:

     افزایش عملکرد در واحد سطح که مهمترین راه نجات بشر از فقر و گرسنگی استعمدتاً متکی بر اصلاح و ایجاد ارقام پر محصول با خصوصیات و پتانسیل های کمی و کیفی بالا می باشد و تنوع ژنتیکی اساس و پایه کار اصلاح نباتات است.یک اصلاح گر در صورتی می تواند در برنامه های اصلاحی خود موفق باشدکه شانس انتخاب مواد مناسب و تنوع برای او وجود داشته باشد.گاهی انتقال حتییک ژن مفید و با ارزش ازمنابع بومی و یا خویشاوندان وحشی آنها چه از طریق روشهای معمول اصلاح نباتات و چه از طریق تکنیک های پیشرفته مهندسی ژنتیک می تواند تحول عظیم و غیر قابل تصوری در سرنوشت و تولید آن محصول در یک کشور ویا مناطق وسیعی از جهان ایجاد کند.این ژنها عمدتاً در ارقام بومی و خویشاوندان وحشی آنها طی قرن های متمادی بوجود آمده استکه می تواند در بهبود گیاه مورد استفاده قرار بگیرد (فرشاد فر،1377).

     ایران و برخی ازکشورهای منطقه از جمله افقانستان، پاکستان… خاستگاه و مبداء بسیاری از گونه های گیاهان زراعی و خویشاوندان وحشی آنها محسوب شده و از تنوع ژنتیکی بسیار بالایی بر خوردار هستند.گیاه شناسان ایران معتقدند که حدود 12-10 هزار گونه گیاهی در ایران وجود دارد که این تنوع بیش از تنوع گیاهی در قاره اروپا است. این موضوع عمدتاً به دلیل وسعت، تنوع آب و هوایی و جغرافیایی کشور است.اما به دلیل عوامل نا مساعد محیطی،چرا و بهره برداری بی رویه دام،توسعه صنعتی،کشاورزی مدرن و غیره،این ثروت عظیم و با ارزش خدادادی در حال فرسایش شدید و نابودی است (وجدانی،1375).

     اولین گام در اصلاح گلرنگ داشتن جمعیتی با تنوع بالا است تا بتوان از داخل آن انتخاب مناسبی انجام داد.برای تولید هیبرید و استفاده از پدیده هتروزیس انتخاب والدین اولیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.وجود فاصله ژنتیکی مناسب بین ارقام از جمله عواملی استکه می تواند ما را در این امر کمک کند.زیرا برای صفات کمی هرچه فاصله ژنتیکی بین والدین از یکدیگر بیشتر باشد نتاج حاصل از تلاقی متنوع تر خواهند بود و احتمال مشاهده نتاج برتر از والدین بیشتر خواهد بود.بنابراین شناخت اجزایی از گیاه که نقش عمده ای در تولید عملکرد نهایی دارند و ارتباط بین آنها و میزان وراثت پذیری صفات از جمله مواردی هستند که در اصلاح این گیاه مانند سایر گیاهان باید مورد توجه قرار بگیرد (ارزانی،1383).

     با توجه به تنوع ژنتیكی قابل توجه برای این گیاه در ایران اطلاع از نحوه كنترل ژنتیكی صفات و میزان هتروزیس، اصلاح گر را در تعیین بهترین روش اصلاحی كه دارای بیشترین بازدهی باشد یاری می نماید. یكی از مباحث بسیار با اهمیت در طول دوره اصلاح نباتات كشف پدیده هتروزیس میباشد كه امروزه از دیدگاه اصلاح كنندگان نبات به صورت یك پدیده بیولوژیك و به صورت برتری نتاج نسبت به

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 میانگین والدین و یا والدبرتر تعریف می شود (لامکی،1993 ). از آنجایی که هتروزیس با اثرات متقابل آللهای مختلف در یک مکان ژنی ارتباط دارد،استفاده از اختلاف ژنتیکی بر اساس مارکر مولکولی جهت گزینش والدین در پروژه های اصلاحی پیشنهادشده است (سرنا،1997).گزینش لاینهای مناسب جهت تلاقی و شناسایی تلاقی های با عملكرد بالایکی از  وقت گیرترین و پر هزینه ترین مراحل در پروژه های اصلاحی هیبرید ها می باشد (ملچینجر،1990). در طول دو دهه گذشته تعداد قابل توجهی از مطالعات وجود همبستگی بین فاصله ژنتیكی بر اساس ماركرهای ملكولی(  AFLP،RAPD،SSR,RFLP)یا آیزوزایم ها را با كارایی هیبرید ها و هتروزیس تایید كرده است (پالز،1996). در این مطالعه سعی خواهد شد با مقایسه روشهای كلاسیك تخمین هتروزیس و روشهای نوین مبتنی بر ماركرهای مولكولی پتانسیل ماركرهای ISSR را در تخمین خصوصیات و عملکرد F1 وشناسایی تلاقی های برترقبل از انجام آزمایشات مزرعه ای  مورد ارزیابی قرار گیردو ارتباط بین هتروزیس و فاصله ژنتیكی بر اساس ماركرهای ISSR سنجیده شود.

با توجه به اطلاعات اندک در مورد والدین برتر جهت انجام تلاقی ها اهداف این مطالعه عبارتند از:     

1)بررسی عملکرد والدین مورد استفاده در آزمایش واطمینان از تفاوت معنی دار بین آنها.  

2) بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی والدینو نحوه کنترل ژنتیکی صفات.

3)بررسی میزان هتروزیس برای صفات مورد نظردر نتاج F1 حاصل از تلاقی دای آلل لاینهای اینبرد گلرنگ.

4) بر آورد فاصله ژنتیکی بین والدین شرکت کننده در تلاقی ها و ایجاد ارتباطی بین فاصله ژنتیکی تخمینی بر اساس مارکرهای ملکولی  و هتروزیس مشاهده شده در عمل برای صفات مورد نظر.

5) یافتن رابطه ای میان فاصله ژنتیکی بین دو والد بر اساس مارکر و هتروزیس مشاهده شده در عمل می تواند کمک قابل توجهی به کاهش انجام کارهای مزرعه ای طولانی و پر هزینه  جهت شناسایی والدینی که هتروزیس  معنی دار تری در نتاج نشان بدهند را داشته باشد.

فصل دوم: بررسی منابع

1-2- تاریخچه کشت و تولید گلرنگ

مطابق با داده های سازمان خواروبار کشاورزی[1] گلرنگ در سطح زیادی در هند (350  هزار هکتار ) مکزیک (85 هزار هکتار ) اتیوپی (72 هزار هکتار )و آمریکا (54 هزار هکتار)کشت می شود.ایران با تولید سالیانه 500 تن در سال در رتبه سیزدهم قرار دارد (فائو، 2009).

2-2- خاستگاه و ژنتیک گلرنگ

[1]–C,tinctorius

[2]-C.oxycantha