:

در طول تاریخ هنرمندان زیادی برای خلق آثار هنری(از قبیل فیلم‌نامه) از داستان‌ها و متون کهن تاریخی ، حماسی ، مذهبی و… استفاده می کنند . بسیاری از آثار فاخر و شاخص دنیا فیلم‌های اقتباسی است.

 

بسیاری از صاحب نظران، کارشناسان و منتقدان در ایران بر این باورند که یکی از بزرگ ترین ضعف‌های سینمای ایران ، فیلم‌نامه‌نویسی و داستان است. این در حالی است که ادبیات داستانی  و متون کهن می‌تواند برای از بین بردن این ضعف به سینما کمک کند. راهی که «جفری واگنر» با تبیین سه روش اقتباس(انتقال، تفسیر، قیاس) به آن اشاره کرده است. روش انتقال یا اقتباس لفظ به لفظ که با کمترین مداخله و تغییر انجام می‌شود؛ روش تفسیر که در آن اساس داستان اخذ شده و با تغییراتی بر اساس مبانی زیبایی شناختی اقتباس انجام می‌شود؛ روش انتقال یا اقتباس آزاد که ایده اولیه از داستان گرفته شده و تغییراتی بنیادی در فیلمنامه صورت گرفته و اثری جدید خلق می‌شود.

 

سینمای دینی یا به عبارتی سینمای معناگرا نیز از این قاعده مستثنی نیست. هرچند فیلم‌ها و سریال‌هایی با مضامین دینی و تاریخی با استفاده از روش‌های اقتباسی به نگارش و تولید رسیده است اما در این میان کمترین توجه به داستان‌های دینی شده است. داستان‌هایی که می‌توانند ضعف ساختاری آثار تولیدی را کاهش داده و بر غنای فیلم بیفزایند.

 

این رساله به دنبال برقراری ارتباط معقول بین ادبیات علی الخصوص داستان دینی و فیلم‌نامه نویسان است. به این روش که ابتدا نظریات، روش‌ها و اصول اقتباس از ادبیات داستانی را مطرح کرده و پس از آن به بررسی فیلم‌نامه «چهل سالگی» و چگونگی اقتباسِ داستان «پادشاه و کنیزک» از منظر “جفری واگنر” می‌پردازد.

 

روش این مطالعه کتابخانه ای و مورد مطالعه آن  داستان ” پادشاه و کنیزک ” و فیلمانه ” چهل سالگی ” تبیین گردیده است .

 

کلمات کلیدی:

 

اقتباس، داستان، ادبیات داستانی، فیلم‌نامه، داستان‌دینی.

 

فهرست

 

فصل اول: کلیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….4

 

1.1 طرح مسئله……………………………………………………………………………………………………………………….4

 

1.2 ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………………6

 

1.3 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………8

 

1.4 سؤال‌های اصلی و فرعی……………………………………………………………………………………………………..8

 

1.5 فرضیه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………9

 

1.6 تعریف مفاهیم تحقیق…………………………………………………………………………………………………………9

 

 

 

فصل دوم: پیشینیه و مبانی نظری تحقیق……………………………………………………………………………………12

 

2.1 پیشینیه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………12

 

2.2 مبانی نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..24

 

2.2.1 اقتباس ……………………………………………………………………………………………………………24

 

2.2.2 داستان …………………………………………………………………………………………………………….26

 

2.2.3 ادبیات داستانی………………………………………………………………………………………………….27

 

2.2.4 داستان دینی …………………………………………………………………………………………………….27

 

2.2.5 فیلمنامه …………………………………………………………………………………………………………..32

 

2.3 چارچوب نظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………….33

 

فصل سوم: روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….34 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

3.1 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..34

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………………35

 

4.1 عناصر داستان و فیلمنامه………………………………………………………………………………………………………..35

 

4.1.1 پیرنگ …………………………………………………………………………………………………………………35

 

4.1.1.1 گره افکنی …………………………………………………………………………………………….36

 

4.1.1.2 کشمکش……………………………………………………………………………………………….36

 

4.1.1.3 بحران……………………………………………………………………………………………………37

 

4.1.1.4 تعلیق…………………………………………………………………………………………………….38

 

4.1.1.5 نقطه اوج……………………………………………………………………………………………….38

 

4.1.1.6 گره گشایی……………………………………………………………………………………………39

 

4.1.2 شخصیت………………………………………………………………………………………………………………40

 

4.1.3 گفتگو …………………………………………………………………………………………………………………41

 

4.1.4 زمان و مکان ………………………………………………………………………………………………………..41

 

4.1.5 زاویه دید……………………………………………………………………………………………………………..42

 

4.2 اقتباس انواع و شیوه ها………………………………………………………………………………………………………….44

 

4.2.1 اقتباس و دیدگاه‌ها…………………………………………………………………………………………………44

 

4.2.2 انواع و شیوه‌های اقتباس…………………………………………………………………………………………51

 

4.2.3 روند اقتباس از داستان به فیلمنامه…………………………………………………………………………….54

 

4.2.4 وفاداری و اقتباس………………………………………………………………………………………………….63

 

4.3 نگاهی اجمالی به مهم‌ترین آثار اقتباسی سینمای ایران و جهان…………………………………………………….66

 

4.4 بررسی تطبیقی داستان پادشاه و کنیزک…………………………………………………………………………………….86

 

4.4.1 معرفی اجمالی فیلمنامه ………………………………………………………………………………………….86

 

4.4.2 معرفی اجمالی داستان ……………………………………………………………………………………………86

 

4.4.3 خلاصه داستان و فیلمنامه ………………………………………………………………………………………87

 

4.4.4 بررسی شخصیت‌های داستان و فیلمنامه …………………………………………………………………..90

 

4.4.5 بررسی زمان و مکان در داستان و فیلمنامه…………………………………………………………………96

 

4.4.6 بررسی پیرنگ در داستان و فیلمنامه………………………………………………………………………….98

 

4.4.7 بررسی زاویه دید در داستان و فیلمنامه……………………………………………………………………105

 

4.4.8 جمع بندی شباهت‌ها و تفاوت‌های داستان و فیلمنامه……………………………………………….106

 

فصل پنجم: نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………109

 

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………..114

 

 

 

فصل اول کلیات

 

1.1 طرح مسئله

 

در طول تاریخ هنرمندان بسیاری بوده‌اند که برای خلق یک اثر هنری، از داستان‌ها و الگوهای مطرح شده‌ی قبلی بهره برده‌اند و برای این امر به ادبیات داستانی خود رجوع کرده‌اند.

