………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

 

5-2- مقاومت فشاری تک محوره سنگ سازند  ……………………………………………………………………………………………. 60

 

    5-2-1- روش کار  …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 60

 

        5-2-1-1- پیش‌بینی UCS توسط MLP  ……………………………………………………………………………………………… 60

 

        5-2-1-2- پیش‌بینی UCS  توسط MLP&GA  …………………………………………………………………………………. 63

 

5-3- انتخاب مته حفاری و بهبود نرخ نفوذ  …………………………………………………………………………………………………. 66

 

     5-3-1- روش کار  ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

 

          5-3-1-1- پیش‌بینی مته حفاری  ……………………………………………………………………………………………………….. 67

 

          5-3-1-2- پیش‌بینی نرخ نفوذ حفاری  …………………………………………………………………………………………….. 68

 

          5-3-1-3- بهینه‌سازی نرخ نفوذ  ……………………………………………………………………………………………………….. 69

 

     5-3-2- بحث روی نتایج  …………………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

         5-3-2-1- مته حفاری  …………………………………………………………………………………………………………………………… 72

 

         5-3-2-2- نرخ نفوذ و دبی جریان گل  ………………………………………………………………………………………………. 72

 

         5-3-2-3- فشار پمپ گل و سطح مقطع جریان  …………………………………………………………………………….. 74

 

         5-3-2-4- وزن روی مته و سرعت دوران رشته حفاری  ……………………………………………………………….. 75

 

         5-3-2-5- گرانروی گل  ………………………………………………………………………………………………………………………… 76

 

5-4- هرزروی سیال حفاری  ……………………………………………………………………………………………………………………………. 76

 

    5-4-1- روش کار  ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

 

        5-4-1-1- پیش‌بینی کمی هرزروی سیال حفاری  …………………………………………………………………………….. 78

 

        5-4-1-2- پیش‌بینی کیفی هرزروی سیال حفاری  …………………………………………………………………………… 79

 

        5-4-1-3- کاهش میزان هرزروی سیال حفاری  ……………………………………………………………………………….. 82

 

5-5- گیر لوله حفاری  ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 85

 

     5-5-1- روش کار  ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 85

 

          5-5-1-1- پیش‌بینی گیر مکانیکی و اختلاف فشاری  ……………………………………………………………………. 85

 

          5-5-1-2- پیش‌بینی گیر اختلاف فشاری  ……………………………………………………………………………………….. 87

 

          5-5-1-3- کاهش احتمال گیر لوله حفاری  ……………………………………………………………………………………… 88

 

 

 

فصل ششم: نتایج و پیشنهادها

 

6-1- نتایج  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 92

 

6-2- پیشنهادها  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 94

 

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95

 

پیوست ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 102

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول

 

 

 

 

 

جدول 2-1 لیست تعدادی از روابط تجربی محاسبه UCS  ……………………………………………………………………………. 11

 

جدول 2-2 مقایسه مدل UCS ارائه شده با روش‌های دیگر  ……………………………………………………………………….. 13

 

جدول 2-3 مقایسه مدل انتخاب مته و نرخ نفوذ ارائه شده با روش‌های دیگر  ……………………………………….. 16

 

جدول 2-4 مقایسه مدل هرزروی پیشنهادی با سایر روش‌ها  ……………………………………………………………………. 18

 

جدول 2-5 مقایسه مدل گیر لوله حفاری ارائه شده با سایر روش‌ها  ………………………………………………………… 21

 

جدول 3-1 لیست تعدادی از توابع انتقال مورد استفاده برای شبکه های عصبی  ………………………………….. 29

 

جدول 4-1 تحلیل آماری داده‌های استفاده شده در مدل‌سازی مقاومت فشاری سنگ سازند  ……………. 50

 

جدول 4-2 توصیف آماری داده‌های استفاده شده در مدل‌سازی انتخاب مته و نرخ نفوذ حفاری  ……… 52

 

جدول 4-3 توصیف آماری داده‌های استفاده شده در مدل‌سازی هرزروی سیال حفاری  ……………………. 54

 

جدول 4-4 توصیف آماری داده‌های استفاده شده در مدل‌سازی گیر لوله حفاری  ……………………………….. 56

 

جدول 5-1 مقایسه عملکرد دو شبکه‌ عصبی استفاده شده برای مدل‌سازی تعیین UCS  …………………… 66

 

جدول 5-2 بررسی عملکرد شبکه‌های عصبی استفاده شده برای پیش‌بینی انتخاب مته و نرخ نفوذ حفاری  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 69

 

جدول 5-3 مقدار و محدوده پارامترهای ثابت و متغیر در بخش‌های مختلف چاه  ………………………………..  70

 

جدول 5-4 مقادیر پارامترهای بهینه‌سازی شده در بخش‌های مختلف چاه  ……………………………………………. 70

 

جدول 5-5 بررسی مته حفاری انتخاب شده  ………………………………………………………………………………………………… 72

 

جدول 5-6 بررسی نرخ نفوذ و دبی جریان گل بهینه‌سازی شده  ……………………………………………………………… 74

 

جدول 5-7 بررسی فشار پمپ گل و سطح مقطع جریان بهینه‌سازی شده  ……………………………………………. 75

 

جدول 5-8 بررسی وزن روی مته و سرعت دوران رشته حفاری بهینه‌سازی شده  ………………………………. 76

 

جدول 5-9 ساختار شبکه عصبی پیمانه‌ای مدل اول  …………………………………………………………………………………. 78

 

جدول 5-10 ساختار شبکه عصبی پیمانه‌ای مدل دوم  ………………………………………………………………………………… 79

 

جدول 5-11 تعیین محدوده برای خروجی مدل پیش‌بینی کیفی هرزروی سیال حفاری  ……………………… 80

 

جدول 5-12 مقایسه عملکرد شبکه‌های عصبی استفاده شده برای هر دو مدل  ……………………………………. 81

 

جدول 5-13 نتایج بهینه‌سازی پارامترهای موثر بر هرزروی سیال حفاری با استفاده از الگوریتم تجمع ذرات  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 84

 

جدول 5-14 تست نتایج بهینه‌سازی با استفاده از شبکه عصبی مدل اول ……………………………………………… 85

 

جدول 5-15 تعیین محدوده برای خروجی مدل پیش‌بینی گیر مکانیکی لوله حفاری  …………………………. 87

 

جدول 5-16 عملکرد شبکه‌های عصبی استفاده شده در دو مدل  …………………………………………………………… 87

 

جدول 5-17 نتایج بهینه‌سازی پارامترهای موثر بر گیر لوله حفاری با استفاده از الگوریتم ترکیبی ژنتیک و تجمع ذرات  …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 90

 

جدول 5-18 تست نتایج بهینه‌سازی با استفاده از شبکه عصبی  ………………………………………………………………. 91

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 2-1 نمودار تنش-کرنش دو سنگ شکننده و شکل پذیر. نمودار سمت چپ منحنی تنش کرنش نمونه‌ی شکننده و سمت راست نمونه‌ی تغییر شکل‌پذیر  ……………………………………………………………………………… 8

 

شکل 3-1 نمونه عصب واقعی (در این شکل اکسون ترمینال در واقع همان سیناپس است)  ……………… 25

 

شکل 3-2 مدل یک شبکه عصبی با یک نرون و یک ورودی  ……………………………………………………………………. 27

 

شکل 3-3 شبکه عصبی پرسپترون دو لایه (دارای سه نرون در لایه ورودی و چهار نرون در لایه پنهان و یک نرون در لایه خروجی است)  …………………………………………………………………………………………………………………… 30

 

شکل 3-4 طرح شماتیک از یک شبکه عصبی پیمانه ای  …………………………………………………………………………… 31

 

شکل 3-5 ساختارهای مختلف شبکه عصبی پیمانه ای  …………………………………………………………………………….. 32

 

شکل 3-6-  ابرصفحه جدایش و بردارهای پشتیبان …………………………………………………………………………………… 34

 

شکل 3-7 فلوچارت الگوریتم ژنتیک  ……………………………………………………………………………………………………………. 38

 

شکل 3-8 فلوچارت الگوریتم تجمع ذرات  ……………………………………………………………………………………………………. 41

 

شکل 3-9 شکل شماتیکی از الگوریتم ترکیبی GA&PSO  ……………………………………………………………………….. 43

 

شکل 4-1- موقعیت جغرافیایی میدان نفتی اهواز  ………………………………………………………………………………………. 46

 

شکل 4-2- شکل میدان مارون و تقسیم بندی آن به هشت بخش  …………………………………………………………. 47

 

شکل 4-3- موقعیت جغرافیایی میدان نفتی مارون  …………………………………………………………………………………… 48

 

شکل 4–4– موقعیت جغرافیایی (مختصات شمال و شرق جغرافیایی) چاه های حفر شده در میدان نفتی مارون  …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

 

شکل 5-1 نمودار ضریب رگرسیون MLP  برای پیش‌بینی داده‌های UCS در مرحله تست  …………………. 63

 

شکل 5-2 فلوچارت آموزش شبکه MLP توسط الگوریتم ژنتیک  ……………………………………………………………. 64

 

شکل 5-3 نمودار ضریب رگرسیون MLP&GA برای پیش‌بینی داده‌های UCS در مرحله تست  ……….. 65

 

شکل 5-4 مقایسه شبکه‌های MLP و MLP&GA بر اساس میزان خطا و سرعت همگرایی  ………………… 65

 

شکل 5-5 مقایسه مقادیر تخمین زده شده UCS توسط هر دو شبکه با مقادیر واقعی  ……………………….. 66

 

شکل 5-6 ضریب رگرسیون شبکه‌ی عصبی در انتخاب مته حفاری برای داده‌های تست  …………………… 67

 

شکل 5-7 ضریب رگرسیون شبکه‌ی عصبی در پیش‌بینی نرخ نفوذ حفاری برای داده‌های تست  ……. 68

 

شکل 5-8 نتایج بهینه‌سازی پارامترهای حفاری توسط الگوریتم ژنتیک در سایز 5/8 چاه (شکل 5-8-1)، 25/12 چاه (شکل 5-8-2) و 5/17 چاه (شکل 5-8-3)  ……………………………………………………………………… 71

 

شکل 5-9 شبکه عصبی پیمانه‌ای استفاده شده در مدل‌سازی  ………………………………………………………………… 77

 

شکل 5-10 ضریب رگرسیون شبکه عصبی پیمانه‌ای مدل اول در مرحله تست  ……………………………………. 78

 

شکل 5-11 ضریب رگرسیون شبکه عصبی پیمانه‌ای مدل دوم در مرحله تست  ……………………………………. 80

 

شکل 5-12 مقایسه MNN  و MLP  بر اساس دقت و سرعت همگرایی برای هر دو مدل (محور عمودی لگاریتمی است)  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 81

 

شکل 5-13 مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی شده هرزروی سیال حفاری در مرحله تست برای مدل اول  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

شکل 5-14 مقایسه مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی شده هرزروی سیال حفاری در مرحله تست برای مدل دوم  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

شکل 5-15 ضریب رگرسیون شبکه ماشین بردار پشتیبان برای داده‌های تست  …………………………………. 86

 

شکل 5-16 ضریب رگرسیون شبکه عصبی پرسپترون چندلایه بهینه‌شده توسط الگوریتم تجمع ذرات برای داده‌های تست …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88

 

شکل 5-17 فلوچارت آموزش شبکه عصبی توسط الگوریتم تجمع ذرات  ……………………………………………… 88

 

 

 

 

 

مساحت نازل …………………………………………………………………………………………………………………………..

 

الگوریتم کلونی مورچگان ……………………………………………………………………………………………………

 

هوش مصنوعی ……………………………………………………………………………………………………………………….

 

شبکه عصبی مصنوعی ……………………………………………………………………………………………………….

 

پارامتر شناختی …………………………………………………………………………………………………………………………

 

پارامتر اجتماعی ………………………………………………………………………………………………………………………

قیمت مته حفاری ……………………………………………………………………………………………………………………..

 

هزینه ثابت عملیاتی دکل حفاری ……………………………………………………………………………………………….

 

نمودار گامای طبیعی ……………………………………………………………………………………………………………

 

ضریب تصحیح زاویه ……………………………………………………………………………………………………………

 

ضریب تصحیح سایز خرده‌های حفاری …………………………………………………………………………………….

 

ضریب تصحیح وزن ……………………………………………………………………………………………………………..

 

قطر نازل …………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

عمق حفاری ……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

عمق لوله جداری ………………………………………………………………………………………………………………….

 

قطر مته ………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

قطر آنالوس ……………………………………………………………………………………………………………………….

 

قطر چاه ………………………………………………………………………………………………………………………………

 

سایز متوسط خرده‌ها …………………………………………………………………………………………………………

 

چگالی خرده‌های حفاری ……………………………………………………………………………………………………….

 

قطر خرده‌های حفاری ……………………………………………………………………………………………………………..

 

مدول یانگ استاتیکی ………………………………………………………………………………………………………………

 

مدول یانگ دینامیکی ……………………………………………………………………………………………………………..

 

الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………………………………………………………………..

 

هیدروژن سولفور ………………………………………………………………………………………………………………..

 

متراژ حفاری ………………………………………………………………………………………………………………………………

 

طول حفره باز ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

انجمن بین المللی پیمانکاران حفاری ……………………………………………………………………………………. IADC

 

پرسپترون چند لایه …………………………………………………………………………………………………………….. MLP

 

شبکه عصبی پیمانه‌ای ………………………………………………………………………………………………………… MNN

 

میانگین مربع خطا ……………………………………………………………………………………………………………….. MSE

 

وزن گل حفاری ……………………………………………………………………………………………………………………… MW

 

تعداد جمعیت …………………………………………………………………………………………………………………………….. N

 

نمودار تخلخل نوترون ………………………………………………………………………………………………………… NPHI

 

تخلخل موثر …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

قطر بیرونی لوله حفاری ………………………………………………………………………………………………………

 

درصد تقاطع …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

بهترین موقعیت محلی ذره …………………………………………………………………………………………………

 

بهترین موقعیت سراسری ذره ……………………………………………………………………………………………

 

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

درصد جهش …………………………………………………………………………………………………………………………..

 

فشار گل حفاری ………………………………………………………………………………………………………………….

 

الگوریتم بهینه‌سازی ازدحام ذرات …………………………………………………………………………………………. PSO

 

دبی پمپ …………………………………………………………………………………………………………………………………… Q

 

ضریب رگرسیون ………………………………………………………………………………………………………………………… R

 

نمودار چگالی ظاهری ………………………………………………………………………………………………………… RHOB

 

نرخ نفوذ …………………………………..…………………………………………………………………………………………. ROP

 

سرعت چرخش رشته حفاری ……………………………………………………………………………………………….. RPM

 

فضای جستجو ……………………………………………………………………………………………………………………………. S

 

انرژی مخصوص ……………………………………………………………………………………………………………………….. SE

 

ماشین بردار پشتیبان ………………………………………………………………………………………………………….. SVM

 

زمان حفاری ………………………………………………………………………………………………………………………………… t

 

زمان راندمان مته ………………………………………………………………………………………………………………………

 

زمان اتصال ……………………………………………………………………………………………………………………………….

 

زمان بالا و پایین کردن رشته حفاری ………………………………………………………………………………………….

 

کل سطح مقطع جریان ………………………………………………………………………………………………………….. TFA

 

حفاری فرو تعادلی ……………………………………………………………………………………………………………….

 

مقاومت فشاری تک محوره سنگ سازند ………………………………………………………………………………… UCS

 

سرعت موج تراکمی ………………………………………………………………………………………………………………….

 

سرعت موج برشی …………………………………………………………………………………………………………………….

 

سرعت ذره ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

سرعت جدید ذره ………………………………………………………………………………………………………..

 

حداکثر سرعت ذره ………………………………………………………………………………………………………………

 

حداقل سرعت گل مورد نیاز ………………………………………………………………………………………………….

 

سرعت انتقال خرده‌های حفاری ………………………………………………………………………………………………

 

سرعت لغزش ………………………………………………………………………………………………………………………..

 

وزن روی مته …………………………………………………………………………………………………………………….

 

ورودی شبکه …………………………………………………………………………………………………………………………….

 

موقعیت ذره ………………………………………………………………………………………………………………………

 

موقعیت جدید ذره ………………………………………………………………………………………………………

 

خروجی شبکه …………………………………………………………………………………………………………………………..

 

مقاومت فشاری تک محوره سنگ سازند ……………………………………………………………………………………

 

متراژ حفاری ………………………………………………………………………………………………………………………….

 

زمان عبور موج صوتی …………………………………………………………………………………………………………….

 

ضریب وزنی سکون ……………………………………………………………………………………………………………………

 

نیروی برشی در سرعت 600 دور در ثانیه ………………………………………………………………………………….

 

نیروی برشی در سرعت 300 دور در ثانیه …………………………………………………………………………………

 

خروجی نورون ………………………………………………………………………………………………………………………….

 

زاویه انحراف چاه از حالت عمود …………………………………………………………………………………………….

 

چگالی گل ……………………………………………………………………………………………………………………………

 

نرخ یادگیری ……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

حوزه محلی ……………………………………………………………………………………………………………………………..

 

مشتق تابع فعال‌سازی ………………………………………………………………………………………………………………

 

ویسکوزیته ظاهری …………………………………………………………………………………………………………………..

 

– اهمیت و بیان مسئله

 

1-1-1- مقاومت فشاری تک محوره سنگ سازند

 

 

 

 

 

 

شیرهای تخمیری از مهم­ترین ابداعات تمدن بشری هستند. از لحاظ تاریخی، این مواد غذایی در نجات مردم از قحطی سهم بسزایی داشته­اند و از لحاظ تغذیه، ضمن تأمین مواد لازم برای زندگی، در مطبوع ساختن غذای روزانه موثرند. از نظر جغرافیایی در کشورهای در حال توسعه، این محصولات مواد غذایی اساسی را تشکیل می­دهند. منشأ و محل اولیه تولید فرآورده­های تخمیری در دنیا، کشورهای خاور نزدیک است. همچنین نشانه­هایی از وجود شیر­های تخمیر شده در حدود 10 تا 15 هزار سال پیش وجود دارد. تهیه این محصولات بعدها در اروپای مرکزی و شرقی نیز مورد توجه و محبوبیت قرار گرفت. احتمالاً اولین بار نحوه تولید شیر های تخمیری به طور تصادفی برای انسان شناخته شد. به طوری که میکروارگانیسم­های مولد اسید لاکتیک با تأثیر بر شیر و لخته نمودن آن، سبب شناسایی فرآورده­های تخمیری گردیدند. در ابتدای قرن بیستم، الی مچنیکوف[1] (برنده روسی جایزه نوبل) متوسط عمر بالای مردم بلغار را به مصرف فرآورده­های تخمیری شیر مربوط دانست. انواع مختلفی از شیر­های تخمیر شده در سرتاسر دنیا تولید می­شوند که در این میان، ماست محبوبیت بالایی دارد (پورهیت، 2008).

