رتبهبندی کشورهای حوزه سند چشمانداز بر اساس شاخصهای کلان مدیریتی – اقتصادی |
:
در این فصل چهارچوب کلی پژوهش را مشخص خواهیم نمود. در ابتدا به بیان مسئله خواهیم پرداخت و در ادامه سابقهی پژوهش را ذکر خواهیم کرد به دنبال آن اهداف پژوهش را ذکر خواهیم کرد سپس سؤالات پژوهش بیان شده و قلمرو پژوهش را مشخص خواهیم نمود. سپس روش پژوهش را روشن خواهیم کرد و به بیان کاربردهای این پژوهش خواهیم پرداخت وبرخی از مراجع که میتوانند از این پژوهش بهره مند شوند معرفی میگردند. در ادامه محدودیتهای پژوهش را ذکر کرده و در نهایت واژههای کلیدی را تعریف خواهیم نمود.
بیان مسئله:
رهبر معظم انقلاب اسلامی با ابلاغ سند نهایی چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران به سران سه قوه و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، افق روشن ایران را در ١٤٠٤ هجری شمسی ترسیم نمودند. در این سند داریم:
* چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در افق ١٤٠٤ هجری شمسی
با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر و اصول قانون اساسی، در چشمانداز ٢٠ ساله، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی وانقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بینالملل.
اولین گام در حرکت به سمت مقصد، موقعیت یابی است؛ اینکه بفهمیم کجا هستیم و به کجا میخواهیم برویم. پس از آن نوبت به اتخاذ تصمیم در مورد چگونگی حرکت و تصمیمات راهبردی میرسد.
و گام بعدی در تجزیه و تحلیل محیط منطقه و شناسایی وضعیت خودمان و کشورهایی که ازما پیشی گرفته اند، میباشد.
در این پژوهش سعی میشود متغیرهایی (نسبتهای کلان اقتصادی) وارد مدل شوند که بتوانند وضعیت هر چه جامع تری از موقعیت راهبردی کشورمان نشان دهدند.
تبین قدرت تکنیک تحلیل پوششی داده ها:
پس از ارائهی مدلهای پارامتری، تبین قدرتمندی از چگونگی روابط بین پارامترها ارائه شد؛ (همانند مدل کاپ داگلاس برای تبین روابط اقتصادی نیروی کار و تولید) ولی این مدلها محدود به پارامترهای درون مدل بودند و جامعیت لازم را نداشتند ولی باارائهی تکنیکهای ناپارامتری از بند پارامترها رها شدند و با قدرتی مشابه به تبین متغیرهای مختلف پرداختند.
در این پژوهش سعی میشود در راستای تحقق اهداف سند چشمانداز نسبتهای مهمی از وضعیت کلان اقتصادی کشور کشف شده و در کنار یکدیگر قرار داده شده و یک رتبهبندی مبتنی بر واقعیت ارائه شود.
از دیر باز رصد کردن وضعیت محیط، جهت برنامه ریزیهای کلان دولتی مورد توجه سیاست گزاران کلان کشوری بوده است. این رصد از دوایر نزدیکتر شروع و درخاتمه کل محیط را در بر میگیرد. یکی از مهمترین اسناد کشوری، سند چشمانداز بیست ساله میباشد. در این سند ازبین کشورهای حوزهی نفتا برای جمهوری اسلامی ایران چنین آینده ای را مجسم نموده است: «ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی وانقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بینالملل».
ابتدائیترین گام جهت سنجش وضعیت محیط، تعریف محکها و شاخصهای اساسی است که به بهترین نحو بیان کنندهی وضعیت موجود باشند. شاخصهایی که آرمانهای کشور را به درستی و حتی الامکان نزدیک به واقعیت بیان کنند. پس از مشخص شدن شاخصها نوبت به بررسی وضعیت محیط بر اساس شاخصهای میرسد و تعیین نقاط قوت و ضعف بر اساس یک مدل.
در راستای فرایند رصدکردن محیطی تلاشهای زیادی شده است؛ و انواع روشهای کمی ابداع و اجرا شده اند. بیشتر روشها با یک پارامتر خاص شروع به رصد کردن و بالطبع رتبهبندی محیطی میکنند؛ و در نهایت آمار و اطلاعات استخراج شده ازدادههای اولیه را در کنار یکدیگر
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
و گسسته ارائه میکنند.
