:

یکی از اثرات افزایش جمعیت در مناطق شهری افزایش زباله و مشکل دفع آن است. مشکل دفع مواد زائد جامد اغلب از انتخاب مکان مناسب دفن در خارج سکونتگاه ها ناشی می شود. برای تعیین این محل معیارهای متعددی دخالت دارند که هر کدام به نوبه خود حائز اهمیت هستند و این معیارها محدودیت هایی نیز ایجاد می کنند.

شهر کرج برای انجام مکان یابی انتخاب گردید. برای مکان یابی محل دفن مواد زائد از ارزیابی چند معیاره و فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی شناسایی و در ساختار سلسله مراتبی قرار گرفتند. پنج دسته معیار اصلی که عبارتند از معیار فاصله و حریم ها [1]، معیار ویژگی های فیزیکی سرزمین[2]، معیار قابلیت دید[3]، معیار کاربری اراضی و زیستگاه های حساس مورد استفاده قرار گرفت.

این معیارها با توابع فازی استاندارد و با استفاده از مقایسه زوجی وزن گذاری شدند. در ادامه با استفاده از روش وزندهی افزودنی ساده، نقشه شایستگی تهیه شد. با در نظر گرفتن شایستگی و اعمال نمودن حداقل مساحت و میانگین گیری از مقدار شایستگی هر مکان، اولویت هر مکان مشخص شد.

از کل منطقه مورد مطالعه با مساحت 130662 هکتار میزان 513/6861 هکتار در پنج منطقه، معادل 3/5 درصد منطقه مورد مطالعه مناسب برای استقرار محل دفن تشخیص داده شد. با اجرای روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی مشخص شد که این روش کارا و قابل کاربرد برای حل مسائل تصمیم گیری چندمعیاره مکانی است. همراه شدن این روش با منطق فازی، قابلیت استفاده ساده و کاربرد در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی، لحاظ نمودن وزن و اهمیت نسبی هر مشخصه و گزینه موجب بالا رفتن کارایی این روش شده است. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

واژگان کلیدی: مکان یابی، محل دفن بهداشتی، مواد زائد جامد شهری، ارزیابی چند معیاره،  معیار ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، سامانه اطلاعات جغرافیایی، روش وزندهی افزودنی ساده، شایستگی 

[1]- فاصله از فرودگاه- فاصله از قنات، چاه ها و چشمه ها – فاصله از منابع آب های سطحی – فاصله از سطح آب زیرزمینی – فاصله از شبکه راه ها و راه آهن – فاصله از سکونتگاه ها – فاصله از مراکز تاریخی و گردشگری – فاصله از خطوط انتقال نیرو – فاصله از صنایع و فاصله از گسل ها است.

[2] دما – بارندگی – شدت و جهت باد – سیل خیزی با دوره بازگشت یکصد ساله – عمق خاک – نفوذپذیری خاک و شیب زمین

[3]- قابلیت دید ازمناطق مسکونی و قابلیت دید از راه ها و جاده ها

1-1-تصمیم گیری چند معیاره

مسائل متنوع محیط زیستی و پیچیدگی هایی که در روند شکل گیری و حل آن وجود دارد، تصمیم گیری و فرایند سیاست گذاری مبتنی بر اطلاعات جامع و مدل سازی آن ها را ضروری می نماید. ارتباط متقابل بین مسائل محیط زیستی، صنعتی، اجتماعی و سیاسی رو به رشد سریع بر پیچیدگی های سیستم های ناحیه ای می افزاید. پیگیری توسعه پایدار در برنامه ریزی های محیطی و حفظ منابع طبیعی و انسانی نوعی خاص از روش شناسی را طلب می کند تا بتوان با استفاده از یک دیدگاه نظام یافته و در نظر گرفتن مجموعه عوامل گوناگون به تصمیم گیری در سطوح خرد و کلان پرداخت. توسعه گردشگری، حفظ مناظر زیبای طبیعی، گسترش مناطق حفاظت شده طبیعی و مکان یابی مراکز خدمات، کارخانه ها و محل دفن بهداشتی مواد زائد جامد موضوعاتی هستند که اکثر برنامه ریزان فضایی با آن سرو کار دارند. رهیافت پایه برای مکان یابی محل استقرار هر یک از فعالیت ها مستلزم در نظر گرفتن مجموعه ای از عوامل محدود کننده محیطی مانند شیب، ارتفاع، مناطق حفاظت شده ومنابع آب های سطحی و زیرزمینی، و نیز عوامل تقویت کننده مانند راه های دسترسی، اراضی مناسب می باشند. در حقیقت یک تصمیم گیری چند معیاره مطرح است (فرجی سبکبار، 1384).

 ارزیابی مجموعه ای از گزینه ها[1] براساس معیارهای مختلف، تصمیم گیری چند معیاره[2] (MCDM) یا تجزیه و تحلیل تصمیم گیری چند معیاره (MCDA) [3] نامیده می شود. منظور از معیار، هدف[4] و مشخصه[5] است. با توجه به این مطلب دو طیف وسیع از مسائل تصمیم گیری چند معیاره را می توان از یکدیگر تفکیک نمود (مالسزوسکی[6]، 1999).

• تصمیم گیری چند شاخصه[7] (MADM)

• تصمیم گیری چند هدفی[8] (MODM)