 

كلمه دوغ از واژه فارسی دوشیدن اقتباس شده است و در لغت به معنای ماده حاصل از دوشیدن است. این فرآورده یکی از انواع شیر­های تخمیری و نوشیدنی سنتی ایرانیان و برخی ملل دیگر در اروپای شرقی، خاورمیانه و آسیا به شمار می­آید و ارزش غذایی مشابه با سایر فرآورده­های لبنی به ویژه ماست دارد. دوغ ایرانی از اختلاط ماست، آب، نمک و گیاهان معطر تهیه می­­گردد. در حال حاضر، دوغ در بین نوشیدنی­های مرسوم جایگاهی ویژه دارد و حجم تولیدات صنعتی این محصول به میزان زیادی افزایش یافته است؛ به طوری که میزان مصرف سرانه و تولید صنعتی آن در سال­های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، تولید دوغ در سال­های

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 1381، 1382 و 1385 به ترتیب 12، 48 و 120 هزار تن بوده است (قربانی گرجی و همکاران، 1390؛ میرچولی برازق و صداقت، 1389؛ نصیرپور و همکاران، 1390)

 

در حال حاضر دوغ از فرآورده­های مهم و اقتصادی کارخانه­های لبنی می­باشد. همچنین در چند سال اخیر­­، تمایل جامعه به نوشابه­های طبیعی و سالم افزایش یافته است. همین مسئله، لزوم توجه به جنبه­های کیفی این محصول، ایجاد ثبات در خواص آن و انجام تحقیقات کاربردی در این زمینه را نشان می­دهد.

یک نوشیدنی به لحاظ کیفیت و بازار­پسندی، از جنبه­های مختلف مانند عطر و طعم و ویژگی­های حسی مورد ارزیابی مصرف­کننده قرار می­­گیرد. یکی از این ویژگی­ها، ظاهر نوشیدنی است. مشکلی که در ارتباط با نوشیدنی دوغ وجود دارد، دو­فاز شدن طی مدت نگهداری است که مرتبط با خواص جریانی این فرآورده می­­باشد. در فرآیند تولید دوغ، لخته ماست توسط نیروی برشی با آب مخلوط شده و تکه های بزرگ پروتئینی تشکیل می­گردد. به دلیل ویسکوزیته پائین دوغ، دوفاز شدن در طی زمان رخ می­دهد.

 

 

 

 

کلمات کلیدی: اقلیم رویشی، تحلیل عاملی، آنالیز خوشه­ای، کرجینگ، پروکراستس، کرمانشاه

 

1-1    کلیات

 

محیط زندگی بشر در هر قسمت از كره زمین در نتیجه پاره­ای عوامل جغرافیایی بوجود می­آید كه هر یك به نوبه خود در شئون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بالاخره تمدن ساكنین آن محیط تاثیر دارد. عوامل عمده­ای كه محیط زندگی انسان را به وجود می­آورند عبارتند از موقعیت جغرافیایی وضع پستی و بلندی زمین، دوری یا نزدیكی دریا، جنس خاك و آب و هوا، در میان این عوامل پیوستگی خاصی وجود دارد چنانچه مطالعه و تحقیق درباره هر یك از آنها بدون توجه به مابقی غیر مقدور و یا مشكل به نظر می­آید. تاثیر آب و هوا در زندگانی بشر به مراتب بیشتر از سایر عوامل جغرافیایی است زیرا نه تنها وجود نباتات و حیوانات بسته به آب و هواست بلكه سلامت و ادامه حیات خود انسان رابطه نزدیكی با وضع اقلیمی محیط او دارد [40].

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن و تغییراتی كه انسان بر كره زمین ایجاد كرده یك نوع عدم تعادل در طبیعت بوجود آمده است. این بی­تعادلی ایجاب می­كند كه مطالعات آب و هوای و اقلیمی منطقه متفاوت از قبل باشد. در دورانهای گذشته مطالعات بیشتر تحت تاثیر عوامل و عوارض طبیعی و جغرافیایی از قبیل ارتفاع، دوری و نزدیكی به دریا، عرض جغرافیایی و … تعیین می­شد که در مقیاس­های وسیع تغییرات زیاد پیدا نمی­كردند. واحدهای صنعتی در یك حوضه آبخیز می­تواند باعث تغییرات چشم گیری در كل حوضه آبخیز، بخصوص

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 در آب و هوا و اقلیم آن حوضه ایجاد كند. این تغییرات باعث متمایز شدن این حوضه از حوضه­های مجاور خود می­گردد بر همین اساس مطالعات آب و هوا و اقلیم در مقیاس­های كوچكتر صورت بگیرد.

 

عوامل هواشناسی از قبیل بارش، دما، رطوبت، باد و … می­باشند. ورودی به یك سیستم طبیعی از نظر هیدرولوژی بارش و خروجی آن به صورت تبخیر و تعرق است كه از عوامل مهم هواشناسی محسوب می­گردد. اقلیم نیز در واقع یك مفهوم توصیفی است و می­توان آن را متوسط وضعیت هوا در یك منطقه در دراز مدت دانست. اقلیم شناسی وضعیت كلی جو را به صورت منطقه­ای و یا دوره­ای مورد برسی قرار می­دهد. بنابراین مهم ترین و اصلی ترین عوامل موثر در ورودی و خروجی یك واحد هیدرولوژیكی كه همان حوضه آبخیز می باشد آب و هوا می باشد. از این رو مطالعات آب و هواشناسی و شرایط جوی حاكم بر حوضه در مطالعات منابع طبیعی و كشاورزی اهمیت زیادی دارد زیرا این عوامل سایر پارامترها را هم تحت تاثیر قرار می دهند.

 

پوشش گیاهی مهمترین عامل تأثیرگذار بر پایداری و تعادل اکوسیستم­های طبیعی است. بررسی و مطالعه روابط بین پوشش گیاهی و عامل­های محیطی به شناخت عوامل مؤثر بر رشد و استقرار گونه­های گیاهی و همچنین شناسای رویشگاه­ها کمک می­کند. اقلیم به شرایط آب و هوایی یک منطقه جغرافیایی نظیر دما، رطوبت، فشار اتمسفر، باد، بارش و سایر مشخصه‌های هواشناسی در مدت زمانی نسبتاً طولانی نسبت داده می‌شود. در هواشناسی معمولا شرایط حال حاضر آب و هوا مورد بررسی قرار می‌گیرد در حالی که در اقلیم‌شناسی مشخصه‌های درازمدت آب و هوا مورد توجه ‌است.

