بررسی منابع علمی در این زمینه، بیانگر محدود بودن منابع تحقیقاتی در داخل کشور می­باشد، در عین­حال بررسی­های تحلیلی و مطالعات پرسشنامه­ای تا حدودی رواج داشته است، به طوری­که می­توان ادعا نمود که هیچ­گونه هماهنگی بین ارزش و اهمیت کار با میزان فعالیت­های علمی مربوطه مشاهده نمی­شود. با توجه به وسعت ابعاد اجتماعی و اقتصادی این طرح، و چند جانبه بودن تغییرات ایجاد شده در مزرعه، انجام فعالیت­های علمی با در نظر گرفتن امکانات موجود و روال اجرایی طرح­های تحقیقاتی در کشور چندان ساده نمی­باشد. از سوی دیگر، طرح­های توسعه و تجهیز اراضی شالیکاری در کشورهای برنج خیز،  از سال­ها پیش شروع شده و مسائل تحقیقاتی مربوطه، در آن سال­ها مورد بررسی قرار گرفته است. بدیعی است که نتایج و تجربیات اجرایی طرح­های مشابه تولید برنج در شرایط کشور ما کاملأ مطابقت نداشته و به راحتی قابل استفاده نیست بلکه با در نظر گرفتن تمام ملاحظاتی ضروری در عرصه انتقال تکنولوژی، لازم است مطابق شرایط ویژه­ی کشور و ملاحظات منطقه­ای با این امر اقدام نمود(یزدانی،1382).

بر اساس مطالعات صورت گرفته چهار عامل در موفقیت طرح تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی مؤثرند که عبارتند از: عوامل فرهنگی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و عوامل فنی و اجرایی. از متغیرهای تأثیرگذاردرطرح تجهیز و نوسازی می­توان به قوانین، مالکیت، دانش فنی، تحویل به­موقع اراضی کشاورزی، ساخت راه­های بین مزارع، ساخت کانال­های مناسب، کاهش مصرف آب، باورها و اعتقادات سنتی و کاهش 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  هزینه تولید اشاره کرد. مهم­ترین اولویت­های بازدارنده در مسیر توسعه طرح تجهیز و نوسازی، مسائل فرهنگی و اجتماعی است که ناشی از سواد پایین و به تبع آن، عدم برخورداری از دانش فنی لازم و برخی باورها و اعتقادات سنتی است  می­باشد و مهم­ترین هدف از اجرای این  طرح­ها، کاهش هزینه­های تولید و افزایش درآمد کشاورزان می­باشد (آشکار آهنگر کلای و همکاران، 1385).

در این تحقیق سعی گردیده تا عوامل پیش­برنده و بازدارنده تجهیز و نوسازی اراضی شالیکاری غرب گیلان موردتأکید قرار گیرد. و لذا با توجه به اینکه تجهیز و نوسازی در اراضی شالیزاری در آغاز تکامل و نیز تعالی علمی می­باشد، بی­شک کاستی­ها و معایب آن روز به روز آشکار گردیده و موجبات توجه بیشتر و ارائه راهکارهای علمی و عملی کارشناسان مرتبط، پیمانکاران، دانشجویان و تمامی اقشاری که به نوعی با این مسئله مرتبط می­باشند را فراهم می­سازد که خود مبنای تحقیقات علمی و پژوهش­های عملی در کلیه سطوح می­باشد.

با توجه به هزینه بالای اجرای طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری، بررسی شناسایی عوامل پیش­برنده و بازدارنده و رفع نواقص کار باعث بهره­وری بیشتر خواهد گردید و وزارت جهاد کشاورزی با برنامه­ریزی منسجم­تر نسبت به اجرای طرح اقدام خواهد نمود و همچنین کشاورزان نیز با اجرای طرح از پیشرفت­های مکانیزاسیون بهره بیشتری را در فرآیند تولید خود کسب خواهند نمود.

1-2- بیان مسأل

استفاده بهینه از اراضی زراعی جهت خودکفایی در تولید محصولات استراتژیک از اهم اهداف توسعه کشاورزی پایدار و یکی از مهم­ترین اهداف توسعه اقتصادی در کشورمان به شمار می­رود و افزایش تولیدات کشاورزی با توجه به محدودیت سطح زیر کشت در گرو افزایش تولید در واحد سطح با بکارگیری فناوریهای نوین می­باشد.

یکی از محورهای اصلی توسعه­ی اقتصادی کشور، توسعه­ی بخش کشاورزی و استفاده مطلوب از منابع آب و خاک با هدف ایجاد امنیت غذایی برای جمعیت رو به افزایش کشور است. بخش کشاورزی با توجه به تجربه توسعه­ی کشورهای صنعتی و به دلایل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و همچنین به­دلیل شاغل بودن بخش چشمگیری از جمعیت در این حوزه چه بطور مستقیم و چه غیر مستقیم مورد توجه قرار گرفته است. بررسی­ها تا آنجا که به ایران مربوط می­شود، نشان می­دهد به رغم اجرای برنامه­های مختلف توسعه کشاورزی و روستایی طی دهه­های گذشته توسط این بخش نسبت به سایر بخشها، رشد مناسبی نداشته و در مواردی نیز دارای سیر نزولی بوده است (شکوری، 1382). پراکندگی، نامنظمی و کوچکی پهنه وسیعی از گیری ماشین­آلات مرتبط با کشت بسیار دشوار و غیر ممکن به نظر رسد. دشواری کار زراعی در اراضی اراضی شالیزاری به گونه­ای طبیعی موجب گردیده است تا فرایند کشت شالی از ابتدا تا انتها نیازمند نیروی کار انسانی بوده و بکار پراکنده وکوچک در کنار میل به اشتغال به کار­های پر درآمد­تر و کم زحمت­تر به همراه توسعه فعالیت­های غیر­کشاورزی باعث شده است تا بخش قابل ملاحظه­ای از اراضی ارزشمند کشاورزی از رده تولید خارج و یا به شکلی بی­تناسب به فعالیت­های کشاورزی اختصاص یابند (یعقوبی و کبیری، 1997).

بیش از یک دهه است که ضرورت تغییر اساسی در شالیزارهای شمال کشور با هدف کاهش هزینه­های تولید، کاهش سختی­کاری، گسترش مکانیزاسیون، مدیریت صحیح توزیع واستفاده از آب آبیاری، جلوگیری از تبدیل اراضی کشاورزی، امکان توسعه کشت دوم و ارتقاء اقتصاد خانوارهای کشاورزان برنجکار و کارآفرینی مورد اقبال تمام دست­اندرکاران تولید برنج شامل کشاورزان، کارشناسان و پیمانکاران قرار گرفته است. امروزه زمان آن فرا رسیده، که با نگاهی به آنچه انجام گرفته و توجه به نقاط قوت و ضعف، به ارزیابی آن پرداخته و با اصلاح روش­ها، راه آینده را با جدیت و توان بیشتر دنبال نماییم.

مهم­ترین نکته در این مسیر این است که خاک، بستر اصلی عملیات تجهیز و نوسازی و به طور یقین کشاورزان صاحبان اصلی این طرح­ها می­باشند. بنابراین هر فعالیتی که در این بستر انجام می­شود، باید منافع و نظریات کشاورزان را تامین نماید، به همین دلیل مسایل و استانداردهای فنی و هم­ارز آن نظرات کشاورزان، شاخص­های مهم ارزیابی محسوب می­شوند ( یزدانی،1383).

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق