بررسی سطوح مختلف کود نیتروژن و محلول پاشی عناصر کم مصرف روی و بر بر عملکرد کنجد رقم پلدشت.

 

امروزه دانه های روغنی پس از غلات دومین ذخایر غذایی جهان، در جهت تامین مایحتاج ضروری بشرمی باشند(شریعتی و شهنی زاده، 1379). روند افزایش جمعیت به گونه ای است كه جمعیت 6 میلیاردی سال 1999 به9میلیارد نفردرسال 2050 خواهدرسید و از طرفی سطوح قابل كشت در دنیا در سال 1998حدوداً به 25/0 هكتاربرای هر نفربوده ودرسال2050بارشد جمعیت به 15/0 هكتاربرایهرنفرخواهدرسید. ازطرفی دركشورهای توسعه یافته ودرحال توسعه تقاضا برای كنجاله غنی از پروتئینوروغن خوراكی گیاهی باعث شدهازمقدارتولیدغلات كاهش ودانه های روغنی افزایش یابد.به طوری كه ازسال1978تاسال1999تولیدغلات21%رشدداشته وبه سطح تولید849/1 میلیون تن رسیده است ولی درمدت مشابه تولیددانه های روغنی 95درصد رشدداشته است وبه سطح تولید 2/277میلیون تن رسیده است.به عبارتی سبدغذایی دنیا از مصرفنشاسته به مصرف چربی و پروتئین گرایش پیداكرده است(پورمند، 1389).

 

هندوستان مقام نخست را از نظر تنوع گیاهان روغنی و نیز سطح زیرکشت آنها در دنیا به خود اختصاص داده است. از 125 میلیون هکتار سطح کشت دانه­های روغنی در دنیا، 23 میلیون هکتار آن در هند زیر کشت  9 گیاه روغنی قرار دارد( احمدی، 1378).

 

کنجد قدیمی ترین گیاه روغنی جهان است. موطن اصلی این گیاه آفریقا (اتیوپی) بوده اما به سرعت به هندوستان، چین و ژاپن منتقل شده است. کاشت کنجد در ایران سابقه طولانی داشته و در حاضر در نواحی مختلف کشور مانند خوزستان، بلوچستان، یزد، اصفهان و در بعضی از مناطق سرد مانند اراک، همدان، نهاوند، نهاوند و مراغه کشت می­شود. متوسط عملکرد آن 700-600 کیلوگرم در هکتار می­باشد و پتانسیل آن به بیش از 500 کیلوگرم در هکتار می­رسد( افکاری، 1388).

 

با توجه به سرانه مصرف روغن های نباتی، که تا حدود 12 کیلوگرم در سال می رسد، و واردات روغن در کشور، این محصولات از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. بر اساس آمار مندرج در مرکز PGRO (مراکز منابع حفاظت شده ژنتیکی گیاه کنجد جهت تحقیقات)، ایران از نظر منابع مهم ژنتیکی گیاه کنجد، در رده هشتم قرار می گیرد.

 

به علت قرار گرفتن ایران در شرایط آب و هوایی مناطق خشک و نیمه خشک، میزان محدود نزولات جوی همراه با توزیع نامناسب، شرایط شیمیایی خاک های زاعی مناطق زیر کشت محصولات زراعی نامناسب بوده و دارای pH بالایی هستند، به طوری که تحت شرایط موجود مصرف خاکی کود های شیمایی به علت آبشویی ویا تجمع بیش از حد در خاک، رضایت بخشی مناسبی را به همراه ندارد(خلدبرین و اسلام زاده،1380).

 

محققین تخمین زده اند که 60 در صد زمین های زراعی جهان دچار کمبود مواد غذایی هستند که ناشی از کمبود، غیر قابل دسترس بودن یا سمیت بعضی عناصر ضروری می باشد(بوکویچ،2003).

 

لذا بهبود حاصلخیزی خاک یکی از مهم ترین استراتژی ها برای افزایش تولیدات کشاورزی است. با این وجود هم اکنون نیز حفظ سطح پایداری نیتروژن و فسفر، محدود کننده ترین عناصر برای رشد گیاه بوده و هنوز به صورت یک مشکل باقی مانده است(کاستاگنو و همکاران، 2008).

 

محققین دیگری نیز گزارش نموده اند که بهبود مدیریت کودها برای بهینه نمودن درآمد اقتصادی و کاهش خسارتهای زیست محیطی ناشی از کاربرد بیش از حد نیتروژن ضروری است(کارانکا و همکاران، 2009).

با توجه به آنچه که بیان گردید مطالب نوین این تحقیق با هدف:

 

1- مطالعه اثرات محلول پاشی عناصر کم مصرف بر خصوصیات کمی وکیفی کنجد

 

2- بررسی مقادیر مختلف  کود نیتروزن بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد

 

3- بررسی اثرات متقابل نیتروژن و محلول پاشی عناصر کم مصرف بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد

 

انجام گرفت

 

فصل اول

 

كلیات و بررسی منابع

 

• سطح کشت ، تولید و عملکرد کنجد در جهان و ایران :

سطح زیر کشت کنجد در جهان در سال 2005 بر اساس آمار  سازمان خواربار جهانی(FAO)، 7,544,609 هکتار، متوسط عملکرد 4410 کیلو گرم درهکتار و تولید دانه 3,325,679 تن بوده است. در این سال از بین کشورهای تولید کننده کنجد، هند با سطح 1850,000 هکتار و تولید 680,000 تن بالاترین سطح و میزان تولید را به خود اختصاص داده است. در این سال شش کشور صاحب مقام از نظر تولید کنجد بشرح جدول ذیل می باشد.