 

تقریبا تمام فعالیت‌های پوشش گیاهی برای تداوم چرخه زندگی بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر آب و هوا و اقلیم[1] قرار می­گیرد. روش اصلی مطالعه در اقلیم شناسی، جمع نگری یا كلی نگری می‌باشد. یعنی برای مطالعه هر بخش از كره زمین محققین اقلیم شناس تمام ویژگی‌های آن مكان را در ارتباط با یكدیگر و به صورت مجموعه مرتبط بررسی می‌كنند. در مطالعه اقلیمی داده‌های لازم در خصوص عناصر سازنده اقلیمی مانند: دما، بارش، تبخیر و تعرق و سایر عوامل اقلیمی جمع‌آوری شده و در جهت شناسایی استعدادها و توان‌های اقلیم‌های روی زمین و عملكرد این اقالیم در چرخه حیات برای زندگی انسان و پوشش گیاهی بكار گرفته می‌شوند. در تعیین اقلیم یک منطقه در گذشته از عوامل و عوارض طبیعی و جغرافیایی از قبیل ارتفاع، دوری و نزدیكی به دریا، عرض جغرافیایی و غیره استفاده می­شده است که در مقیاس‌های وسیع تغییراتی چندان زیادی پیدا نمی‌كردند [30]. اما امروزه این مطالعات در مقیاس‌های كوچكتر و دقیق تر با بررسی تعداد پارامترهای بیشتری صورت  می گیرد تا بتوان تاثیرات اقلیم بر طبیعت را دقیق‌‌تر بررسی نمود که به اقلیم خرد[2] معروف است. هر نوع اقلیمی، وضعیت گیاهان و پوشش گیاهی هر منطقه ای را تعیین می‌نماید. یعنی پوشش گیاهی هر منطقه ای متاثر از اقلیم حاكم بر آن است و شدیدا تحت تاثیر آن قرار می­گیرد.  همچنین عوامل آب و هوایی به صورت کمی و کیفی در رشد و نمو گیاهان تاثیر دارند به طوری که از لحاظ کمی باعث سرعت بخشیدن یا عدم رشد گیاهان می‌گردد و میزان زی‌توده را به اندازه قابل توجهی تغییر می‌دهد و به طور کیفی نیز محیط را برای توسعه و گسترش برخی از گونه­های گیاهی مساعدتر ساخته و برای برخی محدودیت  ایجاد می‌نماید [43]. اقلیم شناسان از طرفی متوجه عدم كارایی میانگین­های آب و هوایی در موارد كاربردی شده، از طرف دیگر با روشهای استفاده از كامپیوتر آشنا شدند. این عوامل سبب شد كه آب و هواشناسان میزان تشابه بین نقاط مختلف را به كمك كامپیوتر خیلی دقیق اندازه­گیری و نتیجه را با استفاده از مدلهای آماری متعدد، طبقه­بندی كنند [38].

 

روش طبقه بندی اقلیمی همراه با پوشش گیاهی، شاید ساده‌ترین روش برای مرتبط ساختن الگوهای پراکنش گیاهی در سطح کره زمین باشد [39]. با توجه به اینکه هر جامعه گیاهی در یک اقلیم خاص رشد و گسترش پیدا می‌­كند، لذا ضرورت دارد که اقلیم­های خرد با استفاده از  پارامترهای هواشناسی و پوشش گیاهی در یک منطقه تعیین گردد.

 

1-2    اهداف تحقیق

 

1- تعیین عناصر اقلیمی موثر بر گسترش چند گونه گیاهی مرتعی غالب استان کرمانشاه.

عناوین                                                                         صفحه

 

فصل اول

 

     زمینه ی پژوهش ………………………………………………………………………………..9

 

اهداف پژوهش (هدف کلی و اهداف ویژه)……………………………………………15

 

سئوالات و فرضیه پژوهش…………………………………………………………………..15

 

تعریف واژه های کلیدی……………………………………………………………………..16

 

پیش فرض های پژوهش…………………………………………………………………….19

 

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………..20

 

فصل دوم

 

    چهارچوب پژوهش…………………………………………………………………………..22

 

مروری بر مطالعات……………………………………………………………………………41

 

فصل سوم

 

نوع پژوهش……………………………………………………………………………………58

 

جامعه پژوهش………………………………………………………………………………….58

 

نمونه پژوهش و روش نمونه گیری…………………………….. ……………………..58

 

حجم نمونه………………………………………………………………………………………59

 

  عناوین                                                                       صفحه                                             

 

    مشخصات واحدهای مورد پژوهش………………………………………………………60

 

محیط پژوهش…………………………………………………………………………………….60

 

ابزار گردآوری داده ها………………………………………. ……………………………….60

 

تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار……………………………………………………………62

 

روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………..64

 

روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………..64

 

ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………….69

 

فصل چهارم

 

    یافته های پژوهش(معرفی جداول)……………………………………………………….71

 

جداول……………………………………………………………………………………………..72

 

فصل پنجم

 

   تجزیه و تحلیل یافته ها……………………………………………………………………….106

 

نتیجه گیری نهایی یافته ها …………………………………………………………………..136

 

کاربرد یافته هادر پرستاری………………………………. ………………………………..139

 

پیشنهادات براساس یافته ها………………………………………………………………140

 

فهرست منابع ………………………………………………………………………………….142

 

فهرست جداول و نمودارها

 

جدول شماره1-4 : توزیع واحدهای مورد پژوهش برحسب مشخصات فردی- اجتماعی واحدهای مورد پژوهش و نوزادان آنان………………………………………………………………………………………………………………. 72

نمودار شماره 1-4 : توزیع وضعیت سبک زندگی واحدهای مورد پژوهش………………………………………. 75

 

نمودار شماره 2-4 : توزیع وضعیت حیطه های سبک زندگی واحدهای مورد پژوهش ……………………… 76

 

جدول شماره 2-4 : ارتباط سبک زندگی مادر در دوران بارداری با وزن زمان تولد نوزادان ……………….. 77

 

جدول شماره 3-4 : ارتباط وضعیت حیطه های سبک زندگی مادر در دوران بارداری با کم وزنی زمان تولد نوزادان …………………………………………………………………………………………………………………………………… 78

 

جدول شماره 4-4 : عوامل تغذیه ای (آنالیز تک متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..80

 

جدول شماره 5-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل تغذیه ای (آنالیز چند متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) ………………………………………………………………………………………………………………………. 82

 

جدول شماره 6-4 : عوامل مرتبط با فعالیت و استراحت (آنالیز تک متغیره) در ارتباط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………… 83

 

جدول شماره 7-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل مرتبط با فعالیت و استراحت (آنالیز چند متغیره) در ارتباط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) …………………………………………………………………………………… 84

 

جدول شماره 8-4 : عوامل مراقبت از خود (آنالیز تک متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

 

جدول شماره 9-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل مراقبت از خود (آنالیز چند متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) ……………………………………………………………………………………………………… 87

 

جدول شماره 10-4 : عوامل مرتبط در روابط اجتماعی (آنالیز تک متغیره) در ارتباط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………… 88

 