 

این شیوه خلق اثر منحصرا برای تولید فیلمنامه نبوده و در رشته‌های هنری دیگر مثل نقاشی، موسیقی، شعر و داستان‌نویسی نیز از این الگو استفاده شده است. الگوها می‌تواند موضوعات متفاوتی و متنوعی را در بر بگیرد از جمله موضوعات مذهبی، دینی، تاریخی و افسانه‌ای.  به طور مثال اکثر آثار تولید شده با موضوع عاشورا، وام‌گرفته از واقعه عاشوراست که در قالب‌های مختلف شعر، نقاشی، موسیقی و انواع داستان ظهور پیدا کرده است.

 

در حوزه فیلم نیز این الگوبرداری به صورت گسترده وجود دارد و به سه روشِ «انتقال، تفسیر و قیاس» اجرا می‌شود. (واگنر، 1373 : 116) در این میان نویسندگان فیلم‌هایی با مضامین دینی می‌توانند با شناخت روش‌های اقتباس و گزینش بهترین روش، سطح کیفی و اثرگذاری آثار خود را ارتقاء دهند.

 

با توجه به مباحث ذکر شده، شناخت روش‌های اقتباس و چگونگی بکارگیری آن در روند تولید فیلم‌نامه، از جمله فیلم‌نامه‌های دینی ضروری به نظر می‌رسد.

 

برای رسیدن به این هدف آشنایی با دو نظریه در زمینه اقتباس و داستان دینی حائز اهمیت است:

 

1. در زمینه اقتباس دو نظریه جفری واگنر (1373 : 116) و جولی ساندرز (1391 : 14-24) تشابهات بسیاری دارد. طبق این دو نظریه اقتباس سه روش اساسی به نام‌های انتقال، تفسیر و قیاس دارد.

اول انتقال است که آن را می‌توان به اقتباس عین به عین یا لفظ به لفظ نیز نامگذاری کرد. در این روش داستان، با کمترین مداخله و تغییر به اثر نمایشی تبدیل می‌شود.

 

روش دوم تفسیر است که روشی است بینابین که اساس داستان را گرفته و تغییراتی بر اساس مبانی زیبایی شناختی در آن انجام داده و به اثر نمایشی تبدیل می‌کند.

 

روش سوم قیاس است که ایده اولیه را از داستان گرفته و تغییراتی بنیادی در  آن صورت می‌دهد و اثری جدید خلق می‌کند.

 

 

 

2. در زمینه هنر دینی نظریات متفاوت و متعددی مطرح است. «هنر دینی هنری است که در واقع یک عالم جامع میان عالم حس و عالم ماوراءِ حس در خودش دارد، و هنری که صرفا به عالم طبیعت بدون تذکر به ماوراء طبیعت رجوع کند، در واقع هنر غیر دینی است و یک هنر طبیعی و این جهانی به شمار می‌رود.» (مددپور، 1387: 86-87)

طبق این نظریه می‌توان گفت داستان‌هایی که اثری از عالم ماوراء در خود دارند داستان دینی به شمار می‌روند. مانند داستان‌هایی که مباحثی از قبیل بهشت، جهنم، خداوند، قیامت، غیب، شیطان، فرشتگان و امثالهم را در خود بازگو می‌کنند.

فصل اول: کلیات تحقیق. 1

 

1ـ1. طر ح مسئله: 2

 

2-1. ضرورت و اهمیت پژوهش: 3

 

3-1. اهداف پژوهش: 4

 

4-1. سوالات تحقیق: 6

 

1-4-1. سئوال اصلی: 6

 

2-4-1. سئولات فرعی: 6

 

5-1. فرضیات تحقیق: 6

 

6-1. تعریف مفاهیم: 7

 

1-6-1 تعریف مناظره: 7

 

2-6-1. جایگاه مناظره در تاریخ و ادبیات ایران: 9

 

3-6-1. مناظره از دیدگاه قرآن و معصومین: 11

 

4-6-1. انواع مناظره: 13

 

انواع مناظره از نظر محتوا: 14

 

1. عاشقانه: 14

 

1. مناظره ادبی: 15

 

1. سیاسی: 18

 

1. اعتقادی: 19

5 – 6 – 1.ظرفیت‌های نمایشی: 24

 

ظرفیت‌های نمایشی: 26

 

فصل دوم ‌: مبانی نظری تحقیق. 29

 

یکم: بررسی تحقیقات پیشین: 30

 

دوم: نظریه‌های مربوط به موضوع بحث: 32

 

الف) دیدگاه سام اسمایلی: 32

 

ب) دیدگاه جیمز تامس: 34

 

ج) دیدگاه ارسطو و دلایل ترجیح آن: 35

 

سوم: مبانی نظری و چهارچوب علمی تحقیق: 38

 

3-1 روش تحقیق.. 42

 

3-1-1 روش گردآوری اطلاعات.. 42

 

3-1-2 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 42

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق. 43

 

یکم:داستان زندگی امام جواد(ع): 44 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

شهادت امام: 48

 

