:
انسان بدون توانایی حرفزدن، نوشتن، خواندن و انجام مهارتهای پیچیده ورزشی، موجود نسبتاً سادهای دیده میشود. بنابراین به دلیل اهمیتی که یادگیری در زندگی انسان دارد، محققانی که برای درک قوانین یادگیری تلاش میکنند با سوالات مختلفی روبرو میشوند که با روشهای معین علمی به دنبال یافتن پاسخ به این سوالات هستند. از اینرو هدف همه این علوم، یافتن روشهای بهتری در امر یادگیری انسان میباشد.
علم ورزش و تربیت بدنی حیطهای از علم است که تنها مخصوص یک قشر خاص از جامعه نمیشود بلکه کودکان، نوجوانان و حتی سالمندان با این حیطه از علم در ارتباط هستند. ورزش و علوم ورزشی ابعاد مختلفی دارند از جمله بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و غیره که هر بعد ورزش اهداف خاص خود را دارد و یادگیری مهارتهای ورزشی موضوعی است که در این ابعاد مشترک است و از هر بعد که به ورزش بنگریم با یادگیری مهارت حرکتی مواجه خواهیم شد، که امروز به شکل پدیدهای فراگیر درآمده است. این واقعیت که ما میتوانیم دانش و مهارت جدیدی بیاموزیم، علاقه دانشمندان را به شیوههای یادگیری و عوامل مهم در سودبردن از تجربیات دیگران و طراحی برنامههای آموزشی جلب کردهاست (اشمیت[1] ،1997).
سالهای زیادی است که دانشمندان و مربیان برای عوامل تعیینکننده و اثرگذار بر اجرای مهارتها و حرکات ماهرانه تلاش میکنند. کسانی که با آموزش مهارتهای حرکتی سروکار دارند، میدانند که یادگیری این مهارتها بدون تمرین امکانپذیر نیست. ارتقاء کارایی مردم بهطور عام و دانشآموزان و ورزشکاران بهطور خاص در امر یادگیری مهارتهای حرکتی موردعلاقه مربیان و معلمین تربیت بدنی و علوم ورزشی میباشد. از سوی دیگر برنامههای فشرده در مدارس و پیبردن به اهمیت هر چه بیشتر مهارتهای حرکتی در زندگی روزمره و متعاقب آن محدودیتهای زمانی، دانشمندان را به شیوههای یادگیری و عوامل مهم در سودبردن هرچه بشتر از تمرین و طراحی برنامههای آموزشی جلب کردهاست(عیدی علیجانی، 1371).
دانشمندان رفتارحرکتی با احساس چنین نیازی پس از سالها تحقیق اقدام به ارائه نظریههایی نمودند که از جمله آنها نظریه حلقه بسته و بهدنبال آن نظریه طرحواره سرآغاز تحقیقات مبنی بر نظریه یادگیری حرکتی محسوب میشوند (آدامز[2] 1973 ، اشمیت[3] 1975 ). یکی از ویژگیهای نظریههای یادگیری حرکتی، تأکید آنها بر سودمندی تغییرپذیری تمرین[4] است. تغییرپذیری در این نظریهها، به تنوع ویژگیهای زمینهای گفته میشود که شاگرد هنگام تمرین مهارت تجربه میکند، برای مثال یکی از پیشبینیهای کلیدی در نظریه طرحواره این است که اجرای موفقیتآمیز یک مهارت، به مقدار تغییرپذیری تمرین بستگی دارد (اشمیت، 1975).
از آنجاییکه شاگرد هنگام تمرین نیازمند است که تغییرات را در ویژگیهای تنظیمی و غیرتنظیمی تجربه کند (جنتایل [5] 1972،1978)، یکی از عوامل تاثیرگذار بر یادگیری، مقدار تغییرپذیری در توالی تمرین است. از جهتی، این موضوع روشن است که بیشتر تحقیقات مربوط به تغییرپذیری تمرین بهمنظور ارزیابی پیشبینیهای معین نظریه طرحواره انجام شدهاند(اشمیت، 1975).
بهمنظور تفسیر اثر تداخل زمینهای فرضیههای مختلفی ارائه شدهاست که از مهمترین آنها میتوان به فرضیه بسط[9]، بازسازی طرح عمل[10] و تداخل پسگستر[11] اشاره کرد. طبق فرضیه بسط تداخل ایجاد شده در اثر تمرین تصادفی منجر به غنیتر شدن بازنمایی میشود، درحالیکه در شرایط مسدود رمزگذاری ضعیفتر میشود( لی[12]، 2005 ).
فرضیه بازسازی طرح عمل عبارت است از طراحی عمل یک تکلیف خاص از طریق تلاشهای مداخلهگر که در طی برنامه تمرین تصادفی فراموش میشود و فرد مجبور است بازسازی مبسوطتری برای ایجاد طرح عمل به منظور اجراهای بعدی بکار گیرد، ولی در برنامههای مسدود این تکالیف فراموش نمیشوند (لی، 2005 ).
فرضیه بازداری پسگستر یعنی اثر مداخلهگر یک تکلیف بر تکلیفی که قبلاً آموخته شدهاست این نظریه به جای سودمندی برنامههای تمرین تصادفی به زیانهای برنامه مسدود تمرکز دارد. در جمعبندی، تحقیقات بیشتری در زمینه برنامهریزی تمرین موردنیاز است (لی، 2005).
تکلیف حرکتی براساس تعریف تکلیف بر مبنای برنامه حرکتی تعمیمیافته و پارامترآموزی نیز در مبحث تداخل زمینهای موردتوجه قرار گرفتهاست. تداخل زمینهای در شرایطیکه برنامه حرکتی تعمیمیافته تغییر نماید، مشاهده میشود (مگیل و همکاران[13]، 1990 ).
محققان یافتههای متناقض را به ماهیت تکلیف نسبت میدهند از اینرو تکالیفی که از برنامه حرکتی متفاوت استفاده میکنند، نسبت به سایر تکالیف با تداخل زمینهای بیشتری مواجه میشود و پردازش فعالانهتری از مجری ایجاد میشود. ولی این اثر در تکالیفی که از برنامه یکسان برخوردارند، کمتر مشاهده میشود (مگیل و همکاران[14] 1990).
در سالهای اخیر تلاش برای روشنشدن یک روش ایدهال تمرین و استفاده از نتایج بالقوه آن با هدف کاهش اثر منفی آن در مقیاس وسیعی موردمطالعه قرار گرفتهاست. درحالیکه باتوجه به تفاوت نوع تکلیف، سطح مهارت آزمودنیها، تعداد کوشش اکتساب و شرایط پیگیری و محدودشدن سنجشها در اثر مدت زمان طرح تحقیقاتی، بهندرت میتوان یک نتیجه کلی در مورد آرایش تمرین بهدست آورد و بعضاً نتایج متضادی گزارش میشود. مگیل و هال توضیحاتی ارائه دادند که برخی از یافتههای ضعیف در مورد اثر تداخل زمینهای را توجیه میکرد، آنها دشواری تکلیف برای مبتدیان را اثر نتیجهبخشی تداخل زمینهای میدانستند. علاوه براین، آنها به این گفته اشاره داشتند که افراد مبتدی با انجام تمرینات قالبی و متعاقب آن ادامه تمرینات بهصورت تصادفی به یادگیری موثرتری در تکلیف دست مییابند (مگیل و هال[15]، 1990). این یافتهها در تحقیقات قبلی نیز مورد حمایت قرار گرفتهبود. سطوح بالایی از تداخل زمینهای برای یادگیرنده مبتدی که در اوایل تمرین قرار دارد، مشکلاتی در جهت یادگیری ایجاد خواهدکرد (گود و ویف[16] 1988، شیا و همکاران[17]، 1983). براین اساس، در تحقیقی که به بررسی روشهای تمرینی مسدود، تصادفی و فزاینده نظامدار[18] بر اکتساب، یادداری و انتقال مهارت پرتاب توپ گلف پرداختهشد، نتایج نشانداد؛ آزمودنیهایی که در طول تمرین بهصورت تدریجی تداخل زمینهای را بالا میبردند(گروه فزاینده نظامدار)، دارای اجرای بهتری در آزمون یادداری و انتقال نسبت به گروههای تمرینی تصادفی و مسدود بودند( پورتر و مگیل[19]، 2007).
