:

فصل اول: کلیات طرح

1-1- بیان مسأله

 از آن جایی که هر انسانی  به صورت شخص، اجتماعی زاده نمی شود، بلکه از طریق آموزش های پی گیر در خانواده و سپس در مدرسه و جامعه، به صورت یک انسان اجتماعی تبدیل می شود. نقش آموزش و در پی آن شناخت و معرفت ناشی از آن مهم و اساسی شمرده می شود.در دوران کودکی تربیت در خانواده صورت میگیرد و با پا گذاشتن به مدرسه آموزش های خانواده در مدرسه ادامه پیدا کرده و کودک در پی این آموزش ها اجتماعی می شود و به دنبال این اجتماعی شدن می تواند فردی مسئول در قبال جامعه و شهر و محیط زندگی خود پرورش یابد یا فردی غیر مسئول نسبت به رفتار خود با دیگران و محیط زندگی خود.بنابراین آموزش های دوران کودکی و نوجوانی و همچنین تداوم آن در بزرگسالی می تواند در توانمند کردن افراد و در پی آن توانمندی جامعه مؤثر باشد.

    سازمان دانش آموزی در مدارس می تواند به صورت متمرکزتر این آموزش هارا به منظور ارتقاء شعور جمعی دانش آموزان به آنان منتقل نماید. شعور جمعی، معرفتی است که توسط جامعه شکل می گیرد و تأثیر گذار بر نظم اجتماعی می باشد، که یکی از عناصر مهم و حیاتی در بقاء و دوام هر جامعه ای می باشد و هرچه نظم و انسجام اجتماعی بیشتر باشد، زندگی برای افراد آن  جامعه خوشایندتر و دلپذیرتر است و تعالی همه جانبه افراد آن جامعه را باعث می شود.

    این تحقیق به دنبال پاسخ به این سئوال است که آیا آموزش هایی که در سازمان دانش اموزی به اعضاء این سازمان داده می شود آ ن ها را توانمندتر و مسئول تر نموده و موجب ارتقاء رفتار های شهروندی و در پی آن ارتقاء شعور جمعی افراد عضو می شود؟ آیا آموزش شهروندی تأثیری در میزان مشارکت سیاسی،اجتماعی، مدنی وشعور جمعی داشته است؟

2-1- هدف های تحقیق

هدف کلی این پژوهش از آنجا که به یک مسئله اجتماعی می پردازد،کاربردی است وهدف اصلی شامل: –  شناخت نقش آموزش رفتار های 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  شهروندی در وضعیت شعور جمعی اعضاء سازمان دانش آموزی می باشد.به منظوررسیدن به هدف کلی،دستیابی به اهداف فرعی زیر لازم است:

1) تعیین نقش آموزش رفتارهای شهروندی دانش آموزان عضو سازمان دانش آموزی در ابعاد شعور جمعی (مشارکت مدنی،مشارکت سیاسی، مشارکت اجتماعی، مشارکت ملی)آنان.

2) شناسایی وضعیت کمیتی(ساعات شرکت در جلسات،سابقه عضویت)و وضعیت کیفی (علاقه به مباحث ارائه شده و رضایت از آموزش دهنده)و تأثیر آن در شعور جمعی دانش آموزان عضو سازمان دانش آموزی.

3) تعیین تفاوت شعور جمعی دانش آموزان عضو سازمان دانش آموزی از نظر جنسیت

3-1- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن

در آسیب شناسی هویت جمعی، در جوامع امروزی شاهدانحرافات متنوع و رو به تزایدی هستیم که موجب به هم ریختگی در هویت و شعور جمعی شده و در پی آن اختلال در نظم و انسجام اجتماعی را موجب می شود. مسائل و مشکلات عدیده‌ای که در بعد اجتماعی و سیاسی فراروی کشور قرار گرفته است نیز شایان توجه می‌باشد بحران‌ها و شورشهای اجتماعی، هنجار شکنی، ارزش ستیزی، زیر پاگذاشتن قوانین و مقررات اجتماعی و مهمتر از همه بی‌توجهی به ارزشهای اجتماعی چالش اساسی را فراروی جامعه قرار داده است. که شاید کلید اصلی این معما، بازاندیشی و تأملی مجدد بر وظایف و اهداف نظام آموزشی باشد که در کانون آن تربیت شهروندی قرار دارد، مقوله‌ای که غفلت از آن می‌تواند نتایج زیان بار‌تر از آنچه تاکنون تجربه کرده‌ایم، به دنبال داشته باشد.

آموزش و پررش رسمی وسیله مهمی برای تبدیل یک جامعه نامتجانس به جامعه ای یگانه و یک پارچه از طریق توسعه و تقویت فرهنگ و هویت مشترک است.از این رو ظهور دولت های ملی با ایجاد نظام های آموزشی همگانی متقارن بوده است. نهاد های آموزشی وظایف خطیری در ایجاد یگانگی و انتقال ارزش ها بر عهده دارند.

