آشنایی و شناخت  کانتینر( CONTAINER)  و  انواع مختلف آن ،در زمینه حمل و نقل دریایی باعث گردیده تا متصدیان حمل و نقل تمام سعی و کوشش خود را بکار برند تا محمولات سریعتر و سالمتر به مقصد برسند. حمل کالا بوسیله کانتینر باعث  تسهیل درحمل و نقل بین المللی ،کاهش خسارت ناشی از شکستگی ٬ خراب شدن یا سرقت مورد بیمه ،کاهش هزینه های بسته بندی ٬ تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه، حمل یکجای مورد بیمه در کانتینر با توجه به ظرفیت آن ، امکان تحویل کالا  از محل تولید به مصرف ، افزایش سرعت بارگیری و تخلیه حمل را موجب شده است.

 

در این تحقیق قصد بر آن می باشد که نکات ایمنی جهت جلوگیری از خطرات مربوط به تعادل کشتی ها در حین عملیات بارگیری و تخیله در بنادر مورد بررسی قرار گیرد، و این بررسی نیز می تواند منجر به حفظ ایمنی کشتی کانتینری در دریا شود. چرا که در صورت بارگیری و تخلیه ایمن در بنادر و حفظ تعادل ایمن در انتهای عملیات بندری ، کشتی در دریا نیز دارای تعادل است.

 

 

 

 

 

اینک ضمن بررسی مختصر مزایای حمل با کانتینر اشاره ای هم به مزایای یک پارچه سازی خواهیم نمود.

 

 ۱–مزایای حمل با کانتینر

 

۱-۱ کاهش خسارت ناشی از شکستگی ٬ خراب شدن یا سرقت مورد بیمه

 

۲-۱ کاهش هزینه های بسته بندی ٬ تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه

 

۳-۱ حمل یکجای مورد بیمه در کانتینر با توجه به ظرفیت آن

 

۴-۱ حمل با کانتینر امکان تحویل کالا را از محل تولید به مصرف ممکن می سازد(Door to Door )

 

۵-۱ حمل با کانتینر سرعت کار بار گیری و تخلیه را افزایش می دهد.

 

 

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

۲–مزایای یکپارچه سازی کالا در حمل با کانتینر

 

۱-۲ حذف جابجایی سنتی کالا از سیستم حمل و نقل

 

۲-۲ حداکثر بهره گیری از فضای مفید وسایل حمل

 

۳-۲ تسهیل در آماده سازی کشتی برای عملیات بارگیری و تخلیه

 

۴-۲ ممانعت از بارگیری اضافی(Over storage) در وسیله حمل

 

۵-۲ ایجاد ایمنی و تعادل بهتر و سریعتر در کشتی

 

۶-۲ کاهش مبادله اسناد مربوط به کالا که باعث وقفه و معطلی در عملیات بارگیری و تخلیه می گردد.

 

اصولا سیستم حمل و نقل بین المللی کلیه این کوششها و مساعی را بدین جهت مبذول می دارد که بتواند از سرمایه گذاریهای انجام شده در این سیستم بهترین بهره برداری را بنماید.

1.1  بیان مسئله

 

1. با توجه به اینکه حمل کالا به صورت کانتینری و یکپارچه دارای مزیت نسبی اقتصادی است، لذا آن دسته از بنادر و شرکت های کشتیرانی که به جمع صاحبان تکنولوژی جدید ملحق نشوند، ممکن هست بخشی از سهم بازار خود را از دست بدهند.

 

1. بنادر که فاقد امکانات کانتینری باشند ، قطعا مورد مستقیم خطوط کشتیرانی های کانتینری قرار نخواهند گرفت و به همین دلیل بخشی از مبالات خود را از دست خواهند داد.

بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………..7-2

 

اهداف پژوهش(هدف کلی و هدف ویژه)…………………………………………………………………………7

 

فرضیات و سوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………..8

 

تعاریف نظری واژه ها………………………………………………………………………………………………9-8

 

تعاریف عملی واژه ها…………………………………………………………………………………………….10-9

 

پیش فرضهای پژوهش………………………………………………………………………………………………10

 

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………..11

 

فصل دوم :

 

چارچوب پژوهش……………………………………………………………………………………………….31-13

 

مروری بر مطالعات انجام شده………………………………………………………………………………45-32

 

فصل سوم :

 

نوع پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….47

 

جامعه پژوهش………………………………………………………………………………………………………….47

 

نمونه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………..48

 

مشخصات واحد های مورد پژوهش………………………………………………………………………………49

 

 محیط پژوهش…………………………………………………………………………………………………………49

 

روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………..50

 

ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………..51-50

 

تعیین اعتبار علمی و اعتماد علمی…………………………………………………………………………..52-51

 

روش گردآوری داده ها……………………………………………………………………………………….53-42

 

روش تجزیه وتحلیل داده ها…………………………………………………………………………………56-53

 

ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………….56

 

فصل چهارم :

 

یافته های پژوهش…………………………………………………………………………………………………….58

 

جداول………………………………………………………………………………………………………………75-59

 

فصل پنجم :

 

بحث و بررسی یافته ها………………………………………………………………………………………..88-77

 

نتیجه گیری نهایی……………………………………………………………………………………………….90-88

 

کاربرد یافته ها…………………………………………………………………………………………………..92-90

 

پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………..93-92

 

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………..102-94

 

بیان مسئله پژوهش :

 

     راحتی جسمی و روانی از جمله نیازهای پایه انسان بوده و حفظ و ایجاد آن، با هدف افزایش امیدواری و کاهش رنج بیماران، از چالش های عمده پرستاران است. اما زندگی اغلب با عوامل متعدد مختل کننده راحتی فرد همچون اضطراب، تنگی نفس، تهوع و درد همراه است (1). در این میان درد که احساسی فردی و ذهنی از ناراحتی است (2) از جمله شایع ترین شکایاتی است که موجب ناراحتی و ارجاع مددجویان به مراکز بهداشتی می شود (3). با وجود ناشناخته ماندن ماهیت واقعی درد و چند بعدی بودن آن، مشخصاً در مواقع آسیب احتمالی یا واقعی بافت و تحت تأثیر عواملی چون التهاب، اختلال خونرسانی، تومورها و یا اعمال جراحی بروز می کند (4).

 

       نکته قابل توجه آن است که محمودیان در تحقیق خود بر روی بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر میانگین شدت درد بعد از عمل جراحی پیوند عروق کرونر، در 24 ساعت اول پس از انتقال از ICU به بخش جراحی را 7/5 در محدوده نمرات 0 تا 10 نشان داد (9).

