فصل اول: کلیات

 

1-1 بیان مساله                                                                                                                 1

 

2-1 اهداف پژوهش                                                                                                           4

 

3-1 سوالات پژوهش                                                                                                         7

 

4-1فرضیات پژوهش                                                                                                          7

 

5-1 تعریف واژه های کلیدی(نظری و عملی)                                                                             8

 

6-1 پیش فرض ها                                                                                                            9

 

7-1 محدودیت­های پژوهش                                                                                                  10

 

فصل دوم: زمینه و پیشینه تحقیق

 

1-2 چارچوب پژوهش                                                                                                      11

 

2-2 مروری بر مطالعات انجام شده                                                                                        27

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

 

1-3 نوع پژوهش                                                                                                               33

 

2-3 جامعه پژوهش                                                                                                            33

 

3-3مشخصات واحدهای مورد پژوهش                                                                                    33

 

4-3 محیط پژوهش                                                                                                            34

 

5-3 نمونه پژوهش- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری                                                           34

 

6-3 ابزار گردآوری اطلاعات                                                                                                35

 

7-3 تعیین اعتبار علمی ابزار                                                                                                 37

 

8-3 تعیین اعتماد علمی ابزار                                                                                                37

 

9-3 روش گردآوری اطلاعات                                                                                               37

 

10-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها                                                                                         38

 

11-3 ملاحظات اخلاقی                                                                                                                 39

 

فصل چهارم: نتایج تحقیق

 

1-4 یافته های پژوهش                                                                                                        40

 

2-4 جداول                                                                                                                     41

 

فصل پنجم: بحث و بررسی یافته ها

 

1-5 بحث و بررسی یافته ها                                                                                                 62

 

2-5 نتیجه گیری نهایی                                                                                                        70

 

3-5 پیشنهاد برای کاربرد یافته های پژوهش                                                                              73

 

4-5 سایر پیشنهادات                                                                                                          73

 

• منابع                          74

 

• پیوست ها

 

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 1: توزیع فراوانی مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش                                    41

 

جدول شماره 2: میانگین و انحراف معیار نمره احساس ذهنی بهزیستی                                             44

 

جدول شماره 3: میانگین و انحراف معیار نمره حمایت اجتماعی                                                        45

جدول شماره4: همبستگی بین ابعاد حمایت اجتماعی و احساس ذهنی بهزیستی                                  46

 

جدول شماره 5: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب سن                                                                     47

 

جدول شماره 6: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب سال تحصیلی                                             48

 

جدول شماره7: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب جنس                                                       49

 

جدول شماره 8: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب وضعیت تاهل                                                         50

 

جدول شماره 9: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب وضعیت محل زندگی                                    51

 

جدول شماره 10: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب محل سکونت                                           52

 

جدول شماره 11: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب شغل مادر                                               53

 

جدول شماره 12: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب شغل پدر                                                54

 

جدول شماره 13: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب سطح تحصیلات                                                   55

 

جدول شماره 14: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب رشته تحصیلی                                          56

 

جدول شماره 15: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب تحصیلات پدر                                                      57

 

جدول شماره 16: توزیع احساس ذهنی بهزیستی بر حسب تحصیلات مادر                                         58

 

جدول شماره 17: برآورد ضریب رگرسیونی ابعاد حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی                                     59

 

جدول شماره 18: برآورد ضریب رگرسیونی ابعاد حمایت اجتماعی با عاطفه مثبت                                            60

 

جدول شماره 19: برآورد ضریب رگرسیونی ابعاد حمایت اجتماعی با عاطفه منفی                                61

 

بیان مسئله

 

سلامت[1] حالتی پویا است که بر اساس آن افراد به طور مداوم خود را با تغییرات محیط داخلی و خارجی سازگار می­کنند(1). علوم و رشته­های مختلفی به تبیین سلامت پرداخته­اند که از میان آنها علم پرستاری نگاه ویژه­ای بر ابن مقوله دارد.

 

افراد با احساس ذهنی بهزیستی بالا هیجانات مثبت بیشتری را تجربه می­کنند و از رویدادها و حوادث پیرامون خود ارزیابی مثبتی دارند و آنها را خوشایند توصیف می­کنند(8). این افراد احساس مهار و کنترل بالاتری دارند و میزان موفقیت و رضایت از زندگی بیشتری را تجربه می­کنند(9). بعلاوه این افراد نظام ایمنی سالم­تر و خلاقیت بالاتری دارند(10). در حالی که افراد با احساس ذهنی بهزیستی پایین، رویدادها و موقعیت های زندگی خود را نامطلوب ارزیابی می­کنند(11).

