:

فقر و گرسنگی همراه با ازدیاد روز افزون جمعیت در بیشتر كشورهای جهان و همچنین محدودیت زمین‌های قابل كشت برای تامین مواد غذایی مردم جهان، سرنوشت آینده بشر را به صورت وحشتناكی ترسیم می‌كند. این واقعیت تلخ كه آینده جهان را تهدید به نابودی می‌كند از مدتها پیش انسانها را برآن داشته است كه با افزایش تولید محصولات كشاورزی و بهره‌برداری هرچه بیشتر از حداكثر امكانات موجود، درصدد تأمین كمبود مواد غذایی از طریق انتخاب بهترین گیاهان زراعی و یافتن ارقام پر محصول برآیند. بنابراین چاره‌ای جز تلاش در جهت افزایش تولیدات كشاورزی در كشور نیست و از آنجایی كه سطح زیر كشت و زمین‌های زراعی موجود چندان قابل افزایش نمی‌باشد، باید برای تامین غذای مردم جهان تولید محصولات كشاورزی در واحد سطح افزایش یابد و تا آنجا که ممکن است از گیاهان پر سودتر با دوره رشد كوتاه‌تر استفاده شود (بهاروند، 1388).

گیاهان خانواده غلات از نظر تنوع و میزان تولید در تغذیه انسان بیشترین سهم را دارند. دانه‌های تولید شده از غلات، به خاطر ارزش غذایی زیادی که  در تغذیه انسان و دام دارند، نزدیک به 90 درصد کل تولید دانه را تشکیل می‌دهند (نور محمدی و همکاران، 1384). ذرت گیاهی یکساله از خانواده گندمیان است که در بین گیاهان زراعی درجات بالایی از اهلی شدن را سپری کرده است. اگرچه در مورد منشاء و تکامل اولیه ذرت اتفاق نظر ضعیفی وجود دارد، اما عموماً معتقد هستند که ذرت در حدود 7000 تا 10000 سال قبل در جنوب مکزیک اهلی شده است. ذرت گیاهی است  پر سود و با دوره رشد نسبتاً كوتاه كه میزان عملكرد دانه آن در واحد سطح نسبت به گیاهان مشابه به مراتب بیشتر بوده و می‌تواند قسمتی از نیاز غذایی جامعه بشری را جواب گو باشد (بهاروند، 1388). به دلیل استعداد زیاد، در تولید دانه، ذرت را پادشاه غلات نامیده‌اند (امام، 1383).

ذرت پس از گندم و برنج، مهمترین ماده غذائی دنیا را تشکیل می‌دهد و به دلیل ویژگی‌های بسیار زیاد خود مانند قدرت سازگاری با شرایط اقلیمی گوناگون، مقاومت مطلوب نسبت به خشکی و ورس، عملکرد زیاد در هکتار، توانایی قرار گرفتن در تناوب‌های مختلف با گیاهان، بسیار زود در تمام دنیا گسترش یافته است (نور محمدی و همکاران، 1384). ذرت از جمله گیاهانی است که عملکرد دانه آن در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از خاستگاه خویش، بیشتر می‌باشد . این موضوع بیانگر توسعه‌ی اقتصادی و استفاده‌ی بیشتر از نهاده‌ها در تولید این محصول در عرض‌های جغرافیایی بالاتر است، هرچند طول دوره روشنایی بیشتر و فصل رشد طولانی‌تر هم در این امر مؤثر بوده‌اند (امام، 1383). با توجه به سهم 65 تا 70 درصدی ذرت در ترکیب جیره غذایی طیور کشور و روند رو به رشد تولید مرغ و تخم مرغ و افزایش مصرف سرانه آن‌ها و گسترش روز افزون جمعیت کشور و افزایش تقاضا و همچنین نیاز بخش صنعت و فرآورده‌های غذایی به ذرت، موجب گردیده است تا در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به افزایش تولید ذرت در کشور صورت گیرد (بهاروند، 1388).

 با توجه به اینکه عمده زمین‌های زراعی کشور ایران در ردیف خاک‌های کم بازده قرار دارند، عملاً یکی از دلایل افت عملکرد، نبود شرایط

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 بهینه بستر بذر می‌باشد. این امر با مدیریت صحیح علمی تا حدود زیادی قابل جبران است. ازجمله مهمترین تیمارهای افزایش دهنده قدرت جوانه‌زنی بذور می‌توان به پرایمینگ[1](پیش تیمار) اشاره داشت. به استناد پژوهش‌های صورت گرفته این روش از کارائی بالایی به ویژه در شرایط نامساعد محیط و بستر بذر برخوردار است. پرایمینگ بذر روشی است كه به واسطه آن بذرها پیش از قرارگرفتن در بستر خود و مواجهه با شرایط اكولوژیكی محیط، به لحاظ فیزیولوژیكی و بیوشیمیایی آمادگی جوانه‌زنی را به دست می‌آورند. این امر می‌تواند سبب بروز واکنش‌های زیستی و فیزیولوژیكی متعددی در بذر پیش تیمار شده و گیاه حاصل از آن گردد به‏طوری‏كه این موارد را می‌توان در چگونگی جوانه‌زنی، استقرار اولیه گیاه، بهره‌برداری از نهاده‌های محیطی، زودرسی و افزایش عملکرد و كیفیت محصول مشاهده كرد. تسریع جوانه‌زنی در بذرهای پیش تیمار شده می‌تواند ناشی از افزایش فعالیت‌ آنزیم‌های تجزیه كننده مثل آلفا– ‏‏آمیلاز، افزایش سطح انرژی زیستی در قالب افزایش مقدار ATP، افزایش سنتز RNA و DNA، افزایش تعداد و در عین حال ارتقای عملكرد میتوكندری‌ها باشد (مسعودی و همکاران، 1387).

 تغذیه معدنی یکی دیگر از مهمترین عوامل تعیین کننده عملکرد نهایی گیاهان زراعی می‌باشد. پیشرفت‌های علمی در تغذیه گیاهی، انقلابی در تولید محصولات زراعی به وجود آورده است به طوری که 50 درصد عملکرد ذرت و سایر غلات بدون در نظر گرفتن بهبود در کیفیت و ارزش غذایی محصولات، به واسطه کاربرد کودهای تجاری شیمیایی است (فرامرزی و همکاران، 1384). مصرف کود تا هنگامی مقرون به صرفه است که میزان افزایش عملکرد، هزینه مصرف کود بیشتر را تأمین نماید. به عبارت بهتر استفاده از کود نیز مانند هر سرمایه‌گذاری دیگر بایستی بازده منطقی داشته باشد زیرا که قانون بازده نزولی در مورد کود نیز صادق است (شهسواری و صفاری، 1384).

 امروزه به دلایل مختلف، مصرف کودهای آلی کاهش یافته و نیاز غذایی گیاهان، بیشتر از طریق کودهای شیمیایی تأمین می‌شود. برای مثال در آمریکا 70 درصد نیتروژن مصرفی از طریق کودهای شیمیایی، 6 درصد از طریق کودهای دامی و 24 درصد از طریق پسماند‌های گیاهی تأمین می‌شود. استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی به خصوص کودهای نیتروژنی و عدم استفاده از کودهای آلی در طی سالیان اخیر، عامل کاهش چشمگیر میزان ماده آلی خاک‌های ایران بوده است (کاظمینی و همکاران، 1387). از سوی دیگر، کاربرد بیش از حد کودهای شیمیایی در کشاورزی باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی از جمله تخریب فیزیکی خاک و عدم توازن عناصر غذایی آن (کاظمینی و همکاران، 1387)، آلودگی آب‌های زیرزمینی و همچنین صرف هزینه زیاد (شهسواری و صفاری، 1384) شده است.