روش تحلیل پوششی دادهها از روشهای ناپارامتریک میباشدکه محدود به یک پارامتر خاص نیست. قدرت این روش در ادغام پارامترهای مختلف کارائی و سنجش هم زمان آنها با یکدیگر است. بنابر این با قدرتی بیشتر به تحلیل انواع شاخصهای محیطی به صورت همزمان و غیر پارامتریک میپردازد.
در مدلهای مختلف تلاش میشود هر چه بیشتر به واقعیت نزدیکتر شد، ولی خود مدل در تضاد با هدف آن است، چنانچه راسل (1923) میگوید : «تمام منطق سنتی بنا بر عادت، فرض را بر آن میگذارند که نمادهای دقیقی به کار گرفته شده است. به این دلیل موضوع در مورد این زندگی خاکی قابل بکارگیری نیست، بلکه فقط برای یک زندگی ماوراء الطبیعه معتبر است». در ادامه جان لوکاسیه ویچ، ماکس بلک، لطفی زاده و دیگران به این ابهام و چند ارزشی بودن اشاره کردند و مفهوم اولیه «فازی» در 1937 میلادی شکل گرفت و به سرعت تا کنون درعلوم مختلف سایه افکنده است.
در این پژوهش نیز جهت نزدیکتر شدن به واقعیت، از دادههای فازی در مدل تحلیل پوششی دادهها استفاده شده است.
سابقهی پژوهش در مطالعات ایران:
در پژوهشهای صورت گرفته در زمینهی تحلیلهای کلان محیطی به علت ضعف در مدلهای موجود (عدم جامعیت شاخصها) اکثرا به صورت بخشی و محدود به تجزیه و تحلیل تک عاملی پرداختهاند و نتوانستهاند شاخصهای مختلف را کنار یکدیگر و با بیانی مشترک گردآوری کنند. در این پژوهش سعی میشود نابترین شاخصها در کنار یکدیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند و نتایجی با ارزشتر ازپژوهشهای بخشی و مقطعی دیگر حاصل شود.
هم چنین در پژوهشهای صورت گرفته به روش تحلیل پوششی دادهها اکثرا به تحلیلهای داخلی مثل بانکها، بیمهها، مدارس و … بسنده کردهاند که در این پژوهش برای اولین بار به صورت بینالمللی در صدد تجزیه و تحلیل محیط برآمده است؛ و اینکه برای اولین بار به وسیلهی تحلیل پوششی دادههای فازی به رتبهبندی کشورهای حوزهی سند چشمانداز پرداخته است.
عناوین پایان نامههایی که با موضوع تحلیل پوششی دادههای فازی نگاشته شدهاند و تاکنون نمایه شدهاند عبارتند از: رتبهبندی طرحهای تولید فازی در تحلیل پوششی دادهها ، ارزیابی عملكرد تامین كنندگان قطعات با استفاده از رویكرد تحلیل پوششی دادههای فازی (Fuzzy DEA) ، ارزیابی میزان كارآیی مدیریتهای نواحی شركت توزیع برق فارس با رویكرد تحلیل پوششی دادههای فازی، ارائه روشی برای اندازهگیری كارایی سازمانهای پیچیده با استفاده از تحلیل پوششی دادههای شبكهای فازی، ارزیابی عملكرد نیروگاههای كشور با استفاده از روشهای تحلیل چندگانه و تحلیل پوششی دادههای فازی، ارزیابی عملكرد نیروگاههای كشور با استفاده از روشهای تحلیل چندگانه و تحلیل پوششی دادههای فازی، بررسی کارآیی واحدهای تصمیمگیری توسط تحلیل پوششی دادههای فازی با یک مثال کاربردی، رتبهبندی شعب بانک ملت(استان تهران) با در نظر گرفتن متغیرهای محیطی بر اساس منطق تحلیل پوششی دادههای فازی، طراحی مدلی برای اندازهگیری کارائی سرمایه گذاری سازمانی در تکنولوژی اطلاعات با استفاده از مدل فازی تحلیل پوششی دادهها مورد:شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار تهران.، مقایسه عملکرد شعب بانک با رویکرد تحلیل پوششی دادههای عصبی فازی (مورد : بانک تجارت)، ارزیابی عملکرد شعب تامین اجتماعی شهر تهران با استفاده از تلفیق مدل تحلیل پوششی دادههای فازی و كارت امتیازی متوازن، مدلهای اولیه و دوگان تحلیل پوششی دادههای فازی، ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیمگیری با استفاده از تحلیل پوششی دادهها و مقایسات فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی مثلثی.
در زمینهی تحلیل پوششی دادههای فازی مدلهای فراوانی در مجلات بینالمللی دیده میشود ولی تعداد بسیار اندکی به صورت کاربردی آنها را اجرا نموده اند. در این پژوهش سعی میشود یکی از مدلها را به صورت کاربردی اجرا نماییم.
اهمیت و اهداف پژوهش:
اولین گام در سیاست گذاریهای کلان کشوری، مشخص بودن هدف و به بیان راهبردی، مشخص بودن چشمانداز است. جهت محقق شدن این امر، باید محیط به نحو احسن تجزیه و تحلیل شود. روشهای مختلفی جهت شناخت بیشتر محیط در علوم مختلف ارائه شده است. یکی از مهمترین این روشها تکنیک تحلیل پوششی دادهها در حیطهی علوم مدیریتی و اقتصادی میباشد. در این روش با تجمیعی جامع از شاخصهای مختلف به تجزیه و تحلیل گزینههای تصمیم میپردازد.
چنانچه در سند چشمانداز جایگاهی برجسته برای جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای منطقه ترسیم شده است ابتدائیترین گام جهت تحقق آن مهم، مشخص کردن وضعیت کنونی کشور دربین کشورهای مختلف منطقه است. هر چه بیان این مسئله قویتر باشد تحقق آن نیز امکان پذیرتر خواهد بود.
و در صورت مدلسازی صحیح یکی از کاربردیترین پژوهشهای صورت گرفته در زمینهی تحقق اهداف سندچشمانداز و تجزیه و تحلیل وضعیت کلان کشوری میباشد.
ﻣﺎیکل ﭘﻮرﺗﺮ از ﻣﻨﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی رﻗﺎﺑﺖﭘذیری را ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﺑﻬﺮه وری ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده یک ﻣﻠـﺖ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮلید ﺧﻮد ﻣﯽداﻧﺪ. (ﭘﻮرﺗﺮ، 2005)
مهمترین و ابتداییترین عوامل جهت حرکت راهبردی، موقعت یابی اولیه و مشخص کردن جایگاه و متمایز کردن نقاط قوت و ضعف و همچنین نقاط فرصت و تهدید در بین رقبا است. ویکی از روشهای کارا در این زمینه رتبهبندی به وسیلهی تحلیل پوششی دادهها است.
و اما هدف ما، مدلسازی یک الگوی مبتنی بر واقعیت (Benchmark) برای شناسایی وضعیت کلان اقتصادی به وسیلهی شاخصهای کلان اقتصادی میباشد؛ و این الگو، جهت دهی عالمانه ای برای ورود به صحنههای رقابت جهانی ارائه خواهد داد.
اغلب ردهبندیها تک عاملی میباشند، ولی هدف اصلی ما ارائهی آمیخته ای مناسب جهت تحلیلی جامعتر از وضعیت نسبی اقتصادی کشورمان در بین کشورهای منطقه میباشد. در صورت موفق بودن در استخراج متغیرها میتوان راهبردی مناسب برای افزایش بهره وری ارائه کرد؛ و جهت رسیدن به بهترین واحد تصمیم (منظور کشورهای منطقه) راه کارهای لازم جهت کاهش درون دادهای سیستم اقصادی و یا افزایش ستاندههای سیستم کلان اقتصادی را رائه دهد.
با توجه به اهمیتی که وضعیت آیندهی کشورمان در بین کشورهای منطقه دارد، این پژوهش درصدد تبینی علمی و مبتنی بر واقعیت از وضعیت کشورمان میباشد. از بین روشهای مختلف زیادی که برای بررسی این مهم به انجام شده است یکی از جدیدترین و قویترین روشها، روش تحلیل پوششی دادههای فازی میباشد.
از برتریهای این روش (که در این پژوهش از آن استفاده خواهد شد) نسبت به سایر روشها میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
– دادههای ورودی در این روش همگی مبتنی بر واقعیت بوده و از روشهای دیگر مثل احتمالی بودن دادهها و یا پیش بینی تخمینی دادهها استفاده نمی شود.
– همانند روشهای پارامتریک محدود به یک یا چند پارامتر محدود نیست، بلکه به صورتی جامع و همزمان شاخصهای مختلف کارائی را وارد مدل کرده و مرزهای کارا را ارائه میکند.
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-05-17] [ 01:23:00 ب.ظ ]
|