­ای بر بلور مایع

یونانیان باستان، عالم را متشکل از چهار عنصر آتش، خاک، آب و هوا می­دانستند. امروزه دانشمندان به کمک این عناصر، تمام اجزای تشکیل دهنده­ی جهان را آن­طور که هست، توضیح می­دهند. آتش بیانگر انرژی و سه عنصر دیگر بیانگر سه حالت ماده جامد، مایع و گاز می­باشد.

در جامدات، نیروهای بین مولکولی به قدری قوی­تر از انرژی جنبشی هستند که باعث سخت شدن جسم و در نتیجه عدم جاری شدن آن می­گردند. مولکول­ها در مکان­های خاصی جای می­گیرند ­و فقط در اطراف این مکان­ها می­توانند حرکت نوسانی رفت و برگشتی بسیار کوچک انجام دهند. مرکز ثقل ماده در ساختار آن­ها ثابت است و حجم و شکل هندسی معینی دارند. جامدات نظم ساختاری بلند برد دارند و به دو دسته­ی بی­شکل و بلوری دسته­بندی می­شوند. جامدات بلوری همگن هستند و اتم­های آن­ها دارای آرایش منظمی بوده، خواص فیزیکی و نوری متنوعی را از خود نشان می­دهند.

مایعات و گازها شاره هستند یعنی جریان می­یابند و نمی­توانند مانند جامدات با اعمال نیروی پس­زنی کشسانی، در مقابل تغییر شکل مقاومت کنند. در گازها فاصله­ی مولکول­ها نسبتاً زیاد بوده و آزادی حرکت قابل توجهی دارند. ظرف را بدون توجه به شکل فیزیکی­اش، تقریباً همگن پر می­کنند و دارای تراکم­پذیری مناسبی هستند. ساده­ترین گازها، گازهای ایده­آل هستند که در آنها هیچ بر هم کنشی بین مولکول­ها در نظر گرفته نمی­شود.

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

ویرکو[1] اولین کسی بود که حالت مایع بلوری را به کمک میکروسکوپ مشاهده کرد. در سال1853  میلادی ، یک ماده­ی نرم و شناور را از هسته­ی عصب توصیف کرد و آن را میلین[2] نامید. این ماده به صورت چربی سفید رنگ بوده و بعضی از اعصاب را می­پوشاند. البته وی در آن زمان متوجه نشد که این ماده یک مایع بلوری است. تا این که در سال 1888 میلادی، یک گیاه­شناس اتریشی به نام فردریک رنیتزر[3] مشاهده کرد که وقتی کلسترول بنزوات[4] را ذوب می­کند مانند سایر ترکیبات ذوب نمی­شود، بلکه به طور واضح دو نقطه­ی ذوب دارد به طوری که در 5/145 درجه سانتی­گراد ذوب شده و به یک مایع کدر تبدیل می­شود و در 5/178 درجه سانتی­گراد دوباره ذوب می­شود و مایع کدر یک­باره شفاف می­شود[1]. به علاوه این پدیده برگشت­پذیر است. رنیتزر نامه­ای به اتولمان[5] نوشت و مشاهده­ی خود را شرح داد و هم­چنین نمونه را برای وی فرستاد. اتولمان هم بر روی شاره­ی کدر آزمایش­هایی انجام داد و گزارش داد که بلوری شدن را در مایع کدر مشاهده کرده است. وی این حالت را فاز میانی نامید[2].

جرج فریدل[6] در سال 1920 میلادی بلورهای مایع را دسته­بندی نمود. تا سال 1924 میلادی، جزئیات بلور مایع خیلی روشن نبود تا این­که دانیل ورلاندر[7] نشان داد که بلور مایع به جای این­که دارای مولکول با شکل کروی باشد از مولکول­های میله­ای شکل تشکیل شده است و از نظر موقعیت مکانی به طور نسبی مرتب می­باشد و علاوه بر آن جهت­گیری مولکول­ها به سمت معینی می­باشد و همین امر موجب بروز جهت­های متفاوت در این بلورها می­شود.

