گیاه دارویی جاشیر با نام Prangos ferulacea  از جمله گیاهان دارویی است كه در طب سنتی در درمان بسیاری از بیماری­ها به كار برده شده و تحقیقات آزمایشگاهی متعددی خواص درمانی آن را اثبات كرده‌اند. (آلوبلن[2] و همكاران، 1995؛ باسر[3] و هكاران، 1996).

 

بررسی­های فیتو شیمیایی منجر به جداسازی و شناسایی انواعی از كومارین­ها، آلكالوئیدها، فلاونوئید­ها و ترپینوئیدها در گونه های جنس پرانگوس شده است (آیرس[4] و همكاران، 1994). بررسی اسانس بخش هوایی و بذرهای گیاه جاشیر منجر به شناسایی 33 تركیب در روغن بخش هوایی این گیاه شده است (رضوی، 2012). امیری (1386) 31 تركیب از اندام هوایی و 18 ترکیب از اسانس بذر گیاه پرانگوس فرولاسیا[5] استخراج نمود كه بتاپینن و 3-كارن مهمترین تركیبات موجود در اسانس جاشیر بود.

 

با افزایش بی رویه جمعیت و نیاز روزافزون به مواد غذایی بخصوص مواد پروتئینی، بهره­برداری هرچه بیشتر منابع با توجه دامی ضروری احساس می­شود در راستای استفاده بیشتر و افزایش تولیدات دامی مبارزه با بیماری­های انگلی نقش بسزایی دارد و بیماری­های انگلی بخصوص بیماری­های کرمی یکی از عوامل مهم کاهش محصولات دامی (گوشت، شیر، پشم) می باشند. همچنین انگلها دام را مستعد ابتلا به بیماری­های عفونی و غیر­عفونی می­کنند. لذا اهمیت شناسایی بیماری­های انگلی و مبارزه با انگلها بر کسی پوشیده نیست.

 

فرضیه ها:

 

1-  آلودگی به انگل بر ترجیح حیوان به مصرف جاشیر در مقابل یونجه تأثیری ندارد

 

2-  آلودگی به انگل می­تواند ترجیح حیوان به مصرف جاشیر در مقابل  یونجه را تحت تاثیر قرار دهد.

 

3- تعداد تخم انگل در مدفوع حیوانات تحت تاثیر ترجیح مصرف حیوان به یونجه وجاشیر قرار نمی­گیرد

 

4- تعداد تخم انگل در مدفوع حیوانات تحت تاثیر ترجیح مصرف حیوان به یونجه و جاشیر قرار می­گیرد

 

5- جایگزینی سطوح مختلف یونجه و جاشیر فراسنجهای تولید گاز را تحت تآثیر قرار می دهد.

 

6- جایگزینی سطوح مختلف یونجه و جاشیر فراسنجهای تولید گاز را تحت تآثیر قرار نمی دهد.

 

اهداف اصلی:

 

1- بررسی تأثیر آلودگی به انگل بر ترجیح گوسفند به مصرف علوفه دارویی

 

2- بررسی تأثیر انتخاب علوفه دارویی توسط حیوان بر تعداد تخم انگل در مدفوع گوسفندان

 

نوآوری:

 

رفتار خوددرمانی در گوسفند عربی با دسترسی به علوفه دارویی جاشیر تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته است.

 

فصل دوم

 

بر پژوهش­های انجام شده

 

1-2 گیاهان دارویی

 

1-1-2 تاریخچه مصرف گیاهان دارویی

 

