اختلالات تنفسی حین خواب به گروهی ازمشکلات از جمله وقفه کامل یا نسبی تنفسی حین خواب (آپنه و هیپوپنه ) و تغییر الگوی تنفسی اطلاق می گردد. این اختلالات با تاثیر بر الگوی خواب ممکن است منجر به خواب آلودگی و یا خستگی طی روز و در نتیجه اختلال عملکرد روزانه و کاهش کیفیت زندگی گردد.آپنه انسدادی حین خواب شایعترین اختلال از این گروه اختلالات است که با انسداد موقت راه هوایی فوقانی در طی خواب مشخص می شود. این اختلال به علت تغییرات شدیدی که بر روی کیفیت خواب مبتلایان گذاشته و همچنین منجر به اختلال در اکسیژن شریانی می شود که می تواند منجر به  پیامدهای ناگوار متعددی شود از جمله افزایش خطا و اشتباه طی فعالیت های روزانه، تصادفات مرگبار، سندرم متابولیک و و بیماریهای قلبی عروقی و حتی مرگ ومیر ناشی از سکته های قلبی و یا مغزی گردد.

یکی از مشکلات مهم تاخیر در تشخیص این بیماری است مهمترین علائم این بیماری که بیمار از آن رنج می برد و هنگام مراجعه به پزشک از آنها شکایت دارد همچون احساس خستگی و خواب آلودگی، تحریک پذیری، فشار خون بالا غالبا پزشک را به سمت بیماریهای دیگر سوق می دهد و مهمترین علامت بیماری یعنی خروپف شبانه و وقفه های تنفسی حین خواب بعلت آنکه در خواب بروز کرده و با بیداری برطرف می شوند، بیمار متوجه آن نشده و اطرافیان نیز غالبا این علائم را جدی نمی گیرند این عوامل و عدم توجه بسیاری از پزشکان باعث شده تا این بیماری در غالب موارد تشخیص داده نشده و یا با تاخیر بسیار تشخیص داده شوند.

 

با توجه به این مسئله که بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خواب که ممکن است خواب آلودگی روزانه نیز داشته باشند، با افزایش خطر تصادفات جاده ای روبه رو هستند،که این تصادفات معمولا بسیار مرگبار هستند چون اهمیت این موضوع را دوچندان می نماید. که می توان با درمان به موقع و درست از این خطر جلوگیری نمود.

 

با توجه به اهمیت این موضوع که در بالا شرح داده شد در این فصل در باب انواع این اختلالات و نحوه تشخیص و درمان مناسب آن بحث می گردد.

 

 

 

1-2 بیان مساله:

 

مطابق آمار رسمی سازمان پزشکی قانونی کشور، تا پایان بهمن ماه سال 1390،18 هزار و 775 نفر در حوادث رانندگی کشته شده اند .11 هزار و 444 مورد از تلفات 11 ماه امسال در جاده های برون شهری، پنج هزار و 474 مورد در جاده‌های درون شهری، یکهزار و 721 مورد در جاده های روستایی و محل 136 مورد از این تلفات نامعلوم ثبت شده است.درطول همین مدت 277 هزار و 279 مصدوم به مراکز پزشکی قانونی مراجعه داشته اند.99

 

چهارعامل  انسان، جاده ، وسیله نقلیه  و محیط  درپدیدآمدن تصادفات رانندگی موثرندامادرواقع عامل اصلی تصادفات رانندگی در ایران،  عامل انسانی است.99

 

آپنه ی انسدادی خواب و خواب آلودگی ناشی از آن در رانندگان یکی از عوامل مهم تصادفات جاده ای است ودر تحقیقاتی که در دیگر کشورهای جهان صورت گرفته است،به تاثیر آپنه ی انسدادی خواب و خواب آلودگی ناشی از آن درافزایش میزان تصادفات اشاره شده(مراجعه به بررسی متون)، اما در  کشور ما ایران   تاکنون تحقیقی در این باب صورت نگرفته است.

 

در تحقیق پیش رو ما برآن شدیم تا رابطه ی آپنه ی انسدادی خواب در  رانندگان  حرفه ای در ایران را با  میزان سوانح رانندگی که به وسیله ی آنها ایجاد میشود مورد بررسی قرار دهیم، باشد که با تدوین قوانین مناسب – که در آنها این نوع اختلال خواب در  رانندگان بیشتر از گذشته لحاظ می گردد –  آمار تصادفات و آسیب های جانی ومالی ناشی از آن کاهش یابد.

 

 

 

• سابقه طرح و بررسی متون :

در سال2006، Mazza S. و همکارانش دریافتند که توانایی رانندگی در آپنه ی انسدادی خواب به وضوح کاهش می یابد. 76 ودرسال 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  2007، Tippin J. وهمکاران بیان نمودند که بیماران مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب  در شبیه ساز رانندگی عملکرد ضعیف تری نسبت به رانندگان سالم دارند.77

 

در سال 2008، گاربارینو اس وهمکارانش اختلالات خواب و تصادفات جاده ای را در رانندگان کامیون مورد بررسی قرار دادند.در این مطالعه شیوع آپنه ی انسدادی خواب در رانندگان حمل کننده ی کالاهای خطرناک در شمال ایتالیا مورد بررسی قرار گرفت که شیوع بالا و غیر منتظره ای را نشان داد. در نتیجه بیان گردید که پزشکان عمومی و پزشکان طب کاربرای غربالگری اختلالات خواب در رانندگان، باید بر   پایه ی   سؤالات  SDS(sleep disorder score) وبرخی خصوصیات آنتروپومتریک به آپنه مشکوک شوند و درنهایت پلی سومنوگرافی استاندارد طلایی برای تشخیص آپنه ی انسدادی خواب است.78

 

در سال 2009، Rodenstein وهمکارانش دریافتند که هزینه ی تصادفات رانندگی به دلیل آپنه ی انسدادی خواب به قدری زیاد است که تشخیص و درمان تمامی رانندگان مبتلا به آپنه ی خواب در آمریکا می تواند از اتلاف هزینه ها جلو گیری کند.در بسیاری از کشورها آپنه ی انسدادی خواب در قوانین صدور گواهینامه ی رانندگی مد نظر قرار نگرفته. بیان شد که در نظرگرفتن آن ،قدمی رو به جلو برای امنیت  جاده ها ومردم است.81

 

درسال 2009 ،Pizza F وهمکارانش در بررسی خواب آلودگی در طول روز و عملکرد رانندگی در بیماران مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب دریافتند که تصادفات مربوط به خواب آلودگی در بیماران مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب شایع است.82

 

