در بیش­تر بررسی­های انجام شده و برنامه­های اصلاح نژادی به منظور رشد اقتصادی واحد­های دامپروری به صفات تولیدی از قبیل وزن تولد، وزن از شیرگیری، وزن یک­سالگی و پشم تولیدی تاکید شده است و به این منظور معمولاً برنامه­های مدون رکورد برداری و ارزیابی­های ژنتیکی و هم­چنین برنامه­های انتخاب، طراحی و مورد استفاده قرار می­گیرد. این در حالی است که تعداد دام­هایی که قابلیت ماندگاری تا زمان عرضه به بازار را دارند یکی از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار بر اقتصاد دامپروری می­باشد، که کم­تر مورد توجه بوده و برای رکورد برداری و ارزیابی ژنتیکی آن هیچ برنامه­ای طراحی نشده است. متوسط نرخ مرگ و میر در اغلب کشورهای تولید کننده گوسفند 9 تا 20 درصد گزارش شده است که بیانگر اهمیت آن در کاهش درآمد دامدار می­باشد .

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

نشخوارکنندگان کوچک از جمله گوسفند و بز می­توانند کمک کنننده درآمد اضافی برای بسیاری از کشاورزان در مناطق استوایی و نیمه استوایی باشند. یکی از ویژگی مهم گوسفند توانایی زندگی کردن بر روی زمین­های نامطلوب و تولید سایر اشکال کشاورزی و هم­چنین توانایی زنده ماندن در مناطقی که حتی گاوها در آن عملکرد ضعیفی دارند می­باشد. گوسفندان محلی و بومی برای امرار معاش و اقتصاد اجتماعی و معیشت جوامع روستایی مهم هستند که سهم ویژه­ای در اقتصاد و تولید گوشت دارند .

در حال حاضر بیش از 42 درصد از کل گوشت قرمز تولیدی که نزدیک به 293 هزار تن در سال است توسط بیش از 50 میلیون راس گوسفند در قالب 27 نژاد سازگار با شرایط اقلیمی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف تولید می­گردد [وطن خواه و همکاران، 1383 Ghavi Hossein- Zadeh and Ardalan, 2010:]. گوشت قرمز چه از جنبه تامین پروتئین مورد نیاز و امنیت غذایی جمعیت رو به رشد کشور و چه از جنبه سهم آن در ارزش افزوده بخش کشاورزی، جایگاه ویژه­­ای دارد [طالبی و همکاران، 1389].

سودآوری یک گله گوسفند به­وسیله تعداد بره­های تحت آمیزش تعیین می­گردد که خود تحت تاثیر میزان آبستنی، تعداد بره متولد شده در هر زایمان و زنده­مانی بره­ها تا حین فروش (به صورت پروار یا جایگزین) می­باشد. زنده­مانی بره­ها یکی از مهم­ترین عوامل مؤثر بر سودآوری به­شمار می­رود به طوری که ضرایب اقتصادی نسبی میزان زنده­مانی در برخی نژاد­ها در سنین مختلف بعد از صفات تولید مثلی و بالاتر از صفات مربوط به رشد، پشم و ترکیب لاشه برآورد شده است و این به مفهوم اهمیت بالای میزان زنده­مانی می­باشد. به رغم اینکه تلاش­های فراوانی در جهت مواظبت از میش­ها در خلال آبستنی و بره­های آن­ها در حین و بعد از تولد صورت می­گیرد، دامنه میزان مرگ و میر بره­ها از تولد تا یک­سالگی در نژادهای مختلف گوسفند، پرورش یافته تحت شرایط آب و هوائی متفاوت است که عمدتاً در اوایل زندگی بره­ها به ­وقوع  می­پیوندد [وطن خواه، 1391].

ماندگاری بره­ها تا زمان عرضه به بازار یکی از فاکتورهای مهم و تاٌثیرگذار بر اقتصاد دامپروری می­باشد، عوامل محیطی و سایر عوامل ژنتیکی دخیل در آن اثر بسیار مهمی بر زنده­مانی بره­ها دارد. مطالعات زیادی برای شناسائی فاکتورهای کلیدی مربوط به آسیب پذیری بره­ها قبل از شیرگیری انجام شده که نتایج به دست آمده متفاوت و شدیداً تحت تاثیر نژاد و سیستم پرورش گزارش شده است. مرگ و میر در اوایل زندگی حیوان عامل حذف غیر ارادی از گله می­باشد و بیش­تر بره­ها در 10 روز اول زندگی، زمانی که تغییرات محیطی برای مادر و بره شدید است می­میرند. هر گونه عملیات مدیریتی که موجب حفاظت و جلوگیری از گسترش بیماری در بین آن­ها شود باعث افزایش نرخ زنده­مانی بین تولد تا از شیرگیری می­شود [اسلمی نژاد و همکاران، 1390].