واژه­های کلیدی: ارکید، اکسین­ها، ، اجسام شبه­پروتوکورم، ازدیاد درون­شیشه­ای سیتوکینین­ها

 

 

 

1- پیش گفتار

 

یکی از مهم‌ترین تکنیک­های کشت بافت که به دلیل منافع قابل توجه آن گسترش زیادی پیدا نموده­است، ازدیاد گیاهان از طریق جنین زایی رویشی است و این روش بسیار مفید جهت تولید و باززایی در مقیاس زیاد گیاهان ارزشمند و با هزینه بسیار اندک می­باشد (مشایخی،1386). بیش از صد سال پیش  یعنی در سال 1902 هابرلنت فیزیولوژیست آلمانی ادعا نمود که تشکیل جنین از سلول‌های رویشی امکان پذیر می‌باشد و تحقیقاتی که توسط وی انجام شد منجر به بنا نهادن روش‌های کشت درون شیشه گردید (هالپرین، 1995؛ كیلنباچ، 1984). این نظریه به مدت 55 سال اثبات نگردید تا اینکه برای اولین بار توسط راینرت در آلمان و استوارد و همکارانش در دانشگاه کرنل آمریکا در سال 1958، بدون اینکه این دو محقق اطلاع از تحقیقات یکدیگر داشته باشند، درباره وقوع تشکیل جنین رویشی از طریق کشت کالوس و همچنین کشت تعلیقی سلولی ریشه هویج (Ducus carota) گزارش گردید (راینرت، 1958؛ استوارد، 1958).

 

1-1-گیاه­شناسی و پراکنش اکولوژیکی

 

ارکیده با نام علمی orchids catasetum از خانواده orchidaceae است. گلهای ارکیده به عقیده بسیاری از دانشمندان جزو تکامل یافته ترین گیاهان می‌باشد. خانواده ثعلب از نظر تنوع با بیش از 600 جنس و 2000 گونه در سطح جهان جزو غنی‌ترین گروه­های گیاهی محسوب می‌شود (محمدیان، 1376).

 

خانواده اركیده (Orchidaceae) از راسته ژیناندرالس( Gynandrales) گیاهان این خانواده تك لپه، علفی و پایا، هستند كه  به صورت انگل، ساپروفیت وخاکزی مشاهده می‌شوند(محمدی، 1376).

 

پراکنش اکولوژیکی این گیاه به مناطق جنوب شرق آسیا مانند کشورهایی مثل: چین، تایوان، هنگ­کنگ، تایلند، فیلیپین، مالزی و سنگاپور بر می‌گردد.

 

ارکیده­ها امروزه در تمام دنیا به خصوص اروپا، آمریکا و آسیای دور از پر فروش ترین و جذاب ‌ترین گیاهان برای خانه­ها، آپارتمان­ها، رستوران­ها، هتل­ها و مراکز عمومی دیگر هستند. این محبوبیت به دو دلیل حاصل شده است. فصل گلدهی و زمان گلدهی ارکیده­ها متفاوت است معمولا از دسامبر (دی ماه) شروع می­شود و چند ماه گل دارند. پس از گلدهی مدتی استراحت و بازسازی نیاز هست تا دوباره به گل بنشیند. در خانواده  اركیده­ها گونه­های گیاهی بسیار متنوعی وجود دارند. در كشور ما حدود 12 تا  15 رقم مختلف از اركیده­ها كشت 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  می‌شوند.(محمدیان و همکاران ،1376)

 

 

 

1-2- اهمیت اقتصادی

ارکیده­ها امروزه در تمام دنیا به خصوص اروپا، آمریکا و آسیای دور از پر فروش ترین و جذاب‌ترین گیاهان برای خانه­ها، آپارتمان ها، رستوران­ها، هتل­ها و مراکز عمومی دیگر هستند. این محبوبیت به دو دلیل حاصل شده است. اول اینکه این گیاهان بسیار کم توقع بوده و با نگهداری اندکی به محیط خومی­گیرند واز طرف دیگر وقتی گل دهی بکنند گل هاشان تا ماه­ها زیبا و درخشنده باقی­می­ماند­ (حدود سه تا شش ماه  بسته به محیط و شرایط).(خوشخوی ،1389)

 

1-3- روش تکثیر

 

ارکیده به دو طریق رویشی و زایشی،تکثیر می‌شود. درتکثیر رویشی، نتاج همانند والدین هستند؛ اما در تکثیر زایشی(به وسیله بذر) بندرت نتاج یکسان بدست می­آیند، و نگرانی عمدتا زمانی مطرح است که گونه­‌های وحشی، مد نظر هستند. بنابراین، اگراز بذور ارقام اهلی ارکیده استفاده شود که معمولا حاصل تلاقی‌ها هستند و شدیدا هتروزیگوس می‌باشند، نتاج بسیار غیر یکنواخت، و کمتر شبیه گیاهان اولیه، خواهند­ بود. اصولا ارقام ارکیده زراعی، فقط از طریق رویشی ازدیاد می‌شوند. تهیه کلون ارکیده به صورت این ویوو ، فرایندی بسیار کند است ، وگاهی اوقات ،برای حصول اندازه معینی از کلون ارکیده، احتیاج به 10 سال وقت است. بعد از سال 1960 انقلابی در تکثیر رویشی ارکیده ،صورت گرفت(محمدی وهمکاران).( مورل،1960) تلاش کرد که از طریق کاشت مریستم برگ Cymbidium عاری از ویروس را به دست آورد و برای انجام این منظور، از قسمت‌های انتهایی ساقه در کشت این ویترو، استفاده کرد. اشکال شبیه کورم اولیه که از اندام‌های هوایی به دست آمدند، خیلی شباهت به آن‌هایی داشتند که قبلا از بذر ، حاصل می­شده است. در بعضی موارد، این کورم های اولیه، خود به خود تقسیم می‌شوند؛ اما معمولا این عمل با بریدن کورمهای اولیه به قطعات کوچک‌تر، صورت می‌گیرد (مورل،1965). در گیاهCymbidium  طی شش هفته، امکان تولید 6 تا 8 کورم اولیه از یک کورم، وجود دارد. در اصل، تقسیم این کورم های اولیه، می­تواند به طور بی پایان ادامه یابد. هنگامی که کار تقسیم تمام شد هر کورم اولیه می‌تواند اندام‌های هوایی و برگ و ریشه تولید نماید. به این طریق مورل توانست در یک سال از یک سر شاخه هزاران گیاه (یک مریستم با چند برگ اولیه) تولید کند. تولید کلون ارکیده به وسیله کشت مریستم،اولین تکثیر غیر­جنسی تجارتی در محیط کشت این ویترو بود. این روش در ابتدا برای گیاه Cymbidium انجام شده که با تغییراتی در گیاه Cattleya و بسیاری از جنس‌های دیگر ارکیده استفاده می‌شود.                             

 

 هنگامی که بعد از جوانه­زنی بذر ارکیده، کورم اولیه ایجاد شد، دارای وضعیت مورفولوژیکی حد واسط بین یک جنین تمایز نیافته و ساقه هوایی است. به وسیله تکثیر رویشی با کاشت مریستم نیز اشکال شبیه کورم اولیه، تشکیل می‌شود. در حقیقت بدین طریق قسمت انتهایی اندام هوایی یک گیاه بالغ دوباره جوان می‌شود (بازگشت از حالت بلوغ به حالت جوانی ). از آنجا که کورم های اولیه به دست آمده از جوانه زنی بذر بسیار شباهت به کورم های اولیه حاصل از کاشت مریستم دارند، به همین دلیل در کلون ارکیده به وسیله کشت مریستم از واژه اندام‌های شبه کورم اولیه استفاده می‌شود (چمپاگنت ، 1977). تکثیر رویشی ارکیده به وسیله کشت مریستم را می‌توان به سه مرحله تقسیم کرد:

 

1- تبدیل مریستم به اشکال شبه کورم اولیه

 

2- تکثیر کورم های اولیه به وسیله بریدن آنها به قطعات کوچک‌تر

 

3- رشد آن‌ها تا تولید ساقه‌های ریشه دار (تئو ،1978،1976). 

:

 

   نظام های پایدار کشاورزی ، نظام هایی هستند که ضمن کاهش مصرف نهاده های کشاورزی بر منابع تجدید شونده در داخل مزرعه تاکید دارند رعایت تناوب گیاهی و استفاده از گیاهان تثبیت کننده ازت در حفظ حاصلخیزی خاک، استفاده از کودهای بیولوژیکی برای بهبود ساختمان خاک ، کنترل بیولوژیکی و تلفیقی افات، افزایش جمعیت میکروارگانیزم های خاک و بهره گیری از اثرات متقابل بین عوامل موثر در تولید، اساسا سبب می شوند که هزینه های تولید کاهش یافته و نظام های زراعی پایداری خود را حفظ کنند یکی از اصلی ترین میکرو ارگانیزم های موجود در محیط ریشه، قارچ های میکوریزای آربوسکولار هستند این قارچ ها با ایجاد ارتباط همزیستی با گیاهان زراعی وباغی و زینتی مزایای زیادی را برای میزبان خود فراهم می کنند افزایش در جذب آب و عناصر غذایی گیاه میزبان و در نتیجه افزایش رشد و مقاومت به تنش های خشکی و شوری، افزایش مقاومت به عوامل بیماری زا، تولید هورمون های گیاهی و بهبود ساختمان خاک از طریق تسهیل در ایجاد خاکدانه ها از جمله مزایایی است که گیاه میزبان در این همزیستی از آن بهره مند می شود(کوچکی و همکاران، 1380).

 

   شوری یکی از عوامل مهم کاهش دهنده رشد گیاهان در بسیاری از مناطق جهان است وسعت خاکهای شور در ایران حدود 24 میلیون هکتار است که معادل 15% از اراضی کشاورزی کشور می باشد شوری پتانسیل آب محیط ریشه را کاهش داده و کم شدن توان جذب آب گیاه را سبب می شود به علاوه با افزایش شوری در محیط ریشه جذب و انتقال یونهای سمی به بافتهای گیاه افزایش می یابد که کاهش جذب عناصر ضروری ، به هم خوردن توازن یونی و سمیت ناشی از انباشتگی یونهای سدیم و کلر را به دنبال دارد.(رنگاسامی[1]، 2010).  

 

   با بررسی غلبه بر موانع شوری بر روی تولید محصولات با روشهای سنتی بیان گردید که نمک زار بودن یک مشکل اصلی در نواحی خشک و نیمه خشک بود تأثیر شوره زار بودن بر روی محصولات شامل کاهش رشد و مرگ گیاه است.(پایوتت[2] و همکاران، 2013).

 

   تنش شوری ممکن است اولین عامل تنش شیمیایی باشد که موجودات زنده در طول تکامل با آن مواجه شده اند  خاکهای شور در کره زمین پدیده ای طبیعی هستند، زیرا نزدیک به 75% سطح این سیاره خاکی را دریاهایی پوشانده اند که غلظت نمک آنها زیاد بوده و حاوی یونهای  Na، Cl، K،و Mg می باشند بنابراین ، وجود خاکهای شور نباید پدیده هایی غیر طبیعی تلقی شوند ابتدایی ترین موجودات زنده، آبزیانی بوده اند که از این آبها منشآ گرفته اند و حتی امروزه نیز انواع جانوران شورزی بیشتر از جانورانی هستند که در آبهای شیرین زندگی می کنند، بنابراین، در طی تکامل، گیاهان نیز در چنین مکانهایی ظاهر شده اند و ظرفیت سازگاری با چنین محیط هایی را پیدا نموده اند امروزه گیاهان برخوردار از این سازگاری، سهم کوچکی را در اکوسیستمهای طبیعی و کشاورزی در اختیار گرفته اند(لارچر[3]، 1995).

 

   وسعت اراضی شور در جهان دقیقآ معلوم نیست، ولی بر اساس برآوردهای انجام شده 7% از اراضی شور و 3% بسیار شور می باشند و این برآورد به دلیل میزان کم بارندگی، تبخیر زیاد از سطح خاک و آبیاری با آبهای با املاح زیاد همچنان در حال افزایش است توزیع و پراکندگی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  اراضی شور در سطح جهان یکنواخت نیست قاره استرالیا با حدود 360 میلیون هکتار و قاره آسیا با حدود 310 میلیون هکتار بیشترین سطح شوری را دارا می باشند(علوی پناه، 1371). در آسیا بعد  از شوروی سابق، چین، هندوستان و پاکستان، بیشترین سطح خاکهای شور و دریایی به ایران تعلق دارد(سزابلیک[4]، 1992). البته آب و هوای خشک و نیمه خشک ایران در تشکیل خاکهای شور مناطق مختلف سهیم است(دوان [5]و همکاران، 1994). قسمت بیشتر سطح کشور را به علت کمبود ذخایر آبی و نامساعد بودن شرایط آب و هوایی، اراضی شور و نیمه شور تشکیل می دهد(علوی پناه، 1371). بر اساس گزارش FAO بیش از 40% از اراضی تحت آبیاری ایران در معرض شوری ثانویه قرار دارند(پساراکلی[6]، 1993). خاکهای شور در کشور حاوی مقادیر زیادی از نمک های محلول بوده و بسیاری از آنها از رنگ روشن و ماده الی اندک برخوردار هستند.در خاکهای ایران آنیون غالب بیشتر کلرید است ولی سولفاتها نیز در بعضی از مناطق در مقادیر قابل توجهی وجود دارند. کاتیون غالب نیز سدیم است، بنابراین نمکها در این خاکها به طور عمده به صورت کلرید سدیم و یا سولفات سدیم می باشند. نمک در این خاکها به حدود 3% می رسد و بسیاری از خاکهای کشور آهکی می باشد. وسعت خاکهای شور در ایران حدود 24 میلیون هکتار است که معادل 15% از اراضی کشور می باشد(جعفری، 1373، سزابولیک، 1992). آبهای با کیفیت خوب ممکن است حاوی 100-1000 گرم نمک در متر مکعب باشند با آبیاری 1000 متر مکعب در سال در هر هکتار از 1 تا 10 تن نمک به خاک اضافه می شود و در اثر تبخیر و تعرق آب، نمکهای محلول اضافی به خاک افزوده می گردند که بایستی توسط شستشو و زه کش از خاک خارج شوند حتی با کاربرد تکنولوژی پیشرفته در این نوع خاکها، میزان نمک به اندازه ای است که به رشد گیاه خسارت می زند(سزابولیک، 1992).

 

   برای مقابله با شوری از روش تکنولوژیکی (آبیاری با آب شیرین در مقیاس وسیع) ویا از روشهای بیولوژیکی و روشهای اصلاح و شناسایی گیاهان برای ایجاد مقاومت به شوری استفاده می کنند امروزه استفاده از روش بیولوژیک جهت مقابله با مسائل شوری خاک به طور وسیع به کار گرفته می شود، ولی موفقیت چشمگیر زمانی عاید می شود که منابع ذخایر گیاهی که دارای تغییرات ژنتیکی مطلوب هستند در دسترس قرار داشته باشند(جونز[7]، 1983) ، چرا که مقاومتهای متفاوت در برابر شوری ناشی از تنوع ژنتیکی گیاهان می باشد و انتخاب بر اساس یک عامل معیار مناسبی در ارزیابی مقاومت به شوری که موجب تغییراتی در فیزیولوژی، آناتومی و مورفولوژی ارقام می گردند توجه شود با استفاده از روشهای انتخاب و اصلاح گیاهان به شوری می توان میزان تولید در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران را حفظ نمود به علاوه باید به دنبال راهی رفت که بتوان از منبع پایان ناپذیر آب دریا در آبیاری استفاده نمود. آپستین و همکارانش در سال 1980 نشان دادند که با رقم خاصی از گیاه جو، که با آب دریا همراه کود نیتروژن و فسفر آبیاری نمودند بیش از یک تن جو برداشت شد .

 

1-2 همیشه بهار:

 

 

 

1-2-1 رده بندی و گیاه شناسی:

 

   همیشه بهار گیاهی از خانواده کاسنی Asteracea با نام علمی calendula  officinalis گیاهی بوته ای و اسامی دیگر آن همیشه بهار باغی-همیشه بار- آذرگون- .زبیده- و قرمهان می باشد (صمصام، 1383). در فارسی به آن همیشه بهار و در هندی زر گل گویند و به انگلیسی pot marigold گفته می شود (میر حیدر، 1382). گیاه علفی و پایا است ساقه هوایی افراشته منشعب  ودارای پرزهای غده ای ،گل آن زرد رنگ می باشد  گل ها 3تا 5ا سانتی متر قطر داشته وبه تنهایی در انتهای ساقه گل دهنده قرار دارند( دانشور، 1372). و به رنگهای زرد و نارنجی دیده می شود و امروزه ارقام گل سفید هم اصلاح شده است دارای انواع کم پر و پرپر است ارتفاع بوته ها بسته به رقم 30-60 سانتی متر است در انواعی از آن که ساقه ها یا دمگل های طویل و قوی و گل های درشت دارند باعث می شود رنگ سایر گل ها بهتر نمایان شود (خوشخوی ، 1375). گل همیشه بهار در شب جمع شده و حالت بسته و نیمه بسته به خود گرفته و در روز باز می شود (میر حیدر، 1382). در اثر مالش برگ و گل آن بو خوبی استشمام می شود (دانشور، 1372). خاصیت دارویی داشته و برای درمان بیماریهای پوستی بکار می رود (قنادی، 1364).

‌ای بر تیمار گرمایی و کاربرد آن در تکنولوژی پس از برداشت 11

 

1-9-    اهمیت موضوع . 13

 

فصل 2-     بررسی منابع 15

 

2-1-    پوششهای خوراكی 15

 

2-2-    نقش پوشش‌ها در عمر پس از برداشت میوه‌ها 16

 

2-3-    ژل آلوئه ورا 17

 

2-3-1-     مشخصات گیاه شناسی آلوئه ورا 17

 

2-3-2-     تاریخچه استفاده از آلوئه ورا 19

 

2-3-3-     خواص داروئی ژل آلوئه ورا 19

 

2-3-4-     تركیبات ژل آلوئه ورا 20

 

2-3-4-1-  ویتامین‌ها …………………………………………… 20

 

2-3-4-2-  آنزیم‌ها …………………………………………….. 20

 

2-3-4-3-  ترکیبات معدنی و قندها 20

 

2-3-4-4-  ساپونین‌ها ………………………….. 21

 

2-3-4-5-  سالیسیلیک اسید ……………………..  21

 

2-3-4-6-  آمینواسیدها ……………………………………………. 21

 

2-3-6-     تأثیر ژل آلوئه ورا بر خواص كیفی محصولات باغی برداشته شده 23

 

2-3-6-1-  تاثیر بر تنفس و میزان تولید اتیلن میوه 23

 

2-3-6-2-  تاثیر بر نرم شدگی و سفتی میوه 24

 

2-3-6-3-  تأثیر بر محتوای مواد جامد محلول و اسیدهای آلی میوه 25

 

2-3-6-4-  جلوگیری از کاهش وزن میوه 26

 

2-3-6-5-  تأثیر بر رنگ میوه …………………. 27

 

2-3-6-6-  تأثیر بر ماندگاری و عمر قفسه ای میوه‌ها 27

 

2-3-6-7-  فعالیتهای ضد قارچی و میكروب كشی ژل آلوئه ورا 28

 

2-3-6-8-  اثر بر اسید آسكوربیك و آنتی اكسیدان كل .. 29

 

2-4-    تیمارهای گرمایی .. 30

 

2-4-1-     پاسخ میوه‌ها به تاثیر تیمارهای گرمایی 30

 

2-4-2-     روشهای اعمال تیمار گرمایی 31

 

2-4-3-     تأثیر تیمارهای گرمایی بر خواص كیفی محصولات باغی 31

 

2-4-3-1-  تأثیر تیمار گرمایی بر کاهش وزن میوه 31

 

2-4-3-2-  تأثیر تیمار گرمایی در کاهش آسیبهای سرمایی 32

 

2-4-3-3-  تاثیر تیمارهای گرمایی بر کاهش پوسیدگی .. 35

 

2-4-3-4-  تاثیر بر تنفس و میزان تولید اتیلن میوه 39

 

2-4-3-5-  تیمار گرمایی برای کنترل حشرات و آفات انباری .. 40

 

2-4-3-6-  تاثیر تیمار گرمایی در جلوگیری از آسیب اکسیداتیو در گیاهان .. 41

 

2-4-3-7-  تاثیر تیمار گرمایی بر رسیدن محصول 42

 

فصل 3-     مواد و روش‌ها 43

 

3-1-    تهیه میوه  43

 

3-2-    طرح آزمایشی 44

 

3-3-    تهیه ژل آلوئه ورا 44

 

3-4-    تیمار میوه‌ها با ژل آلوئه ورا 44

 

3-5-    تیمار میوه‌ها با آب گرم . 45

 

3-6-    تیمار میوه‌ها با آب گرم و ژل آلوئه ورا 45

 

3-7-    آزمون‌های كیفی میوه 45

 

3-7-1-     تعیین وضعیت ظاهری و بازارپسندی .. 46

 

3-7-2-     اندازه‌گیری pH آب میوه 46

 

3-7-3-     اندازه‌گیری میزان اسید آسكوربیك (ویتامین ث) 46

 

3-7-4-     اندازه‌گیری مواد جامد قابل حل كل عصاره میوه (TSS) 47

 

3-7-5-     اندازه‌گیری اسیدهای قابل تیتراسیون (TA) 47

 

3-7-6-     اندازه‌گیری درصد کاهش وزن 48

 

3-7-7-     اندازه‌گیری محتوای فنل كل 49

 

3-7-7-1-  تهیه محلول كربنات سدیم . 49

 

3-7-7-2-  رسم منحنی استاندارد اسید گالیك … 49

 

3-7-7-3-  نحوه تهیه بافر فسفات .. 50

 

3-7-8-     اندازه‌گیری فعالیت پلی فنل اكسیداز (PPO) 51

 

3-7-9-     اندازه‌گیری میزان آلودگی قارچی و پوسیدگی 51

 

3-7-10-  اندازه‌گیری میزان فعالیت آنزیم کاتالاز 52

 

3-7-10-1-   نحوه تهیه بافر فسفات      53

 

3-7-11-  تعیین میزان فعالیت آنتی اکسیدان کل عصاره میوه 53

 

3-7-12-  اندازه‌گیری فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز (GPX) 54

 

3-7-13-  اندازه‌گیری میزان ریزش حبه‌ها 55

 

3-7-14-  اندازه‌گیری میزان چروکیدگی حبه‌ها 55

 

3-7-15-  اندازه‌گیری میزان ترکیدگی، قهوه‌ای شدن حبه‌ها و تغییر رنگ چوب خوشه‌ها 55

 

3-7-16-  اندازه‌گیری رنگ میوه 55

 

3-7-16-1-   نسبت a/b ……………………….  56

 

3-7-16-2-   مقدار شاخص كروما 56

 

3-7-16-3-   مقدار شاخص زاویه هیو . 57

 

3-8-    تجزیه و تحلیل داده‌‌ها 57

 

فصل 4-     نتایج    58

 

4-1-    مواد جامد محلول (TSS) 61

 

4-2-    pH آب میوه 63

 

4-3-    اسیدهای قابل تیتراسیون 65

 

4-4-    محتوای فنل کل 68

 

4-5-    اسید آسکوربیک (ویتامین‌ ث) 70

 

4-6-    پلی فنل اکسیداز ( (PPO… 73

 

4-7-    محتوای آنتی اکسیدان کل .. 76

 

) 79

 

4-9-    فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز (GPX) 82

 

4-10-  شاخص پوسیدگی 85

 

4-11-  وضعیت ظاهری و بازارپسندی میوه‌ها 88

 

4-12-  ریزش حبه‌ها 91

 

4-13-  چروکیدگی حبه‌ها 94

 

4-14-  میزان ترکیدگی، قهوه‌ای شدن حبه‌ها و تغییر رنگ چوب خوشه‌ها 97

 

4-15-  کاهش وزن    100

 

4-16-  شاخص‌های رنگ میوه 103

 

فصل 5-     بحث     106

 

5-1-    مواد جامد محلول،  pHو اسیدهای آلی میوه 106

 

5-2-    محتوای فنل کل 109

 

5-3-    اسید آسکوربیک و محتوای آنتی اکسیدان کل 110

 

5-4-    آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز 114

 

5-5-    کیفیت ظاهری خوشه و حبه‌ها 116

 

5-6-    پلی فنل اکسیداز 118

 

5-7-    کاهش وزن 121

 

5-8-    نتیجه گیری کلی 123 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

5-9-    پیشنهادها 124

 

     منابع مورد استفاده ……….126

 

1-1-اهمیت مصرف میوه‌ها در تأمین سلامتی انسان

 

در حال حاضر آگاهی عمومی از مصرف میوه‌ها و سبزیجات افزایش پیدا کرده است. میوه‌ها و سبزیجات منبع عمده مواد مغذی ضروری بدن هستند که شامل ویتامین‌های A وC  و اسید فولیک می‌باشد. علاوه بر این، میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان‌هایی مانند کاروتنوئیدها، پلی فنل‌ها و آنتوسیانین‌ها هستند که به حذف رادیکالهای آزاد تولید شده در بدن که با بیماریهای قلبی عروقی، آلزایمر و سرطان مرتبط هستند کمک می‌کنند (Paliyath et al., 2008). انگور نه تنها منبع خوبی از فیبر غذایی بلکه سرشار از کربوهیدرات‌ها نیز می‌باشد. علاوه بر این، انگور منبع مفید بسیاری از مواد معدنی و ویتامین‌های گروه B6، C، E و K می‌باشد. همچنین دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی به صورت فنولیک در پوست و احتمالا دانه می‌باشد (Yilmaz and Toledo, 2004).

 

1-2-رده بندی و مشخصات گیاه شناسی انگور

 

انگور میوه‌ای غیر‌کلیماکتریک با میزان تنفس کم است که در بیشتر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می‌شود. ارقام انگور بر اساس رنگ و وجود یا عدم وجود دانه در حبه گروه بندی می‌شوند. عمر نگهداری در میان ارقام مختلف متفاوت است و به شدت تحت تاثیر مدیریت زراعی، مدیریت دما در مرحله پس از برداشت و نیز حساسیت به پوسیدگی قرار می‌گیرد. در حال حاضر انگورهای تامسون بیدانه، رد‌گلوب2 و فلیم سیدلس3 مهم‌ترین ارقام موجود در دنیا هستند (Christensen et al., 1995).

 

انگور، گیاهی است از راسته عناب[3]، تیره آمپلی داسه2 که آن را سارمانتاسه3 و یا ویتاسه4 نیز می‌نامند. این تیره شامل 10 جنس مختلف از جمله ویتیس5، سیسوس6، آمپلوپسیس7، پارتنوسیسوس8 و غیره می‌باشد که عده ای از آنان، جزو گیاهان زینتی هستند. انگورهای تجاری که از لحاظ تغذیه مورد توجه می‌باشند متعلق به جنس ویتیس هستند که این جنس به نوبه خود شامل دو زیر جنس است که از لحاظ تعداد کروموزوم متفاوت بوده و از یکدیگر تشخیص داده می‌شوند.

 

این دو زیر جنس عبارتند از:

 

موسکادینه9 (حاوی 40 عدد کروموزوم)

 

اوی ویتیس10 (حاوی 38 عدد کروموزوم)

 

بر اساس آزمایش‌های فراوانی که بین این دو زیر جنس انجام گرفته است، امکان دو رگ گیری در آنان وجود ندارد (جلیلی مرندی، 1389؛ حکمتی و تفضلی، 1391).

 

1-2-1-          زیر جنس موسکادینه

 

از مشهورترین گونه‌های وحشی این زیر جنس، که تعداد کروموزوم‌های آنان 40 عدد بوده و در قاره آمریکا (نواحی فلوریدا و مکزیکو) پراکنده هستند، می‌توان ویتیس روتوندی فولیا11 و ویتیس مونسونیانا12 را نام برد. شاخه‌های این گونه‌های وحشی، بدون انشعاب بوده و در محل گره‌ها، فاقد صفحات عرضی می‌باشد، پوسته آن ها نیز به سختی از شاخه جدا می‌شود. خوشه انگور این گونه‌ها، کم حبه بوده (در حدود 40 حبه) و حبه‌ها پس از رسیدن می‌ریزند، هسته این انگورها بر خلاف گونه‌های وحشی دیگر، دارای شیارهای عرضی است. گل این گونه‌ها، ناقص بوده و روی دو پایه مختلف قرار دارند. آنها خواهان آب و هوای گرم و مرطوب بوده و به سختی از طریق پیوند و قلمه ازدیاد می‌شوند، در صورتی که ازدیاد آن ها از طریق خوابانیدن شاخه، به آسانی انجام پذیر است. از صفات بسیار خوب این گونه‌ها، مقاومت بیش از حد آنها در برابر آفت فیلوکسرا[4]، بیماریهای قارچی و نماتدهاست (حکمتی و تفضلی، 1391).

 

1-2-2-          زیر جنس اوی ویتیس

 

این زیر جنس، دارای گونه‌های وحشی بسیار فراوانی است (حدود 35 گونه) تعداد کروموزوم‌های این گونه‌ها 38 عدد بوده و از لحاظ موکاری بسیار جالب می‌باشد. این زیر جنس، بر حسب حوزه پراکندگی آن، به سه دسته زیر تقسیم می‌شود:

 

1-2-2-1-    گونه‌های وحشی آمریکایی

 

این گونه‌ها، از لحاظ کیفیت و کمیت دارای اهمیت فوق العاده‌ای هستند و به همین دلیل، در سالهای گذشته تعداد زیادی از این گونه‌های وحشی به کشورهای اروپایی وارد شده و مورد استفاده قرار گرفته است. متاسفانه، ابتلا و حساس بودن مقدار زیادی از این گونه‌ها به آفت فیلوکسرا، باعث بروز خسارات زیادی در تاکستانهای اروپا شده و به همین دلیل، در سالهای اخیر از ورود آنها به اروپا جلوگیری می‌شود (حکمتی و تفضلی، 1391).

 

1-2-2-2-    گونه‌های وحشی آسیایی

 

تعداد گونه‌های آسیایی انگورهای وحشی، بسیار زیاد است اما از آنجا که تاکنون به طور دقیق شناسایی نشده‌اند، ‌از نظر پژوهشگران موکاری‌ تا اندازه‌ای ناشناخته و ‌بی اهمیت ‌تلقی می‌شوند                 (حکمتی و تفضلی، 1391).

 

1-2-2-3-    گونه‌های وحشی اروپایی

 

در این گروه، فقط یک گونه وحشی بسیار مهم قرار دارد که مو معمولی (ویتیس وینیفرا[5]) نامیده می‌شود. این گونه دو زیر گونه به نامهای سیلوستریکا2 و کائوکازیکا3 دارد. ارقام مختلف این گونه وحشی اروپایی که شمار آنها در حدود 5000 رقم بوده و از دو رگ‌گیری ارقام مختلف آن به دست آمده‌اند، با نام های متفاوت در نقاط مختلف دنیا پراکنده می‌باشند. ارقام این گونه، به زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های گرم، طولانی و خشک نیازمند می‌باشند. زیر گونه سیلوستریکا، بیشتر در نواحی جنوبی و مرکز اروپا و شمال آفریقا پراکنده بوده و بوته‌های آن، بیشتر خواهان مناطق مرطوب هستند. زیر گونه کائوکازیکا، بیشتر در نواحی جنوبی روسیه، ارمنستان، قفقاز، ترکمنستان، کشمیر و ایران پراکنده بوده و در مناطق خشک و مرطوب قابل کشت می‌باشند (حکمتی و تفضلی، 1391).

 

1-3-گیاه شناسی میوه انگور

 

حبه‌های انگور شامل برون بر (پوست)، میان بر (گوشت) و درون بر (بافت اطراف دانه ها) به علاوه کوتیکول محافظ خارجی می‌باشند. برون بر شامل اپیدرم و هیپودرم است. اپیدرم به ضخامت 5/6 تا 10 میکرومتر بوده و شامل 6 تا 10 لایه سلولی کوچک، با دیواره‌های سلولی ضخیم است (Considine, 1982).‌  ضخامت کوتیکول‌ در حدود ‌6-1 تا 8/3 میکرومتر‌ بوده و در ‌طی رسیدن میزان آن ‌کاهش می‌یابد (Rosenquist and Morrison, 1988). کوتیکول مانع اصلی محدود کردن حمل و نقل، تنفس و از دست دادن آب و مقاومت به پوسیدگی‌های قارچی است (Zoffoli et al., 2009).

 

شکل ‏1-1- اجزای خوشه و حبه انگور رومیزی (Yahia, 2011).

 

انگور با دست و یا با ماشین برداشت شده و بیشترین غلظت مواد قندی آن (محتوای مواد جامد کل) در موقع رسیدن در ارقام مختلف بین 24-19 درصد می‌باشد (Christensen et al., 1995).

 

1-4-ارزش غذایی و ترکیبات داخلی میوه انگور

 

انگور، از نظر ارزش غذایی و خواص بهداشتی دارای سودمندیهای بسیاری است. میزان مواد و عناصر مختلف موجود در میوه انگور، با توجه به نوع رقم، شرایط محل کاشت و درجه رسیدگی حبه انگور کاملا متفاوت است. از مهم‌ترین مواد قندی موجود در حبه انگور تازه ساکارز، گلوکز، دکستروز و از اسیدهای آلی اسید فرمیک، اسید مالیک، اسید سیتریک و اسید تارتاریک را می‌توان نام برد. در آب انگور، علاوه بر آب، قند و اسیدهای مختلف، 5/3 تا 4 گرم بی تارتارات پتاسیم و همچنین نمکهای کانی مانند آهک، منیزیم، آهن، منگنز و سیلیس وجود دارد. مقدار انرژی موجود در هر 100 گرم انگور تازه 67 کیلو کالری و در هر 100 گرم کشمش برابر با 268 کیلو کالری می‌باشد (حکمتی و تفضلی، 1391).

23

 

 

 

 

 

 

2-3- مشخصات منطقه مورد مطالعه

 

23

 

 

 

 

 

 

1-2-3- مشخصات آب و هوایی استان فارس

 

24

 

 

 

 

 

 

1-1-2-3- بارندگی

 

24

 

 

 

 

 

 

2-1-2-3- درجه حرارت

 

24

 

 

 

 

 

 

3-1-2-3- باد

 

24

 

 

 

 

 

 

2-2-3- خاك

 

25

 

 

 

 

 

 

3-2-3- وضعیت پوشش گیاهی

 

25

 

 

 

 

 

 

3-3- روش كار

 

31

 

 

 

 

 

 

1-3-3- مشخصات تحقیق

 

31

 

 

 

 

 

 

2-3-3- زمان نمونه گیری

 

31

 

 

 

 

 

 

3-3-3- جامعه آماری و تعداد نمونه

 

32

 

 

 

 

 

 

4-3-3- روش های اندازه گیری تولید مرتع

 

32

 

 

 

 

 

 

1-4-3-3- روش قطع و توزین

 

32

 

 

 

 

 

 

1-1-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش قطع و توزین

 

32

 

 

 

 

 

 

2-1-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش قطع و توزین

 

32

 

 

 

 

 

 

2-4-3-3- روش نمونه گیری مضاعف

 

32

 

 

 

 

 

 

1-2-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش نمونه گیری مضاعف

 

32

 

 

 

 

 

 

2-2-4-3-3- زمان صرف شده صحرایی در روش نمونه گیری مضاعف

 

33

 

 

 

 

 

 

3-4-3-3- روش آدلاید

 

34

 

 

 

 

 

 

1-3-4-3- امدازه گیری تولید به روش آدلاید

 

34

 

 

 

 

 

 

2-3-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش آدلاید

 

34

 

 

 

 

 

 

4-4-3-3- روش تخمین

 

34

 

 

 

 

1-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش تخمین

 

34

 

 

 

 

2-4-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش تخمین

 

34

 

 

 

 

5-3-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

 

35

 

 

 

 

6-3-3- آزمون‌های انجام گرفته

 

35

 

 

 

 

         فصل چهارم: نتایج

 

 

 

 

 

 

1-4- مطالعات توصیفی

 

38

 

 

 

 

1-1-4- فرمول های بدست آمده با استفاده از روش نمونه گیری مضاعف

 

38

 

 

 

 

2-1-4- میزان تولید برآورد شدهسه گونه مورد نظر به چهار روش

 

39

 

 

 

 

2-4- خصوصیات استنباطی

 

40

 

 

 

 

1-2-4- خصوصیات آماری

 

40

 

 

 

 

2-2-4-                       تخمین فاصله ای میانگین جامعه آماری

 

40

 

 

 

 

3-2-4-               آزمون فرض آماری  تفاضل میانگین جامعه آماری()

 

42

 

 

 

 

1-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه گون

 

42

 

 

 

 

2-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه ابنوس

 

46

 

 

 

 

3-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه پیچك

 

49

 

 

 

 

  فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

 

 

 

 

 

1-5- نتایج حاصل از مقایسه میانگین چهار روش اندازه گیری تولید مراتع

 

55

 

 

 

 

2-5- اندازه گیری تولید گونه گون

 

55

 

 

 

 

1-2-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه گون

 

55

 

 

 

 

2-2-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه گون

 

56

 

 

 

 

3-5- اندازه گیری تولید گونه ابنوس

 

56

 

 

 

 

1-3-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه ابنوس

 

56

 

 

 

 

2-3-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه ابنوس

 

57

 

 

 

 

4-5- اندازه گیری تولید گونه پیچك

 

58

 

 

 

 

1-4-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه پیچك

 

58

 

 

 

 

2-4-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه پیچك

 

58

 

 

 

 

5-5- نتیجه گیری

 

59

 

 

 

 

6-5- پیشنهادات 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

60

 

 

 

 

منابع

 

 

 

 

 

 

منابع فارسی

 

62

 

 

 

 

منابع انگلیسی

 

64

 

چكیده

 

كلمات كلیدی: تولید علوفه،  روش قطع- توزین، روش نمونه گیری مضاعف، روش آدلاید، روش تخمین

 

1-1- پیش گفتار

 

بشر از گذشته های دور برای نجات و رهایی خود از چالش كمبود غذا در برابر ازدیاد جمعیت و جهت چاره جویی، به منابع طبیعی روی آورد كه این چاره جویی با استفاده ناصحیح وبیش از حد از منابع طبیعی همراه گردید. بخش عمده ای از منابع طبیعی بخصوص در كشور ما را مراتع تشكیل داده اند به همین لحاظ و نظر به اهمیت مراتع مملكت در تامین غذای دام، نگهداری خاك و تامین آب، ضرورت دارد بیش از آن چه تا بحال بدان توجه شده است مورد دقت و مراقبت قرار گیرد. مراتع و چراگاه های كشور كه امروزه مورد استفاده قرار می گیرد در اثر چرای بی رویه، چرای خارج از فصل بویژه پیش چرا، عدم رعایت ظرفیت چرا، عدم تناسب دام با میزان و نوع علوفه ی تولیدی و عدم وجود تناوب و غیره موجب گردیده كه فرصت رشد و نمو از گیاهان مراتع سلب گردیده و اجازه ندهد كه گیاهان بطور طبیعی یا به خودی خود تكثیر نموده و تجدیدحیات نمایند. عدم تكثیر و تجدید حیات طبیعی، به تدریج از جمعیت گونه های خوشخوراك جوامع گیاهی یك منطقه كاسته و زمینه توسعه و رشد و نمو بیشتر نباتات غیر خوشخوراك را فراهم می آورد. حاصل این بی نظمی مراتعی خواهد بود كه اكثریت یا تمامی نباتات آن غیر خوشخوراك و یا حتی مهاجم و سمی می باشد و نهایتا جز خسارت و تلفات، برای دامدار و مرتعدار نتیجه دیگری در پی نخواهد داشت.

 

مراتع كشور با سطحی بالغ بر 86 میلیون هكتار، 1/52 درصد از سطح كشور را به خود اختصاص داده است (دفتر امور مراتع كشور، 1389). در گذشته به لحاظ جمعیت كمتر دام و همینطور وجود نسبت مناسب تر بین سطح مراتع و جمعیت وابسته به آن از یك طرف و از طرفی به لحاظ مالکیت فردی یا گروهی حاکم بر آن ها، كه زمینه ساز سعی و تلاش در جهت حفظ مراتع می شده است مراتع ایران با مشكلات كمتری روبرو بوده است. در گذشته های دور تخریب در مراتع، محدود به قطع درختان – درختچه ها و ریشه كن كردن بوته ها بوده است. در حالی كه روند و نحوه تخریب مراتع در عرض یکی دو قرن اخیر دستخوش تغییر اساسی شده و سرعت به مراتب بیشتری به خود گرفته است. به علاوه بخشی از تشدید تخریب مراتع از زمانی آغاز می گردد که دولت درصدد تصاحب مراتع برمی آید در همین راستا نگاهی گذرا به روند و نوع  مالكیت مراتع و هم چنین تاریخچه مرتع و مرتع داری در ایران می پردازیم.