در سال 2009 ،Kamada وهمکارانش در بررسی میزان تصادفات  در رانندگان مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب دریافتند که AHI(apnea-hypopnea index)(توضیح در متن) در افرادی که تصادفات مکرر رانندگی داشته اند ، به وضوح از افرادی که تنها یک تصادف داشته اند بیش تر است  والبته نمره ی پرسشنامه ی ایپورث(توضیح در متن) در گروه اول عدد پایین تری تری نشان می داد.به طور کلی میزان تصادفات در بیماران مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب از گروه کنترل بیشتر بودو خواب آلودگی در طول روز وشدت آپنه ی انسدادی خواب به طور مستقل با وقوع سوانح رانندگی ارتباط داشت. در نتیجه بیان شد که تشخیص و درمان رانندگان مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب با مشکلات شدید تنفسی باید سریعا انجام گیرد تا از تصادفات متعدد رانندگی جلوگیری شود83

 

در سال 2009 ، Aguiar M. وهمکاران ، باهدف بررسی تفاوتهای بین بیماران مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب ، که تصادفات جاده ای داشته اند با بیمارانی که تصادف نداشته اند مطالعه ای انجام دادند. در این مطالعه از 163  بیمار مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب  که با پلی سومنوگرافی شبانه تشخیص داده شده بودند راجع به تصادفات ناشی از خواب آلودگی در طول روز ، در طی 3 سال گذشته پرسش به عمل آمد و بر این اساس بیماران به دو گروه  دارای سابقه ی تصادف، وفاقد سابقه ی تصادف  تقسیم گردیدند. در نتیجه معلوم شد که بیمارانی  که سابقه ی تصادف داشته اند، مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب  شدید تر    ( AHI بالاتر) و میزان خواب آلودگی  بیشتر در طول روز  بوده اند.84

 

در سال 2010، Birleanu LA  وهمکارانش رابطه ی بین شدت آپنه ی انسدادی خواب  وپاسخ افراد به پرسشنامه های ESSو برلین (توضیح در متن) را مورد بررسی قرار دادند که درنتیجه بیان شد که آپنه ی انسدادی خواب  متوسط تا شدید باعث خواب آلودگی زیاد در طول روز میشود که میتواند برروی توانایی افراددر رانندگی اثر بگذارد.86

 

درسال 2010،Vennelle M وهمکارانش در بررسی میزان خواب آلودگی وتصادفات ناشی از آن در رانندگان اتوبوس وبا توجه به بالا بودن آن،پیشنهاد کردند که غربالگری برای سندرم آپنه ی انسدادی خواب  در رانندگان حرفه ای به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.87

 

در سال 2010،Tregear S وهمکارانش با انجام یک بررسی در باب تأثیر استفاده از CPAP(توضیح در متن) در رانندگان مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب  دریافتند که استفاده از CPAP باعث کاهش خطر سوانح وسایل نقلیه می شود.88

 

در سال 2011، Antonopoulos وهمکارانش تأثیر استفاده از CPAP(توضیح در متن)در رانندگان مبتلا به آپنه ی انسدادی خواب  رابر روی سوانح جاده ای و عملکرد رانندگان در شبیه ساز جاده ای مورد بررسی قرار دادندودریافتند که استفاده از آن تأثیر پیشگیرانه در برابر سوانح جاده ای چه در واقعیت و چه در محیط مجازی دارد.91

 

در سال 2011، Vaculin Aوهمکارانش، تأثیر استفاده ازCPAP رابر روی عملکرد رانندگی در مبتلایان به آپنه ی انسدادی خواب  شدید مورد بررسی قرار دادند.پس از یک دوره ی سه ماهه ی درمان آنها در رانندگی بهبود یافت اما هم چنان نسبت به گروه کنترل مختل بود که این احتمال را مطرح نمود که نقایص عصبی-رفتاری در این افراد به طور کامل به وسیله ی درمان قابل رفع نیستند.92

 

در سال 2012، Orth M. وهمکاران ، بیان نمودند که آپنه ی انسدادی خواب  یکی از علل اصلی افزایش خواب آلودگی در طول روز خصوصا در رانند گان حرفه ای است و میزان تصادفات در آنها به وسیله ی CPAP تراپی می تواند کاهش یابد.93

 

 

 

1-4 اهداف اصلی طرح :

 

بررسی رابطه آپنه ی انسدادی خواب در را نندگان حرفه ای كشور با میزان تصادفات جاده ای

 

 

 

1-5 اهداف فرعی طرح :

 

• تعیین میزان تصادفات جاده ای در رانندگان حرفه ای دارای ریسک کم ابتلا به آپنه ی انسدادی خواب

 

• بررسی رابطه میزان تصادفات جاده ای با شاخص توده بدن در رانندگان حرفه ای

 

• بررسی رابطه میزان تصادفات جاده ای با سن در رانندگان حرفه ای

 

• بررسی رابطه میزان تصادفات جاده ای بااندازه ی دور گردن در رانندگان حرفه ای

 

• بررسی رابطه میزان تصادفات جاده ای باجنس در رانندگان حرفه ای

 

 

 

 

 

 

1-6 اهداف كاربردی طرح:

 

• یافتن عوامل موثر بر تصادفات با هدف فراهم آوردن زمینه های کاهش میزان مرگ و میر و جراحات به علت تصادفات جاده ای ناشی از آپنه ی انسدادی خواب در رانندگان حرفه ای

 

• آگاهی مسؤولان امر از اهمیت غربالگری و درمان آپنه ی ا نسدادی خواب در رانندگان حرفه ای

 

 

 

 

1-7 سوالات پژوهش:

 

• میزان تصادفات منجر به جرح یا فوت در رانندگان حرفه ای دارای خطر بالای ابتلا به آپنه ی انسدادی خواب چقدر است؟

 

• آیا میزان مذکور با میزان تصادفات منجر به جرح یا فوت در رانندگان حرفه ای دارای خطر کم برای ابتلا به آپنه ی انسدادی خواب ،تفاوت قابل توجهی دارد؟

یكی از مهمترین موضوعات مورد بررسی در روانپزشكی قانونی، موضوع تمارض و فریبكاری است (1).

 

از آنجا كه ماده 51 قانون مجازات اسلامی در حدود مسوولیت جزایی، جنون در حال ارتكاب جرم را رافع مسئولیت كیفری دانسته، بسیاری مجرمین تلاش می‌كنند با استفاده از این ماده قانونی و با تقلید علایم اختلالات روانی خود را از بند مجازات برهانند. گروه دیگری از افراد نیز متعاقب حوادث تروماتیك مختصری كه موجب آسیب جدی یا نقص ماندگاری در آنها نشده، با تقلید علایم اختلالات روانی سعی در اخذ غرامت یا از كارافتادگی دارند (2،3،4). در هر حال نكته قابل توجه در خصوص متمارضین این است كه همیشه انگیزه ای خارجی برای ایجاد عمدی و آگاهانه نشانه های جسمی و روانی دروغین وجود دارد (5).

 

افرادی كه بطور عمدی اقدام به تقلید علایم روانی می‌كنند، معمولا از نشانه های ذهنی مبهم و نامعینی شكایت داشته، از آنها به تلخی یاد می‌كنند. این افراد چنانچه نشانه های یك بیماری را هم شرح دهند، معمولا اظهار می‌كنند كه نشانه ها گاه وجود دارد و گاهی برطرف می‌شود و تمایلی به بستری شدن و درمان نشان نمی‌دهند (7).