 

       با توجه به شیوع بالای درد در مددجویان تحت مراقبت، امروزه درد به صورت یکی از مفاهیم پایه پرستاری در آمده است (10) و اداره موثر آن، در تمامی استانداردهای مراقبت پرستاری، در اولویت بالا قرار دارد (11). درد بعد از جراحی پیوند عروق کرونر نیز از تشخیص های پرستاری مهم و بررسی و تسکین آن از اهداف اصلی پرستاری به شمار می رود (7). چرا که پرستاران بیشترین زمان را با بیماران سپری کرده و در خصوص بررسی درد، انجام اقدامات تسکینی نظیر رساندن داروهای مسکن و ارزشیابی اثرات این اقدامات برای اطمینان از دریافت سطح قابل قبولی ازتسکین درد مسئول می باشند (12). همچنین پرستاران مسئولیت فراهم کردن محیط راحت و مناسب برای بیماران و آموزش بیمار و خانواده ها برای انجام درمان های تسکینی در زمان مناسب را بر عهده دارند (13). ایدموتو و کرسیویک[1] در این زمینه می نویسند که تسکین و اداره درد یکی از مهمترین توجهات و مراقبت ها از بیمار تحت جراحی قلب و خانواده های آنان است (14) كه لازم است با كیفیت مطلوب انجام گیرد تا اثر قابل توجهی بر روی تکرار و شدت درد بیمارداشته باشد (13) چرا که درد پس از عمل بر ابعاد گوناگون روحی و جسمی بیماران اثر فراوان داشته و عوارض حاصل از آن می تواند در اقتصاد درمان نیز موثر باشد، بنابراین ارزیابی پیوسته ی کیفیت فرآیند درمان درد از اهمیتی ویژه برخوردار است. نظرسنجی از بیماران درباره ی درد پس از عمل و رضا یتمندی ایشان، از شاخص های عمده و مهم  بررسی فرآیند های درمان درد پس از عمل است (15).

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

         امروزه كمیته كیفیت مراقبت آمریکا، استانداردهایی را جهت ارتقای كیفیت اداره درد ارائه داده است كه شامل اطمینان از شناسایی درد بیمار و درمان كامل آن، گردآوری اطلاعات ضروری در مورد درد، آسان و در دسترس بودن امکانات و شرایط اداره درد در كلینیك های مراقبتی، آموزش قبل از عمل به بیماران درباره درد، امکان شركت بیمار در مراقبت، پاسخ سریع تیم مراقبت بهداشتی به گزارش درد بیمار، اجرای سیاست ها و توجه به ایمنی در استفاده از راهكارهای ضد درد و بررسی برآیند درمان درد به وسیله فرآیندهای ارتقای كیفیت می باشند. این کمیته ارزیابی پیوسته كیفیت فرآیند اداره درد بیماران را حائز اهمیت دانسته است (2). مرکز تحقیقات کیفیت مراقبت بهداشتی نیز توجهات بالینی مرتبط با اداره درد را به صورت بررسی درد با استفاده از یک مقیاس نمره دهی، اجرای سریع مسکن ها به همراه روش های غیر دارویی مانند وضعیت دادن مناسب برای کاهش درد و تامین راحتی بیماران ارائه نمود است (18). در زمینه مراقبت های مرتبط با اداره درد بعد از جراحی، ایدوال[4] با ارائه نتایج مطالعات قبلی خود که به روش کیفی انجام شده بود، ابعاد ارتباط[5]، محیط[6]، اطمینان[7] و فعالیت[8] را در مبحث کیفیت اداره درد مطرح نمود (19). نکته دیگری که در زمینه کیفیت اداره درد مورد توجه محققین قرار گرفته است، رضایت بیمار از تسکین دردش می باشد. چرا که تعیین رضایت بیماران یكی از استانداردهای تعیین کننده عملكرد می باشد (20). در واقع جلب رضایت بیمار هدف غایی تیم مراقبت های بهداشتی است كه در برنامه ارتقای كیفیت در بیمارستان ها گنجانده شده است (21). تامین رضایت بیمار زمانی ممکن است که او با برطرف شدن نیازهای اساسی خویش احساس راحتی کند. اداره موثردرد، موجب رضایت فرد از اداره درد خواهد شد (21).

 

          جاپویل[9]و همکاران در مطالعه خود نشان دادند که در بیمارستان هایی که بیماران آنها از رضایت بیشتری برخوردار هستند، آمارهای مرتبط با طول مدت بستری و مرگ و میر بیماران کمتر از دیگر بیمارستانها است (22). در یک بررسی در بیمارستان آموزشی میا در فلوراید آمریکا در خصوص ارتباط رضایت بیمار از تسکین سریع درد و عوارض بعد از عمل، مشخص شد که بین رضایت بیماران از تسکین درد و عوارض ارتباط وجود دارد، به طوری که در92 درصد بیمارانی که درد بعد از عمل داشتند، عوارض جدی بعد از عمل دیده شد و در 8/91 درصد بیمارانی که راضی یا خیلی راضی بودند، عوارض بسیار کمتری مشاهده شد (23). بنابراین کنترل و اداره درد بعد از عمل جراحی، به طور قابل توجهی در روند بهبودی بعد از عمل جراحی، طول بستری بودن بیمار و میزان رضایت بیماران عمل شده موثر است (1).

 

        در مقابل عدم اداره درد می تواند موجب نارضایتی بیمار، ارتباط نامناسب بیمار با پزشک و پرستار، عوارض و تاخیر بهبودی در فرد، اقامت طولانی تر بیمار در بیمارستان و افزایش هزینه های درمانی گردد (16). برای مثال تغییرات شاخص های فیزیولوژیک چون تاکیکاردی، تنفس سطحی سریع و افزایش فشار خون از جمله اثرات معمول درد می باشند (1). از طرف دیگر سفتی عضلات قفسه سینه، شکم و دیافراگم و در نهایت خودداری بیمار از تنفس عمیق با هدف جلوگیری از درد می توانند باعث بروز مشکلات تنفسی و کاهش اکسیژن رسانی به میوکارد شوند (5).

