انار (Punica granatum L.) از خانواده Punicaceae است، یکی از قدیمی­ترین میوه­هایی است که به طور وسیع در بسیاری از کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می­شود (Fadavi et al., 2006). انار به دلیل کیفیت مرغوب از نظر صادرات در بین محصولات کشاورزی محصولی بی رقیب بوده و از نظر اقتصادی دارای اهمیت فراوان است. علاوه بر این انار توجه بسیاری از مصرف کنندگانی که علاقه­مند به غذای مغذی با طعم عالی هستند را نیز به خود جلب کرده استPatil,) .(1976  میوه انار که بیشتر به صورت تازه یا فراوری شده (رب انار، آب انار، شربت انار و انار دانه) مصرف یا صادر می­گردد بخشی از منابع اقتصادی جهان را به خود اختصاص داده است (Li et al., 2006; Seeram et al., 2005). بخش خوراکی میوه که آریل[1] نام دارد حدود 52 درصد وزن میوه را تشکیل می­دهد، که شامل 78 درصد آب میوه و 22 درصد بذر می­باشد. آب میوه حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد جامد محلول، قندهای احیاء، قند کل، آنتوسیانین[2]، ترکیبات فنولی[3]، اسید اسکوربیک[4] و پروتئین­ها می­باشد (Kulkarni et al., 2004).

پژوهش­های جدید پزشکی نشان می­دهد که میوه انار طیف وسیعی از ویژگی­های دارویی مانند اثرات ممانعت کنندگی از سرطان، بیماریهای قلبی و عروقی و اثرات ضد تورمی، ضد ویروسی و ضد باکتری در ممانعت از تورم لثه را دارا می­باشد. این اثرات سودمند مربوط به خاصیت آنتی اکسیدانی بالای انار می­باشد (Martinez et al., 2006).

انار در آسیای مرکزی بومی ایران و ترکمنستان تا شمال هند می­باشد و به صورت وحشی در این مناطق رشد می­کند. درخت انار قابلیت سازگاری با اقلیم­های مختلف را دارا می­باشد که باعث پراکنش آن در مناطق مختلف دنیا شده است. کشت و کار انار به دوران قبل تاریخ بر می­گردد. شرایط آب و هوایی مدیترانه­ای که دارای ویژگی­هایی مانند نور زیاد خورشید، زمستان­های ملایم با کمترین دمای 12- درجه سلسیوس و تابستان­های گرم و خشک بدون بارندگی در طی مراحل آخر نمو میوه است، بهترین شرایط اقلیمی برای پرورش انار می­باشد

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 (Levin, 2006). در چنین شرایطی میوه انار به بلوغ کامل می­رسد.

انار علاوه بر ایران در 35 کشور دیگر جهان از جمله هندوستان، ترکیه، افغانستان، عراق، پاکستان، سمرقند، ارمنستان، گرجستان، ازبکستان، تاجیکستان، آذربایجان، ترکمنستان  یوگوسلاوی سابق، مصر، تونس، لیبی، سوریه، لبنان، فلسطین، سودان، برمه، بنگلادش، موریتانی مراکش، قبرس، اسپانیا، ایتالیا، یونان، فرانسه، آلمان، چین، ژاپن، روسیه، استرالیا و آمریکا وجود دارد. در حال حاضر ایران با حدود 65000 هکتار سطح زیر کشت و بیش از 1470000 تن تولید اولین تولید کننده و صادر کننده­ی انار دنیاست (شاکری، 1387). آمار دقیقی در مورد تولید انار در جهان در دسترس نیست، اما تخمین زده می­شود که تولید جهانی آن در حدود 5/1 میلیون تن در سال باشد. چهار کشور برتر تولید کننده­ی انار دنیا شامل ایران، هند، چین و آمریکا می­باشد (جدول 1-1)  (Holland et al., 2010).

در ایران کشت انار به طور وسیع در مناطق مرکزی و در شهرهای یزد، ساوه، شیراز و اصفهان انجام می­شود. آثار به جا مانده و حک شده بر دیوارهای سنگی تخت جمشید و نوشته­های مورخین همه گویای این واقعیت است که انار از میوه­های بومی ایران بوده است (بهزادی شهربابکی، 1377).