 

عوامل متعددی همچون امیدواری، اضطراب اجتماعی و حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی ارتباط دارند که یکی از عواملی که رایطه تنگاتنگی با احساس ذهنی بهزیستی دارد حمایت اجتماعی می­باشد. وجوه مختلف حمایت اجتماعی دریافت شده، پیش بینی کننده­های خوبی برای احساس ذهنی بهزیستی هستند(14).  کب[5] و توئیتس[6] حمایت اجتماعی را به این صورت تعریف می­کنند: درک از در دسترس بودن افرادی که احساس می­کنیم به ما اهمیت می­دهند، اطمینان از این که افرادی وجود دارند که بتوان در هنگام نیاز روی کمک آنها حساب کرد که باعث می­شود احساس خوبی داشته باشیم(12, 15). به طور معمول حمایت اجتماعی سه بعد دارد: بعد وسیله ای، بعد اطلاعاتی و بعد احساسی. حمایت وسیله­ای شامل منابع مادی مانند غذا و پول می­باشد، حمایت اطلاعاتی شامل فراهم آوردن اطلاعات ویا پیشنهادات است و فرد را قادر می­کند تا با مشکلات و سختی ها کنار بیاید، در نهایت حمایت احساسی در بر گیرنده­ی عشق ورزیدن، اهمیت دادن و درک طرف مقابل است. حمایت احساسی عبارت است از حمایتی که توسط دیگران نسبت به فرد ارائه می­شود و در واقع به نوعی احساس مورد علاقه واقع شدن و احساس عزت نفس را در فرد تقویت می­کند، مانند حمایت­های مستمری که انواع همیاریهای نامحسوس بین افراد را در بر می­گیرد(16, 17).

 

حمایت اجتماعی، احساس ذهنی بهزیستی را از دو طریق متاثر می­سازد. اولین روش تاثیر مستقیم یا تاثیر عمومی حمایت اجتماعی بر احساس ذهنی بهزیستی این است که بر رضایت از زندگی تاثیر می­گذارد، روش دوم شامل تاثیر غیر­مستقیم یا تاثیر میانجی است که از افراد در مقابل اثرات منفی در شرایط استرس زا، محافظت می­کند(18, 19).

 

آنچه انجام این پژوهش را مهم و ضروری نشان می­دهد این است که هر چند در مطالعات پیشین روابط این متغیرها بررسی شده است و خیلی از آنها به ارتباط مثبت این دو اشاره دارند(20, 21). گاهی نتایج معکوس هم مشاهده شد برای مثال بندورا بیان می­کند، حمایت اجتماعی افراطی می تواند ظرفیت­های کنار آمدن افراد را کاهش دهد(22). همچنین اگرچه برخی از مردم، جایگاه اجتماعی، پول و دسترسی به منابع مادی را عامل اصلی احساس ذهنی بهزیستی می­دانند، ولی بعضی از پژوهش­ها این نگرش را تایید نکرده اند. هادیانفر به نقل از آرگیل[7] و رایت[8] و لارسن[9] می­نویسد همبستگی بین وضعیت مالی خوب و احساس ذهنی بهزیستی پایین گزارش شده اند(12).

 

از طرفی هرچند در بیشتر مطالعات روابط بین این دو متغیر گزارش شده است ولی قدرت پیش بینی کنندگی احساس ذهنی بهزیستی توسط ابعاد حمایت اجتماعی و اینکه هر بعد حمایت اجتماعی چه میزان پیش بینی کننده­ی احساس ذهنی بهزیستی است، بیان نشده است.

 

نکته قابل توجه اینکه در ارزیابی اثرات حمایت اجتماعی بر سلامت دو جنبه مثبت و منفی مد نظر است. پیروی به نقل از لئو بیان می­کند، بر اساس نتایج مطالعات در شرایطی که حمایت اجتماعی با بی­میلی ارایه شود یا به احساسات فرد گیرنده توجهی نشود، حمایت­های اجتماعی می­توانند اثرات زیان آوری داشته باشند، به عبارت دیگر باعث رنجیدگی خاطر فرد می­گردند و در نهایت اثرات منفی بر سلامت وی خواهند داشت(23).