 

در ادامه به برخی نشانه‌های رفتاری تمارض اشاره می‌شود:

 

• فرد متمارض در ابتدای مصاحبه آشفته و در انتهای مصاحبه راحت تر است.

 

• نحوه ورود به جلسه مصاحبه، طرز نشستن، آراستگی و پوشش او ممكنست عجیب و غیر عادی باشد.

 

• رفتارهای غیر سیكوتیك زمانیكه در كانون توجه نیست، بارزتر و در زمان توجه دیگران رفتارهای سیكوتیك آشكارتر است.

 

• رفتار جنایی معمولا با انگیزه غیر سیكوتیك بروز كرده است.

 

• فرد متمارض حین مصاحبه ژست حمله و خشم به خود می‌گیرد (1).

با توجه به اهمیت تشخیص تمارض به بیماری روانی در معاینات روانپزشكی قانونی از سویی و یا باتوجه به محدود بودن مطالعات منتشر شده در این زمینه در کشور ما از سوی دیگر (ضمیمه 1) و از آنجا که ممکن است در جوامع مختلف با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی و … تفاوتهای بارزی در علائم و نشانه های تمارض وجود داشته باشد، در این مطالعه سعی شده با بررسی فراوانی رفتارها و علایم تقلیدی در مراجعین به مركز روانپزشكی قانونی تهران، میزان شیوع و زمینه ایجاد این علایم را در جامعه ایرانی مورد ارزیابی قرار دهیم.

تعریف واژه‌ها (8):

 

اختلالات رفتاری (Behavioral disorder symptoms)

 

وضع ظاهری و وضعیت فیزیكی كلی بیمار در نظر مصاحبه‌كننده با توجه به حالت و وضعیت اندام، ‌توازن، لباس و آراستگی، بهداشت شخصی، مشخصه‌های جسمی غیرعادی مانند معلولیت‌های جسمی در این قسمت مورد توجه قرار می‌گیرد. این رفتار در ارتباط با بافت فرهنگی و موقعیت اجتماعی تعبیر می‌شود. حوزه‌های مهم دیگر عبارتند از بیان‌های چهره‌ای، تماس چشمی، سطح فعالیت، درجه همكاری، جذابیت ظاهری، دقت و توجه.

 

اختلال رفتار حركتی به جنبه‌های كمی و كیفی رفتار حركتی بیمار مربوط می‌شود. این خصوصیات مشتمل است بر: ادا و اطوار، تیك‌ها، حركات بیانگر، پیچش‌های عضلانی، رفتار كلیشه‌ای، پژواك رفتار، بیش‌فعالی، تهییج، ستیزه‌جویی، انعطاف‌پذیری، طرز راه رفتن، بی‌قراری و سایر تظاهرات فیزیكی.

 

علایم خلقی و عاطفه (Mood & Affect Symptoms)

 

خلق، حالت هیجانی بارزی است كه مراجعه كننده در جریان مصاحبه ابراز می‌كند.  مراجعه كنندهممكن است غمگین، پرتنش، مایوس، 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  مضطرب، افسرده، هراسان، خصومت‌گر، خوشحال، سرخوش یا بی‌احساس باشد.

 

عاطفه به گستره‌ای از هیجان‌ها مربوط است و مایه احساس مربوط به یك عقیده است. درباره نوع عاطفه می‌توان برحسب متغیرهایی مانند عمق، شدت، تداوم و تناسب، قضاوت كرد

 

اختلالات ادراكی (Perceptual disorder symptoms)

 

مراجعان مختلف، خود و دنیای اطراف خود را به شیوه‌های گوناگون و متعدد ادراك می‌كنند. در این قسمت توجه به نحوه ادراكات   مراجعه كننده شایان اهمیت است. وجود توهم‌های شنیداری شایع‌ترین مشخصه اسكیزوفرن‌هاست، در حالی كه توهم‌های دیداری آشكار عموما از سوی افراد متمارض یا سندرم‌های مغزی بیان می‌شود.

 

اختلالات تفكر(Thought process symptoms)

 

كاركرد هوشی معمولا درك خواندن و نوشتن، دانش عمومی، توانایی حساب كردن و سطح توانایی مراجع در تفسیر ضرب‌المثل‌ها را دربرمی‌گیرد. گاهی متخصصان ممكن است سنجش‌های كاركرد هوشی را با نتایج حاصل از اجرای برخی آزمون‌های رسمی كوتاه مانند آزمون بندر، آزمون تشخیص زبان‌پریشی یا حس برخی از قسمت‌های مقیاس هوشی تجدیدنظر شده وكسلر بزرگسالان یا كودكان تركیب كنند.

 

توانایی جهت‌یابی (Orientation )مراجعان ممكن است برحسب درجه آگاهی‌شان از اینكه می‌دانند چه كسی هستند(شخصی)، در كجا هستند(مكان) و حوادث جاری و گذشته كی اتفاق افتاده‌اند یا در حال وقوع هستند(زمان)، تفاوت كند.

 

اختلالات شناختی (Cognitive function symptoms )

 

حافظه درازمدت: حافظه درازمدت را می‌توان از سه طریق مورد سنجش قرار داد:

 

• طرح پرسش‌هایی درباره اطلاعات عمومی مراجع(مانند شهرهای بزرگ یك كشور، بلندترین قله ایران).

 

• استفاده از خرده‌آزمون‌های اطلاعات عمومی یا حافظه عددی آزمون‌های هوشی وكسلر بزرگسالان و یا كودكان یا سایر آزمون‌هایی با ماهیت مشابه.

 

• یادآوری رویدادهای مهم زندگی مراجع(سال فراغت از تحصیلات متوسطه، تاریخ ازدواج). دقت یادآوری را می‌توان از طریق مقایسه پاسخ‌های مراجع با سوابق عینی و مستند این رویدادها تعیین كرد.

حافظه كوتاه‌مدت: حافظه كوتاه‌مدت را می‌توان از دو طریق مورد ارزیابی قرار داد:

 

• طرح پرسش‌هایی درباره رویدادهای اخیر(دیروز كجا بودید؟ غذایی كه آخرین دفعه خوردید چه بود؟).

 

• تكرار اعداد به صورت مستقیم و وارونه. برای این منظور می‌توان از خرده‌آزمون فراخنای ارقام آزمون‌های هوشی و كسلر بزرگسالان و كودكان استفاده كرد.

اشخاصی كه اضطراب و اشتغال ذهنی‌ دارند، در تكرار مستقیم اعداد و به‌ویژه تكرار وارونه اعداد دچار مشكل می‌شوند.

 

اختلالات محتوای فكر (Thought content symptoms)

 

بررسی افكار شخص غالبا به دو بخش محتوا و فرآیندهای تفكر تقسیم می‌شود.