جدول شماره 11-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل روابط اجتماعی (آنالیز چند متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) ……………………………………………………………………………………………………… 90

 

جدول شماره 12-4 : عوامل مرتبط در نحوه مقابله با عوامل تنش زا (آنالیز تک متغیره) در ارتباط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………….. 92

 

جدول شماره 13-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل مرتبط در نحوه مقابله با عوامل تنش زا (آنالیز چند متغیره) مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) ………………………………………………………………………. 93

 

جدول شماره 14-4 : مقیاس شاخص های آماری وزن نوزادان واحدهای مورد پژوهش برحسب مشخصات فردی- اجتماعی واحدهای مورد پژوهش و نوزادان آنان ……………………………………………….94

 

جدول شماره 15-4 : توزیع وزن نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات فردی- اجتماعی واحدهای مورد پژوهش و نوزادان آنان ………………………………………………………………………………………. 96

 

جدول شماره 16-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل فردی و اجتماعی واحدهای مورد پژوهش و نوزادان آنان بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) …. 101

 

جدول شماره 17-4 : برآورد ضرایب رگرسیونی حیطه های سبک زندگی مادران در دوران بارداری و ویژگی فردی و اجتماعی آنان ، مرتبط با وزن زمان تولد نوزادان واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل لوجستیک رگرسیون چندگانه (Multiple Logestic Regression) ………………………………………. 103

 

زمینه پژوهش:

 

امروزه تولد نوزادان كم وزن[1] یكی از جدی ترین مشكلات بهداشتی جهان محسوب می گردد (2). نوزادان نارس و کم وزن به دلیل شرایط خاص خود قادر به سازگاری با محیط خارج از رحم نیستند و بیشتر در معرض خطر مرگ و میر قرار دارند (4). میزان مرگ ومیر نوزادان کم وزن ، 40 برابر و نوزادان خیلی کم وزن[2] ، 200 برابر ، نسبت به نوزادان تولد یافته با وزن طبیعی ، بیشتر است. در ایران نیز دو سوم مرگ ومیر نوزادان در 24 ساعت اول پس از تولد در نوزادان کم وزن اتفاق می افتد. تولد زودرس[3] و تاخیر رشد داخل رحمی[4] دو عامل کم وزنی نوزادان می باشد. علت اصلی کم وزنی در ایالات متحده ، تولد نوزاد نارس[5] و در کشورهای در حال توسعه ، تاخیر رشد داخل رحمی است. از دو دهه گذشته ، میزان تولد نوزاد کم وزن افزایش یافته است (5). به طوری كه سالانه تقریبا 20 میلیون نوزاد کم وزن در جهان متولد می شوند. بروز كم وزنی در سراسر جهان به صورت یكنواخت نیست ؛ بلكه دامنه ی آن از 4 تا 5 درصد نوزادان متولد شده در كشورهای توسعه یافته تا قریب به 50 درصد كشورهای توسعه نیافته ، متفاوت است (1). بین سال های 1984 تا 2005 درصد تولد نوزاد کم وزن 7/6 درصد تا 2/8 درصد افزایش داشته و در طی سا ل های 1980 تا 2005 تولد نوزادان خیلی کم وزن 2/1تا 5/1 درصد افزایش یافته است (5). بر طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی 95درصد تولد نوزادان کم وزن در كشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد. این سازمان تا سال 2004 شیوع كم وزنی را در صحرای آفریقا 15درصد ؛ در خاورمیانه و آفریقای شمالی 10درصد ؛ در كشورهای شرق آسیا 10درصد ؛ در جنوب آسیا 33درصد ؛ در آمریكای لاتین 9درصد ؛ در كشورهای توسعه یافته 6درصد ؛ در كشورهای در حال توسعه 18درصد ؛ در كل جهان 17درصد و در ایران 10درصد گزارش نموده است. در مطالعه ای که در سال 1384 در رشت توسط “عدل شعار” با هدف تعیین عوامل مادری پیش بینی کننده ی کم وزنی نوزادان انجام شد ، شیوع کم وزنی را 2/5 درصد گزارش کردند (2).

 

كم وزنی هنگام تولد هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال توسعه فشار فوق العاده ای را بر سیستم خدمات بهداشتی و افراد خانواده تحمیل می كند (1). هزینه ی دلاری منابع مورد استفاده برای مراقبت از نوزادان کم وزن ، جزء شاخص هایی جهت تعیین بار اقتصادی برای کشور است. حدود هفت درصد نوزادان کم وزن که در ایالات متحده متولد می شوند ، بیش از یک سوم هزینه ی مراقبت های بهداشتی را به خود اختصاص می دهند. اگر موردی بررسی کنیم هزینه ی نجات جان نوزادان بسیار کوچک با انجام مراقبت های ویژه خیلی اوقات از چند هزار دلار نیز فراتر رفته است. سوای زنده ماندن ، مسئله مهم دیگری که برای نوزادان کم وزن مطرح است ، کیفیت عمر آتی آنهاست (6). علیرغم زنده ماندن برخی از نوزادان بسیار کوچک تحت مراقبتهای ویژه ی طولانی و بسیار پرهزینه باز هم نتایج امیدوارکننده نیست (7) و این نوزادان کم وزن سه برابر نوزادان با وزن طبیعی دچار عوارض تکامل عصبی و ناهنجاری های مادرزادی می شوند (8). این نوزادان حتی در دوران کودکی هم به میزان بالاتری به اختلالات حرکتی ، گفتاری ، شنیداری و عدم توانایی یادگیری مبتلا می شوند (2). به طوری كه احتمال بروز فلج مغزی ، عقب ماندگی ذهنی ، مرگ ناگهانی ؛ سپتی سمی و اسهال در كودكانی كه كم وزن به دنیا آمده اند بیشتر است(1و5). حتی تحقیقات به عمل آمده بر روی نوجوانان نشان داده است که اختلالات روانی و رفتاری در افرادی که در هنگام تولد کم وزن بوده اند سه برابر بیشتر از دیگران است که عمده ترین آنها اختلال بیش فعالی است. کمبود مهارت های اجتماعی ، اختلالات تعاملی در ارتباط با همسالان ، کاهش سطح فعالیتهای اجتماعی و اعتماد به نفس پایین هم از دیگر موارد شایع در این گروه می باشد. نکته جالب توجه آن است که مطالعات اپیدمیولوژیک اخیر نشان می دهند که خطر بروز بیماریهای دوران میانسالی نظیر فشارخون میانسالی ، بیماری های کلیوی ، دیابت ، سکته مغزی و چاقی در افراد با سابقه ی کم وزنی زمان تولد ، بیشتر است (1و2).

 

فعالیت بدنی عامل تعیین کننده ی دیگر ، در سبک زندگی می باشد (12). فعالیت بدنی زیاد و همچنین کارهای سنگین فیزیکی ، نوزاد را در معرض خطر کم وزنی زمان تولد قرار می دهد و گزارش شده است زنانی که در مزارع کار سنگین می کردند میزان تولد نوزادان کم وزن در آنها هفت برابر بیشتر بوده است (7). وین گساخون و همکاران[9] (2010) نیز در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که کار جسمانی شدید در دوران بارداری با کم وزنی زمان تولد ارتباط دارد (16). ولی صحتی و همکاران (2004) در مطالعه خود ، بین فعالیت جسمانی در دوران بارداری و تولد نوزاد کم وزن ارتباطی پیدا نکردند (9) عدل شعار و همکاران (1384) و ریمی و همکاران (2006) نیز ارتباطی بین کار جسمانی سخت (شغل کارگری مادر در دوران بارداری) و تولد نوزاد کم وزن پیدا نکردند (2و17).

 

روابط اجتماعی به معنی چگونگی برقراری ارتباط با دیگران و برخورداری از حمایت های اجتماعی می باشد (9). وضعیت اجتماعی مادر و محیط مناسبی که در پیرامون وی قرار دارد تاثیر قابل توجهی بر وزن کودک دارد (7). سلامت بعد اجتماعی بیانگر سازگاری درونی فرد و تطابق فرد با سایر افراد اجتماع و دنیای پیرامون وی می باشد ، انسان موجودی اجتماعی است و تماس با دیگران برای سلامتی جسمی و روانی او ضروری است ، روابط ضعیف می تواند منبع فشار روانی و روابط خوب منبع کمال و شکوفایی باشد (16).

 

مراقبت های بهداشتی در دوران بارداری ، بدون شک برای سلامت جسمانی و روحی مادر و کودک او بسیار مفید خواهد بود. مادرانی که در انجام مراقبت های بهداشتی خود درگیر می شوند ، به تغذیه ، فعالیت و استراحت خود توجه دارند و الکل و مواد مخدر مصرف نمی کنند ، از این طریق راه امنی را برای خود و نوزادشان در پیش گرفته اند (10) و همچنین با انجام چنین مراقبت هایی ، بسیاری از بیماری های اکتسابی و ناهنجاری ها را می توان زودتر تشخیص داد ، اقدامات مناسب برای رفع یا کاهش آثار مخرب آنها به انجام رساند ، میزان تولد نوزادان کم وزن را کاهش داد و حتی با چنین مداخلاتی می توان وزن زمان تولد را افزایش داد و از تولد نوزاد پره ترم پیشگیری نمود (18). وین گساخون و همکاران (2010) نیز تاکید کردند که بهداشت ضعیف مادر در دوران بارداری با تولد نوزاد کم وزن ارتباط دارد (19). اما صحتی و همکاران (2007) ارتباطی بین مراقبت از خود در دوران بارداری با تولد نوزاد کم وزن پیدا نکردند (9).

 
1-1– الیاف ماده اولیه نساجی  
الیاف ماده اولیه صنعت نساجی است. خصوصیات اصلی یك لیف عبارت است از نسبت فوق العاده زیاد طول به قطر آن، استحكام، لطافت، الاستیسیته، جذب رنگ و قابلیت ریسندگی؛ كه باعث سهولت تاب دادن الیاف و در نتیجه باعث افزایش قدرت نخ می شود.[1] از مشخصه­های مهم یك لیف؛ طول (متوسط طول، توزیع طولی) ، سطح مقطع (مساحت كل، یكنواختی و شكل) ، تجعد (تعداد و دامنه تجعد) ، فنریت و مشخصات سطحی می­باشد. همچنین یك لیف باید دارای خصوصیات فیزیكی، شیمیایی و مكانیكی مطلوبی باشد. از خواص فیزیكی می توان به رنگ، جلا، وزن مخصوص، حرارت ویژه، هدایت الكتریكی وگرمایی، نقطه نرم شدن، دمای شیشه­ای و از خواص مكانیكی به استحكام، ازدیاد طول، مدول، الاستیسیته و بازگشت پذیری اشاره كرد. همچنین خواصی از قبیل رطوبت بازیافتی، تورم، عكس­العمل در برابر حلال­ها، تغییر شیمیایی در اثر حرارت، مقاومت در برابر عوامل جوی(اكسیژن، نور، حرارت، میكروارگانیزمها)، مقاومت شیمیایی به اسید، قلیا، عوامل اكسید­كننده و رنگ پذیری نیز دارای اهمیت می­باشد[2].
با توجه به کاربرد متنوع کالاهای نساجی، از پوشاك تا مصارف صنعتی، لزوم استفاده از الیاف با خصوصیات مختلف و روشهای متفاوت وجود دارد. روشهای مختلفی برای طبقه­بندی ویژگی­های مرتبط با خصوصیات الیاف، روشهای تولید و استفاده نهایی از آنها وجود دارد. هر چند که، طول و ظرافت دو پارامتر مهم از خصوصیات الیاف می باشند که پتانسیل کاربردی و فرآیند­پذیری الیاف را تعیین می­کنند.
براساس طول الیاف و فرآیند­پذیری در سیستم ریسندگی، الیاف به دو دسته الیاف استیپل کوتاه[1] و الیاف استیپل بلند[2] طبقه­بندی می­شوند. معمولاً، در حدود 58% از الیاف تولیدی در جهان در سیستم الیاف استیپل كوتاه و در حدود 7% در سیستم استیپل بلند ریسندگی می­شوند. فرآیند­پذیری الیاف در هر کدام از سیستم­های استیپل کوتاه و بلند، کاربرد ویژه­ای را تعیین می­کنند. در حالت کلی، الیاف ظریف و کوتاه، برای کاربرد در پارچه  بیشتر ترجیح داده می­شوند، در حالیکه الیاف با طول بلندتر، معمولاً برای قالی، طناب و ریسمان استفاده می­شوند. طول الیاف سلولزی طبیعی، اصولاً براساس طول سلول واحد آنها و طول لیفی كه سلولهای واحد آن توسط مواد صمغی مانند لیگنین به همدیگر متصل شده­اند، تعیین می­گردد[3] .
اصولاً طبقه بندی الیاف در برگیرنده كلیه الیاف طبیعی[3] و مصنوعی[4] ،كار بسیار مشكل و شاید هم غیرعملی است. برای طبقه­بندی الیاف بر حسب منشأ تولید، خانواده، ساختمان شیمیایی، خواص ومصرف آنها توسط متخصصین مختلف، پیشنهادات گوناگونی شده است. الیاف نساجی  به دو طبقه اصلی الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی تقسیم می­شوند، كه هر یك از این دو طبقه، خود شامل گروه­های فرعی دیگری می­باشند. الیاف طبیعی مانند پشم و پنبه، الیافی هستند كه به طور طبیعی تولید می­شوند. الیاف مصنوعی، به الیافی اطلاق می­شود كه به خودی خود وجود ندارند و با استفاده از مواد خام اولیه و یا سایر مواد شیمیایی و با به كار­بردن روشهای صنعتی تهیه می­گردند[1]. منشأ الیاف سلولزی، گیاهان موجود درطبیعت هستند كه منابعی بی پایان بوده كه تنها بخش كوچكی از این منابع قابلیت استخراج الیاف با خصوصیات مناسب صنعت نساجی را دارند[2].
بر اساس منشأ، الیاف طبیعی به سه گروه فرعی تقسیم می­شوند: الیاف معدنی، الیاف گیاهی و الیاف حیوانی.
الیاف معدنی: مصرف این نوع الیاف در صنعت نساجی محدود است و آسبست كه در اصطلاح عامیانه، پنبه كوهی[5] یا پنبه نسوز نامیده می­شود، نمونه­ای از این الیاف می­باشد.
الیاف گیاهی : الیاف گیاهی از چوب و برخی مواد كشاورزی، كه موادی قابل تجدید حیات هستند تولید می­شوند و دارای پتانسیل ایجاد محصولات جدید و جایگزینی مواد سوختنی هیدروكربنی مضر برای محیط زیست می­باشند[4]. الیاف گیاهی شامل مهمترین الیاف نساجی ،

