فصل اول: 1

 

کلیات تحقیق.. 1

 

یکم) بیان مسأله: 2

 

دوم) اهمیت و ضرورت تحقیق: 4

 

سوم) اهداف تحقیق: 6

 

1-3. هدف علمی: تئوریزه کردن پارادایم‌ها، سرمشق‌ها و گفتمان‌های غالب درباره قیام امام حسین (علیه‌السلام) در چارچوب نظریه‌های گفتمانی، اصلاحی و انقلابی.. 6

 

2-3. هدف کاربردی: بهره‌گیری بهینه تحلیل‌گران، خطبا، اهل منبر و جامعه مذهبی کشور در منابر و محافل رسمی و غیر رسمی از اصالت و درستی مسیر قیام امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا. 6

 

چهارم) تعریف مفاهیم و اصطلاحات: 7

 

پنجم) پیشینه تحقیق: 10

 

1. باقر اف، مبانی قرآنی قیام امام حسین علیه‌السلام، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه جامعه المصطفی 1385. 10

 

1. شیرکش، میثم، بررسی قیام امام حسین (علیه‌السلام) در فقه سیاسی شیعه، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه تهران 1377 11

 

1. جزایی شراهی، زهرا، یاران امام حسین (علیه‌السلام)، حوزه علمیه خراسان واحد مدرسه علمیه نرجس(س) مشهد 1391 12

 

1. تولایی فرشچی، محمدرضا، بررسی زمینه‌های قیام امام حسین (علیه‌السلام) و تاثیر آن در فرهنگ و تمدن اسلامی، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه تهران 1384. 12

 

1. شیرانصاری، علی، ابعاد تربیتی واقعه عاشورا، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه مرکز جهانی علوم اسلامی 1384 13

ششم) سؤال اصلی تحقیق: 14

 

هفتم) فرضیه تحقیق: 14

 

هشتم) روش تحقیق: 14

 

نهم) متغیرهای تحقیق: 14

 

دهم) ابزار گردآوری تحقیق: 14

 

یازدهم) موانع و مشکلات تحقیق: 15

 

دوازدهم) سازماندهی تحقیق: 15

 

فصل دوم: 17

 

مبانی نظری تحقیق.. 17

 

1ـ۲. تطور نظریه گفتمان از زبان تا اجتماع. 18

 

2ـ۲. نظریه گفتمان لاکلائو و موفه. 26 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

۳ـ۲. مفاهیم و اصلاحات… 27

 

فصل سوم: 46

 

ابعاد تاریخی ـ تحلیلی  قیام عاشورا 46

 

الف. وجه تاریخی قیام: 47

 

1ـ۳. امام حسین(ع) از ولادت تا قیام. 47

 

2ـ۳. قیام عاشورا 53

 

۱ـ۲ـ۳. مرگ معاویه و آغاز خلافت یزید. 53

 

2ـ۲ـ۳. آغاز حرکت امام حسین (ع) به سوی کربلا.. 58

 

3ـ۲ـ۳. رویارویی با سپاهیان یزید. 63

 

۴ـ۲ـ۳. تاسوعا و عاشورا 68

 

ب) وجه تحلیلی: 84

 

فصل چهارم : 93

 

گفتمان‌های غالب درباره قیام امام حسین (علیه‌السلام) 93

 

1ـ۴. گفتمان اسطوره‌ای ـ ماورایی.. 94

 

2ـ۴. گفتمان اجتماعی ـ تاریخی.. 98

3ـ۴. گفتمان سیاسی – انقلابی.. 100

 

4ـ4. گفتمان حماسی شهادت طلبانه. 105

 

5ـ۴. گفتمان فقهی ـ کلامی.. 107

 

6ـ۴. گفتمان عرفانی.. 112

 

7ـ۴.گفتمان اصلاحی.. 117

 

۷ـ۴ـ۱. اصل اول، نفی سلطه‌ی جابرانه و نامشروع: 118

 

۷ـ۴ـ۲. اصل دوم، ضرورت حکومت صالحان: 121

 

۷ـ۴ـ۳. اصل سوم، حساسیت مذهبی و سیاسی: 122

 

۷ـ۴ـ۴. اصل چهارم، ضرورت اصلاحات: 125

 