4-1- سؤالات و فرضیه های تحقیق(بیان روابط بین متغیر های مورد مطالعه):

– سؤالات تحقیق

1) آیا نمود رفتار های شهروندی در بین دانش آموزان عضو سازمان دانش آموزی یکسان است؟

– آیا مدت آموزش، تفاوتی در شعور جمعی اعضاءسازمان دانش آموزی ایجاد می کند؟

2) چه عواملی در متفاوت بودن رفتار های شهروندی و شعور جمعی نقش دارد؟

– آیا دختران و پسران بطور یکسان از این آموزش ها بهره برده اند؟

3) آیا کمیت و کیفیت بهره گیری از کلاس های آموزش شهروندی در شعور جمعی اعضاءسازمان دانش آموزی تأثیر داشته است؟

4) آیا آموزش های هدفمند به منظور ارتقاء رفتار های شهروندی در بین اعضاء سازمان دانش آموزی در ابعاد شعور جمعی( مشارکت مدنی، مشارکت سیاسی، مشارکت اجتماعی،مشارکت ملی) آنان تأثیر دارد؟

5) جامعه پذیری شهروندی چگونه در شعور جمعی اعضاء سازمان دانش آموزشی تأثیر می گذارد؟

– فرضیه های تحقیق

فرضیه اصلی:

1- آموزش های هدفمند به منظور ارتقاء رفتار های شهروندی در بین اعضاء سازمان دانش آموزی در ابعاد شعور جمعی( مشارکت مدنی،مشارکت سیاسی،مشارکت اجتماعی،مشارکت ملی)آنان تأثیر دارد.

فرضیه های فرعی:

– آموزش های شهروندی برارتقاء مشارکت ملی اعضاءسازمان دانش آموزی موثر است.

– آموزش های شهروندی برارتقاء مشارکت مدنی اعضاءسازمان دانش آموزی موثر است.

– آموزش های شهروندی برارتقاء مشارکت سیاسی اعضاءسازمان دانش آموزی موثر است.

– آموزش های شهروندی برارتقاء مشارکت اجتماعی اعضاءسازمان دانش آموزی موثر است.

– کمیت و کیفیت بهره گیری از کلاس های آموزش شهروندی در شعور جمعی اعضاءسازمان دانش آموزی تأثیر دارد.

– سابقه عضویت در سازمان دانش آموزی، تفاوت  در شعور جمعی اعضاءسازمان دانش آموزی ایجاد می کند.

– علاقه به شرکت در کلاس های سازمان دانش آموزی ،سبب ارتقاء شعور جمعی دانش آموزان می شود.

-رضایت دانش آموزان از مربیان بر شعور جمعی دانش آموزان تاثیر دارد.

5-1- مدل تحقیق

بهداشت و سلامت مجموعه دانش و هنر پیشگیری از بیماری و تأمین، حفظ و ارتقای تندرستی و توانمندی بشر با استفاده از تلاش دسته جمعی است که منجر به توسعه جامعه می شود. این مفهوم در حوزه زندگی انسان گسترش یافته و به طریقی ضامن سلامت فرد و جامعه به شمار می رود.

از اینرو از دیدگاه جهانی مطابق تعریف استانداردی که سازمان جهانی بهداشت (WHO)[1] از سلامتی ارائه کرده است، میدان رسالت ها، سیاست ها و وظایف و فعالیت های بهداشت عمومی، جهان شمول گردیده و از فرد به سمت جامعه پیشروی می کند.

از دیدگاه فوق، سلامت عبارتست از تأمین رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی که معنای آن تنها به نبودن بیماری و نقص عضو، محدود نشده بلکه شامل سه محور جسم، روان و جامعه می شود و لذا هرگونه نقض و آسیبی که به هر یک از محورهای سه گانه وارد شود، تعادل فرد را بر هم زده و منجر به نبود سلامت می شود ( کازنو، 1381، ترجمه ساروخانی و محسنی ).

از لحاظ تاریخی، بذر بهداشت که حدود 3900 سال قبل از میلاد مسیح کاشته شد و در 1946 بعد از میلاد به عالی ترین ثمره خود که تصویب اساسنامه سازمان جهانی بهداشت بود دست یافت و بدینوسیله هدف غائی بهداشت، تأمین، حفظ و ارتقای سلامت بشری اعلام شد.

عمده ترین شاهراه تأمین و تضمین توسعه پایدار جوامع بشری برقراری کیفی سلامت افراد جامعه است. لذا رسالت و وظیفه اصلی بهداشت عمومی، استقرار تندرستی جامع و فراگیر و با کیفیت تک تک افراد جامعه است.

ایران با جمعیت تقریباً 75 میلیون نفری یکی از کشورهای پر جمعیت خاورمیانه است. ایران در مواجهه با مشکلات معمول کشورهای از نظر جمعیت شناسی جوان منطقه است که تاکنون همگام با رشد، درخواستهای زیادی برای خدمات عمومی متنوع داشته است.

جمعیت به زودی به سن کافی برای تشکیل خانواده جدید می رسند که سطح رشد جمعیت و بعد از آن نیاز به زیر بنای سلامت عمومی و خدمات را افزایش می دهد.

سازمان بهداشت جهانی در آخرین گزارش خود عملکرد سطح سیستم بهداشتی در ایران را پنجاه و هشتمین سطح بهداشتی و عملکرد کلی سیستم سلامتی در ایران را رتبه 93 در میان دولتهای جهان اعلام کرد ( سازمان جهانی بهداشت، 1384 ).

وضعیت بهداشتی در ایران نسبت به دو دهه قبل بهبود یافته است. ایران به واسطه برپایی شبکه وسیع خدمات بهداشتی اولیه توانست خدمات پیش گیری بهداشت عمومی را عرضه کند , در نتیجه سطح مرگ و میر مادر و کودک به طور قابل توجهی کاهش یافته و جالب اینکه متوسط طول عمر زندگی از زمان تولد افزایش یافته است. مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر 5 سال در سال 2000 در مقایسه با سال 1970 که از هر 1000 نوزاد 122 نفر و از 1000 کودک زیر 5 سال 191 نفر می میرند، به ترتیب 6/28 و 6/35 از هزار تولد زنده کاهش یافته است. همچنین امید به زندگی از 70000 درصد در سال 2000 به 14/74 درصد در سال 2010 رسیده است.

شایان ذکر است که یکی از عوامل مؤثر بر بهداشت عمومی، آموزشهایی است که از طریق رسانه ها و به خصوص رسانه ملی داده می شود و سلامت فرد و جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد.

آموزش سلامت آن بخش از مراقبت های بهداشتی است که بر تأثیر عوامل رفتاری بر سلامت تکیه نموده و با مردمی آغاز می شود که سالم بوده و علاقه مند به توسعه معیارهای سلامت فردی و اجتماعی هستند و به آنها در گسترش شیوه های زندگی مؤثر در حفظ و ارتقای سلامت کمک می کند. آموزش سلامت ترکیبی از تجارب یادگیری تسهیل کننده اتخاذ داوطلبانه رفتار سالم است که منجر به تأمین، حفظ و ارتقای 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  سلامت شده و ترکیبی از حمایت های آموزشی، ساختاری، اقتصادی و محیطی برای تعالی رفتار سالم است ( حلم سرشت، 1383 ).

آموزش دهندگان سلامت، پیشگامانی هستند که همیشه طالب درک جدیدی از رفتار انسانی و راه های جدید کاربرد دانش خویش بمنظور حل مشکلات فردی و اجتماعی می باشند. تمام مراقبین سلامت و بیش از آن، تمام فعالان توسعه پایدار، آموزش دهنده سلامت هستند و این افتخاری است که توسعه و تقویت آن نیازمند برنامه ریزی دقیق برای توسعه آموزش سلامت متکی بر شواهد و مبتنی بر جامعه می باشد.

بدون شک تلویزیون رسانه ای گیرا و جذاب است و به آسانی بیننگان را خود جلب می کند و نیازی نیست بیننده حتما با سواد باشد تا پیام آن را درک کند و در مقایسه با رادیو از جهت بعد بصری دارای مزیت مضاعفی است هر چند که هزینه آن بیشتر است ولی از بعد آموزشی و اثر بخشی بسیار قویتر است ( تامپسون[2]، 1383، ترجمه اوحدی ).

تلویزیون ثابت کرده است که وسیله ارتباطی نیرومندی است که با تکیه بر توانمندی های خود تأثیرات فراوانی بر همه جامعه دارد. اگر امروزه تعریف تلویزیون آموزشی را منحصر به آن دسته از برنامه های تلویزیونی کنیم که فقط در قالب نظام آموزشی رسمی می گنجد. ممکن است برنامه ای بصورت آموزش غیر مستقیم باشد و در وضعیتی رسمی پخش شود.

در نهایت می توان مطرح کرد در این روزها که مفاهیمی چون سلامت و بهداشت در عصر آلودگی هوا، فست فودها، کامپیوتر و پشت میز نشینی های اداری رو به افزایش است، وسایل ارتباطی و رسانه ها اگر تنها ابزارهای جلوگیری از معضلات ناشی از این عوامل نباشند قطعاً مهمترین پل های ارتباطی بین متخصصان و مسئولان بهداشتی و مردم برای انتقال صحیح و به موقع پیام های بهداشتی به شکل جذاب و تأثیر گذار هستند. نقش رسانه ها در انتقال صحیح پیام در جامعه بویژه انتشار آگاهی های به موقع، بی دلیل است و رسانه ها در صورت ایفای نقش مناسب در زمان مناسب با نیاز سنجی و آگاهی از فنون صحیح ارتباط با مخاطب می توانند نقش مؤثری را برای آگاهی بخشی به مردم از بیماری های مختلف و نحوه مقابله با آنها ایفا کنند. رسانه ها می توانند مسائلی را که پذیرش آن از نظر مردم قابل قبول تر است به شیوه های مختلف در جامعه به نحوی تأثیرگذار و ماندگار بازگو کنند.