[1] Rudolf Virchow

[2] Myelin

[3] Friedrich Reinitzer

[4] Cholesteryl Benzoate

[5] Otto Lehmann

اطلاعات موجود در زمینه تأمین مواد غذایی جهان نشان از وخامت روزافزون اوضاع دارد. حداقل 500 میلیوم نفر از جمعیت جهان از سوء تغذیه رنج می­برند و هر 5/2 سال جمعیت جهان حدود 200 میلیون نفر افزایش می­یابد (امانلو، 1372). در این میان تقاضا برای منابع پروتئین دامی به سرعت در جهان در حال افزایش بوده و هر ساله به نیاز برای تولید بیشتر منابع پروتئین دامی افزوده می­شود. گیاهان علوفه ای دارای نقش عمده­ای در تغذیه دام بوده و جزء مهمترین گیاهان زراعی دنیا طبقه بندی می­شوند. با این وجود در بیشتر کشورهای جهان تحقیق و پژوهش در ارتباط با تولید و بهبود خصوصیات کم و کیفی این گیاهان در مقایسه با سایر محصولات زراعی اندک است. در کشور ما نیز با توجه به کمبودمراتع غنی و فشار دام بر آنها بررسی و مطالعه پیرامون کشت این محصولات اهمیت ویژه ای دارد (میرلوحی و همکاران، 1379).

ذرت (Zeamays) گیاهی است یكساله، تك پایه و دگرگشن از خانواده گندمیان است كه یكی از سه غله مهم جهان محسوب می­شود. این گیاه پس از گندم و برنج حائز بالاترین سطح زیر كشت در میان غلات است و اهمیت اقتصادی آن بر همگان روشن است (Anonymous, 2002)، چرا كه تمامی قسمت­های آن اعم از دانه، شاخه و برگ و حتی چوب بلال و كاكل آن مورد استفاده قرار می­گیرد و در تغذیه انسان (25-20درصد)، تغذیه دامها و طیور (75-70درصد)، داروسازی و صنعت (5درصد) مصارف فراوانی دارد. این گیاه به علت قدمت و قدرت تطابق و سازگاری زیاد با آب و هوای مختلف در تمام دنیا گسترده شده است و با كوشش و همت متخصصان اصلاح نباتات،ارقامی مقاوم و سازگار با شرایط مختلف آب و هوایی تولید شده كه بر این گستردگی كشت افزوده است، به طوری كه در میان كشورهای تولید كننده ذرت شش كشور (آمریكا، چین، برزیل، مكزیك، فرانسه، آرژانتین) 75درصد تولید جهان را در اختیار دارند (Anonymous,2002). ذرت بومی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  ایران نبوده ولی به دلیل تطابق شرایط اكولوژیكی و اقلیمی مورد نیاز برای این گیاه با وضعیت آب و هوایی ایران قابلیت بسیار زیادی برای توسعه كشت آن وجود دارد (نورمحمدی و همكاران، 1380).

علف های هرز نه تنها مقدار نیتروژن قابل دسترس در محصول را کاهش می دهند بلکه رشد بسیاری از گونه های علف های هرز با سطح بالاتر نیتروژن می یابد (بلاک شاو، 2002). مدیریت کاربرد کود از نقطه نظر زمان، مکان، مقدار و نوع کود مصرفی می تواند ابزاری مهم در مدیریت تلفیقی علف های هرز باشد (بلاک شاو، 2002). علاوه بر این، نیتروژن خاک می تواند بر کارایی خاک می تواند بر کارایی علف کش نیز تأثیر بگذارد. بطور مثال، در مقادیر نیتروژن کم و بالای خاک، دُزی بالاتری از علف کش نیکوسولفورون، گلایفوسینات، میزوتریون و گلایفوسیت برای رسیدن به 50 درصد کاهش وزن خشک نیاز بود که این به نظر می رسد ناشی از تأثیر نیتروژن خاک بر مراحل فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی از قبیل جذب، انتقال و متابولیسم علف کش در علف هرز باشد (میتیلا و همکاران، 2008).

علف‎كش‎ها در بعضی شرایط با میزان‎های كمتر از میزان توصیه شدهنیز، می‎تواند به اندازه كافی كنترل‎كننده باشند (کودسک و استبیگ، 2003).تا کنون تلاش‎های زیادی در مورد بررسی تأثیر میزان‎های کاهش یافته علف‎کش بر روی کنترل علف‎های هرز در مزارع گیاهان زراعی انجام گرفته است.