۷ـ۴ـ۵. اصل پنجم، ضرورت عزت نفس: 125

 

۷ـ۴ـ۶. اصل ششم، ضرورت آزادگی: 128

 

۷ـ۴ـ۷. اصل هفتم، ضرورت پرورش دینی: 129

 

نتیجه‌گیری.. 132

 

منابع و مآخذ. 141

 

) بیان مسأله:

 

در خصوص علل و انگیزه‌ی قیام امام حسین (علیه‌السلام) به فراخور فهم موضوع و نیز چارچوب تحلیل‌های صورت گرفته اعم، از مکان، زمان، طرفین درگیر،  شخصیت امام حسین (علیه‌السلام) و شرایط تاریخی، سیاسی  و اجتماعی آن دوران؛ دیدگاه‌ها، تلقیات و گفتمان‌های مختلفی وجود دارد.

 

بر این اساس؛ برخی انگیزه قیام امام حسین (علیه‌السلام) را امری کاملاً «ماورایی» پنداشته‌ و معتقدند:  این حادثه از قبل توسط خداوند تبارک و تعالی در عالم معنا رقم خورده و رمز و رازهای ناگشودنی در آن نهفته است که به صورت محسوس و عینی قابل فهم نیست. از این جهت شهادت امام حسین (علیه‌السلام) و یارانش در روز عاشورا از اسرار، مقدرات و تعینات الهی است.

 

برخی دیگر قیام امام حسین (علیه‌السلام) را امری «عرفانی»، ذکر کرده‌، و معتقدند این حادثه کاملاً معنوی و درونی و تجلی سیر و سلوک انسان دور مانده از اصل خویش است که وصل می‌طلبد و برای رسیدن به معبود لحظه شماری می‌کند. لذا امام حسین (علیه‌السلام)، سر مست از باده عشق الهی بود و مرگ از نگاهش طریق الی‌الله و محبوب‌ترین هدیه الهی تعبیر می‌شود.

 

برخی دیگر انگیزه‌ی قیام امام حسین (علیه‌السلام) را به «مسائل تاریخی-اجتماعی» نسبت داده‌ و برآنند که بروز پاره­ای رخدادهای در صدر اسلام که در آن بنی‌امیه در مقابل پیامبر اسلام (ص) و اصحاب و یاران ایشان قرار گرفتند و به کفر و مقابله خود با اسلام اصرار ورزیدند، منشاء کینه‌توزی‌‌ها علیه خاندان رسالت و امامت شد، به گونه‌ایکه پس از شهادت امام علی(علیه‌السلام) و سیطره بنی‌امیه بر مقدرات مسلمین، انتقام از فرزندان پیامبر در دستور کار آنان قرار گرفت. از این منظر، شهادت امام حسین (علیه السلام) نتیجه خشم و کینه‌‌ورزی امویان بود.

 

برخی دیگر بر این باورند که در شرایط زمانی خاصِ حضور امام حسین(علیه‌السلام)، جامعه نیازمند حماسه‌ای خونین و شهادتی هدفمند بود؛ تا حیات اسلام تامین شود. در این نگرش قیام امام حسین (علیه‌السلام)، یکپارچه «حماسی» مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد؛ و شهادت امام یک حرکت تاریخی-حماسی اصالت‌دار محسوب می­شود؛ که تضمین کننده عزت اسلام و مسلمین است.

 

در نهایت برخی دیگر معتقدند حرکت امام حسین (علیه السلام) ابعاد «فقهی- کلامی» داشته، که بر مبنای آن قیام امام وجهه شرعی و دینی پیدا کرده است. به این معنا امام حسین (علیه‌السلام) در آن زمان براساس تکلیف شرعی و الهی، متناسب با شرایط تاریخی عمل کرده است. از این جهت انگیزه قیام امام منطبق با آموزه‌های شرعی، فقهی و کلامی است و امام به وظیفه دینی خود پای بندی نشان داده‌است.

 

این پژوهش، بر آن است که با شرح و بسط گفتمان­ها و رویکردهای غالب در مورد حادثه عاشورا و تاکید بر نقاط مشترک آن‌ها، این واقعه بی‌بدیل تاریخی را مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار دهد.