دوم:  تبیین ظرفیت‌های نمایشی مناظرات امام جواد(ع) 49

 

متن مناظره اول امام جواد(ع) با یحیی بن اکثم: 49

 

تحلیل و بررسی ظرفیت‌های نمایشی در مناظره اول: 54

 

متن مناظره ی دوم و تحلیل آن: 64

 

تحلیل بررسی ظرفیت‌های نمایشی مناظره ی دوم: 66

 

متن مناظره ی سوم: 67

 

تحلیل متن مناظره ی سوم: 69

 

سوم: ظرفیت‌های مشترک و عناصر تکرار شونده در مناظرات: 72

 

فضای حاکم بر مناظرات امام جواد(ع): 72

 

مخاطب: 72

 

تأثیر پیرامونی: 73

 

چهارم: تبیین، تجزیه و تحلیل داده‌ها: 73

 

پیش قصه: 73

 

میانه‌ی قصه: 74

 

پایان قصه: 74

 

قهرمان قصه: امام جواد(ع) 75

 

کشمکش در کل قصه : 75

 

شناسایی ظرفیت‌های مشترک ژنریک(ویژگی‌های ژنریک) 76

 

امکان شناسی بازنمایی مناظرات امام جواد(ع) 77

 

پیشنهاد قالب‌های برنامه سازی با موضوع مورد پژوهش: 78

 

سوژه‌های پیشنهادی برای نوشتن نمایش رادیویی: 79

 

فصل پنجم: خاتمه و نتیجه‌گیری. 81

 

نتیجه گیری: 82

 

پیشنهادات: 83

 

منابع و ماخذ 84

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1ـ1. طر ح مسئله:

 

برای نوشتن نمایشنامه، فیلمنامه و سناریو نیاز به سوژه‌های مناسب و تأثیرگذار می‌باشد. نویسندگان برای خلق اثر هنری از تجربیات خود و دیگران و همچنین از دنیای پیرامون خود بهره می‌برند. یکی از بسترهای خلق آثار هنری برای نویسندگان، تاریخ و زندگی بزرگان است. مَنش و رفتار بزرگان و سخنان آنها همیشه مورد توجه نویسندگان بوده است. اخذ از تاریخ یکی از روش‌های متقن و قابل اعتماد برای نویسندگان است که با پذیرش بهتر از سوی مخاطب نیز همراه می‌شود .

 

رفتار، حالات و جملات بزرگان و همچنین حکایات، اسطوره‌ها، مضامین و تاریخچه‌ها همواره مورد توجه نویسندگان بوده است که این بیانگر ظرفیت‌های نمایشی موجود در آنها بوده است .

 

محافل درس و بحث علماء و طلاب علوم دینی، بستر شکل‌گیری مناظرات اعتقادی شد. البته بسیاری از حاکمان و به ویژه آنهایی که علاقه به درس و بحث داشتند در شکل گیری مجالس و محافل مناظره بین فرق و مذاهب اسلامی، نقش بسزایی داشتند.

 

حضور دو یا چند شخصیت در مجلس مناظر در مقابل هم و با هدف دفاع از اندیشه و رأی خود،  اغلب با تضاد و تضارب آراء و عقاید، طرفین همراه شده و گاهی منجر به شکست یکی از طرفین می‌شد. در برهه‌ای از تاریخ مناظرات رنگ سیاسی به خود گرفته به طوری که بسیاری از علماء و دانشمندان با بیان دیدگاه‌های خود در مجالس مناظره در واقع حکم قتل خود را امضاء می‌کرده‌اند.

 

بسیاری از ادبیان، دانشمندان، علماء و شخصیت‌های دینی و سیاسی در بستر مناظراتشان به جامعه معرفی شدند و جملات و حالات آنها در تاریخ ماندگار شده است.

 

تأثیرپذیری هنرهای نمایشی از ادبیات، پیشینه‌ای تاریخی دارد. درام نویسان همواره به آثار ادیبان جهان توجه خاصی نشان داده‌اند. آنها برای نوشتن نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌های خود  از تاریخچه‌ها، حکایات، شخصیت‌ها، اسطوره‌ها، مضامین ادبی، داستان‌ها، پیکارهای ادبی و مناظرات  بهره‌‌های

 

فراوان برده‌اند و توانسته‌اند فیلمنامه یا نمایشنامه خود را از دل جملات، صحنه‌ها و حوادث موجود در آثار و زندگی آنان بیرون بکشند.

 

بعضی از نویسندگان توانسته‌اند با تکیه بر جمله‌ای از یک شخصیت تاریخی یک اثر هنری خلق کنند. وقتی جمله‌ی شخصیتی می‌تواند مبنای یک اثر هنری و مورد توجه نویسندگان قرار بگیرد، گفت وگوها و مناظرات علماء و اندیشمندان به طریق اولی می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد.

 

مسئله‌ای که پیش روی ما در این پژوهش است، این است که آیا ظرفیت‌های نمایشی در مناظرات امام جواد(ع) وجود دارد یا خیر؟ برای بررسی این مسئله ناگزیریم به دو مقوله بپردازیم. اول باید حد و مرز ظرفیت‌های نمایشی را مشخص کنیم. و در مرحله ی بعد به قالب ادبی مناظره بپردازیم. برای واکاوی این دو امر لازم است به فرق بین واژه هایی چون: ظرفیت نمایشی، قابلیت نمایشی، جنبه‌های نمایشی به طور مختصر اشاره کنیم. البته این امر خود مستلزم بررسی نظراتی در این باب است. از طرفی واژه‌هایی چون: ظرفیت، قابلیت و جنبه‌های نمایشی مربوط به حوزه ی درام یا داستان می‌باشد. ضمن واکاوی مسائل مطرح شده باید  ارتباط مناظره با نمایشنامه و داستان مورد مداقه قرار دهیم تا از این رهگذر در نهایت با تطبیق مناظرات امام جواد(ع) با قالب‌های دراماتیک به پرسش اساسی این پایان‌نامه جواب بدهیم، آیا در مناظرات امام جواد(ع) ظرفیت‌های نمایشی وجود دارد یا خیر؟.