امروزه طیف وسیعی از جانوران و گیاهان آبزی در زمره آبزیان پرورشی قرار گرفته و هریک جایگاه ویژه‌ای در این صنعت رو به رشد به خود اختصاص داده‌اند (Rosenberry, 1997). در این میان سخت‌پوستان به‌ویژه میگوها از جایگاه بالایی برخوردار هستند. در حال حاضر بیش از 18 گونه میگو در نقاط مختلف جهان تکثیر و پرورش داده می‌شوند که از این میان یک گونه در آب شیرین و بقیه در آب شور پرورش می‌یابند (Tseng, 1988). ارزش و تقاضای بالای میگوی پنائیده در بازارهای جهانی سبب گسترش صنعت پرورشی این آبزیان شده است. اگرچه پرورش میگو در جهان از سابقه‌ای نزدیک به 6 قرن برخوردار است اما سابقه پرورش علمی میگو به دهه 1950، زمانی که تکثیر میگو به شکل تجاری گسترش یافت، باز می‌گردد. در حالی که تا سال 1975 میلادی تولید میگوی پرورشی در حدود 50 هزار تن بود با ارتقای فن‌آوری تولید بچه میگو و غذا و بهبود کیفیت تجهیزات و تاسیسات پرورش میگو و مدیریت مزارع، میزان تولید میگوی پرورشی در اوایل دهه 1990 به بیش از 700 هزار تن افزایش یافت و در قرن بیست‌ویکم از مرز یک میلیون تن گذشت.

میگوی سفید غربیLitopenaeus vannamei  كه بومی آب‌های منطقه آمریكای لاتین از پرو تا مكزیك می‌باشد، به‌دلیل برخورداری از امتیازات ویژه مورد توجه بسیاری از كشورهای شرق آسیا قرار گرفته و مقام نخست در بین گونه های پرورشی را كسب كرده است (اوجی فرد و همكاران، 1389). ضریب رشد مطلوب، درصد بازماندگی بالاتر در زمان تفریخ، تولید بهتر در شرایط پرورش متراکم، جفت‌گیری و تخم‌ریزی در محیط‌های پرورشی، نیاز کمتر به پروتئین در جیره غذایی و درصد بازماندگی بیشتر در برابر بیماری ها نسبت به سایر گونه‌ها از قبیل ببری سیاه[1] از دلایل برتری این گونه در شرایط پرورش می‌باشد (Briggs, 2004).

تغذیه در آبزیان پرورشی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است و ركن اصلی در صنعت آبزی‌پروری می‌باشد. اهمیت تغذیه آبزیان از 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  تغذیه صحیح مولدین ماهی و میگو شروع و تا زمان بازاری شدن و صید آنان از مزارع آبزیان پرورشی ادامه پیدا می‌كند. با‌توجه به اینكه در پرورش آبزیان حدود 50 درصد هزینه های پرورش مربوط به تغذیه می‌باشد، لذا تغذیه تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد آبزی‌پروری دارد و سودآوری پرورش آبزیان نیازمند دقت جدی در مراحل غذادهی و استفاده از غذاهای با کیفیت و با کارایی مناسب است (سوداگر و همکاران، 1386). تغذیه تاثیر مستقیم بر رشد و كیفیت لاشه آبزیان پرورشی دارد و تغذیه مناسب آبزیان پرورشی را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌سازد. نبود تغذیه مناسب و عدم مدیریت صحیح تغذیه در مزارع باعث ضرر و زیان جدی مزارع پرورش آبزیان می‌شود. هنوز پرورش مراحل لاروی گونه‌های مختلفی از آبزیان مثل نرمتنان و سخت‌پوستان، به‌میزان زیادی به غذاهای زنده وابسته می‌باشد (Boeing, 2006). Fegan (2005) گزارش نمود که حذف کامل منابع غذایی طبیعی و استفاده از غذاهای مصنوعی به‌جای آن تاکنون میسر نگردیده است.