 

1-2- انواع مالكیت مراتع در گذشته:

 

1) مالکیت عمومی 2) مالکیت خالصه 3) مالکیت اوقافی 4) مراتع ایلات 5) مالکیت خصوصی

 

 سه دسته اول مربوط به دولت بوده و به علت نحوه استفاده اعمال شده بر این مراتع که از طریق دریافت مال الاجاره و یا حق علف چری مرتع بوده است، همیشه بدون در نظر گرفتن ظرفیت مرتع، دام بیشتری جهت تصاحب مال الاجاره بیشتر وارد مرتع می شده است.

 

نتیجه این که در تمامی سطح مملکت، مراتع دولتی جزو تخریب یافته ترین و فقیرترین مراتع منطقه بودند. بر عکس دو دسته آخری توجه به اینکه همیشه مالک یا مالکین آن ها علاقه مند به حفظ مرتع            بوده اند، از وضعیت بهتری برخوردار بوده اند.

 

1-3- تاریخچه مرتع و مرتع‌داری در ایران (صد ساله اخیر)

 

بعد از انقلاب مشروطه در اواخر حكومت خاندان قاجاریه، ‌مراتع به طور رسمی به مالكیت اشخاص در آمد و مدیریت اقتصادی بهره برداری بر آن حاكم شد. از سال 1339 براساس آیین نامه ی اجرایی قانون جنگل ها و مراتع، ‌مالكان برای حفظ و احیای مراتع باید به دستورهای فنی كارشناسان در موارد زیر عمل می كردند:

1- تناسب تعداد دام و انواع دام با ظرفیت مرتع

 

2- تاریخ ورود و خروج دام از مرتع

 

3- فصل، مدت و محل چرای دام

 

پس از ملی شدن جنگل ها و مراتع كشور و تغییر مالكیت مراتع از بخش خصوصی به دولتی در سال 1342، ‌قانون بهره برداری از مراتع به تصویب رسید. در این قانون به چرانیدن دام در منابع طبیعی بدون پرداخت حق علف چر، نحوه صدور پروانه چرا، ‌برخورد قانونی با دام اضافی و … اشاره شده است. ضربه شدید دیگری که به مراتع از طرف دولت وارد شد همین ملی کردن جنگل ها و مراتع كشور در بهمن ماه 1341 بدون بررسی تمامی جوانب امر بود و نتیجه امر تبدیل بخش های زیادی از سطح مراتع كشور بویژه توسط روستائیان بود به این صورت که مراتع شخم و شیار یا دیسک خورده و از حالت اراضی بکر خارج می شدند و در این صورت این گونه اراضی دیگر جزو مراتع محسوب نمی گردیدند در حالی كه هدف افراد صرفا تصرف مراتع بود نه انجام امور کشاورزی.

 

 1-4- برخی از دلایل عمده تخریب مراتع در ایران

 

 1-4-1- چرای زود رس دام از مراتع

 

          در ایران به خصوص در مناطق کوهستانی که زمستان های سختی دارند و دام نمی تواند در طول زمستان از آغل خارج شده و در مراتع چرا نماید به علت کمبود علوفه ذخیره زمستانه، بلافاصله پس از ذوب شدن برف ها و شاید قبل از شروع رشد در گیاهان دام ها به مراتع گسیل می شوند و در اثر چرای زود رس، گیاهان شدیدا صدمه دیده و در اثر تکرار در طی سال های متمادی از بین می روند.

 

 

۱- کلیات

 

1-۱– غذاهای فراسودمند [1]                                                                                                    

 

واژه غذاهای فراسودمند اولین بار در سال1980 توسط محققان ژاپن و با توجه به رابطه تغذیه وسلامتی مطرح شد. درسالهای اخیر، با مطرح شدن غذاهای فراسودمند و افزایش آگاهی مصرف کنندگان نسبت به رابطه ی بین سلامتی و مصرف مواد غذایی تقاضا برای غذاهایی که اثرات سلامت بخش زیادی دارد، افزایش یافته است (هاردی  2000). بازار جهانی غذاهای فرا سودمند حدود 10-40 میلیارد دلار در سال 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  (با رشد سالیانه 8 درصد) تخمین زده می شود (چالنر 2000). اولین غذاهای فراسودمند تولید شده، تقویت مواد غذایی با ویتامین C و E و مواد معدنی مانند اسید فولیک، روی و کلسیم بود (اسلون 2000). به دنبال آن محققان در مورد تقویت مواد غذایی توسط ریز مغذی هایی مثل اسیدهای چرب امگا3، فیتواسترول ها و فیبرهای محلول برای افزایش سلامتی و جلوگیری از بیماری هایی مثل سرطان بود (اسلون2002). اخیرا تلاش کارخانه های تولید کننده مواد غذایی، تولید یک محصول با چندین اثر مفید در آن می باشد (اسلون2004). مفید بودن غذاهای فراسودمند مربوط به اثرات سلامت بخش ترکیبات بیواکتیو آنها می باشد. حفاظت از این ترکیبات  بیواکتیو فاکتور تعیین کننده برای فراهم کردن پیش بینی اثرات مفید این غذاها می باشد. غذاهای فراسودمند رنج وسیعی از غذاها مانند پری بیوتیک و پروبیوتیک، غذاهای خشک (فیبرها، پروبیوتیک، چای، گیاهان و …)، غذاهای تخمیری، ماست، کفیر و سبزیجات، و میوه ها و سبزیجات تازه را شامل می شود (شی 2006). به طور کلی غذاهای فراسودمند غذاهایی هستند که ترکیباتشان پس از مصرف، دارای تاثیرات مثبتی در بدن انسان می باشند. به عبارتی دیگر می توانند جزو غذاهای فراسودمند دسته بندی شوند که با ایجاد مزیت های فیزیولوژیکی اضافی، بتوانند از بیماری ها پیشگیری نمایند و سلامتی انسان را بهبود بخشند (هاسلر، 1996 و استافلر، 1999).

 

 

 

1-2- ماست