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 یعنی پنبه و سایر الیاف مانند كتان، شاهدانه و جوت است . این الیاف از طریق كشت تهیه می­شوند و پایه سلولزی (ماده سازنده گیاهان) دارند[1]. الیاف گیاهی به گروه­های فرعی زیر تقسیم می­شوند:

1) الیاف دانه­ای، مانند پنبه
2)الیاف ساقه­ای، مانند كتان، جوت، شاهدانه
3)الیاف برگی، مانند سیسال، مانیلا
4)الیاف میوه­ای، مانند نارگیل
الیاف حیوانی : الیاف حیوانی مانند ابریشم،كه توسط كرم ابریشم تولید می­شود، همچنین پشم و سایر الیاف شبیه مو، مانند كشمیر، آلپاكا و غیره را نیز در بر می­گیرد. این الیاف، پایه پروتئینی دارند كه تركیب پیچیده­ای است و قسمت عمده ساختمان بدن جانداران را تشكیل می­دهد. این الیاف به گروه­های فرعی زیر تقسیم می­شوند[1] .
1) پشم
2) ابریشم
3) مو، مانند موی بز، خرگوش، شتر، اسب
الیاف سلولزی طبیعی تک سلولزی، پنبه و کاپوک، نسبتاً دارای طولهای کوتاه و در فرآیند سیستم استیپل کوتاه عمل شده، در حالیکه الیاف چند سلولی مانند کتان و چتایی، طولی بیش از 20 سانتیمتر دارند و مناسب فرآیندهای سیستم استیپل بلند می­باشند. هر چند که کتان و دیگر الیاف بلند، از نظر صنعتی برای سیستم استیپل، طول بلندتری دارند، اما تلاشهای موفقیت آمیزی برای بدست آوردن الیاف کتان با طول کوتاه، مناسب مخلوط کردن با الیاف پنبه و پروسه­های سیستم الیاف استیپل کوتاه، صورت گرفته است. از طرفی برگهای نارگیل و ذرت، چند سلولی بوده و در نساجی مناسب پروسه­های الیاف طبیعی بلند می­باشند.[3] الیاف مصنوعی می­توانند بر حسب ماده تشكیل دهنده الیاف، به دو گروه فرعی متمایز از یكدیگر یعنی، الیاف بازیافته[6] و الیاف سنتتیك[7] تقسیم شوند:
الیاف بازیافته الیافی هستند كه ماده تشكیل دهنده آنها، قبلاً در طبیعت موجود بوده است و الیاف سنتتیك از مواد شیمیایی تهیه می­شوند كه دارای ساختمان لیفی نیستند و از طریق سنتز مواد اولیه و یا اجرای پروسس­های شیمیایی لازم، ساختمان لیفی به آنها داده می­شود و طبیعت درساختن آنها و یا در قسمتی از فرآیند تهیه آنها، نقشی ندارد و كلاً سنتتیك هستند. گروههای فرعی الیاف سنتتیك را به صورت زیر می­توان بیان كرد.[1]
– پلی­آمید، نظیر نایلون
– پلی­استرها، نظیر تریلین، داكرون
– مشتقات پلی­وینیل، نظیر پلی­وینیل الكل، كلراید
– پلی­اولفین ها، مانند پلی­پروپیلن، پلی­اتیلن
– پلی­اورتانها
الیاف طبیعی  نسبت به مواد سنتتیك، دارای مزیتهایی از قبیل معایب محیط زیستی و سمی كردن محیط زیست كمتر و قابلیت تجزیه شدن بیولوژیكی می­باشند. اما مشكل اساسی الیاف گیاهی نسبت به الیاف سنتتیك، فقدان یكنواختی مواد است. الیاف سنتتیك می­توانند در یك روش خاص تولید شوند و الیاف تولیدی، دارای كیفیت یكنواخت و ثابت می­باشد، در حالیكه الیاف گیاهی، زمانیكه تولید می­شوند، شرایط رشد، تأثیر به سزایی بر نتایج و خصوصیات آنها دارد. تفاوتهای ایجاد شده به دلیل متفاوت بودن مناطق كشت، نوع خاك، آب و هوا و كشاورز می­باشد. عملیات رتینگ[8](جداسازی الیاف از قسمتهای چوبی ساقه و صمغهای گیاهی)، بر رنگ لیف، جداسازی دسته الیاف، مواد متشكله و استحكام لیف اثر می­گذارد. كیفیت لیف به شرایط زراعی، رشد و مكان لیف در گیاه نیز بستگی دارد[4] . جدول 1 ، درصد تغییرات کمیتهای مختلف در نمونه الیاف به طول 1 سانتیمتر را نشان می­دهد که توسط آقای مردیت[9] آزمایش شده است. همانگونه که مشاهده می­شود الیاف طبیعی گیاهی درصد تغییرات بالایی را نشان می­دهند. [5]
 
جدول1-1: درصد  تغییرات داخل نمونه الیاف