: 92

 

4-1- نتیجه گیری: 93

 

4-1-1- تعیین رویکرد های اصلی در مرمت ابنیه در محدوده بافت: 93

 

4-1-2- نوع برخورد با مسجد شنبدی : 96

 

4-1-3- پتانسیل های گردشگری شهر بوشهر: 97

4-1-4- انتخاب الگوی مناسب: 98

 

فصل پنجم: 100

 

فصل پنجم: طراحی… 101

 

5-1-طرح: 101

 

بنای اقامتی: 103

 

. 104

 

نمای بنای اقامتی: 105

 

. 105

 

. 105

 

. 106

 

پرسپکتیو های بنای اقامتی : 106

 

. 106

 

. 107

 

. 108

 

. 109

 

منابع و مآخذ: 110

 

فهرست منابع لاتین: 114

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول:
جدول1: مبانی نظری زمینه گرایی	47
جدول 2: دمای مؤثر بوشهر بین سال های 1372 تا 1389	79
جدول 3: وضعیت آب و هوایی شهر بوشهر	81

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها:
فهرست نقشه ها:
نقشه شماره 1: شبه جزیره بوشهر	…………………………………………………	53
نقشه شماره 2: تقسیمات سیاسی اداری استان بوشهر	…………………………………………………	53
نقشه شماره 3 : عمارت هفته ، پلان طبقه همکف	…………………………………………………	67
نقشه شماره 4: عمارت هفته، قرارگیری بازشوها در مقابل یکدیگر	…………………………………………………	70
	…………………………………………………
فهرست تصاویر:
تصویر1 : عکس هوایی سال  1335 شهر بوشهر	54
تصویر 2: بخشی از ویرانه های خانه ی ملک	54
تصویر3 : عمارت ملک در بهمنی	55
تصویر4 : تبدیل بخشی از بافت و محدوده مورد مطالعه به محل جمع آوری زباله	57
تصویر 5 : تبدیل شدن ویرانه ها به محلی مناسب برای معتادین…	58
تصویر 6 : عکس هوایی سال 1345 شهر بوشهر	60
تصویر 7 : نمونه ای از شناشیر های کرکره دار و بازشوهای درون کوچه	61
تصویر8 : کوچه های باریک منتهی به دریا	62
تصویر 9 : دانه بندی های بافت تاریخی بوشهر	63
تصویر 10 : برش خانه نعمتی زاده	65
تصویر 11: نمای رو به دریای عمارت طبیب ( بنیاد ایران شناسی کنونی)	68
تصویر 12: نمونه کلون های درهای قدیم در بوشهر	69
تصویر13: نمونه ای از درو سردرهای خانه های بوشهر	69
تصویر14: نمونه ای از درهای بوشهر	69
تصویر15: بازشو های عمارت حاج رییس	71
تصویر 16: بام خانه ای در بافت تاریخی ؛ بام فضایی برای زندگی	72
تصویر 17: نمونه سنگ های گسار به کار رفته در بناها	73
تصویر18: عکس هوایی بوشهر ؛ جهت تابش آفتاب و وزش باد غالب	84
تصویر 19: عکس هوایی محدوده مورد نظر ؛ جهات تابش و وزش باد غالب	84
تصویر20: دید به سایت	85
تصویر21: دید به سایت	85
تصویر22: دید به سایت	85
تصویر23:عکس هوایی سایت مورد نظر- دید به سایت	85
تصویر24: دید به سایت	85
تصویر25: دید به سایت	85
تصویر26: فرصت متمرکز طراحی	85
تصویر27: منظر اطراف سایت مورد مطالعه	86
تصویر28: خرابه های بخش شمالی سایت	86
تصویر29: منظر شرقی سایت	86
تصویر30: منظر دسترسی از خیابان انقلاب	86
تصویر 31: منظر جنوبی از سایت	86
تصویر 32: بخشی از خانه ملک التجار و مسجد ملک	86
تصویر 33: ساختمانی تخریب شده در مقابل درب اصلی ارگ	87
تصویر34: سردرخانه ملک التجار و بخشی از دیوار مسجد ملک	87
تصویر 35: دسترسی منتهی به ارگ حکومتی از سمت مسجد شنبدی	87
تصویر 36: دسترسی ها	88
تصویر37:همجواری های اطراف سایت	88
تصویر 38: بنای جدید دبستان گلستان واقع در حیاط مدرسه گلستان	91
تصویر39: بنای ساخته شده در بخشی از محدوده ارگ	92
تصویر 40: تیر های چندل باقی مانده از بناهای تخریب شده در محدوده مورد مطالعه	92
تصویر 41: سنگ های مرجانی ( گسار)	93
تصویر42: بخشی از بازار حاج رییس که بازسازی و مرمت شده است	93
تصویر 43: میدان کوتی واقع در محله ی کوتی	94
تصویر 44: نمونه ای از سنگ چینی امروزی ، طرح: دکتر کولیوند	96
تصویر 45: سنگ های برش خورده ، بزرگنمایی	97
تصویر 46: محدوده مورد مطالعه و سایت پلان مجموعه	102
تصویر47: پلان طبقه ی همکف بنای اقامتی	103
تصویر48: پلان طبقه ی دوم بنای اقامتی	104
تصویر49: پلان طبقه ی سوم بنای اقامتی	104
تصویر 50: نمای شمالی بنای اقامتی	105
تصویر 51: نمای جنوبی بنای اقامتی	105
تصویر 52: نمای شرقی بنای اقامتی	105
تصویر53: نمای غربی بنای اقامتی	106
تصویر54: پرسپکتیو بنای اقامتی درون بافت و محدوده مورد نظر و بخشی از میدانچه طراحی شده	106
تصویر55: بخشی از بازارچه احیا شده منتهی به بنای ارگ حکومتی	107
تصویر 56: بنای مرمت شده ارگ حکومتی بوشهر	107
تصویر 57و 58: دید پرنده به بنای اقامتی و ارگ حکومتی	108
تصویر 59: پرسپکتیو دید پرنده	109
تصویر 60: نمای داخلی بنای اقامتی	109
فهرست نمودار ها:
نمودار1: تقویم نیاز آفتاب و سایه شهر بوشهر		79
نمودار2: شاخص راحتی بافت شهر بوشهر		83

