اخیراً استفاده از محرک های ایمنی در ماهی های پرورشی جهت افزایش فعالیت مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی و ایجاد مقاومت در مقابل بیماری ها رایج شده است و این محرک های ایمنی جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک ها معرفی شده اند. استفاده از آنتی بیوتیک ها از جهات مختلف تهدیدی برای انسان و محیط زیست می‌باشد. افزایش تعداد باکتری های مقاوم نسبت به آنتی بیوتیک ها، تخریب و تهدید محیط زیست بویژه در مواقعی که آنتی بیوتیک به آبهای سطحی راه یابد و عوارض جانبی این داروها بر بدن ماهی از جدی ترین تهدیدات استفاده از آنتی بیوتیک ها می‌باشند(Jian & Wu, 2003; Karatas et al., 2003; Citarasu et al., 2006; Kunttu et al., 2009).

ماهی ها از نظر تكاملی نسبت به حیوانات خونگرم، ابتدایی تر بوده و تكامل كمتری دارند، سیستم ایمنی آنها نیز ابتدایی بوده و ایمنی ذاتی یا غیر اختصاصی نسبت به ایمنی اختصاصی نقش بیشتری در محافظت ماهی به عهده دارد. از اینرو برخلاف حیوانات خونگرم در ماهی ها واكسیناسیون كه نوعی تحریك ایمنی اختصاصی است جایگاه چندانی ندارد، ولی استفاده از محرک های ایمنی که تحریک ایمنی غیر اختصاصی را باعث می‌شوند، مورد توجه بیشتری واقع گردیده اند(1996 ,.Iwama et al).

در چند دهه اخیر استفاده از گیاهان دارویی با توجه به مزیت های متعدد، ازجمله آثار جانبی کمتر بر موجود زنده و محیط زیست، عدم ایجاد مقاومت دارویی، ارزان بودن، پایدار و در دسترس بودن توجهات زیادی را در سطح جهان بویژه کشورهای پیشرفته به خود جلب

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 نموده است( رجحان، 1387). از این رو در بین محرک های ایمنی متعدد، محرکهای ایمنی با منشاء گیاهی ارجحیت دارند. همچنین استفاده از گیاهان در درمان بیماریها به ویژه بیماریهای عفونی در سالهای اخیر روند رو به افزونی پیدا کرده است. لذا با توجه به عوارض جانبی كمتر نسبت به داروهای شیمیایی، گیاهان و ترکیبات آنها شامل اسانسها و عصاره های گیاهی دارای توان بالقوه جهت جایگزینی با داروهای شیمیایی می‌باشند(Cowan, 1999; Srinivasan et al., 2001; Immanuel et al., 2004).

در بین محرک های ایمنی مختلف، محرک های ایمنی با منشاء گیاهی کاربرد بیشتری دارند. از طرفی در ماهی بعلت عدم تکامل ایمنی اختصاصی و پاسخ پادتنی ضعیف، استفاده از واکسن های تجارتی علاوه بر گرانقیمت بودن در مقایسه با حیوانات خونگرم کارایی کمتری دارند((Srinivasan et al., 2001. اثبات شده است استفاده از محرک های ایمنی قدرت مقابله ماهی در برابر استرس های محیطی مانند دما، حمل ونقل، کمبود اکسیژن و استرس های تغذیه ای را افزایش می‌دهد (Sakai, 1999; Sahoo & Mukherjee, 2002).

مطالعات مختلفی روی تركیب شیمیایی اسانس حاصل از گیاهان لعل كوهستان Oliviera decumbens و مرزه خوزستان Satureja khuzestanica انجام گرفته است كه خاصیت ضد میكروبی آنرا نشان می‌دهد

(; Sajadi & Hosseini., 2002; Amin et al., 2005 نجف پور نوایی و میرزا، 1381).