 

مطابق جدول شماره 2، در سال 2010 میلادی، در میان 10 کشور عمده تولید کننده کنجد در جهان کشور میانمار  با تولید 720,000  تن در رتبه اول تولید قرار دارد. کشور هند با تولید 620,000 تن در رتبه دوم و چین با تولید 590,000 تن در رده سوم قرار دارد. متوسط عملکرد کنجد در جهان در این سال 490 کیلو گرم در هکتار بوده است(رشیدی ،1391).

 

– سطح زیر کشت و تولید کنجد در ایران :

 

بر اساس آمار پنج ساله (85-81) سطح زیر کشت کنجد در ایران بین 20 الی 40 هزار هکتار در نوسان بوده است. زراعت کنجد در 22 استان کشور انجام می گیرد. مناطق اصلی کشت کنجددر کشوراستان های فارس، خوزستان، جیرفت، بوشهر، اردبیل(مغان)، خراسان شمالی می باشد. پنج استان فارس، خوزستان، جیرفت، خراسان رضوی و اردبیل همه ساله 80 درصد سطح زیر کشت کنجد کشور را به خود اختصاص داده اند. سطح زیر کشت کنجد دیم مربوط به استان های خراسان رضوی، خراسان شمالی و مازندران می باشد. سطح زیر کشت، عملکرد و تولید کنجد کشور طی 16 سال از سال 1370 تا 1385 در جدول شماره 3 موجود می باشد. همانطوریکه جدول شماره 3 نشان می دهد در این دوره 16 ساله، سطح زیر کشت کنجد در کشور از 34200 هکتار به 34804 هکتار رسیده است. بالاترین سطح زیر کشت با 47814 هکتار در سال 1379 و کمترین سطح کشت 27376 هکتار در سال 1373 بوده است و حداقل تولید با 11531 تن در سال 1377 و بالاترین مقدار تولید در سال 1384 با 32862 تن گزارش گردیده است. حداکثر متوسط عملکرد در این دوره در کل کشور 813 کیلوگرم در هکتار و در سال 1384 و حداقل 284 کیلوگرم در سال 1377 حاصل گردیده است. در سال 1391 سطح زیر کشت کنجد در کشور به 43475 هکتار با تولید 39614 تن و عملکرد 912 کیلوگرم در هکتار بوده است(رشیدی ،1391).

 

 

 

– منشا گیاهی و اهمیت اقتصادی کنجد

 

کنجد (Sesamum   indicium  L.) یکی از دانه های روغنی مهم در کشاورزی بیشتر مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان است که احتمالا قدیمی ترین دانه روغنی است که بشر آنرا شناخته و مصرف نموده است(رستگار،1384). در نوشته های تاریخی از کنجد به نام های بنی سید1، جینجلی2 ، سیم سیم 3و تیل 4 نیز یاد شده است(به نقل از لازمی،1385).

 

منشا گیاه کنجد کاملا مشخص نیست، تعدادی شواهد باستان شناسی مربوط به 4000 سال قبل یا بیشتر ارائه شده حاکی از این است که کنجد یک محصول روغنی باارزش بالا در بابل 5و اسیرا 6 بوده است. در پاکستان نیز بذر سوخته کنجد پیدا شده که به زمان مشابه برمی­گردد. بنابراین منشا اولیه کنجد می­تواند متعلق به منطقه بین النهرین، یا شبه قاره هند و یا منطقه ایران و افغانستان باشد(کنوین، 1965).

 

سابقه کشت و پراکندگی گونه های مختلف کنجد در آفریقا، ایران، افغانستان، هندوستان و استرالیا آنقدر زیاد است که در رابطه با محل دقیق اهلی شدن آن اتفاق نظر نیست. واویلف نیز، هند را منشا کنجد دانسته است(خواجه پور، 1386).در حالی که در برخی منابع نیز موطن اصلی کنجد آفریقا ذکر شده ولی به سرعت از طریق آفریقا در هندوستان و چین پراکنده و به مراکز ثانوی انتشار آن آغاز 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  گردید(رستگار ،1384). هرودوت مورخ یونانی (425-484  قبل از میلاد مسیح) در آثار خود به این گیاه در محدوده بین النهرین اشاره می کند و Watt منشاء اصلی کنجد را آسیا و ایران می داند. در قدیمی ترین اطلاعات می توان به کشت آن در ایران توسط حکام شهر اور در فواصل سالهای 2000-2130 قبل از میلاد یعنی 4000 سال پیش دسترسی یافت که اثبات می کند ایران یکی از نقاط عمده کشت کنجد بوده است(رشیدی،1391)

 

مجموعه های مهم گونه ها، تیپ ها و واریته­های کنجد، اینک در قاره ی آمریکا، هندوستان، شوروی، و به میزان کمتر در ژاپن نگاهداری می­شود و مجموعه ی ژن با ارزشی را در اختیار متخصصان اصلاح نژاد قرار می­دهد(ناصری،1375).

 

دانه کنجد به خاطر کمیت و کیفیت بالای پروتئین و روغن خوراکی آن، از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. روغن کنجد دوام خوبی دارد و از نظر میزان اسید لینولئیک غنی است. پروتئین کنجد سر شار از اسید آمینه گوگرددار است. دانه کنجد همچنین سرشار از از هیدرات های کربن مفید، مواد معدنی و ویتامین بوده و مستقیما قابل مصرف است. فرآیند های برشته کردن دانه کنجد ان را لذیذ و خوشمزه می کند. دانه کنجد برای مخلفات غذا و تزئین نان، بیسکویت و گوشت پخته نیز به کار می­رود(احمدی، 1378).

