… ‌أ

 

فصل اول: کلیات… 1

 

1-1. بیان مسأله. 1

 

1-2. سؤالات تحقیق.. 2

 

1-3. فرضیه­های تحقیق.. 2

 

1-4. ضرورت و اهمیت تحقیق.. 3

 

1-5. اهداف تحقیق.. 4

 

1-6. پیشینه­ی تحقیق.. 4

 

1-7. روش تحقیق.. 7

 

1-8. مفاهیم و اصطلاحات… 8

 

1-8-1. «سیره». 8

 

1-9. معرفی ویلیام مُنتگمری وات… 11

 

1-9-1. زیستنامه­ی علمی وات… 11

 

1-9-2. آثار وات… 14

 

1-10. حوزه­های مورد بررسیِ وات در سیره­ی پیامبر(ص) و تاریخ اسلام. 34

 

فصل دوم: جریان­شناسی سیره­پژوهی در غرب… 36

 

2-1. پیشینه­ی پژوهش­های مستشرقان در باب سیره­ی پیامبر(ص) از قرن نهم میلادی تا دوره­ی معاصر 36

 

2-2. جریان­شناسی سیره­پژوهیِ معاصر در غرب… 48

 

) 48

 

) 76

 

) 109

 

2-3. اهمّ جریان­های خاورشناسی در حوزه­ی حدیث… 127

 

2-3-1. نقد و بررسی اهمّ دیدگاه­های ایگناتس گلدتسیهر و یوزف شاخت در حوزه­ی حدیث   130

 

2-4. دیدگاه­های اندیشمندان عرب پیرامون پژوهش­های خاورشناسان درباره­ی سیره­ی پیامبر(ص) 131

 

جمع­بندی و نتیجه­گیری: 135

 

فصل سوم: روش­شناسی، مبانی و منابع وات در سیره­پژوهی پیامبر(ص) 139

 

3-1. مهم­ترین افکار و اندیشه­های وات… 140

 

3-2. روش­شناسی وات در سیره­پژوهی پیامبر(ص) و مطالعات ادیان.. 149

 

3-2-1. اثرپذیری از مکتب تجربه­گرایی و اعتقاد به تاریخ­نگاری اثباتی.. 149

 

3-2-2. تبیین وقایع تاریخی همراه با تحلیل­های ذهنی.. 153

 

3-2-3. توجه به جوانب مختلف یک مسأله یا موضوع. 153

 

3-2-4. تحلیل­های روان­شناختی، پدیدارشناسانه و جامعه­شناختی وات از سیره­ی نبوی.. 154

 

3-2-5. رویکرد تقریب­گرایانه­ی وات نسبت به ادیان الهی.. 159

 

3-3. مبانی تاریخ­نگاری، سیره­پژوهی و الهیاتی وات… 162

 

3-3-1. اسطوره­ای بودنِ برخی حقایق تاریخی­نما 162

 

3-3-2. عدم تاریخی­نگری در گزاره­های وحیانی.. 163

 

3-3-4. پذیرش پلورالیسم دینی از سوی وات… 165

 

3-3-5. لزوم تمایز میان آموزه­های اساسی و آموزه­های فرعی دین (ذاتی و عرضی دین) 166

 

3-3-6. کلیت دین ملاک صدق و کذب است، نه تک­تکِ گزاره­ها 167

 

3-3-7. زبان دین، زبان نمادین و تمثالی.. 169

 

3-3-8. توجه به نظریات (الگوهای) بدیل در قضاوت در مورد وقایع تاریخی.. 170

 

3-3-9. دخالت خدا در تاریخ.. 172

 

3-4. منابع وات در سیره­پژوهی پیامبر(ص) 174

 

3-4-1. به­کارگیری روش نقد تاریخی از سوی وات در بررسی سیره­ی پیامبر(ص) 178

 

3-4-2. اعتماد و استناد وات به روایات تاریخی.. 180

 

جمع­بندی و نتیجه­گیری: 180

 

فصل چهارم: مهم­ترین دیدگاه­های وات پیرامون وحی، نبوت، سیره و احادیث پیامبر(ص) 183

 

4-1. سیره­پژوهی وات… 185

 

4-1-1. وضعیت پیامبر(ص) پیش از اسلام. 185

 

4-1-2. ظهور پیامبر(ص) و اسلام. 187

 

4-1-3. وحی از دیدگاه وات… 191

 

4-1-4. نبوت پیامبر اسلام(ص) از دیدگاه وات… 205

 

4-1-5. مهم­ترین وقایع دوران مکیِ پیامبر(ص) 220

 

4-1-6. مهم­ترین وقایع دوران مدنیِ پیامبر(ص) 224

 

4-2. حدیث­پژوهی وات… 298

 

4-2-1. دیدگاه وات درباره­ی «حدیث». 298

 

4-2-2. رابطه­ی فقه و حدیث با سنت پیامبر(ص) 304

 

4-2-3. مقایسه­ی کتاب مقدس با احادیث اسلامی.. 305

 

جمع­بندی و نتیجه­گیری: 306

 

فصل پنجم: نقد و بررسی دیدگاه­های وات در سیره­پژوهی پیامبر(ص) 313

 

5-1. تحلیل و نقد اندیشه­های ویلیام مُنتگمری وات در باب وحی.. 313

 

5-1-1. تحلیل و نقد جامع.. 314

 

5-1-2. تحلیل و نقد موردی.. 320

 

5-2. تحلیل و نقد دیدگاه وات پیرامون داستان «آیات شیطانی» یا افسانه­ی غرانیق.. 347

 

5-2-1. تحلیل و نقد جامع.. 347

 

5-2-2. تحلیل و نقد موردی.. 357

 

5-3. حقیقت جهاد در سیره­ی نبوی.. 360

 

5-4. فلسفه­ی تعدد زوجات پیامبر(ص) 365

 

5-4-1. ازدواج پیامبر(ص) با حضرت خدیجه(س) 368

 

5-4-2. ازدواج پیامبر(ص) با زینب بنت جحش…. 369

 

5-5. شرایط اجتماعی- فرهنگی حاکم بر محیط عربستان.. 373

5-6. ولادت و دوران کودکی پیامبر(ص) 374

 

5-7. نقش ورقة بن نوفل در نبوت پیامبر(ص) 375

 

5-8. اولین مسلمان.. 378

 

5-9. اسلام حضرت ابوطالب(ع) 379

 

5-10. مسأله­ی هجرت به حبشه. 381

 

5-11. جنگ­ها و غزوات پیامبر(ص) 382

 

5-11-1. نخستین سریه­ها و غزوات پیامبر(ص) 382

 

5-11-2. غزوه­ی بدر 385

 

5-11-3. غزوه­ی اُحد. 387

 

5-11-4. اخراج یهودیان بنی نضیر. 388

 

5-11-5. غزوه­ی خندق یا احزاب… 388

 

5-11-6. غزوه­ی خیبر. 389

 

5-11-7. فتح مکه. 390 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

5-11-8. غزوه­ی تبوک… 391

 

5-12. مسأله­ی رحلت پیامبر(ص) و جانشین پس از وی.. 392

 

5-13. سیاست و پیامبر(ص) 393

 

5-14. ابعاد جهانی دین اسلام. 394

 

5-15. مسأله­ی جزیه در اسلام. 395

 

5-16. امّی بودنِ پیامبر(ص) 396

 

5-17. قرآن و فرهنگ زمانه. 402

 

5-18. اسطوره­انگاری برخی حقایق تاریخی و آموزه­های دینی.. 403

 

5-19. نقد نظریه­ی «پلورالیزم دینی». 411

 

5-20. نقد نظریه­ی «ذاتی و عرضی دین». 425

 

5-21. نقد کلی اتهامات و داوری­های ناروای مستشرقان نسبت به پیامبر اسلام(ص) 431

 

جمع­بندی و نتیجه­گیری: 433

 

نتایج کل رساله: 439

 

پیشنهادات: 450

 

منابع.. 452

 

الف) کتاب­های فارسی و عربی.. 452

 

ب) مقالات فارسی و عربی.. 464

 

ج) کتاب­ها، مقالات و سایت­های انگلیسی.. 471

 

نمایه­ها 476

 

1. آیات… 476

 

1. روایات… 485

 

1. اصطلاحات… 488

الف) فارسی به انگلیسی.. 488

 

ب) انگلیسی به فارسی.. 493

 

4. اعلام. 500

 

4. اماکن.. 510

پیوست… 515

 

فهرستی از کتب و مقالات خاورشناسان پیرامون اسلام و سیره­ی پیامبر(ص) 515

 

 

 

فصل اول: کلیات

 

1-1. بیان مسأله

 

پیشرفت و تعالی هر تمدنی در گرو خودباوری، بالندگی و نحوه­ی ارتباط با دیگر تمدن­هاست؛ ارتباطی که در عرصه­های مختلف هر تمدن با تمدن دیگر صورت می­گیرد و در این میان نقش اندیشمندان در پیشرفت تمدن­ها چشمگیرتر است.

 

فرهنگ غنی اسلام با مجموعه اندیشه­های موجود در آن قابلیت این تعالی را برای هر اندیشمندی فراهم نموده است و در طول تاریخ شاهد بروز دوره­های پیشرفت تمدن اسلامی بوده­ایم، دوره­هایی که عصر طلایی تمدن بشری نیز می­توان نامید.

 

غیر از مسلمانان و اندیشمندان مسلمان، بوده­اند دانشمندانی که در مغرب­زمین می­زیسته­اند، با فرهنگ و آیینی دیگر؛ اما به دلایل و انگیزه­های مختلف به بررسی آیین اسلام و تمدن اسلامی پرداخته­اند. این بررسی­ها چه بسا بتواند زوایایی از آیین و تمدن اسلامی را به ما نشان دهد که ما خود نتوانسته­ایم آن را ببینیم، و چه بسا گستره­هایی از تمدن اسلامی را که آنها با پیش­فرض­های متفاوت خود نتوانسته­اند آن­طور که مسلمانان دیده­اند ببینند، و مانند آن. همه­ی اینها کافی است تا انگیزه­ی قوی­ای در ما به وجود آورد تا به مرور و نقد آثار خاورشناسان بپردازیم. فهم صحیح این مطالعات، بررسی همه­جانبه­ی اهداف و انگیزه­های خاورشناسان، منابع مورد استفاده­ی آنها، حوزه­های مورد توجه غربیان، و روش­شناسی پژوهش­های آنان، توجه به زمینه­های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر جهان معاصر را می­طلبد.

 

گستردگی موضوع در کنار اختلاف روش­ها، مبانی و دیدگاه­های مستشرقان کار را دشوارتر کرده است؛ لذا ضروری می­نماید برای رسیدن به نتایج بهتر و دقیق­تر، قلمروی موضوع را محدود و مقید نمود و دیدگاه­ها و اندیشه­های هر خاورشناس به صورت مجزا یا تطبیقی با دیگر خاورشناسان مورد مداقّه و بررسی قرار گیرد. آنچه که ما در این نوشتار بدان می­پردازیم، «رهیافت ویلیام مُنتگمری وات در سیره و حدیث­پژوهی پیامبر اسلام(ص)» است.