 

وجود وسواس‌های عملی یا فكری باید با سنجش درجه بینش مراجع در مورد تناسب و هماهنگی بین این افكار و رفتارها پیگیری شود. فرایندهای فكری مانند بروز تغییرات سریع در موضوع‌ها ممكن است پرش افكار را منعكس كند. همچنین مراجع ممكن است در یادآوری مقادیر كافی از افكار و عقاید مشكل داشته باشد، تعداد زیادی از تداعی‌های نامربوط را در گفتارش وارد كند و یا به صحبت‌های بی‌ربط و بی‌هدف ادامه دهد.

 

قابلیت اعتماد(Reliability)

 

معاینه وضعیت روانی با نتیجه‌گیری و برداشت معاینه‌كننده از قابلیت اعتماد و توانایی گزارش دقیق وضعیت خود از جانب بیمار، ختم می‌شود. این قسمت مشتمل است بر تخمین معاینه‌كننده از میزان راستگویی و صداقت بیمار. مثلا اگر بیمار آشكارا به مصرف فعال مواد اعتراف كند یا موقعیت‌هایی را كه ممكن است انعكاس خوبی نداشته باشد، بازگو ‌كند، معاینه‌كننده می‌تواند حدس بزند كه قابلیت اعتماد بیمار خوب است.

 

 

 

اهداف، فرضیات و سوالات پژوهشی

 

هدف كلی:

 

بررسی علایم تقلیدی (تمارض) در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی تهران از اسفند 1388 لغایت اسفند ماه 1389

 

اهداف ویژه:

 

• تعیین توزیع سنی و جنسی مراجعه كنندگان با علایم تقلیدی روانی در بخش معاینات روانپزشكی قانونی

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب سن

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب جنس

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب میزان تحصیلات

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب محل تولد (روستا، شهر، شهرستان)

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب شغل

 

• تعیین توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب علت ارجاع به بخش معاینه روانپزشكی قانونی

 

 

سوالات پژوهش:

 

• توزیع سنی و جنسی مراجعه كنندگان با علایم تقلیدی روانی در بخش معاینات روانپزشكی قانونی چگونه است؟

 

• توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب سن چگونه است؟

 

• توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب جنس چگونه است؟

 

• توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب میزان تحصیلات چگونه است؟

 

• توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب محل تولد (روستا، شهر، شهرستان) چگونه است؟

 

• توزیع فراوانی انواع نشانه‌های تقلیدی در مراجعه كنندگان به بخش معاینات روانپزشكی قانونی بر حسب شغل چگونه است؟

همانطور كه می‌دانیم امروزه اغلب سازمانها در محیطی رقابتی و پویا در حال فعالیت هستند. محیطی كه متغیرهای داخلی و خارجی آن دائما در حال تغییر بوده و امكان پیش‌بینی این تغییرات نیز بسیار سخت و مشكل است. از طرفی سازمانها هزینه‌های فراوان و زمان زیادی را صرف تهیه، تدوین و اجرای استراتژی هایی می‌نمایند تا بتوانند به اهداف بلند مدت و چشم اندازهای سازمان خود دست یابند. بنابر این آگاهی از اینكه عملكرد سازمان تا چه حد در جهت رسیدن به اهداف آن بوده است و موقعیت سازمان در محیط پیچیده و پویا امروز كجاست برای مدیران و سازمانها اهمیت فراوان دارد. لذا ما در این تحقیق سعی داریم تا با توجه به اهمیت خدمات ارائه شده از سوی شركتهای آب و فاضلاب شهری و اهداف و ماموریت شركت آب و فاضلاب جنوبشرقی استان تهران به بررسی و مطالعه الگوی ارزیابی عملكرد فعلی شركت بپردازیم. بدین منظور چون شالوده و بنیان اصلی هر مدل ارزیابی عملكرد، شاخص‌های آن مدل می‌باشد، لذا به بررسی ویژگیهای شاخص‌های مدل ارزیابی عملكرد این شركت به منظور كسب اطلاع از اینكه آیا مدل فعلی ارزیابی عملكرد شركت قادر به ارزیابی مناسب همه جنبه‌های عملكردی این شركت با توجه به اهداف و ماموریت آن می باشد یا خیر پرداخته می‌شود.

 

 

 

1-1- بیان مسأله :

 

در دنیای رقابتی امروز سازمانها در هر محیطی که فعالیت می کنند دائما نیازمند بهبود عملکرد بوده و باید تمام تلاش خود را جهت دستیابی به تعالی عملکرد بکارگیرند بنابراین  ارزیابی عملکرد همواره از موضوعات مورد بحث و چالش انگیز مدیریت سازمانهاست. تعیین و تبیین شاخص های مناسب برای ارزیابی عملکرد سازمانها در راه رسیدن به اهداف و چشم اندازهای سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار است.

 

با توجه به اهمیت نقش شرکتهای آب و فاضلاب شهری در تامین و توزیع آب آشامیدنی سالم و با کیفیت و کمک به ارتقاء سطح بهداشت عمومی جامعه و ارتباط مستقیم و مستمر خدمات این شرکتها با زندگی روزمره جمعیت شهری تحت پوشش ، ارائه خدمات مناسب و با کیفیت، کسب رضایت مشتریان ،ارتقاء سطح بهره وری و کاهش اتکاء به کمکهای دولتی از مهمترین اهداف این شرکتها می باشد.

 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

از طرفی  مولفه های اصلی هر سیستم ارزیابی عملکرد شاخص ها و معیارهای آن سیستم
می باشد؛ زیرا ارتباط بین مدل ارزیابی عملکرد با محیط بیرونی و درونی سازمان توسط شاخص ها و معیارها برقرارمیگردد. در واقع مجموعه شاخص های عملکرد و ارتباط بین نتایج حاصل ازآنها تشکیل دهنده یک مدل ارزیابی عملکرد است . ا همیت نقش شاخص ها در ارزیابی عملکرد مناسب و صحیح سازمان کاملا مشهود است . سازمانها در طراحی و انتخاب معیارهای ارزیابی عملکرد می بایست اصول و چارچوبهایی را رعایت نمایند . معیارها باید به گونه طراحی و انتخاب گردند که بتوانند کارایی و اثربخشی سیستم ارزیابی عملکرد را تضمین نمایند. اما در اغلب موارد سازمانها در این مرحله دچار غفلت شده و عموما معیارهایی را انتخاب می نمایند که توانایی سنجش و ارزیابی ابعاد مختلف سازمان اعم از داخلی و خارجی را ندارند و نمی توانند مشکلات اساسی و طولانی مدت سازمان را که تاکنون از نظرها به دور بوده است بر ملا کنند.