 

1-4- خصوصیات گیاهی کنجد

 

کنجد از خانواده Pedaliacae ، جنس Sesamum و گونه زراعی آن indicum  می­باشد. کنجد به طور مشخص، بوته ای عمودی یکساله و گاهی چند ساله است که ارتفاع آن به 2- 5/0 متر می­رسد. سیستم ریشه ای آن رشد کامل دارد. دارای گل های متعدد بوده و میوه آن کپسول می باشد که حاوی دانه های کوچک روغنی است(برار،1982).

 

1-4-1- ریشه

 

دو تیپ عمده ی کنجد معمولا مشخصند: کنجد دیررس که گهگاه به صورت کنجد چند ساله نیز مطرح می شود و سیستم ریشه ی آن گسترده و نفوذی است، و کنجد زودرس که ریشه های آن کمتر گسترده و بیشتر سطحی است. با این وجود، میان آب وهوا و رشد قسمت های بالای بوته و سیستم ریشه رابطه ای نزدیک دارد. در تیپ های زودرس و معمولا تک ساقه، به نسبت تیپ های دیررس تر وانبوه تر، رشد عمودی ریشه سریعتر است، اما در تیپ دوم گستردگی ریشه سریعتر صورت می گیرد(تاتیل،1952).

 

ریشه های کنجد در خاک های رسی نسبت به خاک­های شنی بیشتر گسترده می­شوند. این گیاهان مردابی شدن خاک را حتی برای یک دوره نسبتا کوتاه تحمل نمی­کند( هاشمی دزفولی و همکاران، 1376).

 

1-4-2- ساقه

 

ساقه کنجد راست و ارتفاع آن بین 50 تا 200 سانتیمتر واکثراً 70 سانتیمتر است. مقطع ساقه معمولاً مربع شکل و گاه مستطیلی و پهن و دارای شیار های عمودی است و ممکن است صاف، کمی کرکدار یا زیاد کرکدار باشد، که مقدار کرک روی ساقه با مقاومت در برابر خشکی مربوط می باشد. رنگ ساقه از سبز روشن تا ارغوانی متغیر و معمولاً سبز تیره است. بر روی ساقه اصلی شاخه های فرعی به وجود  میآیند.در بعضی واریته از پائین ترین گره یک تا سه عدد شاخه فرعی به موازات شاخه اصلی رشد می­کند که به آنها اصطلاحا تک شاخه می­گویند ولی در برخی ارقام از گره­های مختلف تعداد بیشتری شاخه فرعی بوجود می­آیند که آنها را چند شاخه می­گویند(رستگار،1384).

 

بوته ممکن است تک ساقه و یا داری انشعابات جانبی باشد. محل پیدایش شاخه های به تیپ رشدی رقم بستگی دارد. ساقه دهی ممکن است از ناحیه پائینی و یا بالائی ساقه اصلی باشد. انواع تک ساقه معمولا زودرس بوده و از لحاظ یکنواختی رسیدگی، کمتر بودن ریزش دانه (در انواع دارای کپسول شکوفا)، سهولت عملیات برداشت و حمل­ونقل مطلوب تر از انواع منشعب می­باشند. بیشتر ارقام زراعی از نوع تک ساقه هستند(خواجه پور،1386).

 

1-4-3- برگ

 

برگ ها در یک بوته یا در بین ارقام از نظر شکل و اندازه بسیار متنوع است. به طور کلی برگ های پائین بوته معمولا پهن، گاه خمیده و اغلب حاشیه آنها به آشکار دندانه­دار است. برگ های میانی بدون بریدگی نوک تیز، و گاهی کمی دندانه دار است. برگ های بالایی، باریک تر و نوک تیزتر است. در واریته های مختلف برگ ها ممکن است متقابل و برگ های بالایی متناوب هستند. ترتیب برگ­ها دارای اهمیت است زیرا این ویژگی تعیین کننده تعداد گلهایی است که از کنار برگها می رویند و از این رو بر عملکرد مطلوب بذر در هر بوته اثر می گذارد. ترتیب متقابل برگها موجب چند برابر شدن گلدهی می شود. رنگ برگها از سبز کم رنگ تا سبز تیره در ارقام مختلف متغیر است در همه واریته ها برگها چسبناک و تا حدی کرکدار هستند(افکاری، 1388).

 

 

 

1-4-4-گل آذین

 

گل ها در قسمت انتهایی ساقه اصلی و شاخه ها و به صورت منفرد ظاهر می­شوند. حداکثر تعداد، هشت عدد گل نیز در محل اتصال برگ به ساقه گزارش شده است. رنگ گلبرگ ها سفید و ارغوانی بوده و داخل گلبرگ ها لکه های تیره وجود دارد. گل ها دارای یک یا دو شهدگاه دائمی و فنجانی شکل در قاعده است. گلبرگ کوتاه و کشیده که از قاعده دمگل درست از زیر شهدگاه بوجود می آیند، گل های جوان را در بر میگیرند. این برگها در موقع رسیدن گلها می افتند. گل های کنجد متقارن بوده و دارای دو لوله جام. گل پنج قسمتی است که رنگ سفید و درون لوله لکه های قرمز رنگی وجود دارند. بخش های کاسه گل کوتاه از قاعده به هم پیوسته و باریک، نوک تیز و کرک دار می باشند. لوله جام گل بخصوص در سطح فوقانی پوشیده از کرک است. اندام های نر (پرچم ها) 4 عدد هستند، که به طور جفت در مقابل لبه جام گل قرار گرفته و یک جفت آن کوتاه تر از جفت دیگر می باشد، اندام های نر دارای رنگ سفید مایل به سبز می باشند و بساک ها به وسیله میله بلندی به یک شکل منقار مانند کوتاه و متورمی منتهی می­گردند. کنجد دارای تخمدان فوقانی بوده و هر تخمدان از دو حفره بهم پیوسته تشکیل شده است که گاهی حاوی چهارحفره نیز می باشند(چود و همکاران،1977).