2-1- بیان مسأله

افزایش روز افزون جمعیت جهان و تلاش همه جانبه محافل علمی و اجرایی برای ارتقاء شناخت دقیق تر سلامتی و مفاهیم مربوط به موجب برنامه ریزی های گوناگون دربخش های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … شده است. نگاهی به آمارهای بهداشتی نشان می دهد که علیرغم توسعه چشمگیر خدمات بهداشتی، درمانی طی دهه های اخیر، افراد زیادی به علت عدم آگاهی، اطلاعات نادرست یا عدم امکانات کافی در سراسر جهان خصوصاً کشورهای در حال توسعه آسیب می بینند. آمارها نشان می دهد. سالانه بیش از نیم میلیون زن باردار به علت عدم شناخت کافی در این زمینه جان خود را به علت عوارض بارداری از دست می دهند ( سازمان جهانی بهداشت ، 1391) لذا نباید فراموش کرد که در دنیای امروز با وجود پیشرفت تکنولوژی در تمامی عصرها و با تمامی شرایط ایده آلی که برای رفاه انسان پیش بینی می شود، رشد پیش از حد جمعیت نامتناسب با امکانات موجود موجب کاهش امید به زندگی، افزایش مرگ و میر، کاهش بهداشت باروری شده است. بنابراین برخورداری از سلامت کامل حق همه مردم است و تمام دولت ها مسئول کمک به مردم برای حفظ و ارتقاء سلامتی آنها هستند، بدون تردید سلامت و توسعه در حین این که دو مفهوم مستقل از هم هستند اما کاملاً ارتباط تنگاتنگ و وابسته به یکدیگر دارند بطوری که تحقیق یکی از آنها بدون دیگری امکان پذیر نخواهد شد و داشتن جسم و روح سالم یکی از زیر بناهای مهم توسعه همه جانبه هر جامعه ای را تشکیل می دهد و وجود خلل در هر یک از ابعاد روحی، روانی، جسمی و اجتماعی سلامت، فرآیند توسعه را کند خواهد کرد و به جرأت می توان ادعا کرد که بدون تأمین سلامت مردم یک جامعه، توسعه یافتگی دشوار بوده یا بهتر بگویم تحقق نخواهد یافت (قدوسیان و همکاران ، 1390 ).

علاوه بر این که مسئولان و دولت باید راهکارها و برنامه هایی در جهت تحقق زمینه های زندگی سالم و ایده آل برای مردم ایجاد کنند. توجه به مقوله های سلامت نظیر موضوعات پیشگیرانه بیماری ها در رسانه های جمعی بخصوص تلویزیون نیز می تواند با صرف هزینه اندک، در افزایش آگاهی های مردم بیشترین اثر را روی ارتقای سلامت جامعه داشته باشد طوری که با بحث و بررسی روی شیوه های صحیح زندگی، آموزش راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری و روش های غربالگری بیماری، افراد را نسبت به سلامت خود حساس کنند و همچنین مسائل و چالش های موجود در عرصه سلامت را با رعایت شرایط و خط قرمزهای فرهنگی جامعه به شیوه ای که پذیرش آن برای مردم قابل قبول است بیان کنند ( شجاعی زاده، 1379 ).

امروزه تنها 25 درصد تأمین سلامت جامعه در اختیار جامعه پزشکی قرار دارد و مابقی موارد مستلزم افزایش سواد و آگاهی عمومی جامعه است.

البته در حال حاضر صدا و سیما با تهیه و تولید برنامه های سلامت محور نظیر برنامه دکتر سلام، سلامت باشید، ورزش و سلامتی که در فصل آخربصورت فهرست آمده است. گام های بسیار ارزنده و مفیدی را در جهت بالا بردن آگاهی ها و اطلاعات بهداشتی و سلامتی جامعه برداشته است، اما هنوز این برنامه ها آن طور که باید برای مردم و جامعه مؤثر باشد موفق عمل نکرده است. به باور کارشناسان برخی خلاها و کاستی هایی نظیر درمانگرایی و نگاه تک محوری به حوزه سلامت، عدم نپرداختن به نیازهای اساسی بهداشت جامعه، علمی و تخصصی نبودن شیوه بیان متخصصان، محدود و مناسب نبودن زمان پخش برنامه ها و فیلتر برخی بیماری ها مثل بیماری های مقاربتی موجب شده از کیفیت و بازخوردی که باید چنین برنامه هایی به دنبال داشته باشد، کاسته شود.

صدا و سیما با ساختن این برنامه های آموزشی بهداشتی، در راستای استراتژی های وزارت بهداشت در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری و افزایش سلامت که همان افزایش آگاهی و اطلاع رسانی به عموم جامعه است قدم گذاشته است. این نوع برنامه ها یکی از شیوه های اطلاع رسانی است که افراد بیمار را دعوت می کند و از آنها می خواهد با دکتر ارتباط داشته باشند و افراد سالم چگونه سلامتی خود را حفظ کنند و در همین زمینه، محتوایی کلی برنامه های تلویزیون مورد تأیید این وزارتخانه است. وزارت بهداشت در تلاش است که اطلاعات جامع بهداشتی را به روش های مختلف مثل بخش گفت و گو های ویژه با صدا و سیما همکاری کند ( آصف زاده، 1380 ).

پزشکان آموزش روش های پیشگیرانه بیماری ها را مقدم بر درمان می دانند به اعتقاد آنان مردم نیاز دارند در حیطه های مختلف بیماری، دانسته های خود را از مقوله هایی نظیر عوامل ایجاد کننده، روش های پیشگیری، کنترل، تعریف دقیق بیماری و اقدامات تشخیصی برای مبتلایان این که چه راهکارهای درمانی در پیش رو دارند بالا ببرند.

برنامه سلامت صدا و سیما باید به نوعی طراحی شود که همگام با نیازهای جامعه باشد با مراجعه به جدول معضلات بهداشتی کل جامعه که از طریق وزارتخانه منتشر می شود، می توان مشکلات بهداشتی مهم در سطح جامعه را شناسایی کرد؛ مشکلاتی که نیازمند به افزایش آگاهی به عموم باشیم، بخصوص معظلاتی که روش های پیشگیری دارند که از طریق خانواده ها قابل اجراست. از طرفی یک سری بیماری ها شیوع نسبتاً بالایی دارد، مثل بیماری های قلبی، دیابت و بیماری های مزمن تنفسی و سرطان ها که ریشه در رفتار و الگوی نامناسب زندگی مردم دارد. بنابراین اگر اطلاعات مردم را در خصوص عوامل ایجاد کننده این بیماری ها بالا برده و سطح زندگی درست را به آنها آموزش داد، می توان با اصلاح الگوی زندگی مردم به میزان قابل توجهی از بار بیماری ها کم و از شیوع آنها جلوگیری شود ( محسنی، 1383 ).

با توجه به موارد یاد شده این سؤال مطرح می شود که آیا برنامه های پزشکی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در بالا بردن سطح آگاهی های پزشکی بهداشتی ساکنان منطقه 13 تهران تأثیر داشته است؟

:

اقلیم یکی از اصلی‌ترین عوامل محیطی است که همه‌ی موجودات زنده وغیر زنده را به شکل مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. شناخت وضعیت هوا و تغییرات آن از گذشته‌های دور مورد توجه دانشمندان علوم مختلف بوده است. با توجه به تغییرات شدید اقلیمی، این موضوع بیش از پیش نظر بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. اقلیم، شرایط متوسط آب و هوا برای یک محدوده­ی خاص و یک دوره­ی خاص است. تغییر اقلیم عبارت است از تغییر معنی­دار در متوسط داده­های هواشناسی در طی یک دوره زمانی. این دوره زمانی معمولاٌ ده ساله و یا بیشتر می­باشد. امروزه نگرانی مهمی در مورد وقوع تغییرات اقلیمی به وسیله فعالیت­های بشر بوجود آمده است، زیرا هر گونه تغییر در آب و هوا بر تولیدات كشاورزی نیز تأثیر خواهد گذاشت. از این رو تغییرات اقلیمی یكی از عوامل مؤثر بر تولیدات محصولات كشاورزی در آینده خواهد بود (ردی و همکاران،2000).  تغییر اقلیم همه بخش‌های اقتصادی را تا اندازه ای تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما بخش کشاورزی شاید حساس‌ترین و آسیب پذیرترین بخش باشد، چرا که محصولات کشاورزی وابستگی زیادی به منابع اقلیمی دارند. بر اساس شواهد علمی تغییر اقلیم آینده، بویژه اثرات ترکیبی افزایش دما، بالا رفتن غلظت CO2جو، افزایش احتمال وقوع حوادث جدی (خشکسالی­ها، سیلاب­ها، یخ بندان­ها و(…  و کاهش آب قابل دسترس گیاه می‌تواند اثرات قابل ملاحظه‌ای بر روی محصولات کشاورزی داشته باشد.  بالا رفتن دما موجب بالا رفتن میزان تبخیر و تعرق پتانسیل گیاهی می­شود که نتیجه آن افزایش نیاز آبی گیاهان است.