شهرهای ساحلی در اقصی نقاط دنیا دارای پتانسیل های فراوانی برای سرمایه گذاری های گوناگون می باشند. به دلیل ارتباط با دیگر فرهنگ ها این مناطق دارای فرهنگی التقاطی و غنی بوده  و دارای جذابیت های  فراوانی برای مردمان دیگر نقاط می باشند. این نکته به ویژه در مورد شهر بندر هایی با سبقه ای باستانی که هنوز رونق گذشته ی خویش را حفظ کرده اند بسیار حائز اهمیت می باشد.

 

بندر بوشهر با سابقه ای چند هزار ساله یکی از شهر بندر هایی است که از لحاظ غنای فرهنگی بسیار متعالی بوده و دارای آداب و سننی خاص به خود بوده که در بسیاری از مواقع آن آداب و سنن را به دیگر فرهنگ ها و شهر های جنوبی همچون شهر های استان هرمزگان و استان اهواز  نیز انتقال داده است. آدابی وسننی همچون نحوه عزاداری، موسیقی و اعتقادات و باور هایمختلف. بافت تاریخی شهر بوشهر از جمله بافت های تاریخی است که صاحب سبک بوده و نکته قابل توجه در مورد این بافت تاریخی این است که بافت تاریخی بوشهر که مرکز شهر کنونی را تشکیل می دهد به صورت کاملا فرمایشی( به دستور نادر شاه افشار برای ایجاد پایگاهی دریایی در خلیج فارس) ساخته شده اما دارای کالبدی اندام گون بوده و ساختاری ارگانیک دارد. ساختاری زنده و پویا که بافت تاریخی شهر بوشهر را به یکی از پایدار ترین بافت های متراکم شهری تبدیل کرده است. این مساله نشان دهنده ی میزان آگاهی معمار بوشهری به مسائل پایداری و طراحی اقلیمی بوده است .