 

مطالعات و بررسی های انجام شده توسط محقق بر روی نتایج ارزیابی عملکرد شرکت طی سالهای 82 تا 85 نشان می دهد که شرکت علیرغم سرمایه گذاری های فراوان در ایجاد تأسیسات و تجهیزات تولید آب و افزایش حجم آب تولیدی و همچنین ارائه تسهیلات بهتر برای مشترکین خود نتوانسته است عملکرد مناسبی را ارائه دهد. نتایج بدست آمده از عملکرد شرکت طی سالهای فوق که در گزارش سالیانه (صورت های مالی شرکت) به مجمع شرکت ارائه گردیده نشان می دهد که اگر چه فعالیتها و تلاش های مدیریت در جهت بهبود فرآیندها و افزایش بهره وری بسیار چشم گیر بوده و در ظاهر شرکت عملکرد مناسبی داشته است امّا نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد شرکت بر اساس مدل ارزیابی فعلی، عملکرد شرکت را بسیار ضعیف نشان می دهد.

 

اگرچه نتایج حاصل از یک نظر سنجی که در سال 84 از تعدادی از مشترکین و برخی مسئولین محلی صورت گرفت ، نشان دهنده رضایت نسبی آنها از فعالیت ها و عملکرد شرکت در سال مذکور بود اما نتایج ارزیابی عملکرد شرکت در سال مذکور نیز نتایج مثبت و قوی نبود و نتایج ارزیابی ، عملکرد مناسبی را برای شرکت نشان نمی دادند.

 

گفتگوها و مصاحبه های صورت گرفته با خبرگان صنعت، مشاوران و مدیران عالی شرکت نشان

 

بنابراین با توجه به مطالب فوق و بررسی های بعمل آمده در فضای شرکت بیان مسئله و فرضیات تحقیق به گونه ای طراحی شده است که متناسب با فضای واقعی شرکت باشد. این نکته در بیان مسئله به شرح زیر خود را نشان می دهد و در فرضیات نیز بصورتی بیان شده است که حاکی از عدم برخورداری شاخص ها از ویژگی های لازم باشد.

 

مسئله ای که این تحقیق در راستای آن طراحی شده آن است که شاخص های ارزیابی عملکرد در شرکت آب و فاضلاب جنوبشرقی استان تهران  چه ویژگیهایی باید داشته باشد تا بتوانند بطور همه جانبه عملکرد شرکت را بسنجند و از سوی دیگر، در فضای فعلی شرکت، آیا شاخص ها از ویژگیهای موردنظر برخوردارند؟

 

2 -1- ضرورت تحقیق

1-1            تحول ستارگان

 

دو فاکتور مهم، سن و جرم، ویژگی‌های یک ستاره را مشخص می‌کنند. این دو فاکتور به هم وابسته هستند، تحقیقات اختر فیزیکدانان نشان می‌دهد که طول عمر ستاره به جرم آن وابسته است. به طور کلی ستاره‌ها از نظر جرم به سه دسته تقسیم می شوند:

 

1. ستاره های کم جرم، که جرم آن ها حدود 5/0 جرم خورشید می باشد.

 

1. ستاره هایی با جرم متوسط، که جرمشان 5/0 تا 8 برابر جرم خورشید است.

 

1. ستاره های پرجرم، که جرمشان بیش از 8 برابر جرم خورشید است.

و تمام این ستارگان یک روند کلی و عمومی را در مسیر تحولشان دنبال می‌کنند که عبارتند از:

 

 

 

1. پیش ستاره و پیش از رشته‌ی اصلی

 

1. ستاره در رشته ی اصلی

 

1. پس از رشته ی اصلی

هدف تحول ستاره ای درک چگونگی تغییر تابندگی و دمای سطحی با زمان است.

 

• تولد ستارگان

یک ستاره توده‌ای سنگین و متراکم است که توسط گرانش خودی متراکم گشته و توسط فشارهای داخلی خود در مقابل فروریزش مقاومت می‌کند. ستاره ها از تراکم ابرهای گازی و گرد و غبار بین ستاره‌ای، که به طور کامل از عناصر شیمیایی هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است،  متولد می شوند. ابرهای متراکم شده درون دیسکی چرخان منقبض و متراکم می شوند و طبیعتاً با جمع شدن ابر، سرعت چرخش آن نیز بیش‌تر می‌شود، و در این حین جرم گازهای مرکزی، همچنان رشد می‌کنند. این انقباض و تراکم حدوداً صد هزار سال به طول می‌انجامد. انقباض ستاره منجر به گرم شدن آن می‌شود و سرانجام هسته‌ی مرکزی آنقدر داغ می‌شود که به دمای اشتعال واکنش‌های جوش می‌رسد و یک ستاره متولد می‌شود.

 

• • • ستاره پیش از رشته‌ی اصلی
  
  
  
  

قبل از این واقعه، ستاره مراحل پیش ستاره و پیش از رشته‌ی اصلی را پشت سر می‌گذارد. ابر منقبض شونده قبل از آنکه به تعادل هیدرواستاتیکی برسد یک پیش ستاره است. هنگامی که جاذبه‌ی گرانشی به سمت داخل دقیقاً با نیروی فشار به سمت خارج در هر نقطه داخل ستاره به حالت تعادل درآید، تعادل هیدرواستاتیکی حاصل می‌شود، که این فشار رو به بیرون به وسیله‌ی انرژی گرمایی زیادی که از واکنش‌های جوش هسته‌ای آزاد می‌گردد، ایجاد می‌شود (فشار گرمایی). هر قدر به مرکز ستاره نزدیک می‌شویم، فشار باید به طور مداوم افزایش یابد تا به وزن در حال افزایش ماده‌ای که در بالا واقع می شود، برابری کند. بین این مرحله و اشتعال واکنش‌های جوش، پیش از ستاره‌ی اصلی (PMS[2]) نامیده می‌شود. سیر دنبال شده بر نمودار هرتسپرونگ-راسل قبل از اینکه به رشته‌ی اصلی برخورد کند، مسیر تحولی PMS نامیده می‌شود.

 

هنگامی‌که دمای مرکز پیش ستاره به اندازه‌ی کافی زیاد شود، واکنش‌های جوش هسته‌ای آغاز می‌شود. در این واکنش ها ترکیب دو هسته‌ی اتمی و تشکیل یک هسته‌ی بزرگتر صورت می‌گیرد. در اثر ترکیب دو هسته‌ی اتمی، مقدار کمی از جرم آن‌ها به انرژی تبدیل می‌شود. در این واکنش‌ها هسته‌ی هلیوم در اثر ترکیب با یک هسته‌ی هیدروژن به دو هسته‌ی هلیوم (ذره ی آلفا) تبدیل می شود. 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 

 

• • • رشته‌ی اصلی
  
  
  
  

هسته‌های سبک پیش ستاره، همچنان‌که به انقباض خود ادامه می‌دهد، نابود می‌شوند. دمای هسته بالا می‌رود و در این زمان، گدازش هیدروژنی در مرکز ستاره، همه‌ی انرژی آن را تولید می‌کند. با آغاز سوختن هیدروژن در مرکز، پیش‌ستاره به ستاره تبدیل می‌شود و ستاره وارد طولانی ترین دوره‌ی عمر خود می‌شود، که به آن رشته‌ی اصلی می‌گویند. وقتی ستاره به رشته‌ی اصلی می‌رسد، تراکم آن متوقف می‌شود.