محققان آبزی‌پروری در صنعت پرورش میگو همواره به‌دنبال راهکارهایی برای افزایش راندمان تولید پست‌لارو دارای قابلیت رشد و بازماندگی بالا و دستیابی به محصولاتی با کیفیت و ارزش غذایی مناسب و در نهایت بازار‌پسند و دارای صرفه اقتصادی هستند. در‌خصوص میگوی سفید غربی نیز اهمیت نیاز به پست‌لارو با کیفیت بالا جهت معرفی به مزارع پرورشی با‌توجه به ارزش اقتصادی این گونه در آبزی‌پروری روز به روز افزایش می‌یابد. برای این منظور، قابلیت دسترسی به غذای مناسب برای تغذیه مولدین بسیار مهم است که بتواند سلامتی و رشد را در مراحل نوزادی لاروهای تولید شده تضمین نماید. در واقع می‌توان گفت برای دستیابی به لاروهای با کیفیت بالا و سالم، داشتن مولدینی با بهترین کیفیت لازم است. داشتن مولدینی سالم با قدرت باروری بالا و با وزن مناسب و آماده تولید‌مثل، مستلزم شرایط بهینه نگهداری و تغذیه مناسب می‌باشد. یک جیره غذایی به منظور فراهم نمودن بازماندگی و رشد مطلوب لاروها باید به میزان زیادی قابل هضم و جذب بوده و از نظر مواد مغذی با غذای زنده قابل رقابت و از خواص فیزیکی مناسب مثل پایداری در آب و شناوری مطلوب برخوردار باشد (سیستانی، 1390).

به منظور بررسی اثر غلظت‎های مختلف ایندول بوتیریک اسید (IBA)‎ (صفر، 1000، 2000 و 4000 میلی‎گرم در لیتر) و موقعیت قلمه (انتهایی، میانی و تحتانی) بر ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه گل کاغذی (Bougainvillea spectabilis)، ختمی درختی (Hibiscus syriacus)، شیشه‎شور (Callistemon viminalis) و شاه‎پسند درختی (Lantana camara L.) پژوهش‎هایی در قالب چهار طرح آزمایشی جداگانه به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گلخانه‎ای در شهرستان لامرد در سال 93-1392 اجرا شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در قلمه‎های ساقه هر چهار گونه زینتی با افزایش غلظت هورمون IBA، خصوصیات ریشه‎زایی شامل درصد ریشه‎زایی، تعداد و طول ریشه‎ها و وزن تر و خشک آنها افزایش یافت هرچند در بالاترین غلظت IBA (4000 میلی‎گرم در لیتر) نسبت به غلظت 2000 میلی‎گرم در لیتر در بیشتر موارد افزایش در خصوصیات ریشه‎زایی معنی‎دار نبود. در رابطه با طول شاخساره‎های حاصل از جوانه‎های روی قلمه‎ها، تیمار با غلظت 4000 میلی‎کرم در لیتر IBA منجر به کاهش طول آنها گردید. در هر چهار گونه مورد مطالعه صرف نظر از به کارگیری اکسین بیشترین درصد ریشه‎زایی، تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه‎ها و طول شاخساره‎های روی قلمه‎ها در قلمه‎های تحتانی که قطر بیشتری داشتند و میزان چوبی بودن آنها بیشتر بود حاصل گردید. پس از قلمه‎های تحتانی، قلمه‎های میانی بیشترین میزان ریشه‎زایی را به خود اختصاص دادند و در هر چهار گونه قلمه‎های انتهایی کمترین میزان ریشه‎زایی را داشتند. در بررسی تاثیر متقابل غلظت IBA و موقعیت قلمه نتایج نشان داد که در هر چهار گونه بیشترین میزان ریشه‎زایی و خصوصیات ریشه‎زایی در تیمار قلمه‎های تحتانی با غلظت 4000 میلی‎گرم در لیتر IBA حاصل گردید.