 

     متاسفانه به رغم پیشرفت های علمی در خصوص پاتوفیزیولوژی و درمان درد، هنوز بیشتر بیماران از دردهای آزار دهنده ای شکایت دارند (24). به گونه ای كه در آمریكا  بیماران تحت جراحی، تسكین ناكافی درد خود را گزارش می كنند و استناداتی در زمینه عدم اداره كافی درد بیماران توسط مراقبین بهداشتی موجود می باشد. در زمینه جراحی پیوند عروق كرونر نیز تحقیقات نشان می دهند كه علی رغم وجود درد متوسط تا شدید بعد از عمل و امكان ایجاد بیشترین تسکین در این بیماران با تجویز داروهای ضد درد، بعضی از پزشکان و پرستاران تمایل به مصرف مسکن های خاص ندارند (3). محققین علل گوناگونی را در مهار ناکافی درد پس از عمل سهیم می دانند که شامل ارزیابی ناکافی درد بیماران، تفاوت های فردی در میزان حس و بروز علائم درد، ار تباط ناکافی کارکنان درمانی با بیمار، نگرش های منفی در ارتباط با استفاده از داروهای مخدر و برداشت های نادرست از مفهوم درد می باشد (25).

 

      مشکل عمده موجود در دستیابی به هدف تسکین درد بیماران، شاید ذهنی بودن درد باشد. زیرا درد تجربه ای است كه به تعبیر خود فرد وابسته بوده و هر فرد به روشی متفاوت آن را بروز می دهد که این ویژگی ها بررسی كاملاً دقیق درد را مشكل می سازند (26). در حقیقت نحوه و میزان واکنش افراد به حس و تجربه آن تحت تأثیر عواملی چون سن، جنس، ترتیب تولد، فرهنگ، نژاد، تجارب گذشته، سبک سازگاری، حمایت اجتماعی و اعتقادات مذهبی آنان قرار دارد (11). بنابراین پرستاران بیش از سایر اعضای تیم مراقبت نیاز به درک درد و مهارت در بررسی كا مل آن، درک انتظارات بیمار، سوء برداشت های او و در نهایت تسكین درد دارند (3).

 

        از طرف دیگر عواملی چون آموزش ناكافی پرسنل و بیمار، فقدان ارتباط بین بیماران و پرسنل، تفاوت های نگرشی، فقدان چهارچوب های سیستماتیك بررسی درد و همچنین تفاوت میان درك آنان از درد و شدت آن نیز می توانند از موارد تاثیر گذار در اداره غیر موثر درد  باشند (26). بنابراین توجه به این عوامل و كنترل آنها شاید بتواند به اداره موثرتر درد منتهی گردد (21). در این میان تفاوت میان درک پرستاران و بیماران از موارد قابل تامل است. زیرا واضح است که پرستاران تدابیر تسکین دهنده درد بیماران را با توجه به درک خود از درد بیمار برنامه ریزی و اجرا می کنند. تصور می شود که عدم درک صحیح درد و مسکن ها، جمع آوری غیر موثر اطلاعات در مرحله بررسی درد، انکار درد، ترس از اعتیاد، علاقه مندی پرستاران به عقاید و تعصبات شخصی می تواند موجب اختلاف موجود در کنترل درد گردد (26). چنانچه ایدوال و همکاران در مطالعه خود با هدف مقایسه ارزیابی پرستار و بیمار از کیفیت مراقبت در اداره درد بعد از عمل، نشان دادند که تفاوت معناداری در درک پرستار و بیمار از اداره درد وجود دارد (19).

 

         لذا با توجه به اهمیت درد در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق كرونر و هماهنگی بین درک پرستار و بیمار از اداره درد و همچنین لزوم عملکرد مبتنی بر شواهد در اداره مطلوب درد بعد جراحی (27) و عدم دسترسی به یافته های تایید شده در زمینه ی اختلاف موجود بین درک پرستار و بیمار از اداره درد، پژوهشگر بر آن شد که به مقایسه درک پرستار و بیمار از كیفیت اداره درد، در دو بعد ارائه مراقبت و رضایت بیمار بپردازد. زیرا اندازه گیری كیفیت مراقبت در جهت به دست آوردن اطلاعات جزئی بیشتر درباره چگونگی مراقبت از بیمار، شناسایی موارد ضعف و قوت و یافتن حیطه های احتمالی نیازمند ارتقاء، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد (22).

 

اهداف پژوهش :

 

هدف کلی: هدف کلی این پژوهش مقایسه درک پرستار و بیمار از كیفیت  اداره درد در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر بستری در بخش جراحی قلب بیمارستان دکتر حشمت رشت در سال 1389 می باشد.

 

اهداف ویژه :

 

1. تعیین میانگین نمره درک پرستار از ارائه مراقبت مرتبط با درد در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر بر حسب متغیرهای زمینه ای

 

1. تعیین میانگین نمره درک پرستار از رضایت از تسکین درد در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر بر حسب متغیرهای زمینه ای

 

1. تعیین میانگین نمره درک بیماران از ارائه مراقبت مرتبط با درد بعد از عمل جراحی پیوند عروق کرونر بر حسب متغیرهای زمینه ای

 

1. تعیین میانگین نمره درک بیماران از رضایت از تسکین درد بعد از عمل جراحی پیوند عروق کرونر بر حسب متغیرهای زمینه ای

 

1. مقایسه میانگین نمره درک پرستار و بیمار از ارائه مراقبت مرتبط با درد در بیماران تحت عمل جراحی پیوند عروق کرونر

یکی از طرح‌های آبی که در استان آذربایجان‌شرقی اجرا شده است طرح سد و شبکه ستارخان شهرستان اهر می‌باشد که در راستای سیاست کلی سازمان آب استفاده از مشارکت بهره‌برداران در مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه از اهمیت بسیاری برخوردار است . با توجه به وجود مشکلات متعدد در این شبکه تحقیق حاضر به تبیین عوامل موثر بر تمایل بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت بهره‌برداری و نگهداری شبکه آبیاری در اراضی پایاب سد ستارخان پرداخته تا با شناسایی عوامل موثر بر تمایل بهره‌برداران به مشارکت و جلب مشارکت بهره‌برداران در مدیریت شبکه‌های آبیاری از مشکلات عدیده‌ای که در این شبکه‌ها وجود دارد کاسته شده و شاهد بهبود بهره‌وری آنها باشیم.

 

2-1- بیان مسئله

 

مسئله اصلی این پژوهش مشارکت و تمایل بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت آبیاری می باشد. تجارب جهانی مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه‌های آبیاری در دهه‌های اخیر در سطح جهانی و به ویژه درکشورهای درحال توسعه نشانگر این است که به امرگسترش توسعه فیزیکی شبکه‌های آبیاری توجه زیادی مبذول گردیده ولی مسئله بهره‌برداری و نگهداری از شبکه‌ها و مشارکت زارعین در امر مدیریت، نگهداری و بهره‌برداری از شبکه‌ها کمتر مدنظر قرارگرفته است. حاصل این عدم توجه در کشورهای درحال توسعه کاهش راندمان کلی آبیاری تا میزان 25 تا 30% و تخریب وفرسودگی ساختار فیزیکی شبکه‌ها می‌باشد. به طورکلی بکارگیری تمهیدات لازم برای بهره‌وری مؤثر از منابع آب دردسترس در راستای بالا بردن راندمان شبکه‌های آبیاری برای آینده‌ای که درآن رقابت برای مصرف آب درحال افزایش است و دولت‌ها یارانه عملیات بهره‌برداری و نگهداری از شبکه‌های آبیاری را محدود و یا حذف خواهند نمود، از طریق مدیریت کارا در قالب تشکل‌های قانونمند آب‌بران(تشکل کشاورزان مصرف کننده آب) قابل حصول می‌باشد(امید و همکاران، 1388).   