 

ویلیام مُنتگمرى وات (William Montgomery Watt/1909-2006م) استاد سابق ادبیات عرب و رئیس بخش مطالعات عربی دانشگاه ادینبورو اسکاتلند، نزدیک به یک قرن مطالعات و پژوهش­های گسترده­ای پیرامون قرآن، اسلام، تاریخ اسلام، شخصیت و سیره­ی پیامبر(ص)، و فلسفه­ی اسلامی داشته و آثار ارزشمند و محققانه­ای در هر یک از این موضوعات تألیف نموده است و از آنجا که آثار وات در باب تاریخ اسلام و سیره­ی پیامبر(ص) از جایگاه ویژه­ای در میان اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان برخوردار است، ضروری می­نماید رهیافت ایشان در سیره­پژوهی پیامبر(ص) مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

 

مهم­ترین آثار وات در این زمینه عبارتند از:

 

Muhammad at Mecca (محمد در مکه)

 

Muhammad at Medina (محمد در مدینه)

 

Muhammad, Prophet and Statesmam (محمد پیامبر و سیاستمدار)

 

البته ایشان کتاب­ها و مقالات دیگری هم در این موضوع دارند که در این پژوهش مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است که در فهرست منابع خواهد آمد.

 

1-2. سؤالات تحقیق

 

سؤالات اصلی و فرعی این پژوهش به ترتیب عبارتند از:

 

1. وات براساس چه مبانی، روش­ها و منابعی سیره­ی پیامبر(ص) را مطالعه و تحلیل کرده است؟

 

1. تفاوت­ها و تمایزهای میان نتایج بررسی وات در سیره با مسلمانان و دیگر اسلام­شناسان غربی کدام است؟

1-1- پیشگفتار

 

تصمیم‌گیری چندمعیاره یا به اختصار MCDM، یکی از شاخه‌های علم تصمیم‌گیری است که امروزه کاربرد بسیار وسیعی پیدا کرده است. انجمن بین المللی تصمیم‌گیری چندمعیاره، MCDM را این‌گونه تعریف می‌کند[[i]]:

 

” مطالعه روش‌ها و رویه‌هایی که از طریق آن می‌توان معیارهای متضاد چندگانه را در فرآیند برنامه‌ریزی مدیریت دخیل نمود.”

 

حوزه مسائل تصمیم‌گیری چندمعیاره بسیار گسترده است، به گونه‌ای که از مسائل زندگی شخصی مانند خرید خودرو یا انتخاب شغل گرفته تا مسائل سازمانی همانند انتخاب استراتژی تا مسائل کلان کشوری همانند سرمایه‌گذاری‌های صنعتی، می‌تواند در این حوزه مورد بررسی قرار گیرد. در تمامی موارد فوق می‌توان گزینه‌های مختلفی را فرض نمود که می‌بایست آن‌ها را بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای مشخص ارزیابی کرده، در نهایت یک یا چند مورد از آن‌ها را انتخاب نمود.

 

مسایل MCDM در همه زمان‌ها بصورت گسترده وجود داشته است، اما ایجاد یک زمینه جدید در این خصوص نسبتاً عمر کوتاهی داشته و به سه یا چهار دهه اخیر باز می‌گردد.

 

توسعه و ایجاد این زمینه جدید به میزان زیادی به پیشرفت بدست آمده در فناوری کامپیوتر پیوند خورده است. از یک سو، توسعه این فناوری در سال‌های اخیر تجزیه و تحلیل سیستماتیک مسایلMCDM  را ممکن کرده است. از سوی دیگر، بکارگیری کامپیوتر و فناوری اطلاعات موجب تولید حجم زیادی از اطلاعات شده است که نیاز به پردازش چنین حجم زیادی از اطلاعات، بدون بکارگیری روش‌هایی همچون روش‌های MCDM تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد[[ii]].

2-1- طرح مسئله، ضرورت و هدف تحقیق

 

همان‌گونه که در این شکل مشاهده می‌شود تعداد مقالات منتشر شده در حوزه MCDM در ده سال اخیر رشد چشمگیری داشته است که این امر بیانگر استقبال فزاینده محققین از این حوزه می‌باشد.

 

یکی از مهمترین دلایل روآوری گسترده محققین به این حوزه را می‌توان پیچیده‌تر شدن مسائل تصمیم‌گیری از یک سو و عدم پاسخگویی مناسب سایر روش‌های تصمیم‌گیری از سوی دیگر دانست. وجود معیارهای متعدد تصمیم‌گیری از جمله مهمترین پیچیدگی‌های مسائل واقعی تصمیم‌گیری است و روش‌های MCDM نیز دقیقاً بر اساس همین نیاز توسعه یافته‌اند.

 

جذابیت مسائلMCDM  موجب شده است که روش‌های متعددی در این حوزه ابداع گردد. رُمان و همکاران[[i]] در بررسی خود تعداد روش‌های موجود در حوزه MCDM را بالغ بر 70 روش برآورد نموده‌اند. این در حالی است که این بررسی در سال 2004 انجام گرفته و با توجه به اقبال فزاینده محققین به این حوزه، این روش‌ها به سرعت در حال افزایش است. همچنین باید در نظر گرفت که تعداد مورد اشاره در این بررسی صرف‌نظر از نسخه‌های متعددی است که برای برخی از این روش‌ها ارائه گردیده است.

 

تعدد روش‌های موجود به‌جای این‌که تسهیل‌کننده امر انتخاب روش باشد، فرآیند انتخاب روش را برای تصمیم‌گیرندگان مشکل کرده است. این مشکل از آنجا ناشی می‌شود که تصمیم‌گیرندگان با لیست بلندی از روش‌های مختلف MCDM روبرو هستند که لزوماً این روش‌ها جواب‌های یکسانی نخواهند داد. متفاوت بودن نتایج این روش‌ها تصمیم‌گیرندگان را با تردید مواجه کرده است، چرا که قابل اطمینان بودن نتایج،که مهمترین ویژگی یک روش تصمیم‌گیری است، با ابهام همراه خواهد بود. واضح است که اگر تصمیم‌گیرنده‌ای از صحت نتایج 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  حاصل از یک روش اطمینان کافی نداشته باشد، در عمل نیز یا از این نتایج استفاده نخواهد نمود و یا در استفاده از آن ریسک دستیابی به جواب‌های نامناسب را خواهد پذیرفت.