1-1– پیش‌گفتار
به طور کلی گیاهان به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر می‎شوند. هر کدام از این دو شیوه دارای مزایا و محدودیت‎های ویژه‎ای می‎باشد. به 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  دلایل متعددی بیشتر درختان و درختچه‎ها با روش‎های غیر‎جنسی همانند قلمه زدن، پیوند شاخه، پیوند جوانه، خوابانیدن و ریز‎ ازدیادی تکثیر می‎شوند. در بین روش‎های غیر‎جنسی تکثیر به وسیله قلمه یکی از آسان‎ترین شیوه‎ها بوده و دارای مزایای متعددی می‎باشد که از آن جمله می‎توان به حفظ خصوصیات ژنتیکی گیاه، نیاز به تعداد کمتری گیاهان مادری، ارزان، سریع و ساده بودن و عدم نیاز به تکنیک‎های ویژه و یا تجهیزات خاصی که برای پیوند یا ریز ازدیادی لازم است، اشاره کرد (Hartmann et al., 1997). تفاوت‎های زیادی در توانایی ریشه‎زایی قلمه‎ها در بین گونه‎ها و ارقام گیاهی وجود دارد. قلمه‎های ساقه برخی از گونه‎ها به آسانی ریشه‎دار می‎شوند، در حالی که در برخی از گونه‎ها و ارقام، ریشه‎زایی به آسانی صورت نگرفته و بهینه‎سازی شرایط جهت ریشه‎زایی ضرورت دارد. در بیشتر گونه‎های گیاهی، انتخاب دقیق قلمه‎ها از گیاه مادری، مدیریت قلمه‎ها و کنترل شرایط محیطی در طی فرایند ریشه‎زایی از عوامل تعیین کننده در موفقیت و یا عدم موفقیت خواهد بود (Hartmann et al., 1997). به طور کلی انتخاب نوع قلمه، تهیه قلمه در زمان مناسب، مناسب بودن دما و رطوبت محیط ریشه‎زایی قلمه، استفاده از بستر کاشت مناسب، انجام برخی از تیمارها پیش یا پس از تهیه قلمه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد گیاهی و یافتن غلظت بهینه این مواد از مهمترین عواملی هستند که برای افزایش ریشه‎زایی قلمه‎ها می‎بایست مورد توجه قرار گیرند (Davis and Haissing, 1990  Hartmann et al., 1997 &). در رابطه با انتخاب قلمه از گیاهان مادری، دیده شده است که بین بخش‎های مختلف شاخساره‎ای که از آن قلمه تهیه می‎شود تفاوت‎های زیادی در توان ریشه‎زایی وجود دارد (Davis and Haissing, 1990). معمولاً قلمه‎ها را بر اساس موقعیتشان بر روی ساقه به سه گروه قلمه‎های انتهایی، میانی و تحتانی تقسیم‎بندی می‎کنند که در بین آنها، قلمه‎های تحتانی قطور‎تر و قلمه‎های انتهایی نازک‎تر می‎باشند. در بسیاری از گونه‎های گیاهی، موقعیت قلمه یکی از عوامل متغیر مهم می‎باشد که به طور دقیقی با توانایی ریشه‎زایی ارتباط دارد (Leakey and Mohammed, 1985). بعلاوه دیده شده است که تأثیر موقعیت  قلمه وابسته به نوع گونه می‎باشد زیرا در برخی موارد، قلمه‎های تحتانی و میانی ریشه‎زایی بهتری داشته‎اند، در حالی که در برخی دیگر از گیاهان، قلمه‎های انتهایی از ریشه‎زایی بیشتری برخوردار بوده‎اند (Hartmann et al., 1997).

