یکی از مهم­ترین موضوعاتی که ذهن متخصصین علوم ورزشی را بخود معطوف داشته، بروز خستگی در حین اجرای فعالیت­های ورزشی می­باشد. خستگی و درماندگی یکی از موانع مهم اجرای مطلوب و موفقیت آمیز فعالیت­های ورزشی به شمار می­رود از همین رو تحقیقات بسیاری به منظور شناخت عوامل مختلف بروز خستگی و راهکارهای عملی به تعویق انداختن آن انجام شده است که طبیعتا به دلیل گستردگی رشته­های مختلف ورزشی نتایج متفاوتی به دنبال داشته است. اغلب تحقیقات درباره خستگی عضلانی موضعی، روی اتصال عصبی عضلانی، ساز و کار انقباضی و دستگاه عصبی عضلانی متمرکز می­باشد این حالت می­تواند در مواضع گوناگونی بروز کند که در این­جا به تعدادی از آن­ها اشاره می­شود:

 

خستگی و صفحه محرکه: برخی از شواهد موافق و مخالف این نظر که خستگی عضلانی به علت ضعف و ناتوانی صفحه محرکه است، وجود دارند. این نوع خستگی ظاهرا در واحدهای حرکتی FT([1])بیشتر است که به سهم خود در مقایسه با تارهای ST([2])، دارای خستگی­پذیری بیشتری می­ باشند. ناتوانی صفحه محرکه جهت ارسال تکانش عصبی به تارهای عضلانی به احتمال قوی به دلیل کاهش آزاد شدن منتقل کننده شیمیایی «استیل کولین» از انتهای عصب است)3).

 

خستگی ساز و کار انقباضی: عوامل چندی در خستگی ساز و کار انقباضی دخالت دارند برخی ازاین عوامل به قرار ذیر می­باشند:

 

الف– تخلیه منابع  PCوATP

 

ب– تخلیه ذخائر گلیکوژنی عضله

 

ج– تجمع اسیدلاکتیک

 

د- سایر عوامل مانند فقدان اکسیژن و جریان خون ناکافی

 

 

 

که البته بسته به نوع فعالیت ورزشی، نقش یک یا تعدادی از این عوامل در ایجاد خستگی بارزتر است. بطور مثال، در فعالیت­های استقامتی بین 30 دقیقه تا 4 ساعت این تخلیه ذخائرگلیکوژنی عضله می­باشد که نقش بیشتری در درماندگی دارد و یا در فعالیت­های سریع که سرعت اکسیژن مصرفی هماهنگ با سرعت  تجزیه گلیکوژن نیست به دلیل ایجاد کسر اکسیژن، این تجمع اسیدلاکتیک است که حالت مذکور را ایجاد می­نماید. بنابراین پاسخ اسیدلاکتیک به فعالیت­های ورزشی در ورزش­های بسیار سریع، بارز و مشهود است(3).

 

مورهاوس و میلر(1) اینطور بیان کردند «زمانی که یک عضله در هر ثانیه یک بار بطور متوالی تحریک شود، قدرت انقباضی عضله شروع به کاهش می­کند در این حالت نه تنها میزان كوتاه شدن عضله، بلكه حتی میزان دوره استراحت آن نیز كم و ناقص می­شود در پایان عضله حتی نمی­تواند به تحریكات قوی نیز پاسخ دهد». «مورهاوس و میلر» این جریان را خستگی نامیدند آن­ها در آزمایشی با برش عرضی به یك عضله خسته مشاهده كردند كه داخل بافت عضلانی اسید وجود دارد(18) .

 

بطور تجربی نشان داده شده­است كه ممكن است خستگی از طریق ایجاد تولید اضافی اسید كه باعث كاهش تحریك پذیری عضله می­شود، ایجاد شود. تجمع تولیدات اضافی اسید بطور اخص اسیدلاكتیك در عضلات فعال به فقدان جریان خون طبیعی در آن­ها مربوط می­شود هم­چنین مقدار اكسی‍ژن موجود عضله برای اكسیده كردن اسیدلاكتیك كافی نیست(18) .

 

اگر چه بسیاری عقیده دارند اسیدلاكتیك مسئؤول خستگی و واماندگی در تمامی انواع ورزش­ها است، ولی باید توجه داشت كه این ماده تنها در جریان فعالیت­های عضلانی بسیار شدید و كوتاه مدت در درون تارهای عضلانی تجمع پیدا می­كند. برای مثال در دوندگان ماراتن سطح اسیدلاكتیك در پایان مسابقه و با وجود بروز واماندگی هنوز نزدیك به مقادیر حالت استراحت است.

 

 

 

 

 

  

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

ورزشكاران همیشه سعی می كنند هنگام مسابقات، بهترین اجرای خود را به  نمایش بگذارند و در این میان عوامل متعددی مانع از بروز بهترین عملكرد آن­ها می­شود یكی از این عوامل خستگی است به ویژه در دوره­های كوتاه­ مدت تمرینات با شدت زیاد (25).