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

بعلاوه در این پژوهش برای سنجش حمایت اجتماعی از پرسش نامه­ی حمایت اجتماعی نوربک استفاده شده است. این پرسش نامه ابزاری است که حمایت­های اجتماعی کارکردی، ساختاری و فقدان کل را محاسبه می­کند. علاوه بر موارد فوق این پرسش نامه داده های توصیفی راجع به ارتباطات حمایتی را که فرد اخیراً(یک سال اخیر) به دلایل مختلفی از دست داده در اختیار ما قرار می دهد که از طریق آنها به راحتی می توانیم به تغییر و تحولاتی که در نظام حمایتی فرد ایجاد شده است پی ببریم. مقیاسNSSQ[10]  نسبت به سایر ابزارهای سنجش حمایت اجتماعی ارجح است برای اینکه دامنه وسیعی از سازه­ها، مفاهیم(از ساده تا پیچیده) و همچنین انواع کارکردی و ساختاری حمایت اجتماعی را در بر می­گیرد و به خوبی آنها را می­سنجد، یک ابزار عمومی برای سنجش حمایت اجتماعی می­باشد، این پرسش نامه داده­های توصیفی راجع به ارتباطات حمایتی را که فرد اخیراً(یک سال اخیر) به دلایل مختلفی از دست داده در اختیار ما قرار می­دهد که از طریق آنها به راحتی می­توانیم به تغییر و تحولاتی که در نظام حمایتی فرد ایجاد شده است پی­ ببریم(16). بدین معنی که با این ابزار ضمن تعیین میزان حمایت اجتماعی دریافت شده، فقدان­ها(حمایت­های حذف شده) هم بررسی می­شوند؛ که در مطالعات موجود در خصوص بررسی رابطه احساس ذهنی بهزیستی و حمایت اجتماعی از حداقل توجه برخوردار بوده است. علاوه بر این ابزار مورد استفاده در این مطالعه جهت سنجش احساس ذهنی بهزیستی ابزاری دو قسمتی است که هم بعد شناختی و هم بعد عاطفی احساس ذهنی را می­سنجد در صورتیکه در مطالعات مشابه جهت سنجش این دو متغیر با هم فقط از ابزار در حیطه شناختی استفاده شده و به بعد عاطفی آن توجهی نشده است.

 

 

 

 

 

اهداف پژوهش:

 

هدف کلی:

 

تعیین میزان پیش بینی کنندگی اثر ابعاد حمایت اجتماعی بر احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

اهداف ویژه‌ی پژوهش :

 

1- تعیین میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

1-1-تعیین میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی شناختی(رضایت از زندگی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

1-2-تعیین میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی عاطفی(عاطفه مثبت وعاطفه منفی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

2-تعیین میانگین نمره حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

2-1- تعیین میانگین نمره حمایت کارکردی کل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

2-2- تعیین میانگین نمره حمایت ساختاری (ویژگی­های شبکه­ای) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

2-3- تعیین میانگین نمره فقدان کل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

3- تعیین ارتباط ابعاد حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی (عاطفی و شناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

3-1- تعیین ارتباط نمره حمایت کارکردی کل با احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی وشناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

3-2- تعیین ارتباط نمره حمایت ساختاری با احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی وشناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

3-3- تعیین ارتباط نمره فقدان کل با احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی وشناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

4- تعیین میزان پیش بینی کنندگی اثر ابعاد حمایت اجتماعی بر احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی و شناختی) با کنترل عوامل زمینه ای در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان

 

فرضیات:

 

H0: بین ابعاد حمایت اجتماعی و احساس ذهنی بهزیستی ارتباط وجود ندارد.

 

سوالات پژوهش:

 

1- میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

1-1- میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

1-2- میانگین نمره احساس ذهنی بهزیستی عاطفی(عاطفه مثیت-عاطفه منفی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

2- میانگین نمره ی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

2-1- میانگین نمره  حمایت کارکردی کل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

2-2- میانگین نمره حمایت ساختاری یا ویژگی های شبکه ای در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

3-2- میزان نمره فقدان کل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر است؟

 

3- آیا ابعاد حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی و شناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان ارتباط دارد؟

 

3-1- ارتباط نمره حمایت کارکردی کل با احساس ذهنی بهزیستی (عاطفی و شناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

3-2- ارتباط نمره حمایت ساختاری با احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی و شناختی)  در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

3-3- ارتباط نمره فقدان کل با احساس ذهنی بهزیستی (عاطفی و شناختی) در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چگونه است؟

 

4- ابعاد حمایت اجتماعی برای احساس ذهنی بهزیستی(عاطفی و شناختی)  با کنترل عوامل زمینه ای در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان چقدر پیش بینی کننده است؟

 

تعاریف واژه ها:

 

حمایت اجتماعی

 

تعریف نظری: مجموعه کمک­هایی نظیر حمایت­های عاطفی و کمک­های مادی که جهت تجهیز روانشناسی فرد برای افزایش تسلط بر شرایط فشار­زا و یا بالا بردن سطح تحمل عواطف و هیجانات مربوط به مشکل، از طرف اشخاص، محیط و فرد به او ارائه می­شود (26).

 

تعریف عملی: منظور حمایت اجتماعی در این پژوهش مجموعه نمراتی است که افراد مورد پژوهش در پاسخگویی به پرسش نامه ی حمایت اجتماعی نوربک کسب می نمایند.