 

1-4-5- میوه

 

میوه کنجد کپسولی است که مقطع آن مستطیل شکل و بسیار شیاردار است و نوک مثلثی شکل کوتاه دارد. اندازه کپسول بسیار متغیر و در شکل اصلی آن که استوانه ای و دارای کناره های صاف است که انواع بسیار مختلفی دارد. روی یک بوته ممکن است کپسول به چند شکل دیده شود که علت آن ژنتیکی و محیطی است. طول کپسول می تواند از 5/2 تا 8 سانتیمتر و تعداد حفره ها از 4 تا 12 عدد تغییر کند و کپسول ها تا حدی کرک دارند(لازمی،1385).

 

1-4-6- دانه

 

دانه های کنجد بیضوی و کمی صافند و در قسمت ناف دانه نسبت به انتهای مقابل آن باریک ترند. وزن هزار دانه 4-2 گرم است و پوسته خارجی بذر نرم یا مضرس بوده و رنگ آن سیاه، سفید، زرد و قهوهای مایل به خاکستری می باشد. کیفیت روغن دانه سیاه از دانه روشن بیشتر است(قائمی، 1365).

 

1-5- خصوصیات اکولوژیکی و سازگاری

 

Sesamum indicumاساساً یک محصول خاص مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری تلقی می شود، اما با اصلاح واریته های مناسب گسترش آن به مناطق معتدلتر امکان پذیر است (ناصری،1375).گیاهی است گرمادوست و روز کوتاه که به هوای گرم و نور زیاد احتیاج دارد و ارقام زودرس و دیررس آن طول دوره ی رشدی بین 80 تا150 روز دارند و از نظر ارتفاع از سطح دریا معمولا در ارتفاع کمتر از 1250 متری می رویند وتا ارتفاع 1500 متری نیز ممکن است سازگار شود (رستگار،1384).

 

نیاز حرارتی آن بین 25 تا 27 درجه سسانتی گراد متغیر است. دمای کمتر از 20 درجه سانتیگراد رشد را کند و کمتر از 10 درجه سانتیگراد باعث توقف رشد این گیاه می شود. دمای کم در زمان گل دهی موجب عقیم شدن گرده ها گردیده و ریزش گل ها را موجب می شود. در حالی که دمای بیش از 40 درجه سانتیگراد باروری و دانه بندی را کاهش می دهد (لازمی، 1385).

امروزه گسترش شهرها و افزایش آلاینده­های زیست محیطی باعث گردیده تا نقش گیاهان در فضاهای شهری هر روز افزایش یابد. در طراحی فضای سبز، گل­های زینتی یکساله و دایمی به علت تنوع رنگ و شکل بیشتر مورد توجه قرار می­گیرند و تأثیر بیشتری در فضای محیط دارند (مک دونالد، 2002).

 

تولید گل و گیاهان زینتی امروزه از اهمیت خاصی برخوردار بوده و تدوین برنامه­ای جامع در جهت تولید و صادرات این گیاهان، علاوه بر اشتغال زایی، درآمد سرشاری را نصیب کشورمان می­نماید. کشورمان از نظر شرایط آب و هوایی و نوری برتر­ی­های ویژه ای نسبت به تولیدکنندگان عمده جهانی دارد (محبوب خمامی، 1385).

 

• گیاه شناسی و پراكنش اكولوژیكی گاردنیا

گیاه گاردنیا (Gardenia jasminoides)، از خانواده Rubiaceae می­باشد. این جنس از 25 گونه مختلف، از گیاهان همیشه سبز درختچه­ای و یا درخت كوچك، تشكیل شده­است. معمولاً ارتفاع و گسترش گونه مذكور به  60 تا 120 سانتی­متر می­رسد. بومی چین می­باشد و برگ­های سبز تیره، براق و نیزه­ای دارد. گل­های آن منفرد، سفید و معطر است. گاردنیا را می­توان، در تابستان، خارج از گلخانه یا آپارتمان و در فضای باز قرار داد. این گیاه احتیاج به یك دوره خواب زمستانی دارد و باید در این مدت درجه حرارت 12 درجه سانتی­گراد باشد. برگ­های آن عمومأ دائمی، متقابل و بیضی شکل کشیده و گل های آن سفید، خوشبو که از بغل دم برگ­ها یا انتهای شاخه بیرون می­آید. این گیاه در طبیعت گونه­های مختلف دارد و گونه گاردنیا جاسمینوئیدس[1] و واریته­های آن دارای گل­های درشت سفید معطر و بوته همیشه سبز بسیار زیبا و جذابی دارد. از گونه­های دیگر آن فولگنس، ایکس هیبریدا، تری فیلا و جاسمنوئیدس که همگی دارای گل­های پرپشت سفید با برگ­های سبز تیره و عطر دلپذیر مورد توجه بسیاری قرار دارد .مشکل آن، این است که برای ظهور گل حرارت ۱۶ درجه در شب و ۲۶ درجه در روز لازم دارد. مشکل دوم، موضوع آبیاری است. چنانچه آبیاری آن بیش از حد و یا کمتر از مقدار مورد نیاز باشد، گل­های آن قبل از شکفته شدن می­ریزند. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  پس از ظهور گل یک حرارت یکنواحت حدود ۱۲-۱۵ درجه کافی خواهد بود و احتیاج به آب سبک دارد (آبی که سختی آن کمتر از ۳۰۰ قسمت در میلیون باشد) و بایستی دائماً سطح خاک گلدان رطوبت نسبی داشته باشد. در صورت استفاده از آب سخت، برگ­ها پیچیده و زرد شده و می­ریزد (بی نام، 1392؛ خوشخوی، 1389؛ کلمسون اکستنشن، 1999).

