: حفظ ایمنی  و پیشگیری از پیامد­های جانبی به ویژه در بیماران بستری در بخشها به صورت یک نگرانی جهانی در حوزه بهداشت و سلامت در آمده و موجب طرح موضوع اثر بخشی شرایط محیط کار شده است.

اهداف: این مطالعه با هدف تعیین ارتباط درک پرستاران از شرایط محیط کار با پیامدهای ایمنی بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه مراکز آموزشی درمانی استان گیلان انجام شده است.

روش کار : این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی –تحلیلی بر روی 101 نفر از  پرستاران شاغل در بخشهای مراقبت ویژه استان گیلان با دارا بودن مشخصات تعیین شده انجام شده است.  نمونه های پژوهش به روش سرشماری انتخاب شدند. داده ها به روش خود گزارش دهی و با استفاده از ابزاری 3 بخشی شامل پرسشنامه پژوهشگر ساخت در زمینه اطلاعات فردی نمونه ها، برگه ثبت فراوانی 4 پیامد ناخواسته (اشتباهات دارویی ، پنومونی وابسته به ونتیلاتور ، زخم فشاری و سقوط بیماران ) در بخشهای مراقبت ویژه و مقیاس استاندارد درک پرستاران  از شرایط محیط کار گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی(میانگین ، انحراف معیار و درصد فراوانی) و استنباطی (آزمونهای کای دو ، ضریب همبستگی اسپیرمن ، آزمون تی مستقل  و آزمون من ویتنی  ) تجزیه و تحلیل شدند.

یافته ها : نتایج این تحقیق نشان می دهد که زیر مقیاس ارتباط پزشک و پرستار از بیشترین درصد(5/72 %) وضعیت مطلوب برخوردار بود. نمره کسب شده در مقیاس استاندارد شرایط محیط کار در پرستاری در حدود نیمی (5/50 %) از نمونه ها در گروه مطلوب قرار داشت که ارتباط معناداری با نوع بخشها(p<0.01) داشت.  این یافته همچنین نشان داد که  پنومونی وابسته به ونتیلاتور در بین پیامدهای ایمنی ناخواسته از بالاترین میانگین و انحراف معیار درصد بروز (2.92±2.8)برخوردار بود. کل پیامدهای ایمنی ناخواسته  دارای میانگین و انحراف معیار بروز 0.88±1.05بود. در نهایت ارتباط معناداری بین وضعیت تاهل نمونه ها با اشتباهات دارویی (P<0.02)  و بخش محل فعالیت با بروز پنومونی وابسته به ونتیلاتورP<0.001)) ، اشتباهات دارویی P<0.001) ) ، بروز سقوط بیماران(( P<0.05 و کل پیامدهای ایمنی  P<0.05))  مشاهده شد.  اما درک پرستاران از  کل شرایط محیط کار ارتباط آماری معنی داری با بروز درک شده پیامدهای ایمنی ناخواسته توسط پرستاران  نداشت .

نتیجه گیری نهایی : وجود تفاوت آماری معنادار بین بخش محل فعالیت با درصد بروز 3 مورد از پیامدها و کل آنها نشانگر نیاز به توجه خاص به بهبود شرایط محیط کار در انواعی از بخشهای مراقبت ویژه است.

 بیان مساله

با وجود تاکید بسیار متخصصین بر حفظ ایمنی ، شواهد معتبر بین المللی نشان می دهند که ایمنی بیماران در مراکز بهداشتی – درمانی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد (4). نتایج مطالعات مختلف همراه با گزارشات سازمان جهانی بهداشت نشان داده اند که بین 3 تا 16 درصد از بیماران بستری در بیمارستانها تحت تاثیر حوادث جانبی از قبیل اشتباهات دارویی ، عفونتهای مرتبط با مراقبت و یا سقوط قرار می گیرند(2). مازیه[3] نیز با گزارش میزان وقوع این حوادث در یک نفر از ده بیمار بستری در بیمارستانهای جهان می نویسد که کشورهای در حال توسعه نسبت بالاتری از این عوارض را دارا می باشند(3).

شیوع بالای این پیامدها یا حوادث جانبی توجه محققین را به سمت پرستاران و عملکرد آنان سوق داده است. چرا که نقش مراقبت پرستاری در پیامدهای بیماران بستری کاملا شناخته شده است(5) . در این راستا شورای ملی کیفیت[4] امریکا پیامد های بالینی خاصی را

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 از منظر پرستاری در بیمار معرفی نموده که شامل زخم های فشاری ، پنومونی وابسته به ونتیلاتور ، عفونت خونی مرتبط با کاتترهای مرکزی ، نارسایی در احیای بیمار، سقوط بیمار ، سقوط همراه با جراحت ، استفاده از محدود کننده ها  و اشتباهات دارویی می باشند(6). این پیامدها با تاثیر پذیری مستقیم از کیفیت مراقبت های  ارائه شده توسط پرستاران ، اهمیت زیادی از نظر بیماریزایی و میرایی دارند. زیرا این حوادث می توانند به ناتواناییهای موقتی (34% موارد) ، دائمی (9-6 % موارد) و یا  مرگ (3 %موارد) بیماران بیانجامند(2). برای مثال سقوط، با شیوع 2 تا 12 درصدی در بیماران بستری در بیمارستانها،  می تواند سبب شکستگی لگن ، خونریزی مغزی و در نهایت مرگ مبتلایان  شود(7). آمارها نیز نشانگر وقوع 98-48 هزار مرگ درهر سال در ایالات متحده بدنبال پیامدهای ناخواسته و عوارض ناشی از آن می_ باشند(8).

