تخیل و خیالپردازی در دنیای کودک به گونهها و اشکال مختلف صورت میگیرد. چنان که گاه زندگی کودکان بین واقعیت و خیال نوسان دارد. تخیل با گذشت سن کودک نیز تغییراتی میکند. ذهن موقع تخیل روابط تازهای ایجاد میکند. در واقع تخیل پایه خلاقیت ذهنی به شمار میرود.
یکی از مهمترین و اساسیترین ویژگیهای انسان که موجب تمایز و برتری وی از دیگر موجودات میشود، اندیشهی خلاق است. قابلیتی که میتوان آن را در تمامی ابعاد زندگی انسان مشاهده کرد. در سالهای اخیر هم در مراکز پژوهشی و هم در محافل تربیتی مفهوم آفرینندگی و ویژگیهای آفریننده بیشتر مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. بیتردید پرورش خلاقیت یکی از مهمترین هدفهای آموزش و پرورش به شمار میرود. شایان ذکر است که خلاقیت، قابلیتی است که در همگان وجود دارد اما نیازمند پرورش و تقویت میباشد.
شناخت استعداد خلاق در افراد و بهرهگیری از آن، همواره یکی از اهداف بشر در همه دورانها بوده است، چرا که نیروی خلاقه برای ادامه حیات انسان فواید فراوانی دارد. مسئله خلاقیت همواره یکی از مهمترین مسائل در حوزه روانشناسی و همچنین هنر است، چرا که خلاقیت و هنر، دو عنصر جدا نشدنی بوده و لازم و ملزوم هم میباشند. غنای هنری، موسیقی، نمایشنامهها، ادبیات و شعر نتیجه خلاقیت هنری است. بنابراین مهم است که به این نکته پی ببریم که خلاقیت چگونه شکل میگیرد و هدایت میشود، تا نتیجه مطلوب را در برداشته باشد.
پژوهش حاضر نیز با هدف رسیدن به این نکته و این که هنر سفالگری به چه میزان میتواند در خلاقیت مؤثر باشد، شکل گرفت.
برای شروع، ابتدا به بررسی موضوع پرداخته شد و کار با بیان مسئله و اهمیت و ضرورت موضوع مورد پژوهش مطرح گردید. با طرح بیان مسئله و اهمیت موضوع در فصل اول و همچنین پیشینه تحقیق و تعاریفی از تحقیق، در واقع یک چهارچوب کلی برای رسیدن به اهداف این پژوهش در نظر گرفته شد.
در فصل سوم، جامعه آماری مورد پژوهش مطرح گردیده است. همچنین به معرفی ابزارهای اندازهگیری خلاقیت که شامل آزمون خلاقیت
خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir
تورنس و آزمون هوش ریون و همینطور مراحل انجام آموزش سفال با دانشآموزان، پرداخته شد.
فصل چهارم به تجزیه و تحلیل دادهها اختصاص یافت و کار وارد مرحله آماری گردید، به این صورت که دادههایی که در مراحل آزمونهای مختلف از دانشآموزان به دست آمد به کمک نرم افزار spss مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و به توصیف دادهها پرداخته شد.
فصل پنجم اختصاص به پروژه عملی یافت. در این بخش سعی برآن شد که با طراحی و ساخت فضایی خلاقانه برای کودکان در ایجاد خلاقیت به آنان کمک کرده و همچنین تأکید بر این امر شود که محیط در خلاقیت مؤثر است.
در فصل ششم، به بحث و نتیجهگیری از فرضیههای تحقیق و همچنین پیشنهادهای مطرح شده در این باب و بیان محدودیتهای پژوهش اختصاص یافت تا خواننده بتواند به درک جامعی از این پژوهش دست یابد.
استعداد، مسألهایی موروثی است. مهم این است که با استعداد خود چه می کنید.
مارتین ریت
1-1-بیان مسئله
خلاقیت واژهای است که این روزها بسیار مورد توجه اندیشمندان علوم رفتاری و هنری است. بسیاری از والدین در پی یافتن راههایی هستند که خلاقیت کودکشان را بارور و شکوفا سازند. نکته مهم پیش از رسیدن به این هدف یعنی رشد خلاقیت، داشتن اطلاعات جامع از کودکان و تحلیل آن است. چون کار با کودک برای بسیاری از افراد جامعه امری ساده و پیش پا افتاده به نظر میرسد. برای ایجاد تفکر خلاق در کودک، باید، مربی خلاق باشد، تا بتواند از وسایل و ابزار به درستی استفاده نماید. میتوان با داشتن کمترین ابزار، بیشترین بهره آموزشی را برد. یکی از این ابزارها و وسایل که میتواند راه رسیدن به ایجاد خلاقیت را در کودکان بهبود بخشد، هنر سفالگری است. از آنجا که گِل از مواد موجود در طبیعت میباشد و خلاقیت هم به صورت فطری در همه انسانها وجود دارد پس لازمه آن ایجاد بستری مناسب جهت شکوفایی هر چه بیشتر خلاقیت دانشآموز است.
بررسیها نشان میدهند که مطالعات صورت گرفته در زمینه خلاقیت، اغلب در حوزه روانشناسی و تکنیکهای پرورش خلاقیت بوده و در مورد تأثیرات هنر، به خصوص هنر سفالگری بر خلاقیت کودکان و دانشآموزان پژوهشی صورت نگرفته یا کمتر صورت گرفته است و نیاز به تحقیق بیشتر در این حیطه احساس میشود.
1-2- پیشