بررسی تأثیر آلودگی به انگل بر ترجیح گوسفند به مصرف علوفه دارویی |
گیاه دارویی جاشیر با نام Prangos ferulacea از جمله گیاهان دارویی است كه در طب سنتی در درمان بسیاری از بیماریها به كار برده شده و تحقیقات آزمایشگاهی متعددی خواص درمانی آن را اثبات كردهاند. (آلوبلن[2] و همكاران، 1995؛ باسر[3] و هكاران، 1996).
بررسیهای فیتو شیمیایی منجر به جداسازی و شناسایی انواعی از كومارینها، آلكالوئیدها، فلاونوئیدها و ترپینوئیدها در گونه های جنس پرانگوس شده است (آیرس[4] و همكاران، 1994). بررسی اسانس بخش هوایی و بذرهای گیاه جاشیر منجر به شناسایی 33 تركیب در روغن بخش هوایی این گیاه شده است (رضوی، 2012). امیری (1386) 31 تركیب از اندام هوایی و 18 ترکیب از اسانس بذر گیاه پرانگوس فرولاسیا[5] استخراج نمود كه بتاپینن و 3-كارن مهمترین تركیبات موجود در اسانس جاشیر بود.
با افزایش بی رویه جمعیت و نیاز روزافزون به مواد غذایی بخصوص مواد پروتئینی، بهرهبرداری هرچه بیشتر منابع با توجه دامی ضروری احساس میشود در راستای استفاده بیشتر و افزایش تولیدات دامی مبارزه با بیماریهای انگلی نقش بسزایی دارد و بیماریهای انگلی بخصوص بیماریهای کرمی یکی از عوامل مهم کاهش محصولات دامی (گوشت، شیر، پشم) می باشند. همچنین انگلها دام را مستعد ابتلا به بیماریهای عفونی و غیرعفونی میکنند. لذا اهمیت شناسایی بیماریهای انگلی و مبارزه با انگلها بر کسی پوشیده نیست.
فرضیه ها:
1- آلودگی به انگل بر ترجیح حیوان به مصرف جاشیر در مقابل یونجه تأثیری ندارد
2- آلودگی به انگل میتواند ترجیح حیوان به مصرف جاشیر در مقابل یونجه را تحت تاثیر قرار دهد.
3- تعداد تخم انگل در مدفوع حیوانات تحت تاثیر ترجیح مصرف حیوان به یونجه وجاشیر قرار نمیگیرد
4- تعداد تخم انگل در مدفوع حیوانات تحت تاثیر ترجیح مصرف حیوان به یونجه و جاشیر قرار میگیرد
5- جایگزینی سطوح مختلف یونجه و جاشیر فراسنجهای تولید گاز را تحت تآثیر قرار می دهد.
6- جایگزینی سطوح مختلف یونجه و جاشیر فراسنجهای تولید گاز را تحت تآثیر قرار نمی دهد.
اهداف اصلی:
1- بررسی تأثیر آلودگی به انگل بر ترجیح گوسفند به مصرف علوفه دارویی
2- بررسی تأثیر انتخاب علوفه دارویی توسط حیوان بر تعداد تخم انگل در مدفوع گوسفندان
نوآوری:
رفتار خوددرمانی در گوسفند عربی با دسترسی به علوفه دارویی جاشیر تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته است.
فصل دوم
بر پژوهشهای انجام شده
1-2 گیاهان دارویی
1-1-2 تاریخچه مصرف گیاهان دارویی
استفاده از گیاهان دارویی به دوران باستان باز میگردد به طوری که مصریان باستان 4500 سال بیش از میلاد مسیح از روغنهای معطری که از گیاهان به دست میآورند برای انجام مناسک مذهبی، آئینها و نیز مداوای بیماران استفاده میکردند. نوشتههایی بدست آمده است که نشان میدهد مصریان 40 قرن قبل از میلاد میدانستند که چگونه داروها را از گیاهان بدست آورند. در واقع مصریان از گیاهان دارویی برای مومیایی کردن فراعنه استفاده میکردند. مومیایی گران بعد از خارج نمودن احشاء شکم، جسد را از سیر، دارچین و گیاهان دارویی معطر دیگر پر میکردند (لنگ[12]، 1997). در عصر حاضر نیز با وجود پیشرفت و توسعه چشمگیر کاربرد داروهای سنتزی، هنوز گیاهان دارویی و اشکال دارویی حاصل از آنها در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار میگیرند، بطوریکه در برخی کشورها از اجزاء جدایی ناپذیر سیستم درمانی محسوب میشوند و بازار تجارت آنها نیز در مقایسه با سایر داروهای شیمیایی رونق افزونتری دارد (قاسمی دهکردی و همکاران، 1382).
2-1-2 اهمیت گیاهان دارویی در ایران
ایران با برخورداری از سابقه تاریخی درخشان در طب و استعدادهای بالقوه جغرافیایی، اکولوژی و تنوع گونههای گیاهی تنها درصد کمی از داروهای مصرفی خود را از گیاهان دارویی تأمین مینماید. با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر مواد اولیه در ایران ساخته نمیشود و در صنعت داروسازی به این مواد نیاز است استفاده از منابع گیاهی داخلی یکی از راههای کاهش این نیازهاست (زرگری، 1372). استفاده از گیاهان دارویی در سالهای اخیر مخصوصاً در شرایطی که تولید محصولات ارگانیک و به دور از مواد شیمیایی طرفداران زیادی پیدا کرده و مورد توجه جدی دامپروران و دامپزشکان در سراسر جهان قرار گرفته است . گیاهان دارویی در اشکال بسیار متنوعی در تمامی گروههای حیوانی (دام، طیور، آبزیان و زنبور عسل) قابل استفادهاند (آلن[13] و همکاران، 1998). کشور ایران با 11 اقلیم مختلف آب و هوایی و بیش از 7500 گونه گیاهی، بستر بسیار مناسبی برای دست یابی به گونههای با ارزش دارویی و نادر میباشد که میتوان نسبت به سازگار کردن و معرفی تعدادی از آن ها به عرصه زراعی اقدام نمود (عزیزی، 1384).
3-1-2 اهمیت کشت و تو لید گیاهان دارویی
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
نظر به اینکه با پیشرفتهای جدید علوم شیمی و داروسازی، مواد مؤثره لازم در معالجات پزشکی به صورت مصنوعات کارخانهای عرضه میشوند، برخی فکر میکنند با عرضه مواد مصنوع مذکور، از اهمیت گیاهان دارویی کاسته شده و دیگر به کشت و تولید آن ها نیازی نیست. ولی، آمار سالهای اخیر نشان میدهد که این تصور چندان صحیح نبوده و با وجود عرضه مصنوعی مشابه مواد مؤثره گیاهان دارویی به مردم، نه تنها از میزان کشت و تولید این گیاهان کاسته نشده، بلکه تولید و مصرف آنها افزایش نیز یافته است. در حال حاضر، یک سوم داروهای مورد استفاده بشر را داروهای با منشأ گیاهی تشکیل میدهند. بر اساس آمار سال 1994 فروش جهانی داروهای گیاهی بالغ بر 4/12 میلیارد دلار بوده است و در این رابطه، اروپا با حجم فروش 5/6 میلیارد دلار مقام اول را دارا بوده و آسیای شرقی با 3/2 میلیارد دلار، ژاپن با 1/2 میلیارد دلار و آمریکای شمالی با 5/1 میلیارد دلار در رتبههای بعدی قرار دارند. در بین کشورهای اروپایی، آلمان با 5/2 میلیارد دلار بیشترین سهم را داشته و پس از آلمان، فرانسه با حجم6/1 میلیارد دلار و ایتالیا با حجم 600 میلیون دلار در ردههای بعدی قرار دارند (گراند والد و باتل[14]،1996؛ هوسنو[15]، 1997).
4-1-2 دلایل رویکرد به گیاهان دارویی
5-1-2 اجزاء تشکیل دهنده گیاهان دارویی
اجزاء تشکیل دهنده گیاهان دارویی گروه بسیار متنوعی از ترکیبات شیمیاییاند که از نظر قابلیت انحلال و پایداری تنوع بسیاری در آنها مشاهده میشود. این ترکیبات به شکل زیر ردهبندی میگردند روغنهای ثابت، چربیها، مومها، فنلها، تاننها، پروتئینها، آلکالوئیدها، هیدراتهای کربن، گلیکوزیدها، روغنهای فرار، رزینها و ترکیبات رزیندار (بیگم فقیر، 1384). دانش بشر هنوز برای آشکار کردن مواد شیمیایی موجود در گیاهان و خواص دارویی آنها راه طولانی در پیش دارد. تحقیقات اخیر در این زمینه سبب کشف بیش از پیش ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان و خواص دارویی آنها گردیده است. برخی از این ترکیبات خاصیت آنتی بیوتیکی دارند، گروهی سبب تحریک تولید آنزیمهای ضد سرطانی شده، دستهای دیگر با ترکیبات سرطانزا خاصی باند شده و موجب خنثی شدن آنها میشوند. گروهی نیز دارای اثرات آنتیاکسیدانی بوده و بدن را در برابر زیانهای ناشی از باقی ماندههای مولکولی که رادیکالهای آزاد نامیده شده و در فرایند پیری و ایجاد امراض نقش دارند، محافظت میکنند. (فاطمی، 1381).
ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﺟﻌﻔﺮی یا چتریان دارای اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت رﯾﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﺻﻔﺎﺗﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻤﺘﺎز و ﺛﺎﺑﺖ و ﺧﺎص ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ (قهرمان، 1372). ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺟﻨﺲﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯿﻮه و ﺑﺮگﻫﺎی ﻗﺎﻋﺪههای ﮔﯿﺎه و ﻧﻮع ﮔﻞ آذﯾﻦ و ﭼﺘﺮ ﺳﺎده ﯾﺎ ﻣﺮﮐﺐ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎم اﻧﺪامﻫﺎی ﮔﯿﺎﻫﺎن اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده دارای دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺮﺷﺤﯽ هستند.
ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﺘﺮﯾﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻋﻠﻔﯽ، ﯾﮏ و ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ و دارای ﺳﺎﻗﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً راﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﺰﻧﺪه و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﯿﺎردار ﻫﺴﺘﻨﺪ (زرگری، 1366). ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰی ﺳﺎﻗﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﻣﻐﺰی ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺠﺮای وﺳﯿﻊ ﺳﺮاﺳﺮی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد (مظفریان، 1362). ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﺘﺮﯾﺎن از آراﯾﺶ ﮔﻞﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در دﺳﺘﻪﻫﺎی ﭼﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﮔﻞﻫﺎ ﻣﻨﻔﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻮﭼﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﮐﺎﺳﺒﺮگ رﯾﺰ ﺑﻮده ﯾﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و ﭘﻨﺞ ﮔﻠﺒﺮگ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ و ﻧﺪرﺗﺎً ﺻﻮرﺗﯽ رﻧﮓ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ (ویلسون و لومیس[17]، 1369).
2-2 پراکنش جغرافیایی
جنس پرانگوس دارای حدود 30 گونه است که 15 گونه آن در ایران وجود دارند و 5 گونه از این تعداد، بومی ایران هستند (سجادی و مهرگان، 2003؛ کازرونی و همکاران، 2006). دیگر گونههای این جنس علاوه بر ایران در کشورهای ترکیه، بالکان، ایتالیا، سوریه، قزاقستان و قفقاز پراکندهاند (کاسکن[18] وهمکاران، 2004؛ رچینگر و هگ[19]، 2004). پراکنش جاشیر در ایران در استانهای آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، کرمانشاه، همدان، سمنان و شیب جنوبی سلسله جبال البرز، اصفهان، لرستان، ایلام، کهگلویه و بویر احمد، کرمان و بالاخره در اغلب کوههای استان فارس میباشد (زرگری، 1997).