هزینه های مرتبط با درمان این عوارض نیز فزآینده و سرسام آور است ، برای مثال هزینه سالیانه درمان زخم فشاری در آمریکا نزدیک به 11 میلیارد دلار (9) و هزینه مرتبط با اشتباهات دارویی درحدود 5/3 میلیارد دلار برآورد شده است(8).پنومونی وابسته به ونتیلاتور نیز علاوه بر افزایش طول مدت بستری هر بیمار در بیمارستان به طور متوسط به مدت 25 روز ، هزینه های بستری هر بیمار را تا حدود  14700 دلار افزایش می دهد(10).

بروز این پیامدها در بیماران بستری در بخشهای ویژه بیش از دیگر بخشها نگران کننده است. چرا که بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه غالبا با نارسایی چند ارگانی و ناهنجاریهای متعدد خود نیازمند مراقبتهای خاص هستند(11). این بیماران معمولا بدلیل نیاز به حمایت تنفسی و تهویه مکانیکی و همچنین دسترسی به عروق مرکزی جهت تجویز داروها در معرض خطر بالایی از بروز پیامدهای ناخواسته ای مانند پنومونی وابسته به ونتیلاتور ، عفونت خونی مرتبط با کاتترهای مرکزی و زخم های فشاری می باشند(12) که عوارض بیشتر و مرگ را بدنبال خواهند داشت(13).  از طرف دیگر نوع و کیفیت مراقبتهای پرستاری ارائه شده در بخشهای مراقبت ویژهبدلیل سطوح بالایی از استرس مرتبط با کار متفاوت از بخشهای عادی است. طبعا  بالا بودن سطح استرس کاری در بخشهای مراقبت ویژه ،خطر بروز خطاهای پزشکی را افزایش داده و  پیامدهای ناخواسته  وخیم تری را  در بیماران بدنبال  خواهد داشت(12). بنابراین پرستاران بخشهای مراقبت ویژه، بدلیل شرایط فیزیولوژیک ناپایدار بیماران و وابستگی بیشتر آنان به مراقبین، با چالش ارائه مراقبت مطلوب و خدمات پیشرفته همراه با کاهش هزینه ها و مدت اقامت بیمار در بیمارستان مواجه هستند(13).

نکته مهم و مورد توافق غالب متخصصین قابل پیشگیری بودن پیامدهای ایمنی و ارتباط قوی آنها با کیفیت مراقبتهای پرستاری ارائه شده به بیماران  است(14). از این رو شناخت وسعت بروز این حوادث و شناسایی راه حل هایی برای آن در محیط های  پیچیده مراقبتهای بهداشتی اقدامی  ضروری برای برنامه ریزی راهکارهای ارتقا دهنده پیامدهای مثبت در بیمار و اطمینان از ارائه مراقبتی ایمن و موثر خواهد بود(3). گاروست-اورگئاس و همکاران نیز با تاکید بر شیوع بسیار حوادث جانبی در بخشهای ویژه و ضرورت وجود سیستمهای گزارش دهی دقیق می نویسند که پیشگیری از آنها نیازمند تغییراتی چند جانبه در سازماندهی بخشهای مراقبت ویژه و رفتار کارکنان مراقبت بهداشتی است(1). در این مسیر نقش عوامل ساختاری، سازمانی و مدیریتی در بروز این گونه رویدادها را نباید نادیده گرفت. زیرا اجزای ساختاری بخش ، مانند محیط کار ، و ویژگیهای کارکنان مراقبتی  نقشی حیاتی در ارائه یک مراقبت کیفی منجر شونده به ایمنی و رضایت بیمار دارند(15). در این میان شرایط محیط  کار یا خصوصیات سازمانی تسهیل کننده فعالیتهای حرفه ای در محیط کار از جمله مفاهیمی است که امروزه مورد توجه خاص قرار گرفته است(14) .

مولفه های مرتبط با شرایط محیط کار حرفه ای در پرستاری  ، طبق تعریف انجمن دانشکده های پرستاری آمریکا [10]، شامل شرایط ارتقادهنده کیفیت مراقبت از بیماران است که با همکاری چند سیستمی ، زمینه ساز ارتقای دانش پرستاران و پیشرفت حرفه ای خواهد بود. در حقیقت ، شرایط محیط کار ترکیبی از خصوصیات سازمانها  ، بخشها و واحدها ، پرستاران و بیماران است . این شرایط در پرستاری دارای ابعاد متنوعی شامل مشارکت پرستاران در اداره بیمارستان ، توانایی مدیریتی پرستاران ، کافی بودن منابع و پرسنل  ، زیر ساختهای پرستاری برای ارتقا کیفیت مراقبت  و  ارتباط پزشک و پرستار است(16).