1-1- پیشگفتار
پدیده های فیزیکی خیلی زیادی درگیر و وابسته با جابجایی طبیعی هستند. میتوان جریان جابجایی آزاد و انتقال حرارت مربوط به آن را در گستره وسیعی از سیستمهای طبیعی و صنعتی مشاهده کرد. جریان آزاد در هوا٬ مبدلهای حرارتی٬ جمعکنندههای انرژی خورشیدی٬ تکنولوژی خشک کننده ها٬ تکنولوژیهای فراوری غذا٬ خنک کننده های سیستمهای الکترونیکی و خنک کنندههای راکتورهای هستهای مثالهایی از جریان جابجایی آزاد میباشند.
تفاوت اساسی جابجایی اجباری و آزاد در آن است که در جابجایی اجباری٬ موتوری که جریان را به حرکت در میآورد خارجی است اما در جابجایی آزاد این موتور درون خود جریان است. اختلاف دمای دیواره- سیال باعث ایجاد چرخه طبیعی و یکنواخت در جابجایی طبیعی میشود بدین صورت که در مجاورت دیواره گرم بستهای از سیال گرم شده و در حین منبسط شدن به سمت بالا حرکت میکند. سپس این بسته در مجاورت سیال سرد خنک شده متراکم گردیده و از طرف دیگر به سمت پایین حرکت میکند تا دوباره به سطح گرم برسد. این چرخه قابلیت انجام کار دارد یعنی اگر پروانهای را وارد جریان کنیم در اثر این جریان به چرخش در میآید. این مساله منشا نیروگاههای بادی است. ولی اگر وسیلهای برای استفاده از کار چرخه وجود نداشته باشد سیال به سرعت در چرخه به حرکت در آمده و کار بالقوه آن در اصطکاک با اجسام ثابت تلف میشود.
هیدرودینامیک مغناطیسی (MHD)1 شاخهای نسبتا جدید ولی مهم از مکانیک سیالات است. از جمله زمینههای مهم آن در صنعت میتوان به نقش کاربردی آن در خنک کردن راکتورهای هستهای با عدد پرانتل کوچک (مانند نقره با پرانتل 0.01 و بیسموت با پرانتل 0.021 ) نام برد ] 1و2[. مگنتو هیدرودینامیک مطالعه جریان سیالی است که هادی جریان الکتریکی بوده و همزمان یک میدان مغناطیسی نیز بر آن اعمال شده است به طوری که نیروی مغناطیسی به وجودآمده در جهت جریان یا خلاف آن است.
2-1- مروری بر کارهای گذشته
در سال 1989 مولیک و یاﺆ ]3[ جریان جابجایی آزاد را در امتداد یک صفحه موجی شکل عمودی مطالعه کردند و نشان دادند که عدد ناسلت به صورت متناوب در امتداد صفحه تغییر میکند. طول موج تغییرات ناسلت دو برابر طول موج صفحه بوده و مقدار عدد ناسلت با افزایش لایه مرزی حرارت در پایین دست جریان کاهش مییابد.
در سال 1991 بهاوانی و برگلس ]4[ با روش تداخلسنج نوری ماخ – زندر مطالعه تجربی بر روی آهنگ انتقال گرمای جابجایی آزاد از روی صفحات سینوسی شکل انجام دادند. آنها پارامترهایی مانند نسبت دامنه به طول موج صفحه و زاویه صفحه را تغییر داده و تاثیر آنها را بر آهنگ انتقال گرما تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند هرچه نسبت دامنه به طول موج صفحه افزایش مییابد آهنگ انتقال گرما از روی صفحه کاهش مییابد.
در سال 2001 چمخا و خالد ]5[ معادله همبسته جرم و انرژی را برای جریان جابجایی آزاد در امتداد یک صفحه مایل تخت به روش تشابهی حل کردند و دریافتند با افزایش شدت مکش میزان عدد ناسلت افزایش و با افزایش شدت مکش عدد ناسلت کاهش مییابد.
در سال 2002 بلکادی و همکاران ]6[ جریان جابجایی طبیعی درون یک حفره با صفحه موجی شکل مایل را بررسی کردند و نشان دادند با افزایش زاویه صفحه ناسلت متوسط افزایش مییابد.
در سال 2002 وانگ ]7[ مساله جریان جابجایی ترکیبی را برای جریان غیر نیوتونی روی یک صفحه مایل موجی مورد بررسی قرار دادند . آنها نشان دادند در پرانتلهای بالا اثر موجی شکل صفحه روی ضخامت لایه مرزی سرعت و حرارت کمتر میشود.
در سال 2004 ملاحسین و یاﺆ ]8[ اثرتولید داخلی گرما و جذب آن را در امتداد یک صفحه موجی شکل عمودی را به روش تشابهی بررسی کردند.
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
در سال 2005 وانگ]9[ جریان ترکیبی را روی یک صفحه مایل موجی شکل در حضور میدان مغناطیسی برررسی کردند. آنها به کمک تابع جریان معادلات حاکم را بازنویسی کرده و سپس به روش تفاضل محدود مساله را حل کردند. آنها نشان دادند ضریب اصطکاک و عدد ناسلت با افزایش زاویه زیاد میشود. همچنین هنگامی که عدد پرانتل افزایش مییابد نرخ انتقال حرارت افزایش مییابد ولی ضریب اصطکاک کاهش مییابد.