1-2-2 گیاه شناسی
جاشیر جزو راسته آمبلالس ، خانواده چتریان آمبلیفریا ، زیرخانواده اسنیرنیا، جنس پرانگوس است (مصداقی،1380؛ مقیمی و انصاری، 1382). جاشیر گیاهی چند ساله تا ارتفاع 150 سانتی متر ضخیم، بدون کرک یا پرزدار، برگهای قاعدهای به طول 60 تا 80 سانتیمتر تا 6 بار شانهای قطعات انتهایی خطی- نخی شکل، به طول 2 تا 25 و عرض3/0 تا 5/1 میلی متر. نوکدار، برگهها و برگکها اغلب دائمی، خطی تا نخی شکل. چتر میوه دار با 7 تا 20 شعاع گلبرگها بدون کرک. میوهها بیضوی یا کروی به طول 12 تا 25 و عرض 10 تا 15 میلی متر جاشیر گیاهی پایا، ایستاده، بلند به ارتفاع 200-80 سانتی متر، دارای ساقههای ایستاده بسیار ضخیم، زاویه دار، شاخههای متقابل یا تقریباً چرخهای و فراهم، برگهای سبز، فاقد کرک، به ندرت زبر و کرک دار، تخم مرغی وسیع و بسیار بریده و منقسم، با تقسیمات خطی و تسمهای است. گلها زرد رنگ بوده و در گل آذینهای چتری با 12-6 سانتیمتر شعاع اجتماع یافته اند. میوه ها تخم مرغی، تقریبأ دم دار، بسیار باریک تر از قطر دانه میباشند. موسم گلدهی در این گیاه اردیبهشت تا تیر ماه میباشد (قهرمان،1997؛ سجادی و همکاران 2011، کازرونی و موسوی زاده، 2005).
2-2-2 خصوصیات اقلیمی مناسب رشد گیاه جاشیر
گیاه جاشیر گیاهی رطوبت پسند است که برای کامل کردن چرخه زندگی خود به رطوبت فراوان، سرما و بخبندان نیاز دارد و غالباً در مناطقی حضور دارد که برفگیر بوده و دارای دوره سرمای قابل توجهی میباشند. میزان زادآوری آن در خاکهای رسی بهتر از سایر خاکها می باشد وبافت وساختمان خاک در میزان توسعه ریشههای اصلی و فرعی آن نقش مستقیم دارند. این نیازهای اقلیمی در محدوده ارتفاعی و جهتهای شیب نسبتاً اختصاصی تأمین می شود (رچینگر و هگ،1987؛ حسنی و شاهمرادی، 2007).
3-2-2 مراحل رشد و نمو گیاه جاشیر
گیاه جاشیر در اواخر اسفند تا فروردین بسته به میزان بارش سالانه منطقه شروع به جوانه زنی کرده و در فروردین و اردیبهشت ماه مرحله پنجه زنی و رشد رویشی خود را ادامه میدهد تا در خردادماه ساقههای گلدار گیاه پدید آمده و در اوایل تیر ماه خوشه بندی بر روی ساقه گلدار نمایان میشود، بعد از این مرحله در تیرماه بذرهای گیاه مرحله شیری شدن را پشت سر میگذارند و از اواخر تیر ماه تا اواسط مرداد ماه میرسند و از اواخر مرداد تا اواخر مهر ماه بذرهای گیاه ریخته، گیاه پژمرده شده و ساقههای آن شکسته میشود. در مهر ماه و آبان ماه بذرها بر روی خاک استقرار پیدا کرده و از اوایل آذرماه گیاه در خواب زمستانه فرو رفته و فعالیتهای حیاتی گیاهی متوقف میشود (ابراهیمی و همکاران، 2009 ).
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-05-16] [ 09:50:00 ب.ظ ]
|