 

• شرایط محیطی، کاشت و روش تکثیر

گاردنیا به نور زیاد، حرارت بالا، آبیاری معمولی، رطوبت هوای 50 تا 70 درصد و خاك اسیدی احتیاج دارد. بهترین دما برای نگهداری در بهار و تابستان حدود 20 درجه و در زمستان حدود 10 درجه سانتی­گراد می­باشد.  حداقل دمای مورد تحمل آن 2- درجه سانتی­گراد و به یخبندان طولانی حساس بوده، در مواقع رشد و نمو كامل به آبیاری مرتب نیاز دارد ولی در مواقع دیگر به آب كمتری نیاز دارد. از اواسط تا اواخر بهار، می­توان گاردنیا را تكثیر كرد. برای این منظور، قلمه­های انتهایی ساقه را كه طول 8 تا 10 سانتی­متر، با قیچی باغبانی جدا كنید و در پودر هورمون ریشه­زایی فرو می­برند. سپس هر یك را در گلدانی با قطر دهانه 9 سانتی­متر حاوی كمپوست با پایه پیت، قرار می­دهند. آنها را با كیسه پلاستیكی شفاف پوشانده و دما را حدود 18 تا 20 درجه سانتی­گراد نگه می­دارند،  باید دقت کرد كه خاك به اندازه كافی مرطوب باشد. پس از دو ماه ریشه دهی انجام شده، بعد از آن، گیاه را یه گلدان با قطر دهانه 11 تا 13 سانتی متر، حاوی كمپوست گلدانی با پایه پیت، مناسب گیاهانی كه به pH پایین احتیاج دارند، بكارید (برادشاو و جان، 1998؛ دوک و راشد، 2010).

 

• بیان مسئله

افزایش رویشی از این­رو امکان پذیر است که یاخته­های زنده گیاهی در هسته خود تمام اطلاعات ژنتیکی لازم برای تولید یک گیاه کامل را دارا می­باشند. این ویژگی توانمندی[2] نامیده می شود (استوارد و گریگوریان، 1978). مزیت اصلی تکثیر غیرجنسی در این است که گیاهان حاصل از آن شبیه گیاه والد بوده و هیچ­گونه تغییر ژنتیکی در آنها پدید نمی­آید (دیواین و ییگر، 2003). البته که افزایش رویشی هم با مشکلاتی از جمله ریشه­دهی نامناسب یا با کیفیت کم توام است. ریشه­دهی نابجا به تشکیل ریشه از جاهایی غیر از محلی که در شرایط طبیعی ریشه از آنجا بوجود می­آید گفته می­شود (دیویس و همکاران، 1982). موفقیت در ریشه­زایی به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله مهم­ترین آن­ها تنظیم کننده­های رشد گیاهی می­باشد. عدم وجود این ترکیبات موجب کاهش راندمان جذب آب، پژمردگی گیاه، کاهش اندازه سلول و ریزش ارگان­هایی مثل برگ­ها می­گردد (خوشخوی، 1389؛ شیرزاد و همکاران، 2012).

 

تحقیقات نشان داده­است که توانایی قلمه­ها در تشکیل ریشه با ماده گیاهی (عوامل درونی) و همچنین شرایطی که قلمه­ها در طول جریان ریشه­زایی در آن نگهداری می­شوند (عوامل بیرونی) بستگی دارد. قلمه­های بسیاری از گونه­های گیاهی به راحتی ریشه می­دهند. اگر چه بعضی دیگر حتی در شرایط مشابه ریشه نمی­دهند (سادو، 1998؛ خوشخوی، 1389). در حال حاضر اطلاعات کمی درباره علل عدم ریشه زایی بعضی قلمه ها وجود دارد، که عوامل متعددی ممکن است علت آن باشد، که از مهمترین این عوامل می توان موانع مکانیکی، عدم تعادل تغذیه ای، عوامل هورمونی نامناسب و تجمع بازدارنده ها را نام برد (سادو، 1998). اکسین­ها تاثیر مهمی در ریشه­زایی قلمه­ها دارند که در آغازش، رشد طولی و راندمان تعداد قلمه­های ریشه­دار شده موثرند و عدم استفاده از آن­ها باعث مشکلاتی در  تکثیر غیر­جنسی می­گردد (فتحی و همکاران، 1379).  

