تاثیر دماهای متفاوت نگهداری برروی ترکیبات موثر در رایحه پنیر UF ایرانی |
اهمیت قابلیت نگهداری طولانی پنیرها با ایجاد صنعت پیشرفته شیر كاهش یافت، زیرا فرآیندهایی چون خشك و استریل نمودن شیر در مقایسه با تولید پنیر از نظر افزایش زمان ماندگاری بسیار موثرترند؛ اما در كنار آن، خصوصیات ارگانولپتیك اهمیت بیشتری یافته و در حقیقت ، این ویژگیهاست كه سبب افزایش تقاضای مصرف كنندگان امروزی است.
درك حسی یك فرآیند پیچیده است كه به وسیله فاكتورهای زیادی مثل تركیبات طعمی، بافت و ظاهر تحت تاثیر واقع می شود. خواص ارگانولپتیكی ویژهای از نظر بافت و آروما در پنیر در دوره رسیدگی به وجود می آیند كه با خواص ذاتی شیر كاملاً متفاوت است. در این دوره كه شاید هفتهها، ماهها، یا حتی سالها به طول می انجامد میكروارگانیسمها نقش مهمی را در ایجاد و گسترش خصوصیات مذكور ایفا می كنند.
توسعه طعم در محصولات تخمیری لبنی به ویژه پنیرها، از یكسری فرآیندهای بیوشیمیایی نتیجه میشود. در مورد رسیدن پنیر، تشكیل طعم فرآیند نسبتاً آرامی است كه شامل تبدیلات فیزیكی و شیمیایی تركیبات پنیر است كه كشتهای استارتری آنزیمهای لازم برای این تبدیلات را تامین می كنند. 3 راه اصلی كه می تواند توضیح داده شود: تبدیلات لاكتوز، چربی و كازئینها است. كشتهای استارتری كه در این تخمیرها استفاده می شوند، منبع عمده آنزیمهایی هستند كه این راهها را ایجاد میكنند.
صنایع جدید پنیر سازی به دنبال تولید پنیرهایی با قابلیت ماندگاری بالا نیست، بلكه خواهان محصولی است كه ضمن دارا بودن خواص ارگانولپتیكی مطلوب، در سریعترین زمان ممكن به فروش برسد. در نتیجه بررسی هرچه بیشتر منابع ایجاد كننده خواص ارگانولپتیكی و مسیرهای تولید بافت و طعم مطلوب و نامطلوب جهت ایجاد محصول مناسب الزامی است (Attaie et Al., 2005).
2-1- طرح موضوع
3-1- بیان مسئله
شیر و فرآوردههای آن از منابع غنی تأمین پروتئین، کالری، املاح و بعضی از ویتامینهای مورد نیاز بدن میباشند. پنیر یکی از فرآوردههای شیر و با ارزش ترین منابع غذایی حاوی مقادیر قابل توجهی پروتئین و کلسیم بوده و دارای کلیه اسیدهای آمینه ضروری است (مرتضوی، 1381).
اهمیت قابلیت نگهداری طولانی پنیرها با ایجاد صنعت پیشرفته شیر كاهش یافت، زیرا فرآیندهایی چون خشك و استریل نمودن شیر در مقایسه با تولید پنیر از نظر افزایش زمان ماندگاری بسیار موثرترند، اما در كنار آن، خصوصیات ارگانولپتیك اهمیت بیشتری یافته و در حقیقت، این ویژگیهاست كه سبب افزایش تقاضای مصرف كنندگان امروزی است (کریمی، 1374؛ مرتضوی، 1381). این ویژگیها به گونهای بوده است که کاهش خصوصیات ارگانولپتیکی سبب کاهش روند میزان مصرف پنیر در طی سالهای اخیر شده است.