 

با این وجود، این بافت ارزشمند تاریخی مانند بسیاری از بافت های تاریخی در جهان بیمار بوده و نیاز به توجه و رسیدگی دارد توجهی که می تواند شامل باز زنده سازی و تزریق حیات و رونق گذشته به کالبد بیمار این بافت تاریخی ارزشمند شود، راهکاری که بتواند این بافت تاریخی در دنیای مدرن امروز تاب بیاورد. از این روی، پژوهش حاضر که دغدغه ای است برای باز گرداندن حیات به کالبد رو به ویرانی و مرگ این گوهر آرمیده بر ساحل نیلگون خلیج فارس با رویکردی بوم گرایانه شکل گرفت. در این پژوهش به دنبال راهکاری برای این مهم بوده و بخشی از بافت تاریخی را که یکی از کهن ترین بخش های باقی مانده از دوران زند می باشد را برای این مهم مناسب دیده و به بررسی موقعیت ها و پتانسیل های  مختلف محدوده مورد مطالعه پرداختیم.

 

در ابتدا کار با دغدغه ای برای یافتن راهکاری مناسب جهت بازگرداندن حیات به بافت تاریخی بوشهر آغاز شد. سوالاتی در مورد چگونگی و راهکار های ممکن برای انجام این مهم در نظر گرفته شد در ادامه به تعیین اهداف پژوهش پرداخته و مسیر انجام تحقیق مشخص شد. در فصل اول، شیوه و روش پژوهش ، سوالات تحقیق، اهداف تحقیق و  مسیری که طرح پایانی در انتهای امرطی نموده شکل گرفته است را ترسیم نموده و پس از آن در فصل دوم به نظریاتی در مورد گردشگری و انواع آن و دلایل گردشگر از گردشگری پرداخته و همچنین باززنده سازی و انواع آن و موارد و گونه های مختلف باز زنده سازی در معماری و شهرسازی مورد بررسی قرار گرفته و در نهیات جنبه های مختلف معماری پایدار و معماری بوم گرا و زمینه گرا که هر یک جنبه هایی از پایداری را در خود به همراه دارند پرداخته می شود. فصل سوم به تاریخچه و بررسی بستر طرح و محدوده پژوهش  از منظر اقلیمی ، دسترسی ها همجواری ها و … می پردازد و فصل بعد یعنی فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها با روش استدلال منطقی و عقلانی می پردازد. آخرین فصل یعنی فصل پنجم نمود تحلیل ها و داده های مورد مطالعه در بستر مورد نظر به صورت طراحی های انجام گرفته ، تصویر و نقشه ها ارائه داده می شود.

 

1-2-بیان مساله:

 