 

فراتر از مشکل فوق، مشکل زیر سوال رفتن حوزه MCDM می‌باشد. چراکه اگر روش‌های موجود در حوزه MCDM قابل اعتماد نباشند، پس کل این مجموعه با مشکل عدم اطمینان مواجه خواهد شد. این عدم اطمینان موجب می‌گردد که تصمیم‌گیرندگان واقعی جهت حل مسائل خود کمتر به این حوزه رجوع کنند. در منابع [[ii]،[iii]] مهمترین دلیل تردید تصمیم‌گیرندگان- به ویژه تصمیم‌گیرندگانی که در این حوزه متخصص نیستند- در استفاده از روش‌های این حوزه، همین عدم اطمینان ذکر شده است. از این رو جلب اعتماد تصمیم‌گیرندگان به صحت نتایج روش‌های MCDM امری کاملاً ضروری است و لازم است برای آن چاره اندیشی شود.

 

به منظور برطرف کردن عدم اطمینان تصمیم‌گیرندگان در استفاده از روش‌های MCDM، سه راهکار کلی را می‌توان متصور شد:

 

– راهکار اول: ابداع یا انتخاب روشی جامع جهت حل تمامی مسائل چندمعیاره.

 

– راهکار دوم: طراحی یک روش چندمعیاره با توجه به نوع مسئله تصمیم‌گیری.

 

– راهکار سوم: انتخاب یک روش چندمعیاره از بین روش‌های موجود با توجه به شرایط مسئله تصمیم‌گیری.

 

به دلیل تنوع مسائل تصمیم‌گیری و با توجه به این که هر مسئله تصمیم‌گیری، ویژگی‌ها و مفروضات خاص خود را دارد، ابداع یا انتخاب یک روش که بتواند تمام این فرضیات و ویژگی‌ها را پوشش دهد، عملاً غیرممکن است. حتی در صورت امکان‌پذیر بودن این کار، روشی بسیار پیچیده پدیدار خواهد شد که استفاده کنندگان از آن را با مشکل مواجه می‌سازد. وجود روش‌های متعدد و مختلف در حوزه MCDM بیانگر آن است که یک روش خاص نمی‌تواند پاسخگوی تمام مسائل تصمیم‌گیری باشد. از این رو راهکار اول عملاً امکان پذیر نیست.

 

در خصوص راهکار دوم باید گفت که توسعه یک روش جدید متناسب با شرایط مسئله تصمیم‌گیری، اولاً بسیار سخت و پیچیده است؛ ثانیاً نیاز به یک زمان نسبتاً طولانی دارد؛ و ثالثاً مستلزم صرف هزینه‌های سنگین می‌باشد. این شرایط شاید تنها برای آن دسته از تصمیم‌گیری‌های کلان و حساسی توجیه‌پذیر باشد که ممکن است عدم تصمیم‌گیری درست ضررهای فراوانی را به همراه داشته باشد. لذا راهکار دوم نیز در اغلب مواقع غیر منطقی است.

 

هر روش MCDM دارای فرضیات و ویژگی‌هایی مختص به خود است. چرا که یک فرد طراح بر اساس مجموعه‌ای از فرضیات، یک روش را ابداع می‌کند. لذا اگر بتوان با تحلیل و ارزیابی هر روش به فرضیات و ویژگی‌های آن پی برد، به راحتی می‌توان گفت که این روش برای تمامی مسائلی که متناسب با این فرضیات و ویژگی‌ها باشد، قابل استفاده است. به عبارت دیگر اگر فرد تصمیم‌گیرنده[1](DM) فرضیات و ویژگی‌های یک روش را بپذیرد، و آن را با شرایط مسئله خود مطابق ببیند، می‌تواند از صحت نتایج آن نیز اطمینان حاصل نماید. از آنجا که دستیابی به فرضیات و ویژگی‌های روش‌های MCDM  با استفاده از تکنیک‌های مختلفی امکان پذیر است، لذا راهکار سوم منطقی به نظر می‌رسد. ضمناً این راهکار به مراتب ساده‌تر از دو راهکار قبلی است.

 

3-1- پرسش های تحقیق

 

تحقیق حاضر در راستای دستیابی به رویکردی مناسب جهت تسهیل فرآیند انتخاب روش، به دنبال پاسخگویی به پرسش‌های زیر است:

 

1- چه رویکردهایی تاکنون جهت انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره اتخاذ گردیده است؟ نقاط قوت و ضعف هر یک از این رویکردها چیست؟

 

2- یک رویکرد مناسب جهت انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره چه نیازمندی‌هایی را می‌بایست برآورده سازد؟

 

3- آیا استفاده از یک سیستم خبره می‌تواند رویکردی مناسب جهت انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره باشد؟ در این صورت این سیستم چه ساختاری باید داشته باشد؟

 

4- یک تصمیم‌گیرنده چگونه می‌تواند با سیستم ارتباط برقرار کرده و سیستم بر چه اساسی مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره را به او معرفی خواهد کرد؟

 

4-1- کاربرد نتایج تحقیق

 

بسیاری از مسائلی که تصمیم‌گیرندگان در محیط‌های مختلف با آن مواجه هستند، در حوزه مسائل تصمیم‌گیری چندمعیاره قرار می‌گیرد و استفاده از یک روش تصمیم‌گیری چندمعیاره مستلزم جلب اعتماد تصمیم‌گیرنده از صحت و اعتبار نتایج حاصل از آن می‌باشد. از این رو تهیه یک سیستم قابل اعتماد جهت کمک به تصمیم‌گیرنده در انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره موجب خواهد شد که تصمیم‌گیرندگان در موضوعات مختلف از این سیستم جهت دستیابی به نتایج مطمئن استفاده نمایند.