 

یكی از دلائل خستگی­های موضعی، انباشتگی اسیدلاكتیك در عضلات فعال و غلظت یون هیدروژن در خون است(24) .شدت و نوع خستگی عضلانی به نوع، مدت، شدت تمرین و نوع تارهای عضلانی فعال و عوامل متعدد محیطی و شدت این عوامل وابسته است افزایش مقدار لاكتات در تمرینات بی هوازی بر اثر كاهش مقدار جریان خون به دلیل انقباض­های ایزومتریك در عضلات فعال به دنبال تمرینات شدید است(27) .اسیدوز درون سلولی در نتیجه افزایش اسیدلاكتیك، عامل مهمی در ایجاد خستگی عضلات اسكلتی است(26) .

 

محققین تاكنون در مراحل مختلف تمرین یا مسابقه در رشته­های مختلف ورزشی نسبت به اندازه­گیری سطح اسیدلاكتیك خون ورزشكاران و میزان تغییرات آن اقدام نموده و آن را تفسیر كرده­اند یكی از این عوامل مرحله گرم كردن برای شروع یك مسابقه و یا یك تمرین جدی است .آماده شدن جسمانی و روانی برای یك مسابقه و یا تمرین از موارد مهمی است كه دانشمندان این رشته به آن پرداخته­اند گرچه مدت مدیدی است كه به ورزشكاران توصیه می­شود قبل از شروع یك جلسه تمرین سنگین و یا مسابقه دقایقی را به تمرینات مقدماتی یا گرم كردن بپردازند ولی نتایج برخی تحقیقات كه تفاوتی در عملكرد ورزشكاران قبل و بعد از گرم كردن نشان نداده­اند باعث شده تا در مورد ضرورت شدت و مدت فعالیت­های مقدماتی اتفاق نظر كلی وجود نداشته باشد(3) .

 

اما با توجه به اتفاق نظر در مورد آثار مثبت گرم كردن امروزه  تقریبا همه ورزشكاران گرم كردن را بخشی از تمرین یا مسابقه خود قرار داده­اند و مربیان نیز نسبت به این مسئله تاكید بسیار دارند. آثار مثبت گرم كردن می­تواند شامل بهبود عملكرد ورزشكار، پیشگیری از آسیب­های ناشی از فعالیت، تأثیرات فیزیولوژیكی و آثار روانی باشد. گرم كردن نه تنها به اجرای فعالیت­های آن­ها كمك می­كند بلكه از آسیب دیدگی حین فعالیت نیز جلوگیری می­كند(5) .

 

نكته مهم دیگر متغیرهائی است كه گرم كردن را تحت  تاثیر قرار می­دهند مدت زمان گرم كردن، شدت گرم كردن، محتوای برنامه، فاصله زمانی آن تا فعالیت اصلی متغیرهائی هستند كه می­توانند با توجه به ویژگی­های ورزشكار، نوع و ماهیت رشته ورزشی موردنظر، شرایط آب و هوائی، درجه حرارت محیط و هدف­های جلسه تمرین یا مسابقه تغییر كنند(14) .

 

در رابطه با مدت و شدت گرم كردن كه تحقیق حاضر با تاكید بر آن صورت می­گیرد گفته شده، تمرینات گرم كردن باید در حدی باشند كه درجه حرارت عمومی و عمقی بافت­ها و عضلات را افزایش دهند، مشروط بر اینكه موجب خستگی ورزشكار نشود. شدت و مدت گرم كردن باید نسبت به نوع رشته ورزشی و سطح آمادگی ورزشكار تنظیم شود. برای مثال در یك فعالیت بیشینه ورزشكار ورزیده باید بین 20 تا 30 دقیقه تمرین نسبتا شدید انجام دهد، در حالی كه چنین تمرینی برای یك ورزشكار مبتدی خسته كننده خواهد بود. ازآنجا­ئیكه افزایش درجه حرارت بدن موجب تعریق می­شود، در چنین حالتی درجه حرارت بدن حدود 2 درجه بالاتر از حد طبیعی خواهد بود بنابراین شروع تعریق نشانه خوبی برای گرم كردن بدن و عضلات خواهد بود(5) .

 

اگر چه به نظرمی­رسد برای اجرای فعالیت­های سبك و متوسط پنج دقیقه گرم كردن كافی باشد ولی اجرای حداقل 15 تا 30 دقیقه فعالیت می­تواند شبكه مویرگی را برای تهیه فوری قند و آدرنالین مورد نیاز بدن آماده سازد(14) .