 در دهه‌های گذشته به دلیل کاربرد بی‌رویه کودهای شیمیایی، اثرات زیست محیطی متعددی از جمله انواع آلودگی‌های آبی و خاکی و مشکلاتی در ارتباط با سلامتی انسان و دیگر موجودات زنده به وجود آمده است. سیاست کشاورزی پایدار و توسعه پایدار کشاورزی، متخصصان را بر آن داشت که هر چه بیشتر از موجودات زنده خاک در جهت تأمین نیازهای غذایی گیاهان کمک بگیرند و بدین سان بود که تولید کودهای زیستی[2] آغاز شد. نخستین کود زیستی در اواخر قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت و از آن تاریخ به بعد سایر کودهای زیستی ساخته شدند (آستارائی و کوچکی، 1375) و تلاش بر آن است تا از توانایی موجودات زنده خاک و مواد آلی به منظور دستیابی به حداکثر تولید به همراه حفظ کیفیت خاک و رعایت بهداشت و ایمنی محیط زیست استفاده گردد (معلم و عشقی‌زاده، 1386).

اهداف تحقیق:

بررسی تأثیر کاربرد نیتروکسین همراه با پیش تیمار بذر جهت بالا بردن عملکرد ذرت.

بررسی تأثیر کاربرد نیتروکسین همراه با کود نیتروژنه جهت بالا بردن عملکرد ذرت.

بررسی تأثیر کاربرد نیتروکسین همراه با کود نیتروژنه جهت کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژنه.

بررسی تأثیر کاربرد کود نیتروژنه همراه با پیش تیمار بذر جهت بالا بردن عملکرد ذرت.

بررسی تأثیر کاربرد کود نیتروژنه همراه با پیش تیمار بذر و نیتروکسین جهت بالا بردن عملکرد ذرت.

فصل دوم: بررسی منابع

1-2- منشاء و تاریخچه ذرت

ذرت یكی از گیاهان با ارزش زراعی است كه تنوع ، سازگاری بالا و ارزش غذای فراوانش آن را در ردیف مهمترین گیاهان زراعی جهان قرار داده است (نورمحمدی و همكاران، 1384). منشاء اولیه ذرت، آمریكایی مركزی است. پیش از كشف قاره جدید ذرت اصلی‌ترین محصول زراعی جهت تأمین مواد غذایی در آمریكایی شمالی، مركزی و جنوبی بود. پژوهش‌های باستان شناسی در كشور مكزیك مشخص نموده است كه ذرت در حدود 4500 سال پیش از میلاد در آنجا كشف شده است. با وجود این، والدن(Valden) سه مبدأ اولیه برای ذرت ذكر می‌نماید كه این سه مبدأ منطبق با سه تمدن بزرگ در آمریكایی جنوبی  و مركزی بوده‌اند (پرو ،مكزیك وگواتمالا). پس از كشف قاره آمریكا توسط كریستف كلمب، در سال 1493 ذرت وارد اسپانیا گردید و ازآنجا به ایتالیا، پرتغال و سایر كشورهای اروپایی گسترش یافت. پرتغالی‌ها در اوایل قرن شانزدهم میلادی ذرت را وارد اندونزی، آفریقا، هندوستان و چین نمودند. در ایران اولین بار در سال 1352، سطحی معادل 4000 هكتار به وسیله اداره كل مهندسی زراعی به منظور تامین خوراك دام و طیور كشت گردید (نورمحمدی و همكاران، 1384). ذرت نسبت به سایر غلات از تنوع ژنتیکی بیشتری برخوردار است. امروزه در نتیجه کوشش پژوهشگران به‌نژادی برای اصلاح ارقام ذرت و تولید هیبریدهای جدید، این گیاه در اکثر نقاط جهان کشت می‌شود. در نیمکره غربی، ذرت از عرض جغرافیایی 58 درجه شمالی در کانادا تا 40-35 درجه عرض جغرافیایی جنوبی کشت می‌شود. همچنین در مناطقی پایین‌تر از سطح دریا تا ارتفاع 400 متری قابل کشت است (Tollenaar and Dwyer, 1999).