 

سیاست واگذاری یا مشارکت کشاورزان در امر مدیریت، بهره‌برداری و نگهداری از شبکه‌های آبیاری از اواخر دهه 80 میلادی و عمدتاً به لحاظ ناتوانی سازمان‌های دولتی مسئول بهره‌برداری و نگهداری شبکه‌ها در امر جمع آوری آب‌بها و بالطبع عدم تأمین هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری سیستم‌های آبیاری مورد توجه خاص قرار گرفته است(همان منبع). با وجود این، انتقال مدیریت آبیاری به کشاورزان به معنی رها کردن مسئولیت‌ها و از سرباز کردن مسا‌ئل و مشکلات آبیاری از سوی دولت نیست بلکه رویکردی مشارکت مدار و مردم مدار برای افزایش بهره‌وری منابع آب و خاک و توسعه پایدار مناطق کشاورزی و روستایی می باشد.

 

 بررسی‌ها نشان می‌دهد نگهداری ضعیف شبکه‌های آبیاری فقط یک مشکل مالی نیست بلکه ریشه در مسایل مدیریتی دارد.

 

  با توجه به اینکه توسعه فیزیکی شبکه‌های آبیاری در کشورمان بدون توجه به بهره‌برداری و نگهداری شبکه‌ها و مشارکت بهره‌برداران در این مورد صورت گرفته، درحال حاضر کارایی این شبکه‌ها پایین و حدود 30 درصد می‌باشد(امید و همکاران، 1388). دولت نیز علی رغم اینکه در برنامه‌های مختلف توسعه به جلب مشارکت بهره‌برداران تاکید داشته و وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو به دنبال تحقق این امر هستند، جلب مشارکت بهره‌برداران به کندی صورت گرفته و کارایی شبکه‌های آبیاری همچنان پایین است.

 

 سد ستارخان شهرستان اهر نیز یکی از طرح‌هایی است که در استان آذربایجان‌شرقی اجرا شده و درمرحله بهره‌برداری می‌باشد و سازمان آب استان نیز به جلب مشارکت بهره‌برداران پایاب سد جهت ارتقای کارایی سد و شبکه و کاهش بار مالی دولت جهت نگهداری شبکه تاکید دارد. سوال اصلی این است که چه عواملی بر نظر موافق یا مخالف بهره‌برداران در مورد مشارکت در مدیریت و نگهداری شبکه آبیاری تاثیر

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 می‌گذارند و این پژوهش به دنبال تبیین این عوامل است تا با تقویت نقاط مثبت و رفع محدودیت‌ها موجبات مشارکت بیشتر بهره‌برداران را فراهم آورد.

 

 با توجه به مطالعاتی که در منطقه مورد مطالعه انجام شده و طرحهای آبی اجرا شده نشان می‌دهد که میزان مشارکت بهره‌برداران در مدیریت آبیاری در حد مطلوب و بالایی قرار دارد. در‌مطالعه‌ای که در منطقه مورد مطالعه یعنی اراضی پایاب سد ستارخان اهرتوسط دفتر مطالعات سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی صورت گرفته این موضوع را تایید می‌کند( دفتر مطالعات سازمان آب آذربایجانشرقی 1374) در طرحهای مشابه در دیگر نقاط منطقه نیز همین امر مورد تایید است . در طرح سد و شبکه قیصرق سراب که توسط سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان ‌شرقی به اجرا درآمده ، مطالعات نشان دهنده مشارکت بیش از 90 درصدی بهره‌برداران درمدیریت آبیاری شبکه می باشد(دباغی، 1390).

 

3-1- اهمیت و ضرورت موضوع

 

مهمترین ضرورتهای ظهور مدیریت مشاركتی آبیاری در كشورهای مختلف شامل؛كمبود سرمایه- گذاری دولت در بخش آبیاری، نگهداری نامناسب سیستم‌های آبیاری، عدم توانایی دولت درجمع کردن پول كافی از مصرف‌كنندگان آب و عملكرد ضعیف سیستم‌های آبیاری می‌باشند(تبرایی و همکاران،1390). در این رابطه تلاش‌های زیادی دركشورهای مختلف جهت انتقال مدیریت سیستم‌های آبیاری از دولت به بخش خصوصی یا سازمان‌های محلی صورت گرفته است.

 

با توجه به اهمیت موضوع، در کشور ما نیز از سال 1370 مسئله جلب مشارکت بهره‌برداران در دستورکار بخشهای آب و کشاورزی قرار گرفته و در برنامه‌های توسعه کشور نیز بر آن تاکید شده است لیکن تا کنون توفیق چندانی حاصل نشده است. بهره‌برداران تمایل چندانی برای مشارکت در مدیریت آبیاری نداشته و نگهداری و مدیریت شبکه‌ها را از وظایف دولت می‌دانند. با وجود اینکه مشارکت منسجم واصولی تشکل‌های بهره‌برداران در مدیریت آب که در نهایت به انتقال مدیریت آب می انجامد، نیازمند تدوین قوانین لازم و حمایت‌های دولتی متعدد است اما تمایل بهره‌برداران به مشارکت در مدیریت منابع آب از مهمترین ضروریات است چرا که مشارکت به هر صورتی که باشد باید ناشی از تمایل درونی افراد بوده و چنانچه افراد دریابند که همکاری و مشارکت آنها می‌تواند مشکلی از مشکلات زندگی اجتماعی و اقتصادی آنها را برطرف سازد، در مشارکت درنگ نخواهند کرد(سالکی، 1369).

با توجه به اهمیت مشارکت بهره‌برداران در مدیریت آبیاری و نگهداری شبکه ضرورت انجام  تحقیق از جهات زیرقابل ذکر می باشد.