با افزایش روز افزون ساخت و ساز ها در شهر ها بافت ارزشمند و قدیمی شهر کم کم فرسوده و از کانون توجه خارج شده است . این مساله از آنجا ناشی می شود که تناسبات و ابعاد و اندازه های شهر ها نسبت به گذشته تغییر کرده و معابر بالاخص با توجه به وسایل نقلیه و نیاز های آن زمان شکل گرفته بوده است. با ورود اتومبیل به کشورمان کم کم ابعاد و اندازه ها و تناسبات دیگری مورد نیاز بود.بدین روی چهره ی شهر ها دگرگونه شد.به گونه ای که دیگر بافت های قدیمی و تاریخی شهر ترک گفته شده و افراد به مکان های دیگر جابجا شدند و 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  توسعه ی شهر در جهاتی دیگر صورت پذیرفت. علاوه بر آن تغییر در شیوه ی زندگی افراد و غلبه ی این تفکر که بناهای فرسوده و قدیمی دیگر محلی از اعراب در زندگی امروز ندارند باعث بی مهری هر چه بیشترساکنین و مسئولین و دست اندرکاران شهر نسبت  به این بافت های ارزشمند تاریخی شد.  شهر بوشهرنیز از این قاعده مستثنی نبوده و بافت تاریخی این شهر دچار فرسودگی و تخریب های فراوانی شده است. این بافت مسکونیتاریخی با توجه به نیاز های ساکنین خود از نقطه نظر اقلیمی و روش زندگی، یکی از بهترین پاسخ های ممکن را طی ادوار گذشته داده، به گونه ای که نظر بسیاری از صاحب نظران در عرصه ی معماری پایدار ، که خود عمر چندانی به صورت تخصصی ندارد را به خود جلب کرده است. این مجموعه مسکونی دارای تک دانه های بسیاری بوده که همگی با یکدیگر و در زیر ساختاری با نام بافتی واحد عمل کرده و بافت تاریخی ارزشمند را به وجود می آورند، کالبدی یکپارچه و هماهنگ با یکدیگر و با زمینه ی شکل گرفته در آن . بسیاری از این تکدانه ها ارزشمند بوده و بسیاری دیگر فاقد ارزش های زیبایی شناسی می باشند اما باید توجه داشت که تمامی اجزا ساز و کار هویت بخشی و پایداری را در این بافت تامین می کنندو تمامی دانه ها در جایگاه خود دارای ارزش بوده و نقش خود را در پایداری محیطی و حیات بافت به خوبی ایفا می کنند. هر بنا علاوه بر پاسخ گویی به ثبات اقتصادی باید منعکس کننده الگوی زندگی، فرهنگ مکان و اقلیم نیز باشد. یانگ طراحی بوم گرا را طراحی جامعی توصیف می کند که تاثیرات مثبت فراوانی بر سامانه های زیستی و منابع غیر قابل بازگشت در زیست بوم دارد . در بافت کهن شهر بوشهر که دارای دوجنبه ی وجودی فیزیکی – فرم و ساختار – و عملکرد یا کارکرد می باشد می توان رابطه ی محیط مصنوع و طبیعی را مشاهده نمود. عملکرد هماهنگ با محیط یکی از شاخصه های معماری سنتی شهر بوشهر  می باشد. معماری بوشهری را می توان معماری بوم گرا خواند به این شرط که مساله تداوم در زمان و پویایی در آن مورد توجه قرار گیرد . این گونه از معماری تا به امروز از پویایی و زندگی برخوردار بوده اما متاسفانه با رویکرد توسعه طلبانه شهر ها این بخش ارزشمند تاریخی مورد بی توجهی واقع شده و در عوض یافتن راهکاری برای تداوم حیات این معماری دست به تخریب و از بین بردن صورت مساله زده می شود. عدم وجود زیر ساخت های مناسب شهری و ارضای نیاز ای ساکنین و ترغیب افراد توانمند به سرمایه گذاری در  این ساختار منسجم و زنده ( نیمه جان) دلیلی است بر این اتفاق.

 

این جستار به دنبال ریشه یابی بی توجهی به بافت کهن شهر بوشهر بوده و سپس راه کار هایی که می توان با ارائه ی آنها با رویکردی بوم گرایانه که رویکرد اصلی موجود در بافت کهن شهر بوشهر می باشد به باز زنده سازی بخشی از بافت پرداخته که خود محرکی برای پویش توسعه در بافت کهن شهر بوشهر شود. صنعت توریسم و گردشگری همیشه یکی از بخش های توسعه زا  بوده و با توجه به موفقیت های انجام گرفته در بافت قدیم دیگر شهرهای حاشیه خلیج فارس می توان به سرمایه گذاری بخش خصوصی و باز زنده سازی این بخش امیدوار بود.محدوده ی مورد بررسی ارگ حکومتی شهر بوشهر می باشد. این بنا و محدوده ی اطراف آن یکی از قدیمی ترین بخش های بافت بوده و با قرار گیری در کنار بخش هایی همچون بازار قدیمی حاج رییس التجار بوشهری و مسجد شنبدی و… از پتانسیل مناسبی برای باززنده سازی و طراحی بر اساس اصول معماری بوم گرا و سنتی بوشهر را دارا می باشد.

 

1-3-ضرورت و اهمیت تحقیق:

 