همانگونه که ذکر شد یکی از آرایشهای تمرینی که به تازگی در ادبیات یادگیری حرکتی مورد بررسی واقع شدهاست، تداخل زمینهای فزاینده نظامدار میباشد که به افزایش تدریجی تداخل زمینهای در طول تمرین اشاره دارد. باتوجه به اینکه پژوهشهای کمی در این زمینه از آرایش تمرین صورت گرفته، در همین راستا محقق سعی دارد تا به بررسی این نوع تداخل زمینهای پرداخته و میزان اثربخشی این آرایش تمرینی را با آرایشهای تمرینی مسدود و تصادفی در یادگیری برنامه حرکتی در افراد کمتوان ذهنی مقایسه کند.
بیان مسأله:
علوم ورزشی در پی گسترش وسیع خود در زمینههای مختلف توانسته راهکارهای تازهای را برای پیشرفت عملکرد حرکتی ورزشکاران و دیگر افراد درگیر در یادگیری مهارتهای حرکتی مطرح نماید که به موجب آن امکان دستیابی به موفقیت آسانتر و سریعتر گردد. کسانیکه با آموزش مهارتهای حرکتی سروکار دارند، میدانند که یادگیری مهارت بدون تمرین امکانپذیر نیست ازسوی دیگر بسیاری از مربیان بهخاطر کمبود زمان ناچارند تا در یک جلسه تمرینی تعداد متعددی از مهارتهای حرکتی متفاوت را آموزش دهند. در این راستا علاقهی دانشمندان به شیوههای یادگیری و عوامل مهم در سودبردن هرچه بیشتر از تمرین و طراحی برنامههای آموزشی جلب شدهاست. ازطرفی دیگر، طراحی برنامههای آموزشی منجربه چالشهایی در بین مربیان تمریندهنده، در امر آرایش تمرین (تغییرپذیری تمرین و تداخل زمینهای) گردیدهاست. برای مربیان، فیزیوتراپها، معلمین تربیت بدنی و کارفرمایان بسیار عادی است که محیطهای یادگیری را ایجاد کنند تا مهارتهای متعدد یاد گرفته شوند. هدف مربیان، درمانگران و معلمان تربیت بدنی در بسیاری از موقعیتهای واقعی تمرین، آموزش دادن بیش از یک مهارت در یک هفته و گاهی در یک جلسه تمرین است. همچنین از اهداف مربیان ایجاد یک محیط تمرینی است که یادگیری را در طول تمرین افزایش دهد تا بهصورت مطلوبی منجر به افزایش عملکرد در آزمونهای یادداری و انتقال بعدی شود. با این هدف متخصصان تصمیم میگیرند که چطور بهترین برنامهریزی را برای یادگیری تکالیف فراهم کنند. با دستکاری ترتیب یا برنامهریزی کوششهای تمرینی متخصصین بهطور مداوم، مقدار تداخل زمینهای که یادگیرنده با آن مواجه میشود را تغییر میدهند (مگیل و هال[20]، 1990).
یکی از ویژگیهای مهم تمرین که احتمال موفقیت را افزایش میدهد، تغییرپذیری در تجارب تمرینی فرد است. تغییرپذیری ممکن است تنوع در حرکت یا تنوع ویژگیهای زمینهای باشد که فرد هنگام تمرین مهارتها آن را تجربه میکند. نظریههای مختلف یادگیری حرکتی نیز تغییرپذیری تمرین را تاکید کردهاند، و تغییرپذیری تمرین را نیاز فرد برای اجرای موفقیتآمیز یک مهارت میداند (اشمیت[21]، 1975).
پیامد بسیاری از تحقیقات نشان داد تمرینات با تداخل زمینهای متوسط(زنجیرهای[41]) و بالا(تصادفی) در مقایسه با تمرینات با تداخل زمینهای کم منجر به افزایش اجرا در آزمون یادداری میشوند(شاپیرو تول[42]، 1984؛ آلمیر[43] تول 1993، لاندین و هیبرت[44] 1997، گود و مگیل[45] 1989، مگیل2007، پورتو[46] و مگیل 2008، چارلز و شیا[47] 2001، فولادیان 1385، سیاح 1386).
