ازدیربازفضاهای تجاری از ارکان هرمجموعه زیستی بوده و درواقع حکم قلب را برای آنها ایفاکرده است. هرچنداین اهمیت درطول تاریخ دارای فراز ونشیب هایی بوده، لیکن هیچگاه نقش خودراازدست ندادهاست. پیشبینی وبرنامه ریزی مراکزتجاری از مهمترین مسایل معماری وشهرسازی است که بسیاری از معضلات شهری را حل خواهدنمود.

باوروداتومبیل به شهرها،تحولات فرهنگی ناشی از ارتباط باکشورهای غربی،شتاب درعرضه کالاهای صنعتی،شیوۀزندگی،امکانات وارتباطات درسالهای اخیرفضاهای تجاری نیزدستخوش تغییرات اساسی گردید. امروزه بدلیل مشکلات ناشی ازشهرنشینی،کمبودفرصت وامکانات جدید،خریدار نترجیح میدهند با اتومبیل به مراکزخریدمراجعه ودرکمترین زمان ممکن کلیه مایحتاج خودرابه صورت ماهیانه ویاهفتگی تهیه نمایند. از این­رودرسالهای اخیر ایجادفروشگاههای زنجیره ای که درآن کلیۀملزومات ومایحتاج خریداران ارایه میگردد،به شدت رشدیافته ورقابت بین آنهاباعث ایجاداندیشه­ای جدید در ارائه سیستمهاوخدمات مهم درجهت جلب رضایت مراجعین شده است(بحرینی، 1375، 23).

1 ـ 1 ـ مفهوم مراکزتجاری

مرکزتجاری تفریحی به مفهوم کلی به محلی سرپوشیده ویا روبازی اطلاق می­گرددکه تعدادی فروشگاه راشامل گردیده که این فروشگاهها می توانند از یک یاچند صنف مختلف تشکیل گردند. این محل کانون دادوستدبوده وارتباط مستقیم بین عرضه وتقاضارا برقرارمینماید (دهخدا).

1 ـ 2 ـ هدف ازایجادمراکزتجاری

پس ازپیدایش تمدن وقبل ازرایج شدن پول مبادله کالابصورت پایاپای صورت میپذیرفت وبه تدریج وباازدیادحجم تولیدات وتوسعه مبادلات وگسترش روابط اجتماعی واعتلای سیستم­های اقتصادی پیشرفت نموده وسه گروه عمده ذیل شکل گرفت:

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

• تولیدکنندگان • توزیع کنندگان •  مصرف کنندگان

جهت رفع نیازمصرف کنندگان وارایه محصول تولیدکنندگان نیازبه اماکنی برای تسهیل امورفوق احساس گردیدکه این مساله،انگیزه ایجادمراکزتجاری شد.

1 ـ 3 ـ تاریخچه مراکزتجاری

احداث اولین مرکزتجاری به مفهوم امروزی درایتالیاوبه سال 110 میلادی درزمان امپراتوری تروژان بازمیگردد. دراین سال برده ای یونانی مرکزخریدی مجاورمیدان عمومی شهرروم بنانمود. این مرکزدردوطبقه احداث گردیدودرآن حجرههابه صورت ردیفی استقراریافته ودارای سیستم تهویه بود. درقرون وسطی بازارهای خیابانی لندن،بازارچه های بلژیک وبازارهای خاورمیانه شکل گرفت. بعدازجنگ جهانی دوم باحرکت واسکان مردم درحومه شهرها،مراکزتجاری نیزبه این مکانهاانتقال یافت که هدف آنهادردسترس بودن مشتریان بودکه این تفکرتاامروزنیزادامه یافته است(پروند، پایان نامه).

1 ـ 4 ـ تاریخچه مراکزخرید درایران

واژه بازاربسیارکهن است وبه معنی محل خریدوفروش وعرضه کالااست. بازاردرفارسی میانه به صورت ” وازار ” وبا ترکیبهایی مانند وازارگ (بازاری) و وازارگان (بازرگان) به کارمیرفته است ودرپارسی به صورت ” واژار ” مورداستفادقرارگرفته است. بازاردرشکل کلی خود نهاد منحصربه شهرها نبوده است بلکه درنواحی روستایی نیزبازارهایی موقت تشکیل می شده است(دهخدا، 1345).

تشکیل این بازارها درروستاهایی که ازنظردسترسی ودیگرعوامل دارای شرایط مطلوبتری بوده اند،منشا پیدایش پاره ای ازشهرهابوده است.

برپایه اطلاعات موجودازاواخرقرن اول هجری به بعد در بسیاری ازشهرهابازارهای دایمی وجودداشته است وهرنوع کالادرمحلی معین عرضه میشده است. هسته اولیه اغلب بازارهای واقع درشهرهادرحوالی یکی از پرتردد ترین دروازه ها شکل میگرفت. این هسته ابتدا در ربض و پشت دروازه شهروگاه درداخل شارستان و نزدیک دروازه شهرتشکیل می شد وسپس در داخل شارستان و ربض گسترش یافت.

گسترش بازاردرداخل شهردرامتدادراه یا راههای اصلی شهرتا مرکزآن امتداد می یافت وگاهی اوقات بازار ازیک دروازه تا دروازه دیگرشهربه طورپیوسته ادامه داشته است. وسعت وتوسعه بازارهرشهربستگی به جمعیت ورشداقتصادی آن داشت. درشهرهای کوچک بازارعمدتا جنبه خرده فروشی وتامین مایحتاج مردم شهر را داشت ودرشهرهای بزرگ بخش عمده ای از بازار درخدمت بازرگانی خارجی وعمده فروشی قرارمیگرفت. تمام ویابخشی ازاغلب بازارهادرابتدای احداث آنها مسقف نبودوبه تدریج باگسترش رونقشان سرپوشیده میشدند. عرض بازارها به طورمتوسط بین 5/3تا 5 متروبرای عبورپیاده وگاری در زمان عادی مناسب بود و درایام برگزاری اعیادوسوگواری درحرکت پیاده اخلال ایجادمیشد.

هربازاری دارای دروازه ودری بودکه شبها بسته میشدوتاچندقرنپیش مغازه های بازار در نداشت وشبهاو ایام تعطیل توسط پارچه ای زخیم مغازه خودرا می بستند. ساخت بازارهادردوره صفوی فضونی گرفت وتا اواخر دوره قاجار ادامه یافت.(پروند، پایان نامه کارشناسی ارشد).

2 ـ 1 ـ شهر و بازار

2 ـ 1 ـ 1 ـ کلیات