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

شناخت نوسانات زمانی و مكانی پارامترهای هواشناسی(نظیر دما، بارش، رطوبت نسبی،… ) و تأثیر آن بر بخش كشاورزی جهت مدیریت منابع كشاورزی و اتخاذ استراتژی­های مناسب بسیار ضروری می­باشد. بارش از طریق تأمین رطوبت خاك بطور مستقیم بر تولید محصولات دیم مؤثر است و از طریق تغذیه منابع آب سطحی و زیرزمینی تولید فاریاب را بطور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می­دهد (فاهری، 2003). نیاز آبی گیاهان و میزان تولید در بخش كشاورزی به تغییر در پارامترهای اقلیمی بسیار حساس می­باشد. تغییر اقلیم بر دما و توزیع بارش تأثیرات متفاوتی دارد كه در نتیجه آن بر نیاز آبی گیاهان و مصرف آب در بخش كشاورزی مؤثر می­باشد(لطف آبادی، 2010). عملکرد و تولید در محصولات دیم به طور مستقیم تحت تأثیر شرایط اقلیمی است. روی هم رفته، تغییر آب و هوا متاثر از دو عامل دما و میزان بارش است و این دو عامل نیز خود تحت تأثیر سه عامل عرض جغرافیایی، ارتفاع و جریان اقیانوسی قرار دارند(تقدیسیان و میناپور،1382).  بنابراین،  با تغییر هر یک از این عوامل، تغییرات آب و هوایی رخ می­دهد که در پی آن چگونگی زندگی انسان­ها نیز تغییر می­کند. یکی از این اثرهای ایجاد شده در بخش کشاورزی است. به علت تغییر الگوی بارش و دمای میانگین جو، این پدیده می­تواند بر تولید انواع محصولات باغی و کشاورزی که عمده­ترین منابع غذایی کشور را تشکیل می­دهند، آسیب وارد کند (تقدیسیان و میناپور، 1382).

تغییرات اقلیم علاوه بر عملکرد محصولات کشاورزی بر ریسک عملکرد محصولات نیز اثر می‌گذارد. در حالت کلی تغییرات شرایط آب و هوایی از جمله عوامل اصلی ریسک عملکرد در بخش کشاورزی تلقی می‌گردد. از این رو بررسی میزان اثرگذاری تغییرات اقلیم بر عملکرد محصولات کشاورزی از جمله گندم آبی و دیم، نخود دیم، عدس دیم و جو آبی و دیم در استان کردستان نیز حائز اهمیت خواهد بود تا میزان ریسک افزایی آنها مشخص گردد. این مسئله مهمی است که این تحقیق به دنبال آن می‌باشد.

با توجه به وضعیت اقلیمی و بازار محصولات کشاورزی ایران اکثر محصولات کشاورزی که در مناطق مختلف کشور تولید می­شوند به نوعی از ریسک­های تولید (عملکرد) و قیمت متأثر هستند. طبق تعریف بهرامی و آگهی (1384)، ریسك در فعالیت‌های كشاورزی عبارت است از: شرایط ناپایداری كه تولید محصولات كشاورزی را به مخاطره می‌اندازد و باعث ایجاد خسارات مالی و احساس ناامنی در روحیه و زندگی كشاورزان می‌شود. فعالیت­های کشاورزی استان کردستان نیز از این قضیه مستثنا نیستند. استان کردستان جزو استان مهم در تولید محصولات زراعی و باغی کشور محسوب می­شود. گندم، نخود، جو از جمله مهم‌ترین و عمده­ترین محصولات این استان هستند که نوسانات قیمت و عملکرد آن‌ها در سال­های مختلف تأثیرات نامطلوبی را در درآمد کشاورزان ایجاد کرده است. محصولات گندم، جو و نخود به ترتیب 76، 6 و 10 درصد از سطح زیرکشت اراضی زراعی استان کردستان رو پوشش می­دهند (وزارت جهاد کشاورزی، 1391).

2-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

آگاهی از روابط بین پارامترهای اقلیمی و عملکرد و تولید محصولات زراعی در سطوح مختلف محلی، منطقه‌ای و ملی برای تحلیل آثار تغییر اقلیم و پدیده­های حدی اقلیمی (خشک‌سالی) بر تولید محصولات کشاورزی، امنیت غذایی و ارائه راهکارهای تطبیقی مناسب برای مقابله با آن کاربرد دارد. در دهه­های اخیر بررسی آثار اقتصادی تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی و ارزیابی راهکارهای تطبیق و سازگاری به این تغییرات به یکی از موضوعات مورد علاقه­ی اقتصاددانان کشاورزی نیز تبدیل شده است (مندلسون و همکاران1994). اقتصاددانان کشاورزی اغلب تغییرات اقلیم را بر اساس تأثیری که بر درآمد کشاورزان با تأثیری که بر رفاه و مازاد اقتصادی جامعه دارد (ریلی و همکاران، 2002)  مورد بررسی و تحلیل قرار داده‌اند و به دنبال پاسخگویی به این پرسش­های مهم بوده­اند: که اثر تغییرات پیش­بینی­شده در اقلیم بر عملکرد، تولید و عرضه محصولات زراعی چگونه است و چه اثری بر امنیت غذایی در سطح جهانی و در کشورهای مختلف خواهد داشت؟ و یا واکنش بازار جهانی کالاهای کشاورزی و غذایی به این تغییرات چگونه است؟(فیشر و همکاران، 2009 و وایکس یانگ و همکاران، 2009).