 

واکنش‌های هسته‌ای در هسته‌ی ستارگان ترکیب شیمیایی هسته را به طور یکنواخت تغییر می‌دهند. این تغییرات آرام و پیوسته در ستارگان رشته‌ی اصلی تا جایی ادامه میابد که هیدروژن هسته تمام شود. در ستاره های کم‌جرم، که هسته‌ی آن ها تابشی است (یعنی انتقال انرژی در آن ها به وسیله‌ی تابش صورت می‌گیرد) در مرکز ستاره، جایی که نرخ واکنش‌های هسته‌ای بیش از سایر نقاط است، زودتر از سایر نقاط، هیدروژن تمام خواهد شد. سرعت هیدروژن‌سوزی به فاکتور جرم بستگی دارد. ستارگانی که جرم بیش‌تری دارند هیدوژن خود را با سرعت بیش‌تری می‌سوزانند، و در نتیجه مدت زمان کوتاه‌تری را در رشته‌ی اصلی سپری می‌کنند. ستاره ای با جرم متوسط، می‌تواند بیلیونها سال را در این رشته سپری کند.

 

ستاره‌های سنگین هسته‌ی همرفتی دارند و اختلالات همرفتی به هسته‌ی یکنواختی منجر می‌شود که در آن غلظت هیدروژن همراه با زمان، به طور یکنواخت کاهش می‌یابد. هنگامی‌که هیدروژن هسته تمام می‌شود، مرحله‌ی رشته‌ی اصلی پایان می‌یابد.

 

یک هسته‌ی تکدمای پایدار فقط در صورتی می‌تواند وجود داشته باشد که جرم آن از حد شونبرگ-چاندراسخار[3] کم‌تر باشد. شونبرگ و چاندراسخار در سال 1942 نشان دادند که اگر جرم هسته از یک مقدار معین بیش تر شود ناپایدار خواهد شد. جرم حدی شونبرگ-چاندراسخار به طور تقریبی با

 

(1-1)

 

داده می‌شود که درآن  و  به ترتیب وزن‌های متوسط ذرات در پوسته و هسته بر حسب  هستند.

 

هسته‌ای که جرم آن سنگین‌تر از این مقدار باشد، ناپایدار است و متحمل یک انقباض سریع می‌شود. جزئیات این ناپایداری و پی‌آمدهای فیزیکی آن به جرم و ترکیب ستاره بستگی دارد. در مورد ستاره‌ای به جرم  انقباض ( جرم خورشید می‌باشد) ستاره به هسته‌ی هلیوم‌سوزی منجر می‌شود که توسط یک پوسته‌ی هیدروژن سوز احاطه شده‌است (زمان انقباض در حدود  است). ستاره‌های هلیوم‌سوز تا زمانی که در حال تولید هلیوم هستند، از شاخه‌ی غول سرخ در نمودار [4]H-R بالا می روند. گذار از رشته‌ی اصلی به شاخه‌ی غول‌ها در مقایسه با طول عمر رشته‌ی اصلی، در زمان نسبتاً کوتاهی صورت می‌گیرد، این زمان به ویژه برای ستاره‌های سنگین بسیار کوتاه است و بنابراین احتمال مشاهده‌ی آن‌ها در این فاز از تحول اندک است.

 

 

 

1-1-4 مراحل بعدی تحول ستارگان پس از رشته‌ی اصلی:

 

سوختن هلیوم در هسته بسیار سریع رخ می‌دهد و هلیوم هسته در زمان نسبتاً کوتاهی (‌تقریباً  برای ستاره ای به جرم ‌) به اتمام می‌رسد، پس از آن هلیوم‌سوزی در لایه‌ای در اطراف هسته (که اکنون از جنس کربن-هیدروژن است) ادامه می‌یابد. همچنان‌که ستاره در نمودار هرتسپرونگ-راسل به طرف شاخه‌ی غول‌ها پیش می‌رود، پوسته‌ی همرفتی عمیقی در آن به وجود می‌آید و به خاطر افزایش مساحت ستاره، درخشندگی آن چند برابر افزایش می‌یابد. پوسته‌ی هلیوم‌سوز در ستاره‌های کم‌جرم ناپایدار است و دچار ناپایداری حرارتی می‌شود. این ستاره‌ها هنگامی ظاهر می‌شوند که در پوسته‌ی هلیوم‌سوز در بازه های زمانی حدوداً  سالی، فوران‌های مختصری از واکنش‌های هلیوم‌سوز بروز می‌کنند. انرژی آزاد شده در این ضربان‌ها موجب می‌شود که لایه های بیرونی از ستاره بیرون رانده شوند. کسر قابل توجهی از جرم ستاره می‌تواند بدین طریق به بیرون پرتاب شود. ستاره‌های سنگین پیش از این که به یک ستاره‌ی فشرده تبدیل شوند، ممکن است بخش عمده‌ای از جرم خود را بدین ترتیب از دست بدهند.

 

چگونگی تحول پسا‌رشته‌ی اصلی ستاره به جرم آن بستگی دارد. بسیاری از این فرآیندها را می‌توان با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری موجود برای محاسبه‌ی تحول ستاره‌ای، مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. یک غول سرخ عمدتاً از یک هسته‌ی چگال و تبهگن از جنس هلیوم و یک پوسته‌ی همرفتی گسترده تشکیل می‌شود. لایه‌ی واسط بین این دو ناحیه (همچنان که به طرف بیرون می‌رویم) شامل هلیوم ناتبهگن، پوسته‌ی هیدروژن سوز، و لایه‌ای با انتقال انرژی تابشی می‌شود. چگالی هسته‌ی تبهگن بیش از ده مرتبه‌ی قدر بیش‌تر از چگالی پوسته‌ی همرفتی بیرونی است. بدین ترتیب روشن است که غول‌های سرخ اجرام شدیداً ناهمگنی هستند. مدل‌های تحولی نشان می دهند که شاخه ی افقی در نمودار R-H از ستاره‌های کم‌جرمی تشکیل می‌شود که در هسته‌ی خود هلیوم می‌سوزانند. پوسته‌ی هیدروژن‌سوزی نیز وجود دارد که هسته‌ی هلیومی را احاطه می‌کند. همچنان که هسته‌ی هلیومی تخلیه می‌شود، ستاره به سرعت به سمت شاخه‌ی غول حرکت کرده و هلیوم سوزی در پوسته‌ای که هسته را احاطه کرده است (پوسته ی هلیوم سوز)، ادامه می‌یابد.