از عوامل تأثیرگذار دیگر در ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد می‎باشد که در بین این مواد، اکسین‎ها جایگاه ویژه‎ای دارند به گونه‎ای که کشف اکسین طبیعی ایندول استیک اسید[1] (IAA) و انواع مصنوعی اکسین مانند ایندول بوتریک اسید[2] (IBA) و نفتالین استیک اسید[3] (NAA) باعث تحول عظیمی در ازدیاد نباتات از طریق تحریک ریشه‎زایی قلمه‎ها گردید (Hartmann et al., 1997). هدف از تیمار قلمه‎ها با اکسین، افزایش درصد ریشه‎زایی، تسریع آغازش ریشه‎ها، افزایش تعداد ریشه و یکنواختی ریشه‎زایی می‎باشد (Al-Barazi and Schwabe, 1982).  در بیشتر گیاهان چوبی، در کاربرد مقایسه‎ای مقادیر یکسان IBA ,NAA، استفاده از IBA نتیجه بهتری را در برداشته است، هر چند در مواردی نتایج بر عکس بوده است. بعلاوه در برخی موارد، استفاده از مخلوط  IBAو NAA، نسبت به کاربرد هر کدام از این دو به تنهایی تأثیر بیشتری در ریشه‎زایی بر جای گذاشته است (Davis and Haissing, 1990 ;Hartmann et al., 1997). برای تعیین بهترین نوع اکسین و غلظت بهینه آن در ریشه‎زایی قلمه‎های ساقه یک گونه گیاهی خاص، لازم است آزمایشاتی طراحی و اجرا شوند. ذکر این نکته ضرورت دارد که در بیشتر موارد کاربرد اکسین‎های مصنوعی در غلظت‎های بالا و بیش از حد بهینه می‎تواند از رشد و نمو جوانه‎های روی قلمه‎ها جلوگیری کرده و در ریشه‎زایی تأثیر منفی بگذارد (Hartmann et al., 1997).

انقلاب اسلامی ایران مهم‌ترین جنبش اسلامی معاصر است که نماد و مظهر اسلام‌گرایی در عصر حاضر به شمار می‌آید؛ این انقلاب حرکتی بود که به جهت ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود، تعجب و شگفتی تمام اندیشمندان غربی و شرقی را برانگیخت و به تعبیری وجدانهای غربی را در دو بعد (دولتی و مردمی) تکان داد و به صورت معمایی برای تحلیلگران سیاسی و اجتماعی جلوه‌گر شد. ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی باعث شد که این حرکت مورد توجه فراوان اندیشمندان غرب و شرق قرار گیرد و همه سعی در تبیین و تحلیل آن داشته باشند. لذا هر کدام به نوعی این حرکت را تحلیل کردند. اما این تحلیل‌ها بسیار مختلف و متنوع و گاه متناقض می‌نماید. آن‌چه این نظریه‌پردازان را دچار مشکل کرده و موجبات تناقض را در این نظریه‌ها فراهم آورده این است که بر اساس تعاریف و کلیشه‌‌های موجود غربی، امام خمینی (ره) در عین این‌که یک عالم کاملاً سنتی بود، در اوج دوران مدرن و حاکمیت مدرنیته، انقلابی به راه می‌اندازد که در عمل حرکتی فرا مدرن است.

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

اندیشمندان غربی با حرکتی روبرو هستند که از طرفی نام آن را جز انقلاب نمی‌توان گذاشت، و نام انقلاب هم همواره تداعی‌گر نوعی پیشرفت و ترقی است ـ انقلاب در ادبیات غرب یعنی دگرگونی در راستای پیشرفت و ترقی ـ از طرف دیگر در متن این حرکت با پدیده‌ا‏ی به نام مذهب روبرو می‌شوند که نماد جمود و تحجّر و عقب‌ماندگی و مانع ترقی و پیشرفت است. به عبارت دیگر موج اعتراض‏های مذهبی برای مبارزه و مخالفت با شاه به انگاره‏هایی استناد می‏کند که به سیزده سده پیش باز می‏گردند و در عین حال خواسته‏هایی در زمینه عدالت اجتماعی و غیره را مطرح می‏کند که به نظر می‏رسد در راستای اندیشه یا کنش ترقی‏خواهانه حرکت می‏کنند.  امام خمینی (ره) در اوج ناباوری تحلیل‏گران بین‌المللی با عقاید مذهبی که غرب آن‏ها را کهنه و قرون‏ وسطایی می‏دانست جهان را تکان داد.

از طرف دیگر هنگامی که این انقلاب برخاسته از دل مذهب تشیع به پیروزی رسید، پتانسیل انقلابی اش فروکش نکرد و به جهت‌دهی جنبش های شیعی پرداخت. در این پایان نامه سعی می شود تا تأثیر فرهنگ سیاسی شیعه بر پیروزی انقلاب اسلامی و از طرف دیگر تأثیرات جهانی انقلاب اسلامی بر روی جوامع شیعه مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.