درك حسی یك فرآیند پیچیده است كه به وسیله فاكتورهای زیادی مثل تركیبات طعمی، بافت و ظاهر تحت تأثیر واقع می شود. خواص ارگانولپتیكی ویژهای از نظر بافت و آروما در پنیر در دوره رسیدگی به وجود میآیند كه با خواص ذاتی شیر كاملاً متفاوت است. در این دوره كه شاید هفتهها، ماهها، یا حتی سالها به طول انجامد دماها نقش مهمی را در ایجاد و گسترش خصوصیات مذكور ایفا میكنند (مرتضوی،
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
1381).
الف- عوامل موثر بر عطر و طعم پنیر:
توسعه طعم در محصولات تخمیری لبنی به ویژه پنیرها، از یكسری فرآیندهای بیوشیمیایی نتیجه میشود. در مورد رسیدن پنیر، تشكیل طعم فرآیند نسبتاً آرامی است كه شامل تبدیلهای فیزیكی و شیمیایی تركیبات پنیر است كه كشتهای استارتری آنزیمهای لازم برای این تبدیلهای را تأمین میكنند. 3 راه اصلی كه میتواند توضیح داده شود: تبدیلهای لاكتوز، چربی و كازئینها است. كشتهای استارتری كه در این تخمیرها استفاده میشوند، منبع عمده آنزیمهایی هستند كه این راهها را ایجاد می كنند(Jose Delgad et al ., 2011).
1- گلیکولیز
با وجود این که در حدود 98درصد لاکتوز از طریق آب پنیر خارج میشود، متابولیسم لاکتوز در لخته پنیر برای تولید محصولی با کیفیت خوب ضروری میباشد. تبدیل لاکتوز به اسید لاکتیک عمدتاً به واسطه فعالیت باکتریهای لاکتیکی انجام میپذیرد. این عمل از شروع پنیر سازی آغاز شده و تا تخمیر کامل لاکتوز امتداد مییابد. کاهش pH لخته عمدتاً به علت انجام این واکنش میباشد، این امر باعث جلوگیری از فعالیت میکروبهای نامطلوب عامل گندیدن پنیر میشود. گلیکولیز در تولید عطر در پنیر دارای نقش مهمی است زیرا اسید لاکتیک تنها محصول تخمیر لاکتوز نبوده و همراه با آن محصولات فرعی دیگری مانند اسید استیک، استوئین و دی استیل نیز تولید میشود. این ترکیبات مهم ترین مسئولان رایحه پنیر و بعضی محصولات شیری دیگر میباشند(Sousa et al ., 2001).
2- لیپولیز
مهمترین عامل ایجاد آروما در پنیر را عمل لیپولیز میدانند. به دلیل این که آنزیم لیپاز طبیعی موجود در شیر در فرآیند پاستوریزاسیون غیرفعال میشود. بنابراین، عامل اصلی لیپولیز در شیر آنزیمهای میکروبی هستند و دما نقش مهمی در فعایت آنها ایفا میکند. لیپولیز باعث افزایش اسید چرب آزاد میگردد. در اثر تجزیه چربی در پنیر، هیدرولیز روی میدهد که نتیجه آن تولید گلیسرول و اسید چرب آزاد خواهد بود. بیشتر اسیدهای چرب آزاد (مخصوصاً اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه ) دارای مزه و بوی نسبتاً قوی میباشند. بنابراین حتی مقدار کمی از این اسیدها نیز تأثیر زیادی برروی مزه خواهند داشت. برخی از این اسیدها آمادگی تجزیه شدن بیشتری دارند، حاصل این تجزیه ترکیباتی مانند: متیل کتونها، لاکتونها و آلدئیدهاست. اغلب این ترکیبات دارای مزه و بوی ویژه و متفاوت هستند(Sousa et al ., 2001).