 

1-افزودن بر غنای ادبیات مشارکت در منطقه مورد مطالعه در زمینه مدیریت شبکه‌های آبیاری

 

2-تبیین جایگاه مطالعات اجتماعی در طرحهای منابع آب قبل از اجرا و نگهداری این طرحها

   سبك زندگی، فعالیت های عادی و معمول روزانه است كه افراد آن ها را در زندگی خود به طور قابل قبول پذیرفته اند، به طوری كه این فعالیت ها روی سلامت افراد تأثیرمی گذارند(1). فرد با انتخاب سبك زندگی برای حفظ و ارتقای سلامتی خود و پیشگیری از بیماری ها، اقدامات و فعالیت هایی را از قبیل رعایت رژیم غذایی مناسب، خواب و فعالیت، ورزش، كنترل وزن بدن، عدم مصرف سیگار و الكل و ایمن سازی در مقابل بیماری ها انجام می­دهد(2). به خوبی روشن است که سبک زندگی افراد بر سلامت شان تأثیر می­گذارد(3). سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت ، عامل تعیین کننده مهمی برای وضعیت سلامتی می­باشد(4). رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت و سبک زندگی سالم، راهبرد های اصلی برای تسهیل و حفظ سلامت می­باشد. این موضوع در اهداف “برنامه بهداشت برای همه” سازمان جهانی بهداشت تأکید شده است. بسیاری ازمشکلات بهداشتی مانند چاقی، بیماری های قلب و عروق، انواع سرطان ها و اعتیاد که امروزه در اغلب کشورها به خصوص در کشورهای توسعه یافته به چشم می­خورد با دگرگونی های سبک زندگی افراد آن جوامع ارتباط دارد(5). به ویژه بیماری های غیر واگیر که رابطه تنگاتنگی با سبك زندگی دارند(2).

   ارتقای سلامت، علم و هنر تغییر سبک زندگی به منظور رسیدن به کمال مطلوب است و شامل رفتارهایی است که طی آن، فرد به تغذیه مناسب، ورزش منظم، اجتناب از رفتارهای مخرب و مواد مخدر، محافظت در برابر حوادث، تشخیص به موقع نشانه های بیماری در بعد جسمی،کنترل عواطف و احساسات و افکار و کنار آمدن با استرس و مشکلات در بعد روحی و روانی، استقلال و سازگاری و اصلاح روابط بین فردی در بعد اجتماعی می­پردازد(6). و علت بسیاری از بیماری های مزمن، سبک زندگی و رفتارهای انسان است و انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت یکی از مهم ترین راه هایی است که افراد می­توانند سلامتی خود را حفظ نمایند(7). شش جزء مهم سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی شامل مسئولیت پذیری سلامتی ، فعالیت جسمانی ، عادات تغذیه ای ، مدیریت استرس ، رشد معنوی و روابط بین فردی است(8).

 

   مسئولیت پذیری سلامتی یکی از حیطه های رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت می­باشد که در طی آن افراد به سلامت و ارتقای آگاهی های بهداشتی خودشان توجه می­کنند(9). پکر و همکاران  و وی و همکاران نشان دادند که کمترین نمره سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت به حیطه مسئولیت پذیری سلامتی مربوط می­شد(4, 10).

 

   فعالیت جسمانی منظم نقش اساسی در پیشگیری و کنترل بیماری ها و ارتقاء سلامت در افراد و گروه ها دارد(11). انجام فعالیت جسمانی منظم در جوانان نقش مهمی درپیشگیری از چاقی، بهبود عملکرد قلب و عروق و پوکی استخوان دارد(12). بی تحرکی یکی از عوامل خطر مهم برای شیوع بیماری های غیر واگیر در جهان می­باشد. به طوری که سالیانه حدود دو میلیون مرگ به علت عدم فعالیت جسمانی در جهان رخ می­دهد(13). فعالیت جسمانی منظم موجب كاهش خطر مرگ زودرس، مرگ ناشی از بیماری های قلبی، ابتلا به فشار خون بالا، دیابت نوع 2، ابتلا به سرطان كولون، سرطان سینه و كاهش افسردگی و اضطراب، كنترل وزن بدن، ساخت و حفظ استخوان ها، عضلات و مفاصل سالم، بستری شدن كمتر در بیمارستان و كاهش نیاز به ویزیت پزشك و دارو می­شود(11). مطالعه­ی احمد نیا و همکاران  نشان داد 2/19 درصد از دانشجویان پرستاری و مامایی فعالیت فیزیكی مطلوب داشتند كه نوع فعالیت فیزیكی در اكثر آنان پیاده روی بود(14). مطالعه­ی رجالی و همکاران نیز نشان داد که 6/48 درصد از دانشجویان رشته های پزشکی و بهداشت از نظر فعالیت جسمانی متوسط، فعال و 4/51 در صد غیرفعال بودند. همچنین از نظر فعالیت جسمانی شدید 6/32 درصد فعال و 4/76 درصد غیر فعال بودند(15). محمدی زیدی و همکاران فعالیت جسمانی دانشجویان علوم پزشکی شرکت کننده در پژوهش خود را ناکافی گزارش دادند(16). سطوح فعالیت فیزیکی در فاصله نوجوانی تا بزرگسالی به شدت افت پیدا می­کند، بنابراین توجه ویژه به وضعیت تحرک در جوانان اهمیت ویژه ای دارد(17).

 

مطالعه‌ی عابدی و همکاران  نشان داد که 3/29 درصد دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی مازندران دارای اضافه وزن و 9/6 درصد چاق بودند(23). مطالعه‌ی قلی پور و تبریزی  نیز نشان داد که 29/19 درصد دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف دارای اضافه وزن و چاقی بودند(24). فیضی و همکاران ، میزان شیوع چاقی را در دانشجویان دختر علوم پزشکی اردبیل را 14 درصد گزارش نمودند(25). مطالعه‌ی سیرا و پاولاک نیز نشان دادند که 2/15 درصد دانشجویان، لاغر، 3/21 درصد دارای اضافه وزن و 8/10 درصد چاق بودند(26).مطالعه­ی احمد نیا و همکاران نشان داد که 8/56 درصد از دانشجویان پرستاری و مامایی در زمینه تغذیه دارای سبك زندگی نامطلوب بودند(14). مطالعه­ی سالم و همکاران  هم نشان داد که 7/10 درصد از دانشجویان علوم پزشکی اضافه وزن، 4/1 درصد چاقی و 13 درصد کم وزنی و سوء تغذیه داشتند(27). مطالعه طلایی و همکاران نیز نشان داد که 15 درصد دانشجویان رشته پزشکی دارای اضافه وزن و 4 درصد دارای چاقی درجه یک بودند(20). ایرازوستا و همکاران نشان دادند که 3/19 درصد از دانشجویان، اضافه وزن داشتند و 4 درصد چاق بودند(28). مطالعه کورداکیس و همکاران  نیز نشان داد که 5/40 درصد از دانشجویان پزشکی دارای اضافه وزن و 4/7 درصد چاق بودند(21).