فصل اول

 بیان مسأله

در خصوص انقلاب اسلامی، اندیشمندان غربی با حركتی روبه رو هستند كه از یك سو، نمی توان نام آن را جز انقلاب گذاشت، و از سوی دیگر، محور اصلی این حركت، پدیده ای به نام مذهب است كه به زعم آن ها، نماد جمود و تحجّر و عقب ماندگی و مانع ترقّی و پیشرفت است. به عبارت دیگر، موج اعتراض‌های مذهبی برای مبارزه و مخالفت با شاه به انگاره هایی استناد می كند كه به سیزده سده پیش باز می گردند و در عین حال، خواسته هایی در زمینه عدالت اجتماعی و غیره را مطرح می كند كه به نظر می رسد در راستای اندیشه یا كنش ترقّی خواهانه حركت می كنند.نظریه پردازان غربی با انقلابی رو به رو می شوند كه از سویی، خارج از جنگ طبقات بود و از سوی دیگر، مذهب كه همواره در نظر ایشان عنصری روبنایی بوده، در این انقلاب نقش زیربنایی را ایفا می كند. طرفداران نظریات دوركیم و وبر ـ كه معتقدند جوامع در سیر عقلانی شدن، عناصر اسطوره ای و رمزآلود را به حاشیه می رانند و به تدریج، عقل گرایی جانشین عنصر قدسی می شود و این فرایند افسون زدایی از جهان را فرایندی ناگزیر برای همه جوامع می دانند ـ با انقلابی مواجه می شوند كه بازگشتی است به عنصر قدسی. به نظر می رسد، عمده مشكلات نظریه پردازان غربی در تحلیل نادرست انقلاب اسلامی ناشی از این است كه آنان نقش اصلی پیروزی انقلاب اسلامی را كه آموزه‌های شیعی و عناصر و مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی شیعه بوده است، نادیده گرفته اند؛ امری كه در ادبیات سیاسی مدرن و بر اساس مبانی نظریه‌های مدرن غربی، قابل درك و توضیح نیست. چه بسا به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران انقلاب اسلامی، كه بر اساس نظریات غربی به تحلیل انقلاب پرداخته اند، در بحث از علت اصلی پیدایش انقلاب، مذهب و مؤلفه‌های دینی را نادیده گرفته و در عوض، بر عواملی مثل توطئه، استبداد، اقتصاد و مدرنیزاسیون تأكید دارند.

علاوه بر تاثیر غیرقابل انکار و مهم مذهب تشیع در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، وقوع این رویداد عظیم تاریخی نیز متقابلا به نوعی این مذهب را تحت تاثیر قرار داده است. با پیروزی انقلاب اسلامی پتانسیل نهفته در مذهب تشیع شکوفا شد و این مذهب در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. به گفته فرانسوا توال پیروزی انقلاب خمینی در ایران یکی از پراهمیت ترین وقایع و انقلاب های نیمه دوم قرن بیستم بوده و در حقیقت مهم ترین واقعه در طول تاریخ شیعه می باشد. (توال، 1383: 56). در اثر انقلاب، حکومتی دینی بر پایه ی نظریه ی «ولایت فقیه» در ایران پایه گذاری شد. وقوع انقلاب اسلامی در ایران از رخدادهای بزرگ نیمه ی دوم سده ی بیستم بود که باعث ایجاد تحولات فراوانی در ساختار قدرت جهانی و منطقه ای شد. وقوع چنین انقلاب بزرگی بی شک درون مرزهای داخلی را درنوردیده و دل های مشتاقان بسیاری را ربود. دیدگاه فرامرزی انقلاب ایران و درونمایه اعتقادی شیعی آن منجر به توجه شیعیان به این انقلاب شد. این تأثیرگذاری در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت های مؤثر دینی مشهود است. انقلاب اسلامی از سویی منجر به توجه جهانیان به مذهب تشیع و از سوی دیگر ایجاد خودباوری و رشد سیاسی شیعیان در کشورهای مختلف اسلامی گردید به گونه ای که شاهد تلاش های آنان در جهت حضور در عرصه ی سیاست و کسب قدرت سیاسی شد.