بررسی تاریخ تشیع در گیلان و دیلمان |
منطقه گیلان و دیلمان یکی از دیرینهترین کانونهای فعالیت تشیع به شمار میرود. بررسی تاریخی پیدایش، گسترش و استمرار مذهبی، سیاسی و اجتماعی تشیع در محدوده گیل و دیلم به ما کمک میکند که علاوه بر ترسیم تطور تاریخی تشیع در پهنه یاد شده به آسیبشناسی و تحلیل نقاط ضعف و قوت این حضور پی ببریم تا در آینده پیش رو از این تجربیات استفاده گردد. در این پژوهش سعی شده است تا علت ورود و گسترش تشیع در گیل و دیلم پی جویی شود. با سیر مطالعه تحولات تاریخ تشیع در منطقه گیل و دیلم دریافتیم که آن منطقه برخلاف جغرافیایی فعلیاش، در زمانهای گذشته محدوده وسیعی را در بر میگرفته است و بخشهای از استانهای امروزی مازندران و قزوین را نیز شامل میشده است. در نوشتار پیش رو جغرافیای تاریخی گیل و دیلم مد نظر قرار گرفته است. در فصل دوم اشاره شد، که علویان مخالف دستگاه خلافت به دلیل اشتراک نظر با اهالی گیل ودیلم در دشمنی با خلفا، ارتباط خویش را با آنان برقرار کردند. علویان شیعی مذهب پس از ورود به گیل و دیلم با تبلیغات صحیح فرهنگی بذر تشیع را در آنجا افشاندند و مردم گیل ودیلم با کمال میل به اسلام ناب شیعی روی آوردند. گیل و دیلم نه تنها به مذهب علویان روی آورده بلکه آنها را در تأسیس حکومت در طبرستان یاری دادند. برخلاف تصور غالب، طبرستانیها در شکل گیری حکومت علویان طبرستان نقش چندانی نداشتند. بلکه علویان با حمایت بی دریغ رزم آوران گیل و دیلم حکومت طبرستان را بنیان نهادند و به کمک آنان حکومت علویان بر طبرستان سالها پابرجا ماند. در فصل سوم با بررسی وضعیت تشیع پس از فروپاشی حکومت مقتدر علویان، معلوم شد که قیامهای پی در پی و کشمکشهای سیاسی و حتی مذهبی و نیز ستمگری
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
برخی از علویان موجب دلسردی گیل ودیلم از آنها و در نهایت موجب افول سیاسی تشیع گردید. با این وجود اهالی گیل ودیلم هیچگاه از مذهب تشیع روی بر نتافتند. همچنانکه در فصل پایانی اشاره رفت سه فرقه مطرح شیعه (زیدیه، اسماعیلیه، امامیه) کم و بیش در آن دیار فعال بودند و دو فرقه زیدیه و امامیه به فراخور شرایط سیاسی و اجتماعی خویش موفق شدند خدمات علمی و فرهنگی قابل ملاحظهای را به تشیع و حتی جهان اسلام ارائه دهند.
پیشگفتار
اهمیت تاریخ تشیع در منطقه گیل و دیلم به اندازهای است که یکی از نخستین دولتهای شیعه در این ناحیه پایه گذاری شد. جایی که به مدت دو قرن در برابر تلاشهای طاقت فرسای خلفای طمع ورز اسلامی با سرسختی تمام مقاومت کرده بود. حکومت شیعی و مذهب تشیع در این سامان بر پارهای از تحولات سیاسی و علمی جهان اسلام تاثیر گذار بودهاند. هرچند حضور تشیع در گیل و دیلم در بعضی از دورهها با افول سیاسی همراه بوده است ولی همواره در قرنهای طولانی مکتب تشیع در عرصه فرهنگ و اجتماع گیل و دیلم حضوری لاینقطع داشته است. که این امر بر ضرورت و اهمیت تحقیق در پیرامون موضوع پیش رو میافزاید.
پژوهنده بر اساس پارهای از مطالعات اجمالی به این فرضیه گرایش پیدا کرد که برخوردهای جائرانه و به دور از فرهنگ اسلام سپاهیان خلفای اسلامی به اهالی گیل و دیلم و پناه آوردن علویان مخالف خلافت به منطقه گیل ودیلم مردم آن نواحی را به پذیرفتن اسلام شیعی ترغیب کرد افزون بر این که سادات وبزرگان شیعی با شیوه فرهنگی واخلاق عملی به تبلیغ وترویج باورهای شیعی همت گماشتند. این تلاشهای صحیح که برگرفته از تعالیم اسلامی بود، اقبال بیش از پیش مردم به پذیرش اسلام ناب که همان عقاید تشیع باشد را فراهم آورد. افزون بر این باید به این نکته نیز تاکید شود که روحیه مهمان نوازی مردمان گیل و دیلم شرایط ورود و نیز کار فرهنگی را برای علویان متواری مهیا کرده بود. به این ترتیب اهالی این منطقه با بهره گیری از آموزههای اسلام شیعی در عرصه علم وفرهنگ وهنر خوش درخشیده و خدمات ارزندهای را به جهان اسلام ارائه نمودند.
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-05-16] [ 09:36:00 ق.ظ ]
|