 

1-1-5 مبحث تکمیلی تحول ستاره‌ای

 

ستاره‌های سنگین رشته‌ی اصلی هیدروژن را طی چرخه‌ای به نام چرخه‌ی CNO می‌سوزانند. اگر ستاره خیلی سنگین باشد ()، پوسته‌ی آن به صورت یک پوسته‌ی ناپایدار تپنده در خواهد آمد که منجر به اتلاف جرم می‌شود. به عبارت دیگر، در صورتی که درخشندگی ستاره از حد ادینگتون  تجاوز کند، در لایه‌های بیرونی ستاره، فشار تابشی بر نیروی گرانشی غلبه می‌کند که به نوبه خود به جدا شدن پوسته منجر می‌شود. این امر به کاهش جرم ستاره تا زمان تشکیل یک ستاره‌ی کم‌جرم‌تر ولی پایدار منتهی می‌شود. نرخ کاهش جرم ستاره‌های سنگین می‌تواند بهy  یا حتی بیش‌تر از آن برسد. اتلاف جرم تأثیر مهم و بسزایی بر سیر تحولی ستاره‌‌های سنگین دارد.

 

درطول مراحل بعدی تحول ستاره‌های سنگین، فرآیند سنتز عناصر به طرف ستارگان سنگین و سنگین‌تر (تا عناصر گروه آهن) پیش می‌رود. انتظار می‌رود که یک ستاره‌ی سنگین متحول شده لایه‌ای بیرونی متشکل از هیدروژن داشته باشد و همچنان که به طرف مرکز می‌رویم، اجزای تشکیل دهنده‌ی اصلی آن به He، C، O، Si و در نهایت عناصر گروه آهن در هسته، بدل شوند. توجه کنید که در طی فاز هلیوم سوزی ،  و مقداری  و  نیز تشکیل می‌شود. در طول دوره‌ی کربن‌سوزی و اکسیژن‌سوزی عناصر ، Na، Mg، Al و Si نیز به وجود می‌آیند. در دماهای بسیار بالا، فوتون‌های پرانرژی هسته‌ها را به پروتون‌ها، نوترون‌ها و ذرات  آلفا تجزیه می‌کنند. برخی از این ذرات بلافاصله با یکدیگر پیوند خورده و هسته‌هایی با بیش‌ترین انرژی بستگی بر نوکلئون (عناصر مجاور آهن) تشکیل می‌دهند.

 

ترکیب نهایی ماده‌ی ستاره ای با شرط تعادل میان عناصر گوناگون تعیین می‌شود. عناصری که در این حالت بیش‌ترین فراوانی را دارند،  یا  خواهند بود.  ناپایدار است و در شرایط عدم تعادل به  واپاشی می‌کند.

 

[1] Hayashi

 

[2] Pre Main Sequence

عصر حاضر را به حق عصر فن آوری اطلاعات نامیده­اند. رایانه یکی از ساختارهای بسیار مهم و منحصر به فردی است که همه ابعاد زندگی را دگرگون ساخته و آثار گسترده و شگرفی بر جای گذاشته است.

 

در ابتدای ورود رایانه به زندگی انسان، تنها بخش­های خاصی از جامعه تحت تاثیر آن قرار گرفته بود، ولی در سالهای اخیر نهضت فن آوری اطلاعات به طور بنیادین جوامع بشری را در كلیه امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تغییر و متحول نموده است تا جایی که اکنون به سختی می­توان بخشهایی از جوامع توسعه یافته یا در حال توسعه را یافت که تحت تاثیر آن قرار نگرفته باشند.[1]

رشد دنیای تکنولوژی اطلاعاتی جنبه­های منفی نیز دارد. بدین مفهوم که امکان رفتارهای ضد­اجتماعی و مجرمانه را به وجود آورده که بیش از این به هیچ وجه امکان پذیر نبوده است. سیستم­های کامپیوتری فرصتهای تازه و بسیار پیشرفته­ای برای قانون شکنی در اختیار انسان قرار می­دهد و توان بالقوه ارتکاب گونه­های مرسوم و کلاسیک جرایم را به شیوه­های غیر مرسوم جدید سوق می­دهد.[2] در محیط سایبری با خلق دنیای مجازی موانع بسیاری از بین رفته و ارتکاب جرایم تسهیل شده­است. فضای سایبر شرایطی را به وجود آورده که بزهکاران می­توانند در مکان­هایی غیر از جاهایی که آثار و نتایج اعمال آنها ظاهر می­شود مرتکب جرم شده و به راحتی و با کمترین هزینه و اضطراب، بیشترین خسارات و صدمات را به بار آورد و در عین حال ناشناخته باقی بمانند.

 

پیش از این شیوه چنین بود که با بروز طیف خاصی از جرایم، آنها را در چهار چوب همان تقسیم بندی ها و قالب های سنتی حقوق کیفری نظیر جرایم علیه اشخاص، اموال، امنیت و آسایش عمومی تدوین و مدرج می کردنند. جرایم سایبر نیز در ابتدا از چنین شیوه­ای  تاسی می­کرد و به همین خاطر چنین می­نمود که این جرایم بیشتر همان جرایم سنتی هستند که از طریق فن آوری های نوین چیزی بیش از ابزار- که در حقوق کیفری اهمیت آنچنانی ندارد- نیستند.[3]

 

کامپیوتر با توجه به قابلیت های بسیار زیاد همچون دقت بالا، سرعت زیاد، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات، خستگی ناپذیری و سایر محاسن از طرفی و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن گسترگی فضای کامپیوتر و کاربران از طرف دیگر، باعث شده است تا عده­ای سودجو و فرصت طلب با کسب مهارت و دانش لازم، راهها و شریانهای لازم را برای ورود به سیستم های کامپیوتری دولتی، خصوصی و اداری بدست آورند و موجب بروز مشکلات و خسارت فراوانی شوند.  افزایش چشمگیر سوءاستفاده کامپیوتری و بالا بودن حجم خسارت و زیان های 

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

  وارده موجب گردید تا افراد مختلف از جمله جرم شناسان، حقوقدانان و متخصصان کامپیوتر به مطالعه و بررسی همه جانبۀ این پدیده روی آورند.

 

سرقت از با سابقه­ترین جرایم بشری است که در جامعه­های مختلف به شیوه­های گوناگون دیده می­شود. این پدیده در طول زمان دستخوش دگرگونی­ها و تغیرات زیادی شده اما تنها چیزی که از بدو پیدایی و شکل گیری آن تا کنون ثابت مانده زشتی و مذموم بودن ماهیت آن است.

 

با گذشت زمان شیوه­ها و روش­های سرقت به نوع اموال و اشیاء مسروقه و وسائل و ابزار مورد استفاده برای ارتکاب سرقت تغییر یافته، به طوری که امروزه برخی از سارقان از آخرین تکنیک­ها و تکنولوژی­ها برای پیشبرد کار خود استفاده می­کنند. به همین لحاظ شیوه مقابله و روشهای برخورد با آنها متناسب با دگرگونی های سرقت و گرایش به آن تغییر یافته، مقابله با آن نیز دشوار تر شده است.    هرچند برخی بر این باورند که اصلاح قوانین سنتی جزایی پاسگوی نیازها در برابر جرایم سایبری است در مقابل عده ای معتقدند دنیای مجازی دنیای جدیدی است و مجرمان سایبر از لحاظ  جرم شناسان از مجرمان متفاوتند و مجازات ها و درمان های متفاوتی را نیاز دارند.