یکی از اصلی ترین عواملی که باعث ضرورت به رسیدگی هرچه سریع تر و کامل تر مسئولین و کارشناسان ذیربطبه بافت تاریخی شهر بوشهر می شود عدم وجود نظام مند بهداشت و امنیت و رشد سریع مخروبه ها و بناهای متروک می باشد. ترک بافت تاریخی توسط ساکنین اصلی بافت تاریخی به دلایل مشکلات و معضلات وعدم حمایت های سازمان های مربوط باعث شده است که بیشتر افراد و ساکنین اصلی بافت، خانه های خود را رها کرده یا آن را با بهای اندک به افراد غیر بومی ( گاهی اوقات به مهاجرین خارجی بالاخص تبعه ی افغانستان) اجاره دهند. عدم احساس افراد برای حضور فعال و مستمر و مؤثر در بافت تاریخی باعث فرسودگی حداکثری بافت تاریخی شده و به مرور زمان متروک ماندن و عدم رسیدگی های دلسوزانه منجر به تخریب بناها می شود. بافت تاریخی بوشهر با قدمتی نزدیک به دو قرن دچار فرسودگی بسیار زیادی شده و نیاز به توجه بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاریو سرمایه داران برای بالفعل  شدن پتانسیل های بالقوه موجود در بافت می شود. با توجه به عدم درک کامل و کافی ارزش بناها و بافت قدیم شهر بوشهر و اقدام های چند سال اخیر در تخریب و نوسازی این مجموعه ی ارزشمند توسط مسئولین شهر و ساکنین این منطقه که به دلیل معضلات شهری و امکاناتی انجام می شود؛ ایجاد مرکزی درآمدزا و منطبق بر اصول معماری سنتی شهر بوشهر و همراه با آخرین و به روز ترین امکانات می تواند به حیات و تداوم معماری سنتی بوشهر و درک هرچه بهتر افراد در فهم این معماری کمک بسزایی کند. البته باید در هر مرحله نیاز سنجی های لازم در ارتباط با نحوه ی برخورد با بافت تاریخی شهر بوشهر صورت گرفته و بر اساس استدلال منطقی و عقلانی تصمیمی درست برای دستیابی به نتیجه ای هر چه مطلوب تر گرفته شود.

 

1-4-اهداف مشخص تحقیق:

 

• پویایی و باز زنده سازی بخشی از بافت قدیم شهر بوشهر  با رویکرد بوم گرایی

 

• یافتن و ایجاد دلایل لازم و کافی برای ترغیب نمودن افراد به حضور و مشارکت در بافت قدیم بوشهر

 

• رعایت اصول معماری پایدار در طراحی

 

• توجه به اقلیم و مسایل زیست محیطی در طراحی

 

• حضور حداکثری افراد ردبافت تاریخی و ایجاد احساس نیاز به بودن در مکان

 

• تبلور معماری بوم گرا و زمینه گرا در طراحی های معاصر

 

• برجسته سازی پتانسیل های موجود در بافت کهن شهر بوشهر

 

1-5-سوالات تحقیق:

 

• عوامل و پارامتر های قابل استفاده در بافت کهن شهر بوشهر که می توانند در طراحی های جدید از آنها استفاده نمود چه چیز هایی هستند؟

 

• چگونه می توان از اصول معماری سنتی بوشهر در طراحی های نوین استفاده کرد؟

 

• بوم گرایی در بوشهر چگونه به تداوم حیات بناهای بافت قدیم کمک می کند؟

 

• کدام یک از شاخصه های بوم گرایی در معماری قدیم شهر بوشهر از میان رفته است و نیاز به احیا دارند؟

 

• آیا کهن االگو های کورد استفاده در معماری سنتی بوشهر صلاحیت های لازم جهت استفاده مجدد در طراحی های نوین را دارند؟

 

• برای طراحی در بافت تاریخی بوشهر انتخاب کدام رویه بهترین و مناسب ترین پاسخ ممکن را برای طراحی می دهد؟

 

1-6-فرضیه های تحقیق:

 

• به نظر می رسد معماری نوین خارج شده از دل معماری سنتی بوشهر محرک توسعه در بافت قدیم شهر بوشهر می باشد .

 

• به نظر می رسد که رویکرد بوم گرای معماری نوین پاسخ مناسبی برای باز زنده سازی بافت کهن شهر بوشهر است.

 

• طراحی به صورت کاملا مدرن می تواند باعث ایجاد حس پویایی در مکان و درون بافت تاریخی شود.

 

• به نظر می رسد که طراحی بوم گرای بافت فرسوده با تاکید بر کارکرد های جدید می تواند به پایداری و احیای آن کمک کند.

 

• یکی از دلایل فرسودگی و متروک شدن بناهای بافت تاریخی عدم پاسخگویی به نیاز های اقلیمی است