 

• هدف از انجام تحقیق

به طور کلی هدف از انجام این مطالعه را می­توان در 3 بخش بیان کرد:

 

• بررسی تاثیر تنظیم کننده های رشد اکسین به خصوص نفتالین استیک اسید (NAA) و ایندول بوتیریک اسید (IBA) بر ریشه زایی قلمه­های گیاه گاردنیا

 

• افزایش سرعت و درصد ریشه زایی و بهبود راندمان قلمه های ریشه داده شده

:

 

1-1 دستگاه پلاسمای کانونی:

 

پلاسمای کانونی دستگاهی از خانواده Z-پینچهای دینامیک است. این دستگاه از دو الکترود هم محور تشکیل می شود که در پایین به وسیله یک  عایق از هم جدا می شوند و الکترود بیرونی نقش کاتد و الکترود داخلی نقش آند را بازی می کندو فضایبین آن ها را  گازی با فشار پایین پر کرده است.]2و1[

 

الکترود ها معمولا از جنس مس یا فولاد ضد زنگ ساخته می شوند. جنس عایق در این دستگاه ها ممکن است، چینی، سرامیک، یا تفلون باشد.در این دستگاهاعمال یک ولتاژ بالا به شکل پالسی بیناین دو الکترود هم محور سبب وقوع تخلیه الکتریکی بین دو الکترود می­شود که در نتیجه آنیک ستون پلاسمای داغ(با دمای در حدود چند کیلو الکترون ولت)،  چگال (در حدود 3-cm1019 -1018) وبا عمر کوتاه (درحدودns200-50) بر روی  محور الکترود داخلی تولید می­گردد. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

این دستگاه در دهه 1960 میلادی به طور مستقل توسط فیلیپوف در شوروی و مدر در ایالات متحده آمریکا به دو مدل متفاوت طراحی و ساخته شد که  به نام مخترعینشان نامیده می شوند. تفاوت این دو مدل در  نسبت طول الکترود داخلی(L)به قطرآن(D) است.درنوع فیلیپوف 1 (در حدود 2/0 یا کمتر) و در نوع مدر 1 (در حدود 5 یا بیشتر) است(شکل 1-1)]2و1[

 

این اختلاف منجر به تفاوت هایی در فرآیندهای فیزیکی به ویژه در مرحله اول تخلیه می شود، اما در نهایت شاهد نتایج مشابهی در هر دو نوع هستیم. یعنی تشکیل پلاسمایی داغ و چگال با مشخصات ذکر شده در پاراگراف بالا، که منبعی غنی از انواع مختلف تابش های نوترونی، الکترومغناطیسی، الکترونی، پرتو ایکس نرم و سخت و انواع پدیده های پلاسمایی است.]3[

 

همچنین دستگاههای پلاسمای کانونی ترکیبی (هیبرید) با نسبت های2-1 نیز ساخته شده اند.]5و4[

 

پلاسمای کانونی ماشینی ارزان و کارآمد برای مطالعه امواج ضربه، پدیده پینچ و کانونی شدن، ناپایداریهای مختلف پلاسما و پدیده های متعدد دیگری است که در آن پلاسما می تواند تا شرایط گداخت گرم شده و مقادیر قابل ملاحظه ای پرتو ایکس نرم و سخت، انواع یون های پرانرژی، پرتوهای الکترون نسبیتی و در صورتی که گاز به کار رفته حاوی دوتریم باشد،نوترون های حاصل از گداخت هسته ای گسیل نماید]6[.

 

 

 

 

 

شکل 1-1 ) نمای شماتیک دو دستگاه پلاسمای کانونی

 

[1]Plasma Focus

 

[2] Z-Pinch

 

[3]Filipov

بر اساس نسبیت عام گردش خورشید به دور خود یک میدان گرانش مغناطیسی تولید می‌کند و تأثیر این میدان بر مدارهای سیاره‌ای ابتدا به وسیله دسیتر[5] [5] و سپس به شکلی عام‌تر توسط لنز و تیرینگ[6] [4] نشان داده شد و مشخص شد که سهم گرانش مغناطیسی در حرکت تقدیمی حضیض سیارات در مقایسه با حرکت اصلی گرانش الکتریکی، باید کوچک‌تر و در جهت مخالف باشد؛ در حقیقت معلوم شد که حرکت تقدیمی لنز-تیرینگ[7]  بسیار کوچک‌تر از آن است که در حال حاضر مشخص شود.

 

از طرف دیگر شواهدی از میدان گرانش مغناطیسی زمین توسط سیوفولینی[8] و به وسیله ماهواره‌های گستره لیزری لاجیوس I و II ارائه شد [6]. سیوفولینی پیشنهاد کرد که اندازه گیری دقیق این میدان به وسیله ژیروسکوپ های ابر رسانا در ماهواره‌ی واقع در مدار قطبی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  در اطراف زمین صورت گیرد که یکی از اهداف پروژه GP-B سازمان ناسا می‌باشد [40،7].

 

گرانش خطی شده[9]، یکی از روش‌های تقریب زدن در نسبیت عام است که در آن جملات غیرخطی از متریک فضا زمان نادیده گرفته می‌شوند تا علاوه بر ساده‌تر سازی مطالعه برخی مسائل، بتوان همچنان پاسخ‌های تقریبی قابل قبولی به دست آورد. در یک تقریب میدان ضعیف، از تقارن‌های پیمانه‌ای به صورت هم شکلی دیفرانسیلی[10]  استفاده می‌شود که در آن بنا به تعریف η تغییر شکل نمی‌دهد. تقریب میدان ضعیف در یافتن مقادیر بعضی از ثابت‌ها در معادلات میدان اینشتین و متریک شوارتزشیلد مفید است.