استفاده از گیاهان دارویی به دوران باستان باز می­گردد به طوری که مصریان باستان 4500 سال بیش از میلاد مسیح از روغن­های معطری که از گیاهان به دست می­آورند برای انجام مناسک مذهبی، آئین­ها و نیز مداوای بیماران استفاده می­کردند. نوشته­هایی بدست آمده است که نشان می­دهد مصریان 40 قرن قبل از میلاد می­دانستند که چگونه داروها را از گیاهان بدست آورند. در واقع مصریان از گیاهان دارویی برای مومیایی کردن فراعنه استفاده می­کردند. مومیایی گران بعد از خارج نمودن احشاء شکم، جسد را از سیر، دارچین و گیاهان دارویی معطر دیگر پر می­کردند (لنگ[12]، 1997). در عصر حاضر نیز با وجود پیشرفت و توسعه چشمگیر کاربرد داروهای سنتزی، هنوز گیاهان دارویی و اشکال دارویی حاصل از آنها در مقیاس وسیعی مورد استفاده قرار می­گیرند، بطوریکه در برخی کشورها از اجزاء جدایی ناپذیر سیستم درمانی محسوب می­شوند و بازار تجارت آنها نیز در مقایسه با سایر داروهای شیمیایی رونق افزونتری دارد (قاسمی دهکردی و همکاران، 1382).

 

2-1-2 اهمیت گیاهان دارویی در ایران

 

ایران با برخورداری از سابقه تاریخی درخشان در طب و استعدادهای بالقوه جغرافیایی، اکولوژی و تنوع گونه­های گیاهی تنها درصد کمی از داروهای مصرفی خود را از گیاهان دارویی تأمین می­نماید. با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر مواد اولیه در ایران ساخته نمی­شود و در صنعت داروسازی به این مواد نیاز است استفاده از منابع گیاهی داخلی یکی از راه­های کاهش این نیازهاست (زرگری، 1372). استفاده از گیاهان دارویی در سالهای اخیر مخصوصاً در شرایطی که تولید محصولات ارگانیک و به دور از مواد شیمیایی طرفداران زیادی پیدا کرده و مورد توجه جدی دامپروران و دامپزشکان در سراسر جهان قرار گرفته است . گیاهان دارویی در اشکال بسیار متنوعی در تمامی گروه­های حیوانی (دام، طیور، آبزیان و زنبور عسل) قابل استفاده­اند (آلن[13] و همکاران، 1998). کشور ایران با 11 اقلیم مختلف آب و هوایی و بیش از 7500 گونه گیاهی، بستر بسیار مناسبی برای دست یابی به گونه­های با ارزش دارویی و نادر می­باشد که می­توان نسبت به سازگار کردن و معرفی تعدادی از آن ها به عرصه زراعی اقدام نمود (عزیزی، 1384).

 

3-1-2 اهمیت کشت و تو لید گیاهان دارویی

 

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

نظر به اینکه با پیشرفت­های جدید علوم شیمی و داروسازی، مواد مؤثره لازم در معالجات پزشکی به صورت مصنوعات کارخانه­ای عرضه می­شوند، برخی فکر می­کنند با عرضه مواد مصنوع مذکور، از اهمیت گیاهان دارویی کاسته شده و دیگر به کشت و تولید آن ها نیازی نیست. ولی، آمار سال­های اخیر نشان می­دهد که این تصور چندان صحیح نبوده و با وجود عرضه مصنوعی مشابه مواد مؤثره گیاهان دارویی به مردم، نه تنها از میزان کشت و تولید این گیاهان کاسته نشده، بلکه تولید و مصرف آن­ها افزایش نیز یافته است. در حال حاضر، یک سوم داروهای مورد استفاده بشر را داروهای با منشأ گیاهی تشکیل می­دهند. بر اساس آمار سال 1994 فروش جهانی داروهای گیاهی بالغ بر 4/12 میلیارد دلار بوده است و در این رابطه، اروپا با حجم فروش 5/6 میلیارد دلار مقام اول را دارا بوده و آسیای شرقی با 3/2 میلیارد دلار، ژاپن با 1/2 میلیارد دلار و آمریکای شمالی با 5/1 میلیارد دلار در رتبه­های بعدی قرار دارند. در بین کشورهای اروپایی، آلمان با 5/2 میلیارد دلار بیشترین سهم را داشته و پس از آلمان، فرانسه با حجم6/1 میلیارد دلار و ایتالیا با حجم 600 میلیون دلار در رده­های بعدی قرار دارند (گراند والد و باتل[14]،1996؛ هوسنو[15]، 1997).

 

4-1-2 دلایل رویکرد به گیاهان دارویی

 

5-1-2 اجزاء تشکیل دهنده گیاهان دارویی

 

اجزاء تشکیل دهنده گیاهان دارویی گروه بسیار متنوعی از ترکیبات شیمیایی­اند که از نظر قابلیت انحلال و پایداری تنوع بسیاری در آن­ها مشاهده می­شود. این ترکیبات به شکل زیر رده­بندی می­گردند روغن­های ثابت، چربی­ها، موم­ها، فنل­ها، تانن­ها، پروتئین­ها، آلکالوئیدها، هیدرات­های کربن، گلیکوزیدها، روغن­های فرار، رزین­ها و ترکیبات رزین­دار (بیگم فقیر، 1384). دانش بشر هنوز برای آشکار کردن مواد شیمیایی موجود در گیاهان و خواص دارویی آن­ها راه طولانی در پیش دارد. تحقیقات اخیر در این زمینه سبب کشف بیش از پیش ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان و خواص دارویی آن­ها گردیده است. برخی از این ترکیبات خاصیت آنتی بیوتیکی دارند، گروهی سبب تحریک تولید آنزیم­های ضد سرطانی شده، دسته­ای دیگر با ترکیبات سرطان­زا خاصی باند شده و موجب خنثی شدن آن­ها می­شوند. گروهی نیز دارای اثرات آنتی­اکسیدانی بوده و بدن را در برابر زیان­های ناشی از باقی مانده­های مولکولی که رادیکال­های آزاد نامیده شده و در فرایند پیری و ایجاد امراض نقش دارند، محافظت می­کنند. (فاطمی، 1381).

 

ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﯿﺮه ﺟﻌﻔﺮی یا چتریان دارای اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت رﯾﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﺻﻔﺎﺗﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻤﺘﺎز و ﺛﺎﺑﺖ و ﺧﺎص ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ (قهرمان، 1372). ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺟﻨﺲﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ­ﻫﺎی اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯿﻮه و ﺑﺮگ­ﻫﺎی ﻗﺎﻋﺪه­های ﮔﯿﺎه و ﻧﻮع ﮔﻞ آذﯾﻦ و ﭼﺘﺮ ﺳﺎده ﯾﺎ ﻣﺮﮐﺐ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ﺗﻤﺎم اﻧﺪام­ﻫﺎی ﮔﯿﺎﻫﺎن اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده دارای دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺮﺷﺤﯽ هستند.

 

ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﺘﺮﯾﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻋﻠﻔﯽ، ﯾﮏ و ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ و دارای ﺳﺎﻗﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً راﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﺰﻧﺪه و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﯿﺎردار ﻫﺴﺘﻨﺪ (زرگری، 1366). ﺑﺨﺶ ﻣﺮﮐﺰی ﺳﺎﻗﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﻠﻮل­ﻫﺎی ﻣﻐﺰی ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ­ﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺠﺮای وﺳﯿﻊ ﺳﺮاﺳﺮی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد (مظفریان، 1362).  ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﭼﺘﺮﯾﺎن از آراﯾﺶ ﮔﻞﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در دﺳﺘﻪﻫﺎی ﭼﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه­اﻧﺪ. ﮔﻞ­ﻫﺎ ﻣﻨﻔﺮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻮﭼﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﮐﺎﺳﺒﺮگ رﯾﺰ ﺑﻮده ﯾﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ و ﭘﻨﺞ ﮔﻠﺒﺮگ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﯿﺪ و ﻧﺪرﺗﺎً ﺻﻮرﺗﯽ رﻧﮓ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ (ویلسون و لومیس[17]، 1369).

 

2-2 پراکنش جغرافیایی

 

جنس پرانگوس دارای حدود 30 گونه است که 15 گونه آن در ایران وجود دارند و 5  گونه از این تعداد، بومی ایران هستند (سجادی و مهرگان، 2003؛ کازرونی و همکاران، 2006). دیگر گونه­های این جنس علاوه بر ایران در کشورهای ترکیه، بالکان، ایتالیا، سوریه، قزاقستان و قفقاز پراکنده­اند (کاسکن[18] وهمکاران، 2004؛ رچینگر و هگ[19]، 2004). پراکنش جاشیر در ایران در استان­های آذربایجان شرقی و غربی، کردستان، کرمانشاه، همدان، سمنان و شیب جنوبی سلسله جبال البرز، اصفهان، لرستان، ایلام، کهگلویه و بویر احمد، کرمان و بالاخره در اغلب کوه­های استان فارس می­باشد (زرگری، 1997).