در سال 2006 یاﺆ]10[ به بررسی انتقال حرارت در امتداد یک صفحه عمودی موجی شکل که تغییرات آن حاصل برایند دو موج سینوسی بود پرداخت . نتایج عددی او نشان میدهد اضافه کردن موج دوم به صفحه باعث میشود پروفیل دما و سرعت در نزدیکی صفحه به شدت تغییر کرده و میزان انتقال حرارت کاهش مییابد. همچنین دریافت نرخ انتقال حرارت به نسبت دامنه و فرکانس موج صفحه بستگی دارد .
در سال 2007 کانداسامی و هاشم ]11[ انتقال حرارت و انتقال جرم را برای جریان جابجایی طبیعی روی صفحه مایل در محیط هیدرومغناطیسی همراه با مکش و دمش به روش تشابهی بررسی کردند. آنها نشان دادند با افزایش قدرت مکش لایه مرزی سرعت و حرارت کاهش مییابد. همچنین با افزایش پارامتر مغناطیسی لایه مرزی سرعت و حرارت افزایش مییابد.
در سال 2007 ملا مامون و انور حسین ]12[ اثر تشعشع در جریان ترکیبی روی صفحه موجی شکل عمودی و به روش تفاضل محدود بررسی کردند و دریافتند عدد ناسلت با افزایش پارامتر تشعشع Rd زیاد میشود. همچنین با افزایش Rd ضخامت لایه مرزی سرعت و گرما افزایش مییابد.
در سال 2010 شرما و سینگ ]13[ جریان جابجایی طبیعی را در امتداد یک صفحه عمودی همدما و در حضور میدان مغناطیسی همراه با رسانندگی الکتریکی متغیر برای سیال با پرانتل خیلی کوچک به روش تشابهی مورد مطالعه قرار دادند. آنها نشان دادند سرعت سیال و نرخ انتقال حرارت با افزایش رسانندگی الکتریکی کاهش مییابد.
در سال 2011 توحید حسین و ریتا موجومدر ]14[ جریان جابجایی طبیعی را روی یک صفحه تخت افقی متخلخل همراه با دمش و مکش به روش تشابهی بررسی کردند. آنها نشان دادند با افزایش قدرت مکش ضخامت لایه مرزی سرعت و حرارت کاهش مییابد . همچنین با افزایش عدد پرانتل ضخامت لایه مرزی سرعت و حرارت کاهش مییابد.
در سال 2011 علیم و همکاران ]15[ رسانش گرمایی سیال در لایه مرزی را برای جریان جابجایی طبیعی روی صفحه موجی عمودی همراه با تولید گرما به روش تفاضل محدود بررسی کردند. آنها دریافتند ضریب اصطکاک و نرخ انتقال حرارت با افزایش تولید گرمای سطح افزایش مییابد. به علاوه با افزایش رسانندگی گرمایی سیال در نزدیکی لبه صفحه ضریب اصطکاک محلی و ناسلت محلی افزایش مییابد اما در پایین دست جریان این نتیجه معکوس میشود.
در سال 2012 رضوی و پورحسین ]16[ به بررسی جریان جابجایی طبیعی روی صفحه موجدار عمودی تکدما با مدل جدید شار به روش حجم محدود پرداختند. آنها نشان دادند با موجدار کردن صفحه عدد ناسلت متوسط کاهش مییابد. همچنین با افزایش نسبت طول موج به دامنه عدد ناسلت متوسط افزایش مییابد.
در سال 2013 کبیر و همکاران ]17[ به برررسی اثر اتلاف ویسکوز در محیط هیدرومغناطیسی برای جریان جابجایی طبیعی روی صفحه عمودی موجدار به روش تشابهی پرداختند. آنها دریافتند با افزایش پارامتر اتلاف ویسکوز لایه مرزی سرعت و حرارت افزایش مییابد. همچنین ضریب اصطکاک محلی و عدد ناسلت محلی با افزایش پارامتر اتلاف ویسکوز کاهش مییابد.
در سال 2013 عبدا… و زقماتی ]18[ به بررسی اثر تشعشع روی صفحه مایل موجی شکل برای جریان جابجایی طبیعی به روش تفاضل محدود پرداختند. آنها نشان دادند با افزایش دامنه نوسان صفحه ضخامت لایه مرزی سرعت و حرارت افزایش یافته و میزان انتقال حرارت کاهش مییابد. همچنین با افزایش زاویه سطح ضخامت لایه مرزی سرعت و حرارت کاهش یافته و میزان انتقال حرارت افزایش مییابد به علاوه با افزایش پارامتر تشعشع Rd ضخامت لایه مرزی حرارت و سرعت کاهش مییابد.
در سال 2013 سیدیکا و همکاران ]19[ اثر تشعشع در جریان جابجایی طبیعی برای سیال با پرانتل خیلی کوچک را روی صفحه موجی شکل عمودی به روش تفاضل محدود مورد بررسی قرار دادند و فهمیدند با افزایش پارامتر تشعشع Rd عدد ناسلت متوسط و ضریب اصطکاک متوسط کاهش مییابد.
در سال 2014 سیدیکا و حسین و ساها ]20[ اثر تشعشع در جریان جابجایی طبیعی برای سیال با پرانتل خیلی کوچک را روی صفحه موجی شکل افقی به روش تفاضل محدود مورد بررسی قرار دادند و فهمیدند نرخ متوسط انتقال حرارت با افزایش دامنه نوسان صفحه کاهش مییابد. همچنین با افزایش پارامتر تشعشع Rd نرخ متوسط انتقال حرارت و ضریب اصطکاک افزایش مییابد.