مدلسازی واکنش قلیایی در آنالیز بتن با روش اجزاء محدود |
این واکنش سبب تورم بتن ، ترکهای ریز و در نهایت ترکهای قابل رویت در بتن می شود . این اثر در بتن توده بیشتر قابل ملاحظه می باشد . این واکنش می تواند در دراز مدت روی بهره برداری سازه اثر بگذارد . سازه هایی چون نیروگاههای برق آبی- سدهای بتنی – پل ها – دال ها – که در شرایط مناسب برای انجام این واکنش قرار دارند و مانند اینها می توانند تحت تاثیر این واکنش قرار گیرند .
2-1- انواع واکنش قلیایی سنگدانه ها
1-2-1- واکنش قلیایی سیلیسی
این نوع واکنش که شایعترین نوع واکنش سنگدانه هاست بین یون هیدروکسید موجود در سیمان و سنگدانه های سیلیسی ̨ سیلیسی چخماقی ̨ بلورهای آتشفشانی ومانند اینها اتفاق می افتد.
در طی این نوع واکنش یک ژل سیلیکاتی در بتن ایجاد می شود که قابل انبساط است و سبب تورم و ترک بتن می شود . در صورتی که میزان سنگدانه هایی که از موادی چون شن چرتی تشکیل شده اند در بتن بین 1تا 5 درصد باشد انبساط بتن سریعترشده و پس از 10 سال ترکهایی در بتن دیده می شود.
2-2-1- واکنش قلیایی سلیس- سیلیکات
این نوع واکنش قلیایی بیشتر به دلیل وجود کوارتز رخ می دهدو طی آن علاوه بر بتن ̨ سنگدانه های درشت بتن نیز دچار انبساط می شوند . در این نوع واکنش پس از گذشت بیش از 20 سال ترکهای بتن قابل رویت است .
3-2-1- واکنش قلیایی کربنات
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
این نوع واکنش بین سنگ آهک دولومیت و یون هیدروکسید اتفاق می افتد . فراوانی این واکنش نسبت به دو نوع قبل کمتر است و در آن ترکهایی پس از حدود 5 سال در بتن قابل رویت است .
3-1- مکانیسم واکنش قلیایی سنگدانه ها
1-3-1- واکنش قلیایی سیلیسی (ASR )
واکنش ASR یک فرایند چند مرحله ایست . از آنجا که سیلیس در PH بالا ناپایدار است واکنش با حل شدن سیلیس موجود در سنگدانه ها آغاز می شود . در این مرحله یون هیدروکسید موجود در قلیای سیمان به گروه سیانول Si-OH و پیوندهای Si-O-Si شبکه کریستال سیلیکا حمله می کند . فرایند مرحله اول واکنش به طور خلاصه به صورت زیر نشان داده می شود :
در واکنش اول پیوند سیلیکسان شکسته و پیوندهای سیانول شکل میگیرد . این پیوندها با یون هیدروکسید واکنش میدهند . در محیطی که یون کم باشد بار منفی حاصل از واکنش دوم با یون های قلیایی و توازن ایجاد می کند . مکانیسم مرحله دوم واکنش که سبب تولید مواد قابل تورم می شود هنوز به خوبی شناخته نشده است . اما به نظر می رسدکه یونهای نامحلول محیط در حفره های ریز و ترک ها پخش شده و محصولاتی چون ژل و رسوب و حتی کریستال تشکیل می دهند .
تشکیل ژل سیلیکاتی باعث به وجود آمدن فشار داخلی فزاینده در بتن می شود . این فشار داخلی می تواند ناشی از جذب آب یا فشار اسمزی باشد . در تمامی موارد همین فشار داخلی است که سبب تورم و انبساط بتن می شود .
واکنشهای فوق الذکر تحت تاثیر عواملی چون حرارت و رطوبت نسبی و قابلیت واکنش پذیری سنگدانه ها قرار دارد که به اختصار توضیح داده خواهند شد . مکانیسم ASR وابسته به دماست . بدین معنی که هر چه دما بالاتر باشد فرایند سریعتر رخ می دهد و در دماهای خیلی پایین ممکن است واکنش متوقف شود .
این اثرناشی ازآن است که هر دو فاز مکانیسم یعنی حل شدن سیلیس و تشکیل ژل سیلیکاتی تحت تاثیر دما قرار دارند .
رطوبت لازمه ASR است . چرا که هم نقش حلال سیلیس را دارد و هم محیطی برای پخش یونها در حین واکنش فراهم می کند که سبب پیشرفت واکنش ASR در سازه می شود .
میکرو ترکهای ناشی از تورم ASR ابتدا پیشاپیش جبهه موثر واکنش دیده می شود . فشاری که تورم ASR در پشت این بخش به وجود می آورد با تنشهای کششی که در سازه ایجاد می شود خنثی می گردد . در نهایت این تنشهای کششی بر مقاومت کششی بتن غلبه کرده و پاره ای خرابیها در سازه ایجاد می کند .
بنابراین مکانیسم کلی ASR به صورت زیر بیان می شود:
1- حل شدن مشتقات سیلیس که در محیط قلیایی (PH بالا ) ناپایدار هستند.
2- انجام یک سری واکنش و رسیدن سیستم به پایداری شیمیایی
3- به وجود آمدن محصولاتی نظیر ژل سیلیکاتی و میکرو کریستال ناشی از واکنش
4- تورم بتن و یا سنگدانه ها در اثر جذب محلول حاوی ژل و نیز تورم خود ژل
5- به وجود آمدن فشار زیاد در حدود 5 تا 6 مگا پاسکال در سیمان مجاور
6- ایجاد ریز ترک در سیمان بتن
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-05-15] [ 05:34:00 ب.ظ ]
|