……………………………………………………………………………………………………………………….28
3-2-3 ویژگی‌های داده بنیاد ……………………………………………………………………………………………….30
3-2-4 اجزاء و مراحل در فرآیند تحقیق داده بنیاد …………………………………………………………….31
3-2-4-1 سؤال تحقیق …………………………………………………………………………………………32
3-2-4-2 نمونه گیری …………………………………………………………………………………………..33
3-2-4-3 نقش محقق …………………………………………………………………………………………..34
3-2-4-4 جمع‌آوری داده‌ها ………………………………………………………………………………….35
3-2-4-5 تحلیل داده‌ها ………………………………………………………………………………………..35
3-2-4-5-1 شکل گیری مفهوم ……………………………………………………………35
3-2-4-5-2 کدگذاری …………………………………………………………………………..36
فصل چهارم: یافته­های تحقیق
4-1 گزارش نویسی مراحل تحقیق . ……………………………………………………………………………………………………39
4-1-1 استخراج سؤالات تحقیق ………………………………………………………………………………………….39
4-1-1-1 سؤالات نهایی تحقیق ……………………………………………………………………………43
4-1-2 نمونه‌گیری ………………………………………………………………………………………………………………..45
4-1-2-1 آشنایی با مصاحبه‌شوندگان ………………………………………………………………….48
4-1-3 نحوه پرسش سؤالات از مصاحبه‌شوندگان ……………………………………………………………….49
4-1-4 گزیده‌ای از صحبت‌های شرکت کنندگان در مصاحبه …………………………………………….50
4-1-4-1 مرتضی گوهری‌پور ………………………………………………………………………………..50
4-1-4-2  محمد مسلمی ……………………………………………………………………………………..51
4-1-4-3  مهدی نیک روش ………………………………………………………………………………..52
4-1-4-4 پروین شمشکی …………………………………………………………………………………….53
4-1-4-5 الهه بهبودی ………………………………………………………………………………………….55
4-1-4-6  علی زارعان …………………………………………………………………………………………..56
4-1-4-7  محمود سلامیان …………………………………………………………………………………..57
4-1-4-8 علیرضا رحیمی ……………………………………………………………………………………..58
4-1-4-9  رضا حبیبی ………………………………………………………………………………………….58
4-1-4-10  گیتی‌فر شفایی ………………………………………………………………………………….60
4-1-4-11  رودابه حمزه‌ای ………………………………………………………………………………….60
4-1-4-12 مجید قناد …………………………………………………………………………………………..62
4-1-4-13 مهناز آذین ………………………………………………………………………………………….63
4-1-4-14 اسدالله اعلایی ……………………………………………………………………………………..64
4-1-4-15 رحمان حاصلی ……………………………………………………………………………………65
4-1-4-16 پرویز امیری ………………………………………………………………………………………..66
4-1-4-17 محمد میرکیانی …………………………………………………………………………………66
4-1-4-18 احسان نیلی ………………………………………………………………………………………..68
4-1-4-19 نگین حسینی …………………………………………………………………………………… 68
4-1-5 بررسی سؤالات و کدگذاری ………………………………………………………………………………………69
4-1-5-1 کدگذاری مرحله اول …………………………………………………………………………….70
4-1-5-2 کدگذاری مرحله دوم …………………………………………………………………………129
4-1-5-2-1 سؤال اول : برنامه موفق ………………………………………………….129
4-1-5-2-2 سؤال دوم : ضوابط انتقال مفاهیم اخلاقی ……………………..132
4-1-5-2-3 سؤال سوم : دسته‌بندی مفاهیم اخلاقی ………………………..134
4-1-5-2-4 سؤال چهارم : قرابت قالب‌ها برای ………………………………….137
4-1-5-2-5 سؤال پنجم : تفاوت قالب‌ها ………………………………………… 138
4-1-5-2-5-1 پژوهش‌های انجام شده ………………………………142
4-1-5-2-5-1-1 پژوهش اول …………………………….142
4-1-5-2-5-1-2 پژوهش دوم …………………………….142
4-1-5-2-5-1-3 پژوهش سوم ……………………………143
4-1-5-2-5-1-4پژوهش چهارم ………………………….143
4-1-5-2-5-1-5 پژوهش پنجم ………………………….144
4-1-5-2-5-1-6 پژوهش ششم ………………………….144
4-1-5-2-5-1-7 پژوهش هفتم ………………………….145
4-1-5-2-5-1-8 پژوهش هشتم …………………………146
4-1-5-2-5-1-9 پژوهش نهم ……………………………..146
4-1-5-2-5-1-10  پژوهش دهم ………………………..147
4-1-5-2-5-1-11 پژوهش یازدهم …………………….147
4-1-5-2-5-1-12 پژوهش دوازدهم …………………..148
4-1-5-2-5-1-13 پژوهش سیزدهم …………………..148
4-1-5-2-5-1-14  پژوهش چهاردهم…………………149
4-1-5-2-5-1-15 پژوهش پانزدهم ……………………149
4-1-5-2-5-1-16 پژوهش شانزدهم …………………..150
4-1-5-2-5-1-17 پژوهش هفدهم …………………….150
4-1-5-2-5-1-18 پژوهش هجدهم ……………………151
4-1-5-2-5-1-19 پژوهش نونزدهم ……………………151
4-1-5-2-5-1-20 نتیجه پژوهش‌ها …………………..151
4-1-5-2-6 سؤال ششم :ژانرهای مود علاقه کودکان …………………….. 153