و هدف:

شش درصد از مساحت كل كره زمین شور است و از این مقدار، حدود  45 میلیون هكتار كه جزو  اراضی آبیاری به شمار می‌روند،  شور هستند . [Munns, 2002] برخی از اراضی به‌قدری شور هستند كه تولید محصول در آن اقتصادی نیست و در بسیاری از اراضی به خاطر تجمع نمك، امكان كشت سالیانه وجود ندارد . شوری معمولاً بیشتر در نواحی خشك و نیمه‌خشک و مناطقی كه بارندگی به حد كافی جهت شستشوی نمك­ها از ناحیه ریشه كافی نیست، مشکل‌ساز است . در حدود یک‌سوم از مساحت کل خاك­های شور دنیا در قاره آسیا قرار دارد .[Munns, 1993] حدود 12 درصد از کل مساحت کشور ایران معادل 19 میلیون هکتار به‌صورت کشت و آیش و به‌منظور تولیدات کشاورزی استفاده می­شود ]مومنی، 1389[.

1) بررسی تغییرات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ­های مورد مطالعه در برابر تنش شوری.

2) تأثیر تنش شوری برجذب عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف.

3) تأثیر نوع ژنوتیپ­ پیوند شده بر میزان جذب عناصر غذایی توسط پایه GF677. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 4) مقایسه مقاومت به شوری بین ارقام تجارتی خارجی و داخلی و ژنوتیپ­های امیدبخش پیوند شده روی پایه GF677.

5) تعیین مقاوم­ترین رقم پیوند شده روی پایه GF677 به شوری.

فصل اول: کلیات و بررسی منابع علمی

1- کلیات و بررسی منابع

1-1- تاریخچه و پراكنش بادام

بادام یكی از قدیمی ترین درختانی است كه در ایران كشت می شود. بعضی از دانشمندان گیاه شناس معتقدند موطن اصلی بادام، ایران است . گفته می­شود، خاستگاه اصلی بادام، منطقه وسیعی از ایران، تاجیكستان، افغانستان و غرب پاكستان بوده كه همراه کاروان­ها به یونان برده شده و بعدها توسط یونانی­ها به سایر بنادر دریای مدیترانه انتقال و انتشار یافته است . بطور كلی می­توان گفت كه بادام، بومی مناطق گرم و خشك آسیای غربی بوده و امروزه كشت آن در آمریکا، اسپانیا، ایران، مراكش، ایتالیا، پرتغال، تركیه، یونان و استرالیا بطور وسیع معمول شده است [Ladizinsky, 1999]..

2-1- میزان تولید در ایران و جهان

کشورهای عمده تولید کننده این محصول شامل آمریکا، اسپانیا، ایران، ایتالیا، یونان، ترکیه، مراکش و استرالیا می باشند. امروزه در بیش از 50 کشور جهان ارقام مختلف بادام کشت و کار می شود و بر اساس آمار ارائه شده توسط سازمان خواروبار جهانی ایران با سطح کشت بیش از 170 هزار هکتار و تولید 158 هزار تن، سومین کشور تولید کننده بادام در دنیا محسوب می­شود. این در حالی است که عملکرد آن 920 کیلوگرم بر هکتار است [FAO, 2013].

3-1- گیاه شناسی

بادام با نام علمی Prunus dulcis درختی از خانواده Rosaceae، زیر تیره Prunoidea، از جنس Prunus و زیر جنس Amygdalus است. . بادام دارای 16 كروموزوم (X=8) و دیپلویید بوده ولی در بین هیبریدهای هلو و بادام ارقام تریپلویید و تتراپلویید نیز دیده می­شود . در مطالعات سیتولوژیكی ارقام بادام، تفاوتی از نظر كروموزوم دیده نشده است. بادام از گیاهان گلدار، نهان­دانه با گل كامل بوده و دارای سیستم خود ناسازگاری می­باشد. ناسازگاری در بادام در 99 درصد حالات، از نوع گامتوفیتی تك­ژنی است  [Rushforth, 1999].

