباطی ستیر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره را کاهش دهد.
این پژوهش در صدد بررسی این موضوع است که آیا این رویکردارتباطی ستیر به شکل مشاوره گروهی بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق زوجین مراجعهکننده موثر است؟
1-3- ضرورت و کاربرد پژوهش
این تحقیق باتوجه به روند رو به افزایش طلاق در جهان(یانگ ولانگ، 1998) و ایران (زارعی و یونسی، 1389) شکل گرفت. طبق آمار رسمی در ایران از هر هزار مورد ازدواج، دویست مورد به طلاق منجر میشود(زارعی و یونسی، 1389) . آمار کسانی که میل به طلاق دارند بیشتر از طلاق است. باتوجه به این که کسلر یکی از مراحل طلاق را سرخوردگی و فرسودگی زناشویی میداند ضرورت این پژوهش بیشتر مشخص میشود.
همگام با مطالب فوق، مطالعه روند رو به افزایش طلاق در دهه اخیر (گاتمن، ١٩٩1) و از آنجا که طلاق دارای پیامدهای عمیق و مخرب فردی، اجتماعی، اقتصادی، والدینی و حقوقی
فصل اول: مقدمات و کلیات
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-05-15] [ 08:48:00 ب.ظ ]
|