4-1-5-2-6-1  نتیجه …………………………………………………………154
4-1-5-2-6-1-1  همه مخاطبان ……………………….154
4-1-5-2-6-1-2 مخاطبین خردسال………………….155
4-1-5-2-6-1-3 مخاطبین کودک …………………….156
4-1-5-2-6-1-4 مخاطبین نوجوان ……………………156
4-1-5-2-7 سؤال هفتم :عناصر جذاب برنامه ………………………………… 156
4-1-5-2-8 سؤال هشتم : قالب‌های برنامه‌سازی در تجربه …………… 160
4-1-5-2-8-1   قالب عروسكی ………………………………………….160
4-1-5-2-8-2 قالب ترکیبی (جُنگ) …………………………………162
4-1-5-2-8-2-1 ترکیبی نمایشی ……………………..162
4-1-5-2-8-2-2 ترکیبی غیر نمایشی ………………165
4-1-5-2-8-3 قالب انیمیشن ……………………………………………..168
4-1-5-2-8-4  قالب مسابقه ……………………………………………….169
4-1-5-2-8-5  قالب کلیپ و سرود ……………………………………172
4-1-5-2-8-6 قالب مستند ………………………………………………..173
8-8-2-5-1-7 سایر قالب‌ها ………………………………………………..173
4-1-5-2-8-8 نتیجه …………………………………………………………..173
4-1-5-2-9 سؤال نهم : سنجش صحت ادعای مطروحه…………………. 177
4-1-5-2-9-1  نتیجه : ……………………………………………………….181
4-1-5-2-10 سؤال دهم : جذابیت مفاهیم اخلاقی ……………………….. 182
4-1-5-2-10-1 نتیجه ………………………………………………………..186
4-1-5-2-11 سایر پاسخ‌ها : بُرد رسانه …………………………………………… 186
4-2مقایسه برنامه‌های کودک کانال sat7pars و کانال قرآن سیما ……………………………………………. 187
4-2-1 چرا این دو کانال ……………………………………………………………………………………………………187
4-2-2 درباره کانال sat7pars ………………………………………………………………………………………..188
4-2-2-1 معرفی برنامه‌های کودک کانال sat7pars بر اساس قالب…………….190
4-2-3 درباره کانال قرآن سیما …………………………………………………………………………………………191
4-2-3-1 معرفی برنامه‌های کودک کانال قرآن سیما بر اساس قالب ……………..192
4-2-4 دلیل انتخاب برنامه‌های نقد شده از دو کانال ……………………………………………………….192
4-2-5 نحوه امتیاز دهی به برنامه‌های منتخب …………………………………………………………………193
4-2-5-1 تناسب قالب با ایده …………………………………………………………………………….193
4-2-5-2  انتخاب ژانر مناسب …………………………………………………………………………..193
4-2-5-3 رعایت اصول برنامه‌سازی …………………………………………………………………..194
4-2-5-4 رعایت ویژگی‌های مخاطب ………………………………………………………………..196
4-2-5-5  نحوه انتقال مفاهیم …………………………………………………………………………..196
4-2-5-6 اعتقاد برنامه‌ساز …………………………………………………………………………………197
4-2-6 نقد برنامه‌های منتخب دو کانال ……………………………………………………………………………198
4-2-6-1 برنامه خاله اورانوس …………………………………………………………………………..198
4-2-6-2 برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………………204
4-2-6-3 برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………………208
4-2-6-4 برنامه سریال نمایشی هرا و نبات ……………………………………………………….214
4-2-6-5 برنامه جوانه ………………………………………………………………………………………..218
4-2-6-6 برنامه هدهد و خاله هدی …………………………………………………………………..221
4-2-6-7 برنامه بیشه سبز ………………………………………………………………………………….226
4-2-6-8 برنامه راه من؛راه تو …………………………………………………………………………….234
فصل پنجم: نتیجه­گیری
5-1 خلاصه‌ای از نتایج پژوهش‌ها …………………………………………………………………………………………………. 240
5-1-1 قالب‌های موفق برنامه‌سازی …………………………………………………………………………………..240
5-1-2 موفقیت برنامه ……………………………………………………………………………………………………….240
5-1-3  توجه به ظرفیت و بُرد رسانه ……………………………………………………………………………….241
5-1-4 نوآوری و خلاقیت …………………………………………………………………………………………………241
5-1-5 پدیده مناسبتی زندگی کردن ………………………………………………………………………………242
5-1-6 عناصر برنامه‌ای ……………………………………………………………………………………………………..242
5-2 خلاصه‌ای از بررسی برنامه‌های کودک دو کانال sat7pars و کانال قرآن سیما ……………….. 242
5-3 پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………….. 243
5-3-1 موزه ………………………………………………………………………………………………………………………243
5-3-2 ساخت شهرک سینمایی و تلویزیونی …………………………………………………………………..244
5-3-3  تاسیس رشته دکترای تهیه‌کنندگی گرایش کودک و نوجوان …………………………..244
فهرست منابع و مآخذ:‌ ………………………………………………………………………………………………………………………246
ضمائم : متن مصاحبه با شرکت کنندگان در مصاحبه …………………………………………………………………….249
 