 

1-2-2 گیاه شناسی

 

جاشیر جزو ­راسته آمبلالس ، خانواده‌ چتریان آمبلیفریا ، زیرخانواده اسنیرنیا، جنس پرانگوس است (مصداقی،1380؛ مقیمی و انصاری، 1382). جاشیر گیاهی چند ساله تا ارتفاع 150 سانتی متر ضخیم، بدون کرک یا پرز­دار، برگ­های قاعده­ای به طول 60 تا 80 سانتی­متر تا 6 بار شانه­ای قطعات انتهایی خطی- نخی شکل، به طول 2 تا 25 و عرض3/0 تا 5/1 میلی متر. نوکدار، برگه­ها و برگک­ها اغلب دائمی، خطی تا نخی شکل. چتر میوه دار با 7 تا 20 شعاع گلبرگ­ها بدون کرک. میوه­ها بیضوی یا کروی به طول 12 تا 25 و عرض 10 تا 15 میلی متر جاشیر گیاهی پایا، ایستاده، بلند به ارتفاع 200-80 سانتی متر، دارای ساقه­های ایستاده بسیار ضخیم، زاویه دار، شاخه­های متقابل یا تقریباً چرخه­ای و فراهم، برگ­های سبز، فاقد کرک، به ندرت زبر و کرک دار، تخم مرغی وسیع و بسیار بریده و منقسم، با تقسیمات خطی و تسمه­ای است. گل­ها زرد رنگ بوده و در گل آذین­های چتری با 12-6 سانتی­متر شعاع اجتماع یافته اند. میوه ها تخم مرغی، تقریبأ دم دار، بسیار باریک تر از قطر دانه می­باشند. موسم گلدهی در این گیاه اردیبهشت تا تیر ماه می­باشد (قهرمان،1997؛ سجادی و همکاران 2011، کازرونی و موسوی زاده، 2005).

 

2-2-2 خصوصیات اقلیمی مناسب رشد گیاه جاشیر

 

گیاه جاشیر گیاهی رطوبت پسند است که برای کامل کردن چرخه زندگی خود به رطوبت فراوان، سرما و بخ­بندان نیاز دارد و غالباً در مناطقی حضور دارد که برف­گیر بوده و دارای دوره سرمای قابل توجهی می­باشند. میزان زادآوری آن در خاک­های رسی بهتر از سایر خاک­ها می باشد وبافت وساختمان خاک در میزان توسعه ریشه­های اصلی و فرعی آن نقش مستقیم دارند. این نیازهای اقلیمی در محدوده ارتفاعی و جهت­های شیب نسبتاً اختصاصی تأمین می شود (رچینگر و هگ،1987؛ حسنی و شاهمرادی، 2007).

 

3-2-2 مراحل رشد و نمو گیاه جاشیر

 

گیاه جاشیر در اواخر اسفند تا فروردین بسته به میزان بارش سالانه منطقه شروع به جوانه زنی کرده و در فروردین و اردیبهشت ماه مرحله پنجه زنی و رشد رویشی خود را ادامه می­دهد تا در خردادماه ساقه­های گلدار گیاه پدید آمده و در اوایل تیر ماه خوشه بندی بر روی ساقه گلدار نمایان می­شود، بعد از این مرحله در تیرماه بذرهای گیاه مرحله شیری شدن را پشت سر می­گذارند و از اواخر تیر ماه تا اواسط مرداد ماه می­رسند و از اواخر مرداد تا اواخر مهر ماه بذرهای گیاه ریخته، گیاه پژمرده شده و ساقه­های آن شکسته می­شود. در مهر ماه و آبان ماه بذرها بر روی خاک استقرار پیدا کرده و از اوایل آذرماه گیاه در خواب زمستانه فرو رفته و فعالیت­های حیاتی گیاهی متوقف می­شود (ابراهیمی و همکاران، 2009 ).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...