قسمت خوراکی میوه انار شامل مقدار قابل توجهی اسید، ویتامین­ها، پلی­ساکاریدها، پل­فنول­ها، لیپیدها و عناصر معدنی می­باشد (Melgarejo et al., 2000).

برای تولید محصول انار با کیفیت مطلوب مانند سایر میوه­ها ایجاد شرایط مناسب برای گیاه از لحاظ تغذیه، آبیاری، هرس و مبارزه با آفات و بیماریها در جهت افزایش فتوسنتز و جلوگیری از تضعیف گیاه به ویژه در مرحله رشد سریع میوه ضروری است .(Mengel, 2001)

جدول 1-1 سطح زیر کشت، تولید و صادرات هفت کشور برتر تولید کننده ی انار جهان

Holland et al., 2010))

تمامی فعالیت­های آنتی­اکسیدانی انار به حضور ترکیبات فنولی متعدد نظیر ایزومرهای پونیکلاژین[5] مشتقات الاژیک­اسید[6] و آنتوسیانین­های تری­گلوکوزیدها[7] و 3و5 دی گلوکوزید[8] دلفینیدین[9] سیانیدین[10] و پلارگونیدین[11] و فلاونوییدها[12] (کرسیتین[13] و کامپفرول[14]) مرتبط است که این ترکیبات به دلیل خاصیت آنها در جذب رادیکال­های آزاد و ممانعت از اکسیداسیون درون شیشه­ای[15] لیپیدها شناخته شده­اند (Aviram et al., 2002; Gil et al., 2000).

یکی از مشکلات مهمی که امروزه در کشور ما وجود دارد ضایعات پس از برداشت محصولات کشاورزی به ویژه میوه و سبزی و استاندارد نبودن کیفیت آنها می­باشد که از ارزش صادرات و بازاریابی آنها کاسته است. علت اصلی این مشکلات به دو مورد کلی مربوط می­گردد: اول شرایط رشد و نمو گیاه و دوم شرایط نگه­داری پس از برداشت محصول. بنابراین لازم است عوامل موثر در طول فصل رشد طوری تنظیم گردد که کمیت وکیفیت مطلوب محصول حاصل شود. تغذیه گیاه می­تواند کمیت، کیفیت و طول مدت انبارداری را تحت تاثیر قرار دهد.

ارزیابی کیفیت محصولات کشاورزی سال­های زیادی یک موضوع مورد علاقه برای محققین شده است. با این وجود تعریف مشخصی از کیفیت برای محصولات کشاورزی وجود ندارد به طوریکه محققین مختلف تعریف­های مختلفی از کیفیت محصولات ارائه کرده­اند. با این حال فاکتورهای پایه و عمده که به طور معمول برای ویژگی­های کیفیت استفاده می­شوند عبارتند از: اندازه، شکل، رنگ مزه، بافت، طعم و عاری بودن از عیب و مواد خارجی. از آنجایی که تعداد زیادی از فاکتورهای کیفیت محصولات کشاورزی به خواص بیوفیزیکی آنها مرتبط هستند، روش­های غیر مخرب برای ارزیابی کیفیت محصولات کشاورزی بر اساس خواص بیوفیزیکی گسترش یافته­اند (Chen and Sun, 1991).

برخی از انارهای چیده شده از یک باغ ممکن است از نظر میزان درصد پوست و میزان حجم آب  با یکدیگر متفاوت باشند. یعنی ممکن است برخی از انارها از لحاظ ابعاد هم شکل باشند اما دارای درصد آب متفاوتی باشند، یا به عبارت دیگر دارای پوسته کلفت و بافت اسفنجی باشند. برخی از انارها ممکن است دارای هسته­های درشت یا نسبت بالای حجم هسته به گوشت باشند. وجود این انارها ممکن است بر میزان و کیفیت صادرات این محصول با ارزش تاثیر بگذارد. بنابراین با توجه به مطالب بالا اهدف این تحقیق عبارتند از:

• ارائه الگوریتم مناسب برای بخش­بندی تصاویر اجزای درونی میوه انار حاصل از عکس برداری اشعه ایکس

• تعیین مقدار کمی پارامترهای بیوفیزیکی میوه انار شامل حجم آب، حجم آریل، حجم هسته، حجم پوسته و حجم کل میوه انار با استفاده از فناوری غیر مخرب عکس برداری اشعه ایکس.