فهرست جداول:
جدول 1-1 : قالب‌های برنامه‌ای…………………………………………………………………………………………………………..10
جدول 2-1 : محبوب‌ترین برنامه‌های مورد علاقه کودکان………………………………………………………………….19
جدول 3-1 : نمونه یادداشت عرصه و کدگذاری آن……………………………………………………………………………35
جدول 4-1 : کدگذاری مرحله اول ……………………………………………………………………………………………………..70
جدول 4-2 : کدگذاری مرحله دوم سؤال اول …………………………………………………………………………………..129
جدول 4-3 : کدگذاری مرحله دوم سؤال دوم ………………………………………………………………………………….132
جدول 4-4 : کدگذاری مرحله دوم سؤال سوم …………………………………………………………………………………134 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

جدول 4-5 : کدگذاری مرحله دوم سؤال چهارم ……………………………………………………………………………..138
جدول 4-6 : کدگذاری مرحله دوم سؤال پنجم ……………………………………………………………………………….139
جدول 4-7 : تفکیک قالب‌ها براساس سن ……………………………………………………………………………………….141
جدول 4-8 : تفکیک قالب‌ها براساس جنسیت ………………………………………………………………………………..141
جدول 4-9 : میزان علاقه کودکان به قالب‌های برنامه کودک ………………………………………………………..142
جدول 4-10 : ژانرهای مورد علاقه کودکان ……………………………………………………………………………………153
جدول 4-11 : عناصر جذاب برنامه …………………………………………………………………………………………………156
جدول 4-12 : سنجش صحت ادعای مطروحه ……………………………………………………………………………….178
جدول 4-13 : امتیاز ژانرها براساس مخاطب ………………………………………………………………………………….194
جدول 4-14 : امتیاز آیتم‌های برنامه‌سازی در یک برنامه جُنگ نمایشی ………………………………………195
جدول 4-15 : امتیاز آیتم‌های رعایت ویژگی مخاطب ……………………………………………………………………196
جدول 4-16 : نحوه انتقال مفاهیم ………………………………………………………………………………………………….197
جدول 4-17 : جدول نهایی امتیاز دهی برنامه‌ها ……………………………………………………………………………198
جدول 4-18 : ارزیابی برنامه قصه‌های خاله اورانوس ……………………………………………………………………..201
جدول 4-19 : حاصل امتیازات برنامه قصه‌های خاله اورانوس ……………………………………………………….202
جدول 4-20 : ارزیابی برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………………………206
جدول 4-21 : حاصل امتیازات برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………..208
جدول 4-22 : ارزیابی برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………………………212
جدول 4-23 : حاصل امتیازات برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………..214
جدول 4-24 : ارزیابی سریال نمایشی زهرا و نبات ………………………………………………………………………..215
جدول 4-25 : حاصل امتیازات سریال نمایشی زهرا و نبات ………………………………………………………….217
جدول 4-26 : ارزیابی برنامه جوانه …………………………………………………………………………………………………219
جدول 4-27 : حاصل امتیازات برنامه جوانه …………………………………………………………………………………..221
جدول 4-28 : ارزیابی برنامه هدهد و خاله هدی ……………………………………………………………………………..224
جدول 4-29 : حاصل امتیازات برنامه هدهد و خاله هدی ……………………………………………………………….226
جدول 4-30 : ارزیابی برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………232
جدول 4-31 : حاصل امتیازات برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………..234
جدول 4-32 : ارزیابی برنامه راه من؛ راه تو ……………………………………………………………………………………..236
جدول 4-33 : حاصل امتیازات برنامه راه من؛ راه تو ……………………………………………………………………….238
 فهرست نمودارها:
نمودار 3-1 : نمودار تجزیه و تحلیل گراندد تئوری ایوز……………………………………………………………………….37
نمودار 4-1 : موفقیت برنامه ………………………………………………………………………………………………………………132
نمودار 5-1 : فراوانی کانال‌های کودک در کشورهای مختلف دنیا …………………………………………………..245
 
فهرست اشکال:
شکل 3-1 : شکل فرآیند تحقیق داده بنیاد ……………………………………………………………………………………….32
شکل 4-1 : مراحل رسیدن به قالب ……………………………………………………………………………………………………63
شکل 4-2 : مراحل ساخت صحیح یک کلیپ …………………………………………………………………………………….65
شکل 4-3 : عناصر تولید برنامه …………………………………………………………………………………………………………..67
شکل 4-4 : نسبت بین قالب و محتوا ………………………………………………………………………………………………182
 فهرست تصاویر :
تصویر 4-1 : مسابقه مختلط خاله اورانوس ……………………………………………………………………………………….199
تصویر 4-2 : در آغوش کشیدن کودکان …………………………………………………………………………………………..199
تصویر 4-3 : رقص و آواز در برنامه خاله اورانوس …………………………………………………………………………….200
تصویر 4-4 : رنگی …………………………………………………………………………………………………………………………….203
تصویر 4-5 : ریحانه …………………………………………………………………………………………………………………………..203
تصویر 4-6 : لبخند مجری ……………………………………………………………………………………………………………….204
تصویر 4-7 : دکور و لباس در برنامه صبح بخیر کوچولو …………………………………………………………………204
تصویر 4-8 : تیتراژ ابتدایی برنامه صبح بخیر کوچولو  ……………………………………………………………………205
تصویر 4-9 : همه فن حریف و پرستو  …………………………………………………………………………………………….208
تصویر 4-10 : دکور برنامه باغچه گردونه ………………………………………………………………………………………….208
تصویر 4-11 : آواز و رقص ملایم برنامه باغچه گردونه …………………………………………………………………….209
تصویر 4-12 : فرق بین دکور سال 91 با سال 93 با تغییر کارگردان و تهیه‌کننده برنامه……………..210
تصویر 4-13 : قورقوری …………………………………………………………………………………………………………………….210
تصویر 4-14 : زهرا ……………………………………………………………………………………………………………………………214
تصویر 4-15 : قانقاری ………………………………………………………………………………………………………………………215
تصویر4-16 : نبات …………………………………………………………………………………………………………………………….215
تصویر4-17 : مادر زهرا …………………………………………………………………………………………………………………….215
تصویر4-18 : مادربزرگ زهرا ……………………………………………………………………………………………………………215
تصویر4-19 : کسرا ……………………………………………………………………………………………………………………………218
تصویر 4-20 : یسرا ……………………………………………………………………………………………………………………………218
تصویر 4-21 : دکور برنامه جوانه ………………………………………………………………………………………………………218
تصویر4-22 : خاله هدی ……………………………………………………………………………………………………………………222
تصویر 4-23 : هدهد خان …………………………………………………………………………………………………………………222
تصویر 4-24 : راوی برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………….227
تصویر 4-25 : بوبی، غوکی و خرسی ………………………………………………………………………………………………..227
تصویر 4-26 : سرسبز پیردانا ……………………………………………………………………………………………………………228
تصویر 4-27 : آرم صلیب سرخ در دکور برنامه بیشه سبز ………………………………………………………………228
تصویر 4-28 : تیتراژ برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………..231
تصویر 4-29 : تیتراژ ابتدایی برنامه راه من؛ راه تو …………………………………………………………………………..235
تصویر 4-30 : نمونه ای فضای حاکم در برنامه راه من؛ راه تو ………………………………………………………..235