در بادام برگ­ها ساده و در شاخه­های تازه تشكیل شده فصل جاری ظاهر می­شوند. شكل برگ­ها نیزه­ای، باریك، دراز و نوك تیز و كمی موج دار و بسته به ژنوتیپ، با لبه­های صاف یا مضرس می­باشد. گل­های آن دو جنسی به رنگ سفید یا صورتی بوده و در بهار قبل از باز شدن جوانه­های برگ ظاهر می­شوند و منظره زیبایی به درخت می بخشند. هر گل آن شامل 5 كاسبرگ، 5 گلبرگ و 20 تا 40 پرچم است. تخمدان آن یك برچه و محتوی دو تخمك و میوه آن شفت و به رنگ سبز و پوشیده از كرك­های فراوان است  .[Rushforth, 1999]در بعضی ارقام، هر دو تخمك رشد می­كنند و در نتیجه دو دانه یا مغز در داخل میوه به وجود می آورند. به دلیل ایجاد میوه از یك تخمدان توسعه یافته، گرده افشانی و لقاح باید انجام گیرد و تشكیل میوه از طریق بكرزایی در بادام وجود ندارد. اكثر ارقام بادام از نظر گرده افشانی خود ناسازگارند و لذا دانه گرده حاصل از یك رقم نمی­تواند باعث باروری و ایجاد میوه در همان رقم شود. البته در سال­های اخیر ارقام خود سازگار اصلاح و به وجود آمده­اند .

4-1- ارزش و خواص غذایی بادام

[1]Touvano

و بررسی منابع

1- کلیات و بررسی منابع

منطقه کلاه­قاضی یکی از بهترین زیستگاه­های حیات­وحش در کشور می­باشد که از قدیم مورد توجه بوده است. پارک ملی­کلاه­قاضی در جنوب شرقی اصفهان واقع شده است و اتوبان اصفهان-شهرضا از کنار آن می­گذرد. یکی از گونه­های علف­خوار فعال و فراوان در این منطقه، آهوی ایرانی(Gazelle subguturosa) می­باشد، هم­چنین مورچه­های جمع­کننده بذراز گونه Messor. sp نیز یکی دیگر از این گونه­های وابسته به پوشش گیاهی  می­باشد. فعالیت این دوگونه (لانه سازی مورچه­ها و تجمع سرگین آهوان) و هم­چنین برهم­کنش آن­ها می­تواند باعث تغییرات موضعی در خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در طول زمان شده باشد [62]. همانطور که گفته شد پارامترهای بیولوژیکی نسبت به تغییرات خاکی به سرعت عکس العمل نشان می­دهند، بنابراین می­توان با اندازه ­گیری این پارامترها تاحدودی تأثیر فعالیت مورچه ­ها و آهوان و هم­چنین برهم­کنش آن­ها را بر خصوصیات بیولوژیکی خاک تعیین کرد.

1-1- تأثیر فعالیت مورچه ­ها بر رشد گیاهان و خصوصیات خاک

مورچه­ها و کرم­های خاکی و موریانه­ها متعلق به گروه­های اصلی بی­مهرگان هستند که بر روی فرآیندهای اکوسیستم خاک اثرگذارند[34]. در اکوسیستم­هایی که کرم­ها و موریانه­ها غالب نباشند، به خصوص در مناطق مرطوب و نیمه خشک، فعالیت مورچه­ها بسیار اهمیت پیدا می­کند [25]. مورچه­ها حشرات زیرزمینی اجتماعی هستند كه به طور محلی با حفر خاک و ایجاد تپه­های كم ارتفاع (حداكثر  10 سانتیمتر) تا گاهی 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  بلند (تا حدود 2 متر) باعث تغییر خواص فیزیكی، شیمیایی و بیولوژیک خاک و در نهایت تركیب و ساختار پوشش گیاهی می­شوند [87]. مورچه ها به دلیل جابه جا کردن ذرات خاک از اعماق متفاوت، انبار کردن مواد غذایی، فعالیت­های زیستی و تولید مواد مختلف موجب تغییرات اساسی در ویژگی های فیزیکی­، شیمیایی و زیستی خاک می­شوند. توزیع مواد توسط مورچه­ها و تأثیر فعالیت آن­ها بر خصوصیات خاک ممکن است باعث حاصلخیزی موضعی خاک­های اکوسیستم­های نیمه خشک شود [26]. از جمله تغییراتی که فعالیت مورچه می­تواند در یک اکوسیستم ایجاد کند می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مورچه­ها از طریق تجمع مواد آلی باعث تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می­شوند.

2- فعالیت لانه­سازی مورچه­ها مانع از تشکیل لایه­های سخت خاک و افزایش تخلخل و زهکشی و هوادهی و کاهش چگالی ظاهری و در نهایت اصلاح ساختمان خاک می­شود.

3- تغییراتی که مورچه­ها در بخش زنده و غیر زنده خاک ایجاد می­کنند بر عملکرد و تنوع گیاهان آوندی موثر است.