 

در فصل سوم، فرمول‌بندی لاگرانژی از رویکرد اختلال خطی را که در پژوهش‌های مربوط به گرانش مغناطیسی مورد استفاده می‌باشد ارائه می‌شود. در فصل چهارم، اثر ساعت، اثر جفت شدگی اسپین –چرخش –گرانش و اثر میدان گرانشی بر انتشار سیگنال‌ها تشریح می‌شود و با استفاده از اثر میدان گرانشی بر انتشار سیگنال‌ها، اختلاف زمان انتشار را در حضور یک منبع چرخان بدست می‌آوریم و پیشنهادهایی در این به اره مطرح می‌گردد. هدف اصلی ما در این پایان نامه تشریح و توضیح برخی از اثرات میدان گرانش مغناطیسی است.

 

[1] Clock effect

 

[2]  G. Holzm¨uller

 

[3]  F. Tisserand

 

[4] Gravitoelectric

 

[5] de Sitter

 

[6] Thirring

 

[7] Lense-Thirring precession

 

[8] Ciufolini

برنج یکی از محصولات غذایی درجه یک جهان است. در انگلیسیIce/paddy ، در عربی به آن Irz، در فارسی برنج و در زبان اردو چاوال می­گویند. نام علمی آنOryza sativa  است. برنج گیاهی از خانواده گرامینه است .(Wasim, 2002) کشت برنج که امروزه در تغذیه صدها میلیون انسان در سراسر جهان نقش مهمی را عهده­دار است در چین و هندوستان سابقه هفت هزار ساله دارد. اعتقاد بر این است که منشا متداول­ترین گونه برنج، قاره آسیا است. برنج محصول عمده گیاهان زراعی مهم کشورهای در حال توسعه است و قوت غالب بیش از یک سوم جمعیت دنیا را تشکیل می­دهد. ٩٠%  کل تولید برنج از آسیا­ست و تمدنهای این ناحیه پیوند عمیقی با برنج دارند. دانه­ی برنج دارای ٧/٧% پروتئین، ٢/٧٥% مواد غیر ازته، ٤/٠% چربی، ٢/٢% سلولز و ٥/٠% خاکستر می­باشد. قابلیت هضم برنج به مراتب بیش از سیب­زمینی، گندم، شیر و سایر محصولات غذایی است (نورمحمدی و همکاران، ١٣٨٩). از نظر ارزش غذایی و میزان کالری تولیدی، برنج بر اکثر مواد غذایی مورد مصرف انسان برتری دارد. ضریب هضم مواد آلی دانه بدون پوسته در حدود ٩٢% و ضریب هضم پروتئین آن در حدود ٨٦% می­باشد. بیش از ٧٠% برنج دنیا در مناطق نیمه­گرمسیری مرطوب آسیا کشت می­شود و تنها نقاط کوچکی از مناطق خشک به کشت آن اختصاص دارند، با این حال تولید برنج در بعضی مناطق نیمه­خشک، به ویژه در کشورهایی که آب و هوای مدیترانه­ای دارند، مانند ایالات متحده آمریکا، مصر، یونان، اسپانیا، ایتالیا حائز اهمیت است، زیرا در این مناطق برنج گذشته از اهمیت اقتصادی که دارا می­باشد، به لحاظ آنکه می­تواند در خاکهای شور و نمکزده کشت شود، در روند اصلاحی این خاک­ها نقش مهمی را ایفا می­کند (نورمحمدی و همکاران، ١٣٨٩).

نخستین اقداماتی که در پایان قرن نوزدهم در استرالیا برای برنجکاری دیم به عمل آمده با شکست مواجه شد. بعدها شالیکاری نقش عمده­ای در عمران و آبادانی این مناطق ایفا می­کرد. شرایط اقلیمی حاد نیز به ایجاد گونه­های خاصی از برنج از قبیل برنج کوهستانی یا برنج نشا­شده در آبهای عمیق انجامید. در اثر دخالت عوامل انسانی و انتخاب محیطی، انواع مختلفی که در برابر شوری آب یا قلیایی­بودن آن یا سردی هوا در شب مقاوم بود به تدریج به وجود آمد. انواع متعدد برنج که بدین ترتیب بدست آمده به منزله­ی گنجینه ژنتیکی ارزشمندی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  از ژرم­پلاسم بود که باید با برنامه اصلاح نژاد فعلی و آینده، حفظ شود (نورمحمدی و همکاران، ١٣٨٩). در آفریقا برنج غذای اصلی مردم گینه­بیسائو، گینه، ساحل­عاج، لیبریا، سنگال و سیرالئون بوده و جایگزین غلات دیگری همچون سورگوم، ارزن و ذرت شده است. بنابراین افزایش تقاضا برای آن وجود دارد. این افزایش تقاضا همراه با افزایش جمعیت بوده و میزان تولید جوابگوی نیاز مردم نیست .(Seck et al., 2010)

 

بهترین منطقه رشد برنج بین ٤٥ درجه عرض جغرافیایی شمالی و ٤٠ درجه عرض جغرافیایی جنوبی است. برنج در دمای بالا و رطوبت بالا رشد بهتری دارد. درجه حرارت مطلوب 20 درجه سانتی­گراد در طول دوره رشد مورد نیاز است .(Wasim, 2002)

 

در روسیه برنج با توجه به گسترش روش­های پیشرفته آبیاری اتوماتیک به طور اصولی و علمی توسعه­ یافته است. عملکرد برنج به ٤-٥/٣ تن در هکتار رسیده ­است. در گذشته هزینه کارگر تنها هزینه تولید بود. هزینه­های کنترل شیمیایی بیماری­ها، آفات و علف­های ­هرز منجر به افزایش عملکرد به ٨/٤-٣/٤ تن در هکتار و کاهش مصرف نیروی کار به ١٢٠-٦٠ نفر ساعت در هکتار شد. اما استفاده از آفت­کش­ها و سموم، خطرات زیست­محیطی زیادی دارد. جهت بهبود رشد برنج، باید به طور کامل از کاربرد آفت­کش­ها بوسیله­ی هواپیما جلوگیری و از روش­هایی مانند استفاده از ارقام مقاوم به آفات و بیماریها استفاده شود (Tchebotaryov et al., 2004).