 

فصل اول:

 

کلیات تحقیق

روایات سریال مادرانه

105

 

 

4-2.نمودار روایی داستان

 

109

 

 

4-3.مربع معنایی داستان

 

111

 

 

4-4.بررسی مولفه های سبک زندگی اخلاقی به کارگرفته شده در زندگی مادرانه

 

113

 

 

4-4-1. خانواده

 

113

 

 

4-4-2. محبت

 

114

 

 

4-4-3. حسن خلق(یا نبود اخلاق نیک)

 

118

 

 

4-4-4. آبرو

 

120

 

 

4-4-5. کسب حلال(دوری از مال حرام) 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

122

 

 

4-4-6. دوست و هم نشین

 

124

 

 

4-4-7. مسئولیت پذیری

 

124

 

 

فصل پنجم نتایج تحقیق

 

127

 

 

5-1.                     نتیجه گیری و جمع بندی

 

128

 

 

5-2.                     بررسی سوالات تحقیق و فرضیه

 

128

 

 

5-2-1.   سوال اصلی

 

128

 

 

5-2-2.   سوالات فرعی

 

129

 

 

5-3.فرضیه تحقیق

 

130

 

 

5-4.نتایج تحقیق

 

130

 

 

5-5.پیشنهاد ها و راهکارها

 

132

 

 

فهرست منابع و مآخذ

 

133

 

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

• بیان مسأله

 

• ضرورت و اهمیت انجام پژوهش

 

• سؤالات تحقیق

 

• کاربردهای انجام تحقیق و نام بهره وران از آن

 

• اهداف تحقیق

 

• فرضیه تحقیق

 

• کلید واژه ها و تعریف مفاهیم

1-1.طرح مسئله

 

در این زمانه که نفوذ و تأثیر چشم‌گیر رسانه‌ها در اذهان و اعمال مردم بر هیچ‌کس پوشیده نیست، هرگز نمی‌توان از محتویات رسانه‌ها و الگوهای ارائه شده در آن غافل بود، بخصوص وقتی مخاطب، نوجوان باشد. زیرا به نظر متخصصین، دوران اصلی شکل‌گیری هویت فرد در نوجوانی است و رسانه‌ها منبعی بسیار آسان و مهم در ارائة پاسخ‌ها و مصادیق هویتی به نوجوانان می‌باشند.
از میان آثار رسانه‌ایِ تأثیرگذار بر مخاطب نوجوان، فیلم‌های انیمیشن دارای جایگاه بسیار بالایی هستند و ذاتاً دارای خصوصیاتی می‌باشند که توانایی بیشتری در جلب توجه و بالتبع تغییر ارزش‌های مخاطبِ نوجوان را به آنها می‌دهد. حال با توجه به جایگاه الگوهای انیمیشن‌های رسانة دینی در شکل‌دهی به هویتِ مخاطبان نوجوان، هرگز شایسته نیست در تعریف خصوصیات یک الگوی دینی انیمیشن کوتاهی صورت گیرد، بلکه می‌بایست با مطالعة مباحث بسیاری در حیطه‌های مختلف و در نظر گرفتن نیازهای مخاطب الگوهایی را برای نوجوانان رسم کرد که به طور غیر کلامی آنها را ناخودآگاهانه دعوت به همانندسازی با آن الگو کند. در این روش دیگر لازم نخواهد بود مدام از مخاطب درخواست کنیم علاقه‌مند به شخصیت طراز رسانه شود، بلکه این خود نوجوان است که مدام از ما درخواست خلق دوباره اینچنین الگوها و قهرمانانی را خواهد داشت.
اینجاست که می‌شود برای دست یافتن به مؤلفه‌های یک الگوی دینی موفق از تجربیات هالیوود بهره برد. درست است که آنها اهدافی متعارض با اهداف مطلوب دینی در سر دارند، اما حداقل باید بپذیریم آنها توانسته‌اند مخاطبان خود را به خوبی بشناسند و آثاری خلق کنند که موجب جذب مخاطبانشان شود.
آنها با مطالعات فراوان بر مخاطبانشان، از نیازهای مخاطب آگاهی پیدا کرده‌، سپس در بسته‌هایی که ترکیبی است از آن نیازها و مصلحت‌هایی که در نظر داشته‌اند خوراک مخاطبان خود را آماده می‌سازند. در آن هنگام مخاطب با میل خویش رو به سوی بسته‌ای می‌آورد که نیازش را برطرف می‌سازد و در این میان نوش جان کردن محتویات آن بسته به طور ناخودآگاه تن به مصلحت‌های آن بسته نیز میدهد.
ما نیز می‌بایست نیاز مخاطبان را به خوبی شناخته و در بسته‌هایی رسانه‌ای به دقت، نیاز مخاطب را با مصلحت مد نظر خویش ترکیب کنیم. چه بسا بعد از کمی مهارت، بتوانیم برای مخاطبمان نیازسازی نیز بکنیم.
در نهایت قصد دارم با پژوهش موردیِ دو اثر مهم پویانمایی نوجوانان (از هالیوود) به سرنخ های چگونگی جذب مخاطبان نوجوان و همچنین به دستورالعمل‌های چگونگی ترکیب میان نیازها و مصلحت‌های مخاطب و رسانة مد نظر دسترسی پیدا کنم تا برای تعیین خصلت‌های الگوی دینی مورد نظر، از آنها کمک بگیرم.
امیدوارم این تحقیقات برای افرادی که در آینده علاقمندند در این حیطه تحقیق کنند مفید و راه‌گشا باشد. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