 

   استرس نیز یکی از علل عمده بسیاری از اختلالات روانی، بیماری های قلبی، سرطان، ناراحتی های گوارشی و پوستی، به شمار می­آید(29). که می­تواند منجر به بروز بیماری های جسمی و روانی (اضطراب و افسردگی)، اختلال در عملكرد و قدرت سازگاری و در نهایت پایین آمدن كیفیت زندگی دانشجویان گردد(30). همچنین می­تواند تأثیر منفی بر یادگیری، رفتارهای خود مراقبتی و بهداشت روان این افراد داشته باشد. از این رو، کاهش دادن استرس و آموزش مهارت های سازگاری باید در اولویت باشد(31). دانشجویان سطح متوسطی از مدیریت استرس را داشتند. 6/51 درصد دانشجویان از افسردگی، 5/39 درصد از اضطراب و 7/71 درصد از استرس رنج می­برند. و 52 درصد از دانشجویان دارای استرس غیرطبیعی بودند(30, 32, 33). در دوران دانشجویی، مشکلات مربوط به مرحله انتقال از نوجوانی به جوانی، آشنا نبودن با محیط دانشگاه، دوری و جدایی از خانواده، عدم علاقه به رشته­ی تحصیلی، ناسازگاری با سایر افراد در محیط زندگی، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی و مشکلاتی نظیر این ها از جمله شرایطی هستند که می­توانند سبب ایجاد استرس و به خطر افتادن سلامت روانی دانشجویان گردند(34). لذا توجه به آن و پیامدهایش و نیز اتخاذ راهكارهای مناسب برای رهایی از آن از اهمیت خاصی برخوردار است.

 

   رشد معنوی یکی دیگر از ابعاد ارتقاء سلامت می­باشد که بر توسعه منابع درونی تمرکز دارد و از طریق خود شکوفایی محقق می­گردد(35). مطالعات نشان دادند که بالاترین نمره سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت به حیطه رشد معنوی مربوط بوده است(2, 10, 36).

 

   روابط بین فردی نیز یکی از ابعاد اصلی برنامه ی مهارت های زندگی سازمان بهداشت جهانی می­باشد که به منظور پیشگیری و افزایش بهداشت روانی افراد جامعه تدوین شده است(37). مطالعه‌ی وی و همکاران  نشان داد که دانشجویان در حیطه ی روابط بین فردی از مهارت و توانایی بیشتری برخوردار بودند(4).

 

مطالعه سازمان جهانی بهداشت بر رفتارهای سلامتی 35 كشور جهان نشان داد كه نزدیك به 60 درصد كیفیت زندگی و سلامتی افراد به سبك زندگی و رفتار شخصی آن ها بستگی دارد(38). ٥٣ درصد از علل مرگ مربوط به سبك زندگی و رفتارهای غیربهداشتی هستند(39).

 

   رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت از بروز بیماری ها کاسته و سبب کاهش میزان مرگ و میر می­شود(38). از این رو، حرف بهداشتی كه پیش از آن بر درمان بیماری تمركز می­كردند، اكنون توجه خود را بر پیشگیری و تأمین سلامت از طریق بهبود سبك زندگی و حذف عواملی كه به نوعی تأثیر منفی بر سطح سلامت انسان دارد، معطوف کرده اند(2).

 

از آنجایی که، نوجوانان و جوانان از گروه های در معرض خطر جامعه به شمار می­روند و رفتارهای پرخطر با شکل گیری عادت ها اغلب در این دوره سنی شروع شده و تداوم می­یابد. رفتارهای درست آن ها قابل تقویت و رفتارهای نادرست شان قابل پیشگیری است(40). بسیاری از جوانان در معرض طیف وسیعی از عادت های ناسالم مانند تغذیه نامناسب، بی تحرکی، استراحت ناکافی و رفتارهای پرخطر مثل استعمال ذخانیات و سوء مصرف مواد قرار دارند که به پیامد های نامطلوب بهداشتی منجر می­شود(41). دانشجویان در یک دوره انتقالی پویا از رشد و تکامل قرار دارند که پلی بین دوره نوجوانی و دوره جوانی است(42). این دوره زمان مناسبی برای ایجاد رفتارهای سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی می­باشد(3). و با تغییرات بسیار سریعی در جسم، روان و ارتباطات اجتماعی آنان همراه است(41). میل به انجام رفتارهای خطرزا مانند سیگار کشیدن، بی تحرکی، وعده های غذایی نامنظم و عدم مسئولیت پذیری سلامتی، در جمعیت دانشجویی بیشتر مشاهده می­شود(42). در این دوره از تکامل جسمی، روانی و جنسی، جوانان به تدریج مسئولیت سلامتی خودشان را بر عهده می­گیرند. رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت و بهزیستی روانی اجتماعی شان نه تنها بر وضعیت سلامتی فعلی، بلکه بر پیامدهای بهداشتی در درازمدت هم تأثیر دارد. بسیاری از عواملی که در رفتارهای مخاطره آمیز بزرگسالان دخالت دارند را می­توان در مراحل اولیه پیشگیری نمود. بنابراین ارتقاء رفتارهای بهداشتی جوانان ضروری به نظر می­رسد(41).

 

   مطالعه­ی فرمانبر نشان داد که رفتارهای بهداشتی دانشجویان پرستاری نامطلوب بود(43). شبان و همکاران، رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان سال چهارم دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران را مطلوب گزارش کردند(40). در مطالعه­ی وانگ سطح پایینی از سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی دانشجویان رشته های گروه پزشکی و غیر پزشکی گزارش شد(38). در مطالعه­ی مطلق و همکاران  دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی یزد سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی مطلوبی داشتند(36). مطالعه پکر و همکاران سطح متوسطی از سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامتی دانشجویان دندانپزشکی را گزارش کرد(10). مطالعه ی سنجام و سینگ  نشان داد که دانشجویان از رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی خوبی برخوردار بودند(44). حسینی و همکاران ، رضایی آدریانی  سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان را نامطلوب برشمردند(8, 45). مطالعه شبان و همکاران  نشان داد که نمره کسب شده در رفتارهای ارتقای سلامت در هر دو گروه دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی در یک سطح بود(40).  مطالعه شریور و اسکات- استیلز  نشان داد که دانشجویان پرستاری در مقایسه با دانشجویان غیر پرستاری در رفتارهای بهداشتی، نمره بیشتری کسب کردند(45). مطالعه ماهری و همکاران نیز نشان داد که وضعیت سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت در خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی تهران در سطح متوسطی قرار داشت(46). مطالعه بابانژاد و همکاران  نشان داد که سطح سبک زندگی بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام در سطح متوسط و کمتر از ده درصد در سطح ضعیف قرار داشت(47). مطالعه بابانژاد و همکاران  نشان داد که سبک زندگی اکثر دانشجویان رشته بهداشت دانشگاه شهید بهشتی تهران در سطح متوسطی بود(48).