 

5-1- ساختار تحقیق

 

ساختار این تحقیق از پنج فصل تشکیل گردیده است. در فصل دوم فعالیت‌های انجام شده در زمینه مقایسه و انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره مرور می‌گردد. در فصل سوم مفاهیم اساسی تصمیم‌گیری چندمعیاره و همچنین سیستم‌های خبره معرفی می‌گردد. همچنین در این فصل روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره‌ای که در سیستم خبره موردنظر، روش پیشنهادی از بین آن‌ها پیشنهاد داده خواهد شد، انتخاب گردیده و به اختصار معرفی خواهند شد. فصل چهارم بخش اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. در این فصل یک سیستم خبره جهت انتخاب مناسب‌ترین روش تصمیم‌گیری چندمعیاره با توجه به ویژگی‌های مسئله تصمیم‌گیری ارائه می‌شود. در فصل آخر نیز برخی نتایج بدست آمده از این تحقیق به اختصار بررسی شده و پیشنهاداتی جهت توسعه فعالیت‌های این تحقیق ارائه می‌گردد.

 

[1] – Decision Maker

 

[[i]]  Roman, F., Rolander, N., Fernandez, G. M., Bras, B., Allen, J., Mistree, F.,Chastang, P., Depince, P. and Bennis, F., “Selection without Reflection Is a Risky Business…” , 10th AIAA/ISSMO Multidisciplinary Analysis and Optimization Conference, AIAA 2004-4429, 2004.

 

[[ii]]  Eom, H. B., “The Current State of Multiple Criteria Decision Support Systems”, Human Systems Management, Vol. 8, pp. 113-119, 1989.

 

[[iii]]  Eom, S. B. and Min, H., “The Changing Role of Multiple Criteria in Decision Support Systems”, Human Systems Management, Vol. 11, pp. 137-144, 1992.

 

[[i]]  Bragge, J. , Korhonen, P. , Wallenius, J. and Wallenius, H., “ Bibliometric analysis of multiple criteria decision making/multiattribute utility theory”, 19th International Conference on MCDM, Auckland, New Zealand, 2008.

 

[1] – Multiple Criteria Decision Making

 

[2] – International Society on Multiple Criteria Decision Making

رقابتی بودن بازارها، معرفی و وجود محصولاتی با عمر کوتاه و بالا بودن انتظارات مشتریان در ارتباط با کیفیت و زمان تحویل محصولات، ایجاب می­كنند كه محصولات در مقدار، مكان، زمان و قیمت مناسب عرضه شوند كه این خود ضرورت ایجاد هماهنگی تولید­کنندگان با تأمین­کنندگان مواد اولیه و توزیع­کنندگان محصولات را ایجاب می­کند.

 

– برنامه­ ریزی استراتژیک: این فاز از برنامه­ریزی به طراحی ساختار زنجیره تأمین مربوط بوده و افق زمانی مورد بررسی در این فاز بین پنج تا ده سال می­باشد.

 

– برنامه ­ریزی تاکتیکی (افق زمانی میان مدت): در این سطح از برنامه­ریزی در ارتباط با استفاده بهینه از ظرفیت منابع مختلف از جمله تأمین­ کنندگان، تولیدکنندگان و مراکز­ توزیع تصمیم ­گیری می­شود. افق زمانی مورد بررسی در برنامه­ریزی تاكتیكی یك تا دو سال است.

 

– برنامه­ ریزی عملیاتی: افق زمانی مربوط به این سطح از برنامه­ریزی هفتگی بوده و در ارتباط با مسائلی از قبیل مسیریابی وسایل نقلیه، برنامه­ ریزی تولید و توزیع روزانه تصمیم­ گیری می­شود [1].

 

هدف هر زنجیره تأمین افزایش سودآوری زنجیره از طریق كاهش هزینه­ها و افزایش سطح

 

از آن­جایی­كه قرار دادن محصولات مختلف در یك گروه مشخص مستلزم ورود همزمان آن­ها به بارانداز میانی و منتج به ملاقات مشتری­های مختلف (سفارش دهندگان محصولات) می­شود، لذا مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه ورودی و خروجی به منظور بهینه كردن عملیات استراتژی فرابارانداز ضروری است.

 

از طرفی دیگر، در نظر گرفتن شرایط دنیای واقعی از جمله غیر قابل پیش­بینی بودن انتظارات مشتریان و همچنین وجود روابط پیچیده بین اعضای زنجیره، باعث ایجاد یك درجه مهمی از عدم قطعیت در زنجیره تأمین می­شود. نادیده گرفتن عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین باعث ضعف در عملكرد زنجیره خواهد شد. بنابراین شناخت منابع ایجاد عدم قطعیت و استفاده از رویكردهای مناسب برای برطرف كردن این عدم قطعیت به منظور افزایش سودآوری زنجیره ضروری است. سه منبع ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تامین عبارتند از:

 

– عدم قطعیت در عرضه: این عدم قطعیت در اثر تغییر در عملکرد تأمین­کنندگان به علت تأخیر در تحویل­ها به وجود می­آید.

 

– عدم قطعیت در فرآیند: این عدم قطعیت از غیر قابل اعتماد بودن فرآیند تولید به دلیل خرابی ناگهانی ماشین آلات، تغییر در عملکرد 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  نیروی انسانی و غیره ناشی می­شود.

 

– عدم قطعیت در تقاضا: این عدم قطعیت مهمترین عامل ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تأمین بوده و از نوسانات موجود در تقاضا و پیش­بینی نادرست ناشی می­شود [4].

 

رویكردهای  تحلیلی (احتمالی)، رویکردهای شبیه­سازی و رویکردهای پیوندی بر اساس ترکیبی از مدل­های تحلیلی و شبیه­سازی، از جمله رویكردهای مورد استفاده برای برطرف كردن عدم قطعیت­ موجود در زنجیره تأمین می­باشند. مدل­های تعیین شده در این رویکردها، عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین را به وسیله توزیع­های احتمالی به دست آمده از داده­های آماری نمایش می­دهند. از آن­جایی كه استفاده از این رویكردها با مشكلاتی نظیر عدم دسترسی به داده­های آماری قابل اعتماد همراه است استفاده از رویكردهای دیگر ضروری به نظر می­رسد. یكی دیگر از رویكردهای مورد استفاده برای برطرف كردن عدم قطعیت موجود در زنجیره تأمین، استفاده از تئوری
مجموعه­های فازی است [5]. قابل ذكر است كه تئوری مجموعه­های فازی علاوه بر برطرف كردن مشكل فوق، دارای تطابق بیشتری با مسائل دنیای واقعی است.        

 

با توجه به توضیحات بالا، واضح است كه یكپارچه و هماهنگ كردن طرح­های تهیه­­ مواد اولیه، تولید و توزیع، بررسی منابع ایجاد عدم قطعیت در زنجیره تأمین و استفاده از یك رویكرد مناسب برای برطرف كردن این منابع و همچنین انتخاب استراتژی­های مناسب برای توزیع محصولات از عوامل مهم بقای زنجیره تأمین در بازارهای امروزی هستند.

 

2-1- مسأله اول

 

    مسأله اول عبارت از یکپارچه کردن طرح­های تامین مواد اولیه، تولید و توزیع محصولات در یک افق زمانی میان مدت در یک زنجیره تأمین پنج سطحی (شامل تأمین­کنندگان، تولیدکنندگان، مراکز توزیع، باراندازهای­­­­ میانی[1] و خرده فروش­ها)، چند محصولی و چند دوره­ای با در نظر گرفتن پارامترهای فازی (شامل ظرفیت تأمین مواد­ اولیه، سطح نیروی انسانی در دسترس و ظرفیت ماشین­ آلات تولیدکنندگان و نیز تقاضای خرده فروش­ها) و با هدف حداقل کردن هزینه­ها و طراحی یك سیستم توزیع به موقع[2] است. در این زنجیره برای توزیع محصولات از استراتژی­های فربارانداز و ارسال مستقیم (از تولیدکننده به خرده فروش) استفاده می­شود.

 

مفروضات این مسأله به شرح زیر می­باشند.

 

– زنجیره تأمین پنج سطحی (شامل تأمین­ کنندگان، تولیدکنندگان، مراکز توزیع، باراندازهای میانی و خرده فروش­ها)، چند محصولی و چند دوره­ای می­باشد.

 

– برای توزیع محصولات از باراندازهای میانی و ارسال مستقیم استفاده می­شود.

 

– سطح برنامه ریزی میان مدت است.

 

– در صورتی که تقاضای یک خرده فروش برای یک کالای مشخص از طریق یک بارانداز میانی تأمین شود، باید کل تقاضای آن خرده فروش به ازای آن محصول از طریق همان بارانداز میانی برآورده شود. این فرض از رویكرد تك منبعی[1] [8-6] نشأت می­گیرد.

 

– هر یک از تولیدکنندگان توانایی تولید همه محصولات را دارند.

 

– کمبود مجاز بوده و به صورت پس افت در نظر گرفته می­شود.

 

– هزینه نگهداری مواد اولیه و محصولات در پایان هر دوره در نظر گرفته می­شود.

 

– تولیدكنندگان محصولات را به سه طریق تولید می­كنند: تولید در زمان عادی، تولید به صورت اضافه کاری و یا از طریق پیمانکاری.

 

– تقاضا، ظرفیت تولید و نیز ظرفیت تأمین مواد اولیه اعداد فازی مثلثی هستند.

 

از آن­جایی كه مهمترین هدف استراتژی فرابارانداز كاهش هزینه­ های نگهداری و حمل و نقل می­باشد، لذا بررسی همزمان مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه و استراتژی فرابارانداز امری ضروری است. اما ­همان طوری كه قبلا نیز ذكر شد به دلیل كاهش پیچیدگی مسأله مورد بررسی، یكپارچه كردن مسیریابی و زمانبندی وسایل نقلیه ورودی و خروجی و استراتژی فرابارانداز در یك زنجیره سه سطحی مورد بررسی قرار می­گیرد.

 

[1] Single sourcing

 

[1] Cross docks

الإهداء. 3

 

الشکر و التقدیر. 4

 

المقدمة. 1

 

الفصل الأول: الکلیات و المفاهیم. 4

 

المطلب الأول: الکلیات.. 5

 

تعریف المسأله. 5

 

السؤال الاصلی. 5

 

الاسئله الفرعیه. 5

 

الفرضیات.. 6

 

الفرضیة الأصلیة. 6

 

الفرضیات الفرعیة. 6

 

الأهداف.. 7

 

ضرورة التحقیق. 7

 

بنیة التحقیق. 7

 

اسلوب التحقیق. 8

 

التطبیق العملی للتحقیق. 8

 

سابقة البحث.. 8

 

المطلب الثانی: المفاهیم 10

 

التوسّل فی اللغة والاصطلاح. 10

 

أنواع التوسل. 11

 

البحث فی دلالةالحدیث: 21

 

الفصل الثانی: التوسل فی ضوء الآیات.. 36

 

الآیة الأولی: آیة 64 سورة النساء. 37

 

أقوال العلماء فی الآیة الکریمه. 37

 

الجواب علی ذلک.. 43

 

الآیة الثانیة: آیة 35 سورة المائدة 44

 

اقوال العلماءفی الآیة الکریمه. 44

 

کیفیه الاستدلال بالآیة الکریمه. 45

 

مصادیق الوسیله فی ایه «الوسیله». 46

 

عمومیه لفظ الوسیله فی روایات العامه. 48

 

الآیة الثالثه: آیة 89 سورة البقرة 49

 

الشبهة. 51

 

الرد علی ذلک.. 51

 

والحصیلة من کلّما تقدم فی مبحث مشروعیة التوسّل فی ضوء الآیات القرآنیّة. 56

 

الفصل الثالث: التوسل فی ضوء الروایات.. 57

 

الحدیث الاوّل: توبة آدم و توسله بالنبیk قبل أن یخلَق. 58

 

نقطة هامة بالنسبة إلی هذا الحدیث.. 60

 

نتیجة کل ما تقدم فی حدیث توبة آدم.. 61

 

الحدیث الثانی: استسقاء ابی طالب و توسله بالنبیk. 61

 

النقل الاول: للذهبی و إبن منظور. 61

 

النقل الثانی: للسیوطی. 62

 

الحدیث الثالث: توسل الیهود بالنبیk قبل البعثة. 63

 

الحدیث الرابع: توسل الضریر بالنبیk. 65

 

النقل الأول: للحاکم النیسابوری و الطبرانی و النسائی و الهیثمی. 65

 

النقل الثانی: لإبن ماجة. 66

 

النقل الثالث: للترمذی.. 66

 

الحدیث الخامس: توسل النبیk بحق السائلین و ممشاه 69

 

النقل الاول: للسیوطی. 69

 

النقل الثانی: لأحمد بن حنبل. 69

 

النقل الثالث: لإبن ماجة. 69

 

الحدیث السادس: توسل النبیk بنفسه و الأنبیاء. 70

 

النقل الاول: للهیثمی. 70

 

النقل الثانی: للطبرانی. 70

 

النقل الثالث: لمحمود سعید ممدوح. 71

 

الحدیث السابع: توسل رجل بالنبیk للدخول علی عثمان. 72

 

الحدیث الثامن: عائشة تأمر بالتوسل بقبر النبیk. 73

 

النقل الاول: للمقریزی.. 73

 

النقل الثانی: لحسن بن علی السقاف.. 73

 

تضعیف الحدیث من قبل الالبانی. 76

 

الحدیث التاسع: التوسل والإستغاثة بالأنبیاءb یوم القیامة. 77

 

النقل الاول: لإبن خزیمة. 77

 

النقل الثانی: للبیهقی. 77

 

النقل الثالث: للطبری.. 77

 

الحدیث العاشر: التوسل والإستغاثة بالعباد 78

 

النقل الاول: للهیثمی. 78

 

النقل الثانی: لإبن حجر العسقلانی. 78

 

النقل الثالث: للبیهقی. 78

 

النقل الرابع: للمرداوی الحنبلی. 79

 

الحدیث الحادی عشر: توسل الناس بقبر النبیk للإستسقاء. 79

 

النقل الاول: لإبن حجر العسقلانی. 79

 

النقل الثانی: لإبن حجر العسقلانی. 80

 

النقل الثالث: لإبن أبی شیبة. 80

 

النقل الرابع: للبیهقی. 80

 

والحصیلة من كل ما تقدم فی مبحث الروایات.. 81

 

الفصل الرابع: مؤیّدات السُّنّة النّبویة. 83

 

المطلب الاول: توسل الصحابة و التابعین. 84

 

توسل الامام علی بن ابی طالب و العباس بقبر النبیk. 84

 

توسل عمر بن الخطاب بالعباس بن عبد المطلب.. 84

 

توسل عبد الله بن عمر بن الخطاب برسول اللهk بعد وفاته. 88

 

الطریق الأول: أبو سعید عن عبدالله بن عمرو. 88

 

الطریق الثانی: الهیثم بن حنش.. 92

 

توسل الصحابی بلال بن حرث بقبر النبیk. 95

 

توسل صفیة بنت عبدالمطلب.. 108

 

توسل عقبه بن عامر بقبر النبیk لتقریب طریقه. 109

 

توسل عبدالله ابن الزبیر بحرمة الرسولk. 109

 

توسل الصحابی ربیعة بن کعب برسول اللهk. 109

 

المطلب الثانی: توسل ائمه العامه و علمائهم 110

 

توسل أئمه العامه. 110

 

توسل فقهاء العامه. 118

 

توسل مفسری العامه. 125

 

توسل الغویون واهل الاب من ابناء العامه. 126

 

توسل المورخون من ابناء العامه. 127

 

المطلب الثالث: ما یقوله علماء العامة فی موضوع التوسل. 129 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

المطلب الرابع: القصص التاریخیه الداله علی مشروعیة التوسل. 144

 

قصه الراهبین مع أبی عبد الله الفرحی. 144

 

قصة سفیان الثوری مع المصلی علی النبیk وسلم فی الطواف.. 146

 

المطلب الخامس: التوسل بالصحابه. 147

 

1-التوسل بأبی أیوب الانصاری.. 147

 

2- اهل الشام و توسلهم بأمّ حرام 149

 

والحصیلة مما تقدم فی مبحث التوسل فی ضوء سیرة المسلمین. 150

 

و الحصیلة من کلّ ما تقدّم من مباحث هذه الرسالة. 151

 

المصادر. 152

 

 

 

 

 

المقدمة

 

الحمد لله رب العالمین،بارئ الخلائق اجمعین، باعث الانبیاءوالمرسلین،  قاصم الجبارین، مبیر الظالمین، مدرک الهاربین، صریخ المستصرخین، موضع حاجات الطالبین، معتمد المومنین والصلاه والسلام علی اشرف خلقه،ومبلّغی رسالاته، المحمودالاحمد، ابی القاسم محمد، وکما أصلی وأسلم علی امیر المومنین، ویعسوب الدین، وامام المتقین، وقائد الغر المحجلین إلی جنات نعیم، والصلاه والسلام علی البضعة الطاهرة فاطمة الزهراء التی فطم الخلق عن کنه معرفتها، وأزکی الصلاة والسلام علی الامامین الهمامین الحسن والحسین سیدا شباب أهل الجنة، وعلی التسعة المعصومین من ولد الحسینb، هائولاء سادتنا وقادتنا وأئمتنا الذین أذهب الله عنهم الرجس وطهرهم تطهیرا.

 

وبعد، أن الهجمات العقائدیة التی أوردها أعداء مذهب أهل البیتb، کثرت فی زماننا الحالی والمؤسس لهذه الهجمات هو ابن تیمیة(موالید 661ه فی مدینه حران فی الشام)و(المتوفی 728 للهجرة)، من اجل إظهاره بعض العقائد التی تنافی عقائد المسلمین ومنها موضوع التوسل الذی عمل به الصحابه فی حیات رسول اللهk وبعد رحیله و أیضاً عمل به التابعین ومن تبعهم وعمل بذلک علماء الخاصه والعامه،ومن الواضح أن موضوع التوسل هو من المسلمات لدی كافة المسلمین وقد دلّت علی مشروعیّته الآیات القرآنیّة والسنّة النبویّة، ولو أنّ هناك بعض الإختلافات فی كیّفیّته وزمانه ومصادیقه بین المسلمین،ولكن یكفینا اتفاق عموم المسلمین علی مشروعیّة اصل التوسل وأصل التوسل هو أمر مشروع ومتفق علیه بین المسلمین،فالهجمات العقائدیّة والشبهات التی یطرحها الوهّابیّة والتهم التی یتهمنا بها أعداء مذهب أهل البیت b،بالنسبة الی موضوع التوسل، وأنّ التوسل هو أمر غیر مشروع، كل هذه الموارد صارت سببا علی أننی أبرّر موضوع التوسل عن هذه الأمور وأجعل موضوع رسالتی مشروعیّة التوسل فی ضوء القرآن والسنّة، وأن استدل علی مشروعیّة التوسل بالآیات القرآنیّةالتی تثبت مشروعیّة هذا الموضوع وأیضا استدلّ بالأدلّة الروائیّة من السنّة النبویّة الدّالة علی هذه المشروعیّة و اذكر بعض المؤیّدات للسنّة النّبویّة فی موضوع التوسل كتوسل الصحابة والتابعین وكل ذلك أذكره من منابع العامّة، وسائل المولی الجلیل أن یوفقنی لهذا الأمر وأن یجعله ذخیرة لذلك الیوم الذی لا ینفع فیه مال ولا بنون إلا من أتی الله بقلب سلیم واخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین.

 

سید جواد الساعدی

 

 

 

الفصل الأول: الکلیات و المفاهیم

 

 

 

المطلب الأول: الکلیات

 

تعریف المسأله

 

موضوع التوسل إنما هو من المسلّمات و المعتقدات لدی کافه المسلمین و خاصّهً مذهب التّشیع، و قد اشارت إلیه العدید من الآیات و الروایات الصحیحه و إن اختلف المسلمون فی کیفیته و زمانه و مصادیقه ولکن توحّدت کلمتهم فی مشروعیة أصله، و اصل التوسل هو أمر مشروع متّفقٌ علیه بین المسلمین و فی هذا التحقیق نبذل ُ قصارا جُهدنا علی أن نثبت مشروعیة أصل التوسل بواسطه الایات و الروایات، و أیضاً یکون لنا ردّاًعلمّیاً و استدلالیاً علی بعض الشبهات التی تطرحُها الوهابّیه بالنسبه إلی مسأله التوسّل و سنذکر فی تحقیقنا إضافهً إلی الاستناد بالآیات و الروایات سیرة النبی الأکرمk و مؤیدات السُّنّة النبویة الدالة علی مشروعیة التوسل.

 

السؤال الاصلی

 

هل یمکن إثبات مشروعیة التوسل و الشّفاعة بواسطة الآیات و السُّنّة النبویة؟

 

الاسئله الفرعیه

 

1. ما هو مفهوم التوسل و ما هی أنواع التوسل؟

 

1. ما هی الایات الدّالة علی مشروعیة التوسل؟

 

1. ما هی الروایات الدّالة علی مشروعیة التوسل؟

 

1. هل توجد مؤیدات للسنة النبویة یمکن الإستناد بها علی مشروعیة التوسل؟

الفرضیات

 

الفرضیة الأصلیة

 

هناک آیات کثیرة فی القرآن الکریم تثبت مشروعیة التوسل و أیضاً إذا راجعنا إلی منابع العامة و الخاصة نعثر علی الکثیر من الروایات التی ذکرها کبار العلماء فی کتبهم الحدیثیة الدالة علی مشروعیة التوسل التی یکمن الإستدلال بها.

 

الفرضیات الفرعیة

 

1. الوسیلة لغة هی عبارة عن ما یتقرّب به إلی الغیر والجمع الوسائل، وسّلت إلی ربی وسیلة، أی عملت عملا أتقرّب إلیه والتوسّل فی الاصطلاح هو قریب جدّا من المعنی اللغوی، بل هو عینه والاختلاف فی تحدید المصادیق التی نصبها الله تعالی للتوسل والتقرّب بها إلیه عزّ وجل، وأما أنواع التوسل، هناك مصادیق كثیرة للتوسل ذكرنا منها تسع موارد للاختصار وهی التوسل بأسماء الله وصفاته، التوسل إلی الله سبحانه وتعالی بالفرائض، التوسل إلی الله سبحانه وتعالی بالقرآن الكریم، التوسل الی الله سبحانه وتعالی بالملائكة المقربین، التوسل ببعض الأعمال الصالحة، التوسل بالنبی الأكرمk فی حیاته، التوسل بدعاء النبیk فی حیاته، التوسل بدعاء النبیk بعد رحیله، التوسل بالصالحین.

 

1. هناک آیات کثیرة یمکن الإستدلال بها علی مشروعیة التوسل منها آیة 64 سورة النساء، آیة 35 سورة المائدة و آیة 89 سورة البقرة.

 

1. هناک روایات کثیرة یمکن الإستدلال بها علی مشروعیة التوسل منها حدیث توبة آدم و توسله بالنبیk قبل أن یُخلق، توسل الضریر بالنبیk، توسل الناس بقبر النبیk للإستسقاء و … .

 

1. هناک مؤیدات کثیرة جدّاً یمکن الإستناد بها، منها توسل الصحابة و التابعین، توسل ائمة العامة و علمائهم، أقوال علماء العامة فی تأیید مشروعیة التوسل و … .