1-2. ضرورت و اهمیت تحقیق

 

از نظر روانشناسان، دوران نوجوانی دورانی است که در آن بحران هویت بر سازمان روانی فرد چیره می‌شود و فردِ تشنة هویت را به جستجو و ارزشیابی گوناگون و گاه متضاد هدایت می‌کند، تا در پایان این دورة بحرانی احساسی از هویت را برای او به ارمغان آورد. متأسفانه رسانه‌های بیگانه با علم به این واقعیت تمام تلاش خود را می‌کنند با معرفی مکرّر الگوهای مورد نظر خویش، نوجوانان را به سمت اهداف خود سوق داده، شخصیت آنها را مطابق آنچه منفعت‌شان ایجاب می‌کند، مستحکم سازند.
با توجه به لزوم تربیت صحیح دینی نوجوانان، لازم است رسانة دینی تمهیداتی جهت مقابله با این هجوم بیندیشد و با معرفی الگوهایی دینی به نوجوانان و بالا بردن سطح شناختی و اقناع احساساتشان، آنها را به روشنایی حقیقت نزدیک‌تر سازد.
نکتة ظریفی که این تحقیق تأکید بر آن دارد، اینستکه اغلب در تعریف مختصات الگوی دینی فیلم‌ها، ذهن‌ها به این سو گرایش دارد که تنها به ذکر مختصات یک انسان کامل از نظر دین بپردازند و به این ترتیب شرایط خاص فیلم در نظر گرفته نمی‌شود.
باید متوجه بود، الگوی فیلم همواره برای مخاطب خاصی تدارک دیده می‌شود و وظیفه‌اش در درجة اول تأثیرگذاری بر همان مخاطب است. پس برای آنکه مخاطب با این الگو احساس نزدیکی کند، می‌توان با برقراری شباهت هر چه بیشتری میان مخاطب و الگو، از جمله ایجاد نقص‌ها، نیازها و حتی بعضاً اشتباهاتی که زیاد توسط مخاطب روی می‌دهند، باعث انس گرفتن مخاطب به این الگو شد، در حالیکه هیچ‌گاه کارشناسان دینی در تعیین یک مصداق کامل دینی (خارج از فیلم)، قائل نبوده‌اند که این مصداق می‌تواند نقص یا اشتباهی داشته باشد.
با غفلت از این تفاوت، مشاهده می‌شود که الگوهای رسانة دینی به مانند الگوهای غرب قدرت علاقه‌مند ساختن مخاطب را به خود ندارند و کم‌کم این پنداره در ذهن بعضی هنرمندان در حال شکل‌گیری است که هیچ‌گاه نمی‌توان جذابیت الگوهای دینی را نسبت به الگوهای غربی برتری داد. نباید اجازه داد، محبوبیت یک الگوی فیلمِ دینی کمتر از الگوهای دیگر فیلم‌ها باشد و همیشه می‌بایست به خود یادآوری کنیم، اغلب نوجوانان، آگاه یا ناخودآگاه از الگویی تقلید خواهند کرد که برایشان جاذبة بیشتری داشته باشد. با این اوصاف، آیا لازم نیست حداقل با بهره‌گیری محتاطانه از تجربیات الگوهای موفق هالیوود، الگوهایی دینی را خلق کرد که توانایی جذب و علاقه‌مندسازی و اثرگذاری حداکثری دینی بر مخاطب خود را داشته باشند؛ مخصوصاً وقتی مخاطب نوجوان باشد، که هویت او در حال شکل‌گیری است و به آسانی هدف رسانه‌های بیگانه قرار می‌گیرد.

 

1-3. اهداف تحقیق

 

هدف اصلی:         تبیین چگونگی رسیدن به مؤلفه‌های الگوی دینی در فیلم انیمیشن نوجوان، با بررسی فیلم‌های انیمیشن هالیوود
اهداف فرعی:

 

1. تبیین چگونگی استحکام بخشیدن به هویت دینی نوجوانان، توسط الگوهای فیلم انیمیشن

 

1. تبیین چگونگی جذب مخاطب نوجوان به هویت مورد نظر، در فیلم‌های انیمیشن هالیوود

 

1-4. سوالات تحقیق

 

سوال اصلی: چگونه می‌توان با بررسی فیلم‌های انیمیشن هالیوود، به مؤلفه‌های الگوی دینی در فیلم انیمیشن نوجوان، دست یافت؟
سوالات فرعی:

 

1. از آنجا که هویت‌یابی وظیفة اصلی دوران نوجوانی است و الگوهای انیمیشن منبع مهمی در ارائة پاسخ‌های هویتی به نوجوانان می‌باشند، چگونه می‌توان هویت دینیِ نوجوانان را توسط الگوهای فیلم انیمیشن مستحکم ساخت؟

 

1. در آثار فیلم انیمیشن هالیوود، با الگوهایشان به چه روش‌هایی، مخاطب نوجوان را به هویت مورد نظر خود جذب می‌کنند و چگونه می‌توان از تجربیات الگوهای موفق هالیوود در یک الگوی دینی بهره گرفته تا اثر مطلوب دینی بر مخاطب نوجوان داشته و هویت دینی را به او انتقال داد؟