 

   در حالی که دانشجویان غیر علوم پزشکی، واحد های بهداشتی را در برنامه آموزشی خود نداشته و معمولاً مسایل مرتبط با سلامتی را از طریق مطالعات شخصی، رسانه های ارتباط جمعی یا غیره بدست می­آورند، بنابراین ممکن است اشراف چندانی به مسایل بهداشتی و سبک صحیح زندگی پیدا نکنند. هر چند که تحقیقات نشان داده است که با وجود برخورداری دانشجویان علوم پزشکی از مبانی علمی و نظری کافی، در عمل از کارایی لازم برخوردار نبوده اند(52).

 

   مطالعات گوناگون، تفاوت هایی را بین سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت در دانشجویان گروه پزشکی و غیر پزشکی نشان داده اند. شبان و همکاران (1386) در مطالعه خود بر روی دانشجویان سال چهارم دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران نشان دادند که رفتارهای ارتقای سلامت هر دو گروه در یک سطح بوده و اختلاف آماری معنی داری بین دو گروه مشاهده نکردند(40). درحالیکه مطالعه کان و همکاران (2008) بر روی دانشجویان پرستاری و غیر پرستاری نشان داد که دانشجویان پرستاری در مقایسه با دانشجویان غیر پرستاری از سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت بیشتری برخوردار بودند(3). مطالعه منصوریان و همکاران (1388) نشان داد که سبک زندگی

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بهتر از دانشجویان دانشگاه های غیر علوم پزشکی بود و در مجموع بیش از نیمی از دانشجویان دارای سبک زندگی ضعیف و متوسط بودند(53).

 

هدف کلی:

 

مقایسه سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت در دانشجویان رشته های علوم پزشکی و غیر پزشکی گیلان در سال 93-1392

 

اهداف ویژه طرح:

 

1- تعیین وضعیت سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان بر حسب مشخصات فردی و اجتماعی

 

1-1- تعیین وضعیت فعالیت جسمانی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

2-1- تعیین وضعیت مسئولیت پذیری سلامتی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

3-1- تعیین وضعیت عادات تغذیه ای دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

4-1- تعیین وضعیت رشد معنوی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

5-1- تعیین وضعیت روابط بین فردی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

6-1- تعیین وضعیت مدیریت استرس دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان

 

2- تعیین وضعیت سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان بر حسب مشخصات فردی و اجتماعی

 

1-2- تعیین وضعیت فعالیت جسمانی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

2-2- تعیین وضعیت مسئولیت پذیری سلامتی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

3-2- تعیین وضعیت عادات تغذیه ای دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

4-2- تعیین وضعیت رشد معنوی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

5-2- تعیین وضعیت روابط بین فردی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

6-2- تعیین وضعیت مدیریت استرس دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان

 

3- مقایسه سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت در دانشجویان رشته های علوم پزشکی و غیر پزشکی گیلان با کنترل مشخصات فردی و اجتماعی

 

سؤالات و فرضیه های پژوهش:

 

سؤال 1- وضعیت سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان بر حسب مشخصات فردی و اجتماعی چگونه است؟

 

1-1- وضعیت فعالیت جسمانی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

2-1- وضعیت مسئولیت پذیری سلامتی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

3-1- وضعیت عادات تغذیه ای دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

4-1- وضعیت رشد معنوی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

5-1- وضعیت روابط بین فردی دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

6-1- وضعیت مدیریت استرس دانشجویان رشته های علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

سؤال 2- وضعیت سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان بر حسب مشخصات فردی و اجتماعی چگونه است؟

 

1-2- وضعیت فعالیت جسمانی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

2-2- وضعیت مسئولیت پذیری سلامتی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

3-2- وضعیت عادات تغذیه ای دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

4-2- وضعیت رشد معنوی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

5-2- وضعیت روابط بین فردی دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

6-2- وضعیت مدیریت استرس دانشجویان رشته های غیر پزشکی گیلان چگونه است؟

 

فرضیه پژوهش: سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت در دانشجویان رشته های پزشکی و غیر پزشکی گیلان یکسان نیست.

 

تعاریف واژگان

 

سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت

 

تعریف نظری: الگویی چند بعدی از فعالیت های خودجوش و نیز درک این موضوع که این رفتارها در جهت حفظ یا ارتقاء سلامت و تکامل فرد هستند، می باشد(7). و ابعاد مسئولیت پذیری سلامتی، فعالیت جسمانی، عادات تغذیه ای، مدیریت استرس، رشد معنوی و روابط بین فردی را شامل می­شود(8).

 

تعریف عملی: منظور از سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت، تمام مواردی است که در تعریف نظری آمده و توسط پرسشنامه نیمرخ 2 سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت که شامل 52 عبارت می­باشد سنجیده می­شود. این پرسشنامه دارای شش حیطه مسئولیت پذیری سلامتی (9 سؤال)، فعالیت جسمانی (8 سؤال)، عادات تغذیه ای (9 سؤال)، مدیریت استرس (8 سؤال)، رشد معنوی (9 سؤال) و روابط بین فردی (9 سؤال) می­باشد. این رفتارها از طریق مقیاس چهار گزینه ای لیکرت (1=هرگز، 2=گاهی اوقات، 3=اغلب و 4=همیشه) نمره دهی می­شود. محدوده نمرات بین 208-52 می­باشد که بر مبنای میانگین و انحراف معیار به بررسی و مقایسه پرداخته است. نمره بالاتر از نمره میانگین ابزار (نمره 130)، نمره مطلوب و پایین تر از نمره میانگین (نمره 130)، نمره نامطلوب در نظر گرفته شده است.

 

مسئولیت پذیری سلامتی

 

تعریف نظری: تبعیت از سبک زندگی سالم به طوری که شخص مسئولیت سلامتی خود را فعالانه بر عهده گرفته و شامل رفتارهایی مانند توجه به وضعیت سلامتی خود، جستجوی توصیه ها و مراقبت های تخصصی پزشکی و جستجو در مورد موضوعات سلامتی می­باشد(54).