 

سرقت یک پدیده اجتماعی است که عوامل این پدیده را می­توان چنین بر شمرد: عامل اقتصادی، عامل سیاسی، عامل اجتماعی، عامل شخصی، نارسایی­های قانونی و عامل قضایی. که این عوامل می­توانند این پدیده را هم افزایش دهد و هم کاهش دهد. لذا یکی از راه­های کاهش سرقت رایانه­ای، پیشگیری است.

 

اقدامات پیشگیرانه غیر قهر آمیز به طور خاص ناظر بر پیشگیری است، یا بر خود فرد اعمال می­شود یا بر وضعیت. زیرا فرض بر آن است که تعامل میان عوامل شخصی و وضعی، شخص را در معرض ارتکاب جرم قرار داده و ما در صدد خنثی کردن آن هستیم.

 

 

 

 

 

1-2- بیان مساله

 

 

 

با ورود انسان به عصر اطلاعاتی و دست یابی به تکنولوژی ارتباطات و فن آوری اطلاعات و تولد فضای مجازی عرصه­ای دیگر در زندگی انسان امروز پدید آمده و با رشد سریع دنیای مجازی در چند سال گذشته، تجربه زندگی جدید و متفاوتی برای بشر فراهم شده است. از طرفی همانطور که این جهان مجازی مرزهای و قلمروهای سرزمینی را در نوردیده و خود را از قید  و بند زمان و مکان رها ساخته است، در عین حال با جهان واقعی پیوند تنگاتنگی دارد.

 

ورود بشر به جهان مجازی شرایط جدیدی را به دنبال داشته­است. در این دنیا انسانها هویت جدیدی پیدا می­کنند و می­توانند در دنیای باز نمایی شده مجازی خود را باز بیابند. فضای مجازی که منشا تحولات گوناگون در زندگی بشر بوده، به همان اندازه که شرایط زندگی را بهبود بخشیده، زمینه مساعدی برای ارتکاب جرم نیز بوده است.

 

جرم و جنایت سابقه طولانی در زندگی انسان دارد. به عبارت دیگر جرم پدیده اجتناب ناپذیر سازمان اجتماعی است. تاریخ نشان می­دهد به موازات به وجود آمدن جرم در جامعه انسانی، بشر همیشه به دنبال راهکارهایی برای مبارزه و پیشگیری از آن بوده است.

 

علم جرم شناسی دارای یک پیشینه صد ساله است و در حقیقت در پی کشف عوامل جرم زا و شرایط موثر در بروز رفتارجنایی بوده تا به مدد آن و البته  بهره­گیری از تمامی تخصص­های علمی به روش های پیشگیری از حدوث جرایم و روش های درمان و اصلاح و تربیت  بزهکاران دست یابد.

 

جرم شناسی در حوزه سایبر دارای گسترده­ای وسیعی از شخصیت شناسی بزهکاران سایبر و ریشه­یابی  بزهکاری سایبر با روش های پیشگیرانه از اینگونه جرایم است.

 

قربانیان جرایم سایبر در واقع قربانیان پیشرفت تکنولوژی هستند اما نکته قابل توجه در این بین آن است که بسیاری از بزه­دیدگان جرایم سایبری براحتی طعمه بزهکاران سایبری می شوند.

 

لذا ما بر این باوریم که قربانیان جرم سایبری همیشه بی گناه نیستند و چه بسا خودشان ناخواسته آغازگر بزه سایبری هستند. ضعف شخصیتی، فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت داده­ها مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می­کند.

 

عوامل بسیاری در شکل گیری جرایم سایبری موثرند همچون عوامل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، مشکلات روحی و روانی که جرم سرقت در فضای مجازی  هم شکل گرفته از این عوامل است. در بررسی علل و انگیزه های سرقت می توان از عوامل متعددی نام برد که در یک بررسی کلی می­توان به دو دسته از عواملی که در این پدیده تاثیر قابل توجهی دارند اشاره نمود:

 

• علل اجتماعی،اقتصادی

2- علل و انگیزه روانی- عاطفی.

 

بدون تردید فقر اقتصادی و نیاز مالی تاثیر به سزایی در ارتکاب سرقت سایبری دارد. فقر و محرومیت مادی یکی از  مهمترین عوامل به وجود آورنده سرقت است. فردی که دچار این آسیب اجتماعی است از یک سو از لحاظ روانی احساس حقارت ومغبون بودن می­کند، از جامعه طلبکار می­شود و از سوی دیگر چون  جامعه را مسئول محرومیت و فقر خود می پندارند نوعی احساس انتقام در او پرورش می یابد.

 

بسیاری از سرقت سایبری بیش از آن که ریشه اقتصادی داشته باشد، ناشی از عوامل سیاسی و اجتماعی است. از قبیل افزایش توقعات، تجمل گرایی به ویژه توسط رهبران جامعه، که علاوه بر تاثیر نامطلوب در جامعه، انگیزه ارتکاب جرایم مالی را افزایش می­دهد.

 

لذا مهمترین مسئله در مقابله با جرایم سایبری مسئولیت پذیری دولت در سیاست گذاری کارشناسانه و همه سو نگر برای تدوین سیاستها، قوانین و مقررات مناسب حمایتی، هدایتی، نظارتی است در این مسیر بهره گیری از توان علمی و اجرایی کشور، رویکرد میان رشته­ای و میان بخشی ضروری است. باید با توجه به خصوصیت مجرمین سایبری و علل و انگیزه­های سرقت سایبری راه معقولی برای پیشگیری این جرایم در نظر گرفت. آیا فرقی نیست بین افرادی که به قصد تفنن و خود نمایی مرتکب سرقت  در فضای مجازی  می­شوند با افرادی که دارای تخصص فنی و دانشگاهی هستند که مرتکب جرایم خطرناک و جدی می­شوند که موجب خسارت هنگفت می­گردد؟

 

راه عاقلانه برای پیشگیری جرایم سایبری کدام است؟ سختگیری­های قانونی و مراقبت از افراد مانند طناب کشی های وسط استخر برای عبور نکردن شناگران در محدوده امن و به کارگیری غریق نجات های متعدد، یا آموزش علمی شنا؟

 

مجازات زمانی بازدارنده­است که زمینه­های ارتکاب  جرم را از بین ببریم. البته این گفته بدان معنا نیست  که متهمان را از مجازات  معاف کرد بلکه این گفته توصیه می­کند که زمینه جرم را بشناسیم تا به نتیجه مطلوب برسیم. به گفته یکی از جامعه شناسان:«پلیس­های آینده مجبور خواهند بود که قانون را نه به وسیله اسلحه بلکه به وسیله مغزشان به اجرا بگذارند.»

 

[1] . بای ح و پورقهرمانی ب، 1388، بررسی فقهی حقوق جرایم رایانه‌ای، انتشارات سمت، چاپ اول، ص215  .