3- پروتئولیز
پروتئولیز از طریق تولید پپتیدها و اسیدهای آمینه آزاد و ترکیبات معطر در ایجاد طعم شرکت میکنند. پپتیدهای بلند زنجیر نمیتوانند به طور مستقیم در ایجاد طعم شرکت کنند اما در ایجاد بافت پنیر موثر هستند. اگرچه پپتیدهای بلند زنجیر میتوانند توسط پروتئیناز هیدرولیز شوند و به پپتیدهای کوتاه تر که در ایجاد طعم خوب موثرند تبدیل شوند فرآوردههای حاصل از پروتئولیز عبارتند از : پروتئوزها، پپتونها، پلی پپتیدها و اسیدهای آمینه آزاد(Sousa et al., 2001).
4- دما
با بالا رفتن دما تاثیر آن بر ویژگیهای حسی پنیر حاصله محسوستر میگردد زیرا دما به طور غیر مستقیم فعالیت آنزیمها و میکروارگانیسمها را تحت تاثیر قرار داده و بر شدت فعالیت آنها میافزاید. مرحله رسانیدن طولانی و نسبتا کند میباشد و از نظر صرف زمان، فرایند پر هزینهای به شمار میآید و منجر به گرانی پنیر تولیدی میشود.
افزایش دمای نگهداری سادهترین و موثرترین روش برای سرعت بخشیدن به دوره رسیدن پنیر میباشد، و محصولات پروتئولیز، گلیکولیز و لیپولیز زودتر به سطح مورد نظر میرسند و بافت و طعم پنیر زودتر مشخص میگردد. این روش به وسیله ایجاد شرایط بهینه برای فعالیت آنزیمها، رسیدن پنیر را شدت میبخشد(Jose Delgado et al., 2011).
بطور کلی رسانیدن پنیر به معنی ایجاد تغییرات فیزیكی، شیمیایی، بیوشیمیایی و میكروبیولوژیكی در دلمه میباشد كه باعث بهبود طعم و بافت آن میگردد. از لحاظ علمی پنیرهای رسیده فراوردههایی هستند كه بر حسب مورد در دماهای بالا یا در دمای پایین در مدتی طولانی قرار داده شوند تا باكتریها و آنزیمها بتوانند دلمة تازه را به پنیری كه رایحهای مخصوص و ظاهری مشخص دارد، تبدیل كنند. دورة رسیدن از صفر برای پنیر تازه تا 2 سال برای پنیرهای رسیدة سخت متغیر است. تغییرات بیوشیمیایی پنیر در طول رسیدن به2 گروه رسانیدن اولیه (لیپولیز، پروتئولیز ، متابولیسم لاكتوز باقیمانده و لاكتات و سیترات) و رسانیدن ثانویه (متابولیسم اسیدهای چرب آزاد و اسیدهای آمینه آزاد) تقسیم میشود. اسیدهای چرب آزاد و اسیدهای آمینه آزاد تركیباتی بسیار مهم برای طعم پنیر هستند. غلظت این تركیبات دائماً در طی دوره رسانیدن پنیر افزایش مییابد (Mc Sweeny et al., 2004).
هرچند رایحه و بوی ویژه پنیر بطور مستقیم به حضور اسیدهای آمینه آزاد بستگی ندارد اما گفته میشود، این تركیبات احتمالاً در برگیرنده موادی هستند كه به آنها پیش ساز رایحه گفته می شود و آنها نیز به دما و زمان مناسب برای ایجاد این پیش سازها نیازمند میباشند(Kapasimalis et al., 1981). از طرفی شناخت جامع از پروفایلهای دمای نگهداری، در داخل پنیر دارای اهمیت فراوانی است، زیرا دما در داخل پنیر بر بسیاری از خصوصیات و ویژگیهای کیفی آن از جمله بار میکروبی، ارزش غذایی، بافت، aw، فعالیت آنزیمها و شدت گلیکولیز، لیپولیز و پروتئولیز و نهایتا” خواص ارگانولپتیکی محصول نهایی موثر میباشند(Nicola. et al., 2001).
ب- عوامل ایجاد کننده عطر و طعم پنیر:
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-05-15] [ 04:52:00 ب.ظ ]
|