اثر تردد اسکیدر و شیب طولی مسیر چوبکشی بر هدررفت خاک |
كشور ایران علیرغم وسعت زیاد در زمره كشورهای كم جنگل دنیا محسوب می شود و امروزه بخشی از نیاز چوبی خود را از طریق واردات تأمین می نماید. تنها بخش كوچكی از این سرزمین (جنگل های شمال) پوشیده از جنگل های تجاری بوده كه قسمتی از نیازهای چوبی كشور توسط این جنگلها برآورده میشود. تقریبا” تمامی گردهبینههای بهرهبرداری شده توسط چوبكشهای زمینی از عرصههای جنگلی شمال كشور خارج میشوند. در واقع میتوان گفت چوبكشی زمینی معمولترین روش مورد استفاده برای خروج چوب است (Wasterlund and Hassan, 1995).
تحقیق حاضر سعی دارد با در نظر گرفتن روند تدریجی تغییرات در كوبیدگی، شیاری شدن، جابجایی عمودی، تولید رواناب و هدررفت خاك[9] و تعیین سطح آستانه كوبیدگی مسیرهای اسكیدررو در ترددها و شیبهای طولی مختلف مسیر چوبكشی به سؤالات اساسی زیر پاسخ دهد:
1- تراكم خاك با شیب طولی مسیر و تعداد تردد چه ارتباطی دارد؟
2- وضعیت و میزان فرسایش ناشی از ماشین در شیبها و ترددهای مختلف چگونه است؟
3- چه ارتباطی بین عمق شیار با شیب طولی و تعداد تردد وجود دارد؟
4- روند کاهش رطوبت خاک در ترددها و شیبهای مختلف چگونه است؟
5- وضعیت كلی تخریب خاك[10] در مسیرهای چوبكشی چگونه است؟
بر همین اساس، فرضیههایی كه این تحقیق در پی رد یا اثبات آنهاست، به شرح زیر میباشند:
1- میزان كوبیدگی خاك در شیب های طولی مختلف تفاوت معنیداری ندارد.
2- اختلاف فرسایش خاك ایجاد شده در شیبهای طولی و ترددهای متفاوت معنیدار است.
3- عمق شیار ایجاد شده در شیبها و ترددهای مختلف یكسان نیست.
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
4- اختلاف میزان رطوبت خاک در شیبها و ترددهای مختلف معنی دار است.
5- وضعیت كلی تخریب خاك در كلیه مسیرهای چوبكشی بسیار شدید میباشد.
1-2 كلیات
1-2-1 كوبیدگی
خاك تشكیل شده از ذرات جامد و حفراتی كه با آب یا هوا پر شدهاند، افزایش وزن مخصوص مجموع تخلخل خاك را كاهش میدهد. حفرات موجود در خاك دارای اندازه و ابعاد متنوع هستند كه اصولاً به وسیله بافت و ساختار خاك تعیین میشوند (Webb, 2002). در طول فرایند كوبیدگی حفرات بزرگ خاك در مقایسه با حفرات ریزتر بیشتر مستعد تخریب هستند، از اینرو كوبیدگی بیشتر بر تخلخلهای بزرگ خاك تاثیر میگذارد (Yavuzcan et al., 2005). تخلخلهای بزرگ نقش مهمتری در نگهداشت آب و هوا ایفا میكنند. علاوه بر این شرایط مطللوبی برای گسترش ریشه و رشد گیاهان و جانوران خاك ایجاد میكند (Greacen and Sands, 1980). در پی كاهش تخلخلهای بزرگ در اثر كوبیدگی حركت آب و هوا در خاك كاهش یافته و محدودیتهای فیزیكی در مقابل نفوذ ریشهها ایجاد میشود (Trautner and Arvidsson, 2003).
1-2-2 جابجایی
طبق تعریف جابجایی عبارت از هر حرکت فیزیکی مواد خاکی ناشی از تردد تجهیزات چوبکشی و حرکت تنهها است. جابجایی شامل برداشت خاک به وسیله تجهیزات، تایرها، تنهها و بی حفاظ ماندن مواد زیر سطحی است (Quesnel and Curran, 2000) منظور از جابجایی در اینجا حرکت مواد خاکی در اثر فرسایش نیست. جابجایی به همراه کوبیدگی دو تخریب عمده خاکهای جنگلی هستند (Tan et al., 2005). عوامل اصلی تعیین کننده جابجایی خاک شامل شیب، وضعیت دامنه، نوع و کیفیت روش چوبکشی مورد استفاده در چوبکشی زمینی میباشد (Williamson and Neilsen, 2003).
1-2-3 شیاری شدن
بنا به تعریف کانال ایجاد شده به طول حداقل 2 متر و عمق حداقل 5 سانتیمتر در زیر چرخ ماشینآلات چوبکشی است (MacDonald et al., 2001). شیاری شدن عموماً در ظرفیتهای رطوبتی بالا و در ترکیب با کوبیدگی اتفاق میافتد (Pöyry, 1992). شیار ایجاد شده سبب قطع زهکش زیر سطحی (Aust et al., 1993) شده و به واسطه ایجاد کانال و كاهش نفوذپذیری در بستر به علت كوبیدگی، رواناب افزایش یافته و در نهایت سبب فرسایش خاک میشود (Pöyry, 1992). از دیگر اثرات شیاری شدن وارد شدن صدمات فیزیكی به سیستم ریشه ای موجود است كه میتواند برای درختان باقی مانده در عرصه مضر باشد. این وضعیت بیشتر گونههایی كه از طریق ریشه جوش تكثیر میكنند زیان آور میباشد (Pöyry, 1992).
1-2-4 فرسایش
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-05-16] [ 07:43:00 ق.ظ ]
|