کلمات کلیدی: آهوایرانی ( Gazelle subguturosa)، مورچه جمع­کننده بذر از گونه Messor. sp، منطقه کلاه قاضی، آمیدوهیدرولازها، معدنی شدن نیتروژن

 1- کلیات و بررسی منابع

بخش بزرگی از کربن آلی مورد استفاده میکروب­ها از مواد گیاهی افزوده شده به خاک تأمین می­شود [82].

منطقه کلاه­قاضی یکی از بهترین زیستگاه­های حیات­وحش در کشور می­باشد که از قدیم مورد توجه بوده است. پارک ملی­کلاه­قاضی در جنوب شرقی اصفهان واقع شده است و اتوبان اصفهان-شهرضا از کنار آن می­گذرد. یکی از گونه­های علف­خوار فعال و فراوان در این منطقه، آهوی ایرانی(Gazelle subguturosa) می­باشد، هم­چنین مورچه­های جمع­کننده بذراز گونه Messor. sp نیز یکی دیگر از این گونه­های وابسته به پوشش گیاهی  می­باشد. فعالیت این دوگونه (لانه سازی مورچه­ها و تجمع سرگین آهوان) و هم­چنین برهم­کنش آن­ها می­تواند باعث تغییرات موضعی در خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در طول زمان شده باشد [62]. همانطور که گفته شد پارامترهای بیولوژیکی نسبت به تغییرات خاکی به سرعت عکس العمل نشان می­دهند، بنابراین می­توان با اندازه­گیری این پارامترها تاحدودی تأثیر فعالیت مورچه­ها و آهوان و هم­چنین برهم­کنش آن­ها را بر خصوصیات بیولوژیکی خاک تعیین کرد.

1-1- تأثیر فعالیت مورچه­ها بر رشد گیاهان و خصوصیات خاک

مورچه­ها و کرم­های خاکی و موریانه­ها متعلق به گروه­های اصلی بی­مهرگان هستند که بر روی فرآیندهای اکوسیستم خاک اثرگذارند[34]. در اکوسیستم­هایی که کرم­ها و موریانه­ها غالب نباشند، به خصوص در مناطق مرطوب و نیمه خشک، فعالیت مورچه­ها بسیار اهمیت پیدا می­کند [25]. مورچه­ها حشرات زیرزمینی اجتماعی هستند كه به طور محلی با حفر خاک و ایجاد تپه­های كم ارتفاع (حداكثر  10 سانتیمتر) تا گاهی بلند (تا حدود 2 متر) باعث تغییر خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیک خاک و در نهایت تركیب و ساختار پوشش گیاهی می­شوند [87]. مورچه ها به دلیل جابه جا کردن ذرات خاک از اعماق متفاوت، انبار کردن مواد غذایی، فعالیت­های زیستی و تولید مواد مختلف موجب تغییرات

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

اساسی در ویژگی های فیزیکی­، شیمیایی و زیستی خاک می­شوند. توزیع مواد توسط مورچه­ها و تأثیر فعالیت آن­ها بر خصوصیات خاک ممکن است باعث حاصلخیزی موضعی خاک­های اکوسیستم­های نیمه خشک شود [26]. از جمله تغییراتی که فعالیت مورچه می­تواند در یک اکوسیستم ایجاد کند می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مورچه­ها از طریق تجمع مواد آلی باعث تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می­شوند.

• فعالیت لانه­سازی مورچه­ها مانع از تشکیل لایه­های سخت خاک و افزایش تخلخل و زهکشی و هوادهی و کاهش چگالی ظاهری و در نهایت اصلاح ساختمان خاک می­شود.

• تغییراتی که مورچه­ها در بخش زنده و غیر زنده خاک ایجاد می­کنند بر عملکرد و تنوع گیاهان آوندی موثر است.

• لانه مورچه­ها باعث افزایش جوانه­زنی و بقایای گیاهچه و تولید دانه و رشد گیاه می­شود.