 

امروزه در بیشتر جوامع، بر کشاورزی پایدار تاکید می­گردد. کشاورزی پایدار بیشتر به بهره­وری زارعین تکیه می­کند و بیشتر، حفظ و نگهداری خاک، آب و دیگر منابع­ طبیعی را مد­نظر دارد. حاصلخیزی خاک، ایجاد جوامعی سالم و فراهم­کردن فرصتی برای نسلهای آینده نیز از دیگر اجزاء کشاورزی پایدار محسوب می­شوند (اللهیاری، 1391). جهت تحقق کشاورزی پایدار، سه عنصر اساسی آن که عبارتند از حفاظت محیط ­زیست، شرایط مطلوب اجتماعی و سود­آوری اقتصادی باید رعایت شوند. موفقیت­های اقتصادی باید بدون تباهی خاک، آب، هوا، مناظر ­طبیعی و فلور ­بومی به دست آورده شود. در اکثر موارد به علت فقدان دانش و قدرت تشخیص، در استفاده از منابع پایه آب و خاک زیاده­روی شده است و زراعت فشرده یکی از بزرگ­ترین تهدیدها برای پایداری خاک بوده است (کریمی، 1381). جهت رسیدن به پایداری در کشاورزی باید از روشهای خاصی همچون شخم حداقل، مدیریت عناصر غذایی، تناوب زراعی، مدیریت تلفیقی آفات، بیماریها و علفهای هرز، بهره­گیری کارآ از گونه­ها و ارقام زراعی، استفاده گردد (کریمی، 1381).

 

امروزه با توجه به گسترش روشهای کنترل شیمیایی علیه بیماریها و آفات در کشور، لزوم توجه به کشاورزی پایدار و رفع نیازهای نسلهای آینده احساس می­گردد. در حال حاضر بیشتر شالیکاران استان گیلان شالیزارهای خود را علیه بیماری بلاست برنج سمپاشی می­کنند و از روشهای کنترل بیولوژیک اطلاع درستی ندارند. کارشناسان جهاد کشاورزی نیز تاکنون فقط به کنترل بیولوژیک علیه آفت کرم ساقه­خوار برنج توجه داشته و علی­رغم خسارت زیاد بیماری بلاست برنج در مزارع شمال کشور، در مورد کنترل بیولوژیک این بیماری اقداماتی صورت نپذیرفته است. یکی از راههای رسیدن به کشاورزی پایدار و افزایش سود­آوری کشاورزان استفاده از روشهای بیولوژیکی در جهت کنترل بیماریهای مهم زراعی است زیرا این روش کنترل هم­سو با طبیعت بوده و زیانی به محیط ­زیست وارد نمی­آورد. از سوی دیگر هزینه­ی استفاده از آن کمتر از مصرف سموم شیمیایی است. بر اساس تحقیقات انجام یافته در استان گیلان از روش شیمیایی و روشهای زراعی برای کنترل بیماری بلاست برنج استفاده می­گردد که هدف از این پژوهش مقایسه اقتصادی بین روشهای کنترل بیماری بلاست برنج و انتخاب اقتصادی­ترین روش کنترل آن است.

 

 

 

1-2- بیان ﻣﺴﺄله

 

بیماری بلاست برنج که عامل آن قارچ Pyricularia grisea است، یکی ­­­از خسارت­زاترین ­عوامل ­بیماری قارچی در­ برنج­ به حساب می­آید. این بیماری، تاکنون از ٨٥ کشور دنیا، گزارش­ شده ­و ­­هر جا که ­برنج ­­­به صورت تجاری، کشت­ می­شود، وجود دارد و در مراحل نشا، پنجه­زنی و خوشه­دهی برنج را مورد حمله قرار می­دهد. به همین ­دلیل تحقیقات گسترده­ای روی ­آن در دنیا صورت­ گرفته است. اما هنوز خسارت­زاترین بیماری برنج محسوب می­گردد (پاداشت­دهکایی، ١٣٧٨).

 

این بیماری اولین ­بار در ایران توسط ­شریف و ارشاد در سال ١٣٤٥، از سواحل بحر خزر و سایر محققین، از نواحی دیگر برنج­کاری­ کشور مانند فارس، رامهرمز، میناب، اصفهان، قصر شیرین و گیلان غرب گزارش گردید. در اثر بیماری، روی برگ­های گیاهچه و بوته­های برنج در مراحل ­اولیه ­رشد و پنجه­زنی در شرایط مناسب، لکه­هایی ظاهر شده و سبب برگ­­سوزی می­شود و بوته­ها اغلب، از بین می­روند. آلودگی روی خوشه و گره­های ساقه، غالبا، خسارت زیادی به بار می­آورد. تعداد خوشه، کاملا تقلیل یافته و باعث  کاهش وزن هزار­دانه و کیفیت آنها می­گردد. زیان حاصل از بیماری را شریف در سال ١٣٥٣، در استان­های گیلان و مازندران، به طور متوسط، ٧% بر­آورد کرده است. به گفته­ی نامبرده، در پاره­ای از مزارع، خسارت تا ٨٠% بوده است (اخوت و همکاران، ١