خاک یکی از منابع ارزشمند طبیعت است که 95درصد از غذای انسان را تامین می کند. برنامه ریزی برای داشتن خاکی سالم و تولید کننده لازمه بقای انسان است. ورود مواد، ارگانیسم های زیستی یا انرژی به درون خاک سبب تغییر کیفیت خاک می شود همچنین خاک را از حالت طبیعی خود خارج کرده و میزان رشد و نمو گیاهان را کاهش می دهد)آلووی،1999     .(
آلودگی خاک در ایران در حد کشورهای پیشرفته نیست اما پیشرفت قابل توجه تکنولوژی  و  استفاده روزافزون انسان از مواد و ابزار جدید صنعتی مخصوصا در فعالیت های معدنی  و غیره،  باعث ایجاد عوامل بالقوه ای در راستای آلودگی خاک ایران شده است. در دهه گذشته ورود آلاینده ها از جمله فلزات سنگین که در یک مقیاس وسیع، از منابع طبیعی و انسان-ساخت وارد محیط زیست می شود به مقدار زیادی افزایش یافته  است. این عناصر می توانند با تجمع زیستی مخصوصا  در خاک عوارض غیر قابل جبرانی را ایجاد نماید.
یكی از عمده‌تر‌ین منابع تولید كننده این عوامل سنگ‌های معادن و غبارهای آتشفشانی می‌باشند ولی در كنار این ها انسان خود به اشكال مختلف مانند صنایع رنگرزی، آبكاری فلزات و باطری سازی در انتشار فلزات سنگین نقش دارد (زر افشان، 1371). شایان ذکر است که بررسی میزان این عناصر سنگین در مناطقی که انسان ها بیشتر با آن مربوط اند  مانند محیط کار، محل سکونت، پارکها، زمین های کشاورزی و… از نظر مقایسه‌ای می‌تواند باعث دریافت اطلاعات جامع تر و راه كار مناسبی در نحوه استفاده از این محیط ها و منابع موجود  و بهینه کردن و ارتقاء سطح سلامتی انسان و بهبود محیط زیست پیرامون گردد.
شهرستان سبزوار به علت قرار داشتن در مسیر  تهران-مشهد و مسیر جاده ابریشم  محلی پر تردد و نیز به لحاظ جمعیتی و گسترش شهری دارای جایگاه ویژه ای در استان خراسان رضوی و نیز از نظر پیشرفت  تکنولوژی و صنعت  روند رو به رشدی را دارا می باشد که این عوامل باعث گردیده این منطقه از دیدگاه زیست محیطی مخصوصا از نظر آلودگی  زیستی مورد اهمیت و  بررسی قرار گیرد، لذا با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه تجمع فلزات سنگین در خاک منطقه به منظور پایش بررسی میزان آلودگی، جهت ارائه راهکارهای مختلف با هدف کاهش این آلودگی ها و احیای کارکردهای از دست رفته این منطقه ضروری به نظر می رسد.  از این رو در این تحقیق سعی بر آن شد تا با بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین در  شهرستان سبزوار، راهکارهای بهینه در جهت حفاظت از آن و نحوه کنترل ورود آلاینده های مختلف، بویژه فلزات سنگین به آن ارائه  گردد.
1-1-1- اهداف تحقیق

– بررسی و تعیین میزان  غلظت عناصر سنگین سرب، روی، مس، منگنز، کروم و نیکل در اعماق مختلف خاک های سطحی در فصول مختلف سال  

 

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

– مقایسه تجمع غلظت عناصر سنگین مورد مطالعه در ایستگاه های مختلف با استفاده از شاخص های مختلف
– مقایسه میزان غلظت  عناصر سنگین مورد مطالعه در منطقه مورد مطالعه با استانداردهای جهانی
– بررسی رابطه بین پارامترهای مورد مطالعه و میزان غلظت عناصر سنگین
– شناخت منایع آلاینده منطقه مورد مطالعه
2-1-1- فرضیات تحقیق
– میزان متفاوتی از غلظت عناصر سنگین در اعماق مختلف خاک های سطحی در فصول مختلف سال وجود دارد.
– شاخص های تجمع عناصر سنگین در ایستگاه های مختلف، نشان دهنده تجمع متفاوت عناصر در ایستگاه های مختلف می باشد. 
– میزان غلظت  عناصر سنگین در منطقه مورد مطالعه از استانداردهای جهانی بالاتر است.
– پارامترهای مورد مطالعه بر میزان غلظت عناصر سنگین تاثیر دارند.
3-1-1- سوالات تحقیق
– میزان عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب در منطقه مورد مطالعه چقدر  می‌باشد؟
– آیا میزان عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب در مناطق منطقه مورد مطالعه با هم تفاوت دارد؟
– آیا میزان غلظت عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب در فصول مختلف با هم تفاوت دارد؟
– آیا میزان عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب در عمق های مختلف با هم تفاوت دارد؟
– آیا میزان عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب بین منطقه مورد مطالعه با منطقه بکر (حد استاندارد) تفاوت دارد؟
– در صورت اختلاف مقدار عناصر سنگین نیکل‌، کروم، منگنز، روی، مس و سرب با حد استاندارد چه راهکارهای باید انجام داد تا از لحاظ زیست محیطی و سلامتی انسان به سمت حد مطلوب پیش برود؟
2-1- آلودگی محیط زیست
 آلودگی اصطلاحی است که معنای آن برای افراد گوناگون تفاوت  می کند یک تعریف بخردانه می تواند این گونه بیان شود که آلودگی عبارت است از ” مقدار بیش از حد مجاز چیزی در مکانی نا مناسب”. این مطلب می تواند بطور کامل در بر گیرنده مواد طبیعی هم باشد.
تعریف سازمان بهداشت جهانی(WHO) از آلودگی این چنین است:
وجود موادی در بسترهای محیط زیست (آب، هوا، خاک) اعم از ذرات، مواد شیمیایی و بیولوژیکی به میزان شدت، حالت و مدتی که اثر نامطلوب بر سلامت انسان، حیوان و گیاه می گذارد و یا مانع استفاده بهینه از آن محیط گردد، آلودگی خوانده می شود.
از منابع آلودگی می توان به فرآوری و کاربرد فلزات اشاره نمود. فلزات گروه 10-14 جدول مندلیف در مقایسه با فراوانی آنها مصرف زیادی داشته و درجه های  متغیری از مسمومیت زایی دارند. این عناصر ممکن است در حین معدنکاری و دیگر عملیات فرآوری به شکل انحلال پذیر و یا غبار در اتمسفر و یا بصورت ته نشست در خاک رها شوند. مثلا هنگام استخراج روی، آلودگی بسیار مسمومیت زای کادمیوم ممکن است رخ دهد زیرا اغلب با هم یافت می شوند.