 

همانطور كه گفته شد هنوز در مورد نحوه تنظیم برنامه گرم كردن در ورزش­های مختلف اتفاق نظر كلی وجود ندارد و درباره تنظیم متغیرهائی مانند شدت و مدت گرم كردن و محتوای آن نیاز به تحقیقات بیشتری می­باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-1- بیان مسئله

 

گرم كردن، فعالیت ورزشی را بالقوه گسترش می­دهد زیرا فرد را قادرمی­سازد تا سریع­تر با فشار فعالیت ورزشی سازگار شود در نتیجه اجازه می­دهد زمان بیشتری در حالت پایدار باقی بماند و یا توانایی بهتری برای تمركز بر سایر مهارت­ها كه باید همراه با فعالیت ورزشی انجام شوند به ارمغان می­آورد. فواید گرم كردن با افزایش دما، متابولیسم انرژی عضله، افزایش خاصیت ارتجاعی بافت، افزایش برون ده­قلبی و جریان خون محیطی و بهبود عملكرد دستگاه عصبی مركزی و فراخوان عصبی عضلانی واحدهای حركتی در ارتباط است. روش­های مختلفی برای گرم­كردن بدن پیش ازمسابقه وجود دارد پرسش مهمی كه پژوهشگران از ابتدا تلاش كرده­اند به آن پاسخ دهند این است كه برای افزایش دمای بدن انجام فعالیت ورزشی(روش فعال) بهتر است یا روش­های غیرفعال (دوش آب گرم و غیره).

 

ثابت شد كه روش غیرفعال بهترین روش نبوده و به اندازه گرم كردن فعال در افزایش سرعت پاسخ بدن به فعالیت ورزشی مؤثر نیست اگر انجام فعالیت ورزشی مستلزم یك دوره گرم كردن است شدت و مدت فعالیت ورزشی ویژه گرم كردن چگونه باید باشد؟ .

 

گرم كردن باید فعال باشد اما نه خیلی شدیدو از عضلاتی استفاده كرد كه در فعالیت ورزشی جزو حركت دهنده­های اصلی هستند. با توجه به توانایی یك برنامه گرم كردن فعال و اختصاصی در افزایش جریان خون موضعی، دمای عضله و كاهش كسر اكسیژن چنین اظهار شده كه گرم كردن می­تواند برای عملكرد فعالیت ورزشی شدید سودمند باشد. ثابت شده­است كه یك برنامه گرم كردن فعال قبل از شنا یا دوچرخه سواری شدید باعث افزایش اكسیژن مصرفی، بهبود متابولیسم عضله و كاهش اختلال اسیدی – بازی ناشی از فعالیت ورزشی شدید می­شود(3).

 

از نقطه ملكولی و بیوشیمیایی اسیدلاكتیك یكی از تولیدات جانبی گلیكولیز بی هوازی بوده وقتی به مقدار زیاد در عضلات و خون انباشته شود سبب خستگی عضلانی می­گردد(10). میزان لاكتات خون یك عامل بسیار مهم در تمرینات است و بر حسب واحد میلی مول در هر لیتر از خون اندازه گیری می­شود خون افراد سالم در حالت استراحت دارای 1 الی 2 میلی مول لاكتات در هر لیتر است. تمرینات شدید این میزان را افزایش می­دهد حتی تغییر نه چندان زیاد در میزان لاكتات ( 6 الی 8 میلی مول در هر لیتر) ممكن است هماهنگی بدنی ورزشكار را دچار اختلال كند.

 

بالا بودن دائمی میزان لاكتات ظرفیت استقامت هوازی را كاهش می­دهد. اكثر صاحب­نظران بر این باورند زمانی كه لاكتات خون بین 2 الی 4 میلی مول در هر لیتر است، لاكتات توسط بدن خنثی می­شود این فاصله یعنی محل انتقال هوازی به بی هوازی نامیده می­شود. میزان لاكتاتی كه در سرعت مرزی، اندازه­گیری می­شود آستانه غیرهوازی نامیده می­شود. آستانه بی هوازی در حدود غلظت 4 میلی مول در هر لیتر لاكتات رخ می­دهد تمرینی كه از مرحله آستانه بی هوازی بگذرد حتما منجر به افزایش میزان لاكتات در بدن می­شود(9).

 

تمرینات ورزشی كه با حداكثر سرعت 1تا 3 دقیقه به طول می­انجامد مثل دوهای 800 متر و400 متر جهت تامین ATP بستگی شدید به دستگاه فسفاژن و گلیكولیز بی هوازی دارد. طبق تعریف جهت درگیر شدن سیستم گلیكولیز بی هوازی فعالیت می­باید با شدت بالا انجام شود تا جائیكه دستگاه هوازی توان اكسایش مواد سوختی و گلیكوژن وگلوكز را نداشته باشد در این صورت گلیكولیز وارد مسیر انحرافی بی هوازی شده و اسیدلاكتیك تولید می­شود(9) همانطور كه گفته شد هنوز در مورد نحوه تنظیم برنامه گرم كردن در ورزش­های مختلف اتفاق نظر كلی وجود ندارد و درباره تنظیم متغیرهائی مانند شدت و مدت گرم كردن و محتوای و همچنین پاسخ اسید لاکتیک خون و ومتغیر های خونی در ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی پژوهش مشابه ای از سوی نگارنده پژوهش مشاهده نشده است. لذا نیاز به تحقیقات بیشتری می­باشد. از این رو پژوهش حاضر نیز به این مسئله پرداخته است كه : آیا یک برنامه منتخب گرم  کردن و بدنبال آن فعالیت شدید بیشینه بر غلظت اسید لاکتیک خون ورزشکاران استقامتی و سرعتی تاثیر متفاوتی دارد یا خیر؟

 

1-Slow twich                                                           2-Fast twich

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...