انسان‌شناسان دین برای شناختِ تجربه‌ها و کنش‌های دینی،آیین‌ها و مناسک دینی را مورد مطالعه قرار می‌دهند. در این میان، ویکتور ترنر یکی از مشهورترین پژوهشگران عرصه انسان‌شناسی دین است. از مهمترین اقدامات وی به دست آوردن ابزار لازم جهت انجام مطالعات انسان‌شناسی بر روی آیین‌های پیچیده مانند زیارت است. اکنون این پژوهش درصدد ارائه تصویری روشن از تحلیل ویکتور ترنر در باب آیین زیارت، فهم معانی و نیز دسته‌بندی و جایگاه این مفهوم در قلمرو رفتارهای دینی و فرهنگی است. همین‌طور بررسی مفاهیم ابزاری ترنر و نیز چگونگی پیاده‌سازی این مفاهیم در تحلیل آیین زیارت هدف این تحقیق می‌باشد.

ویکتور ترنر با الهام از ون جنپ آیین را شامل سه مرحله‌ی جدایی، آستانگی و پیوست می‌داند، فرآیندی بودن یک آیین از درون و نیز مفاهیم کلیدی آستانگی، جماعت‌‌واره، ساختار و ضدّ ساختار، پویایی فرهنگی و اجتماعی، ابزار لازم ویکتور ترنر جهت انجام یک جهش بزرگ در انسان‌شناسی دین، از مطالعه‌ی آیین‌های ابتدایی در قبایل ابتدایی به سوی آیین‌های پیچیده‌تر در ادیان امروزی هستند.

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

در فصل اوّل به بیان کلّیاتِ مسأله پرداخته و در فصل دوم سعی در ایضاح مفاهیم آیین و زیارت و نیز رویکردها به مطالعه‌ی زیارت و گونه بندی‌های آن و همچنین بیان سیر زندگی و اندیشه‌ی ترنر شده است. در فصل سوم بیشتر بر روش ترنر در تحلیل آیین‌ها تکیه شده است در این فصل سعی شده مفاهیم نماد، آستانگی و جماعت‌‌واره در اندیشه ترنر بررسی شود. در فصل چهارم به بررسی ابعادِ تحلیل ترنر در باب آیین زیارت پرداخته شده تا بدین ترتیب بتوان در عمل نیز از روش تحلیلی ترنر تصویری به دست آید. فصل پنجم به نتیجه‌گیری اختصاص دارد که سرانجام پیشنهاداتی ارائه شده است.

واژگان کلیدی: ویکتور ترنر، زیارت، آستانگی، جماعت‌‌واره، آیین، انسان‌شناسی دین.

فصل اوّل : کلّیات

طرح مسأله

هر چند دین‌شناسی یک رشته‌ی میان مطالعاتی است امّا تحلیل مواجهه‌ی انسان با تجربه‌ی‌دینی بیشتر بر عهده فلسفه دین و روانشناسی دین است در این میان نباید سهم انسان شناسی دین را درقبال پرداختن به تحلیل کنش انسان در مواچهه با تجربه دینی نادیده گرفت مطالعاتی که بیش از نیم قرن است ذهن انسان شناسان را به خود مشغول کرده است. از سوی دیگر زیارت که بنابر گزارش شرکت‌کنندگان در آن سرشار از تجربیات دینی است را باید برترین آیین دینی نامید که توان به حرکت درآوردن میلیون‌ها انسان در جهان را دارد. زیارت امروزه اقتصاد برخی کشور‌ها را پایدار کرده است. زیارت به ثبات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی کمک می‌کند. بنابراین سؤال اساسی این تحقیق یافتن الگویی انسان‌شناسانه جهت تبیین دریافت انسان‌ها از مواجهه‌شان با تجربه‌ی‌دینی است که در قالب مطالعه و تحلیل آیین زیارت نمود یافته است.