باتوجه به تحقیقات انجامشده نظریههای مختلف و بعضاً متضادی در خصوص سودمندی روشهای مختلف آرایش تمرین در اکتساب، یادداری و انتقال مهارتهای حرکتی وجود دارد و در اکثر تحقیقات، مقایسه مقدار ثابتی از تداخل زمینهای(مسدود، تصادفی و زنجیرهای) مدنظر بودهاست. اما از جمله آرایشهای تمرینی که به تازگی در ادبیات یادگیری حرکتی مورد بررسی قرار گرفتهاست، تداخل زمینهای فزاینده نظامدار میباشد که به افزایش تدریجی تداخل زمینهای در طول تمرین اشاره دارد. تحقیق حاضر به بررسی پیشبینیهای مگیل و هال و گوادگنولی و لی خواهد پرداخت که بیان نمودهاند حضور یا عدم حضور اثر تداخل، به تغییراتی بستگی دارد که فرد در مهارت و روش تمرین به وجود میآورد(مگیل و هال1990، گواداگنولی[48] 2004). باتوجه به اینکه پژوهشهای کمی در این زمینه از آرایش تمرین صورتگرفته، محقق سعی دارد تا به بررسی این نوع تداخل زمینهای پرداخته و میزان اثر بخشی این آرایش تمرینی را با آرایشهای تمرینی مسدود و تصادفی در یادگیری برنامه حرکتی در افراد کمتوان ذهنی مقایسه کند. اگرچه افراد کمتوان ذهنی در مقایسه با افراد معلول از استعداد کمتری برخوردار هستند ولی علاقه آنها نسبت به شرکت در فعالیتهای ورزشی و یادگیری اگر بیش از افراد عادی نباشد، کمتر هم نیست. بسیار روشن است که کودکان کمتوان ذهنی نیاز دارند از نظر آمادگی جسمی، توانایی حرکتی و مکانیک بدن پیشرفت کنند. در مطالعات مقایسهای، همیشه دانشآموزان کمتوان ذهنی در زمینههای قدرت، تحمل، چالاکی، تعادل، سرعت دویدن، انعطافپذیری و زمان واکنش نسبت به کودکان هنجار امتیازهای پایینتری کسب میکنند(احمد وند،1380).
پیدا کردن راههای موثر و معنادار برای تسهیل در یادگیری افراد با معلولیت ذهنی تلاش چالشبرانگیزی است. شواهد نشان میدهد که مداخلات آموزشی طراحیشده برای ارتقاء سطوح بالاتری از پردازش شناختی به افراد کمتوان ذهنی کمک کردهاست(کامپیون و همکاران[49] 1982، هاوور[50] 1985).
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
در این تحقیق شرکت کنندههای کمتوان ذهنی آموزشپذیر در یک آزمایش به تاثیر سطوح مختلف از تداخل زمینهای میپردازند و اینکه با افزایش تدریجی سختی تمرین میتوان یادگیری بیشتری در مراحل انتقال و یادداری ایجاد کرد؟
[1].schmidt
[2] . Adamz
[3] . schmidt
[4]. practices varibility
[5]. Gentile
[6] . Lee
[7]. Magill
[8] . schmidt
[9] . Elaboraion hypothesis
[10]. Action plan reconstraction hypothesis
[11]. Retroactive inteference
[12] . Lee
[13] . Magill & et al.
[14] . Magill & et al.
[15] . Hall
[16] . Goods & wulf
[17]. Shea & et al.
[18].Sestematically increasing
[19].Porter & Magill
[20] . Magill & Hall
[21] . Schmited
[22] . Lee
[23]. Blocked practices
[24]. Random practices
[25]. Hall, Dominguez & Cavazos
[26]. Hebert, landin, & Solomon
[27]. Magnuson & Wright
[28] . Mira & tanii
[29] . Dell Rey & Wood
[30] . Jers & et al.
[31] . Shea & Kohll
[32]. Wulf & Schmited
[33] . Lee & Ferank
[34] . Morino
[35] . Goodoon
[36] . Aminik & Wright
[37] . Magnesen
[38]. Sekiya & Magill
[39] . Beradi
[40] . Domignos
[41].Serial
[42]. Shapiro & Toole
[43] . Al-Ameer
[44] . Landin and Hebert
[45] . Good & Magill
[46] . Porto
[47] . Charls & Shea
[48] . Goadagnoli
[یکشنبه 1400-05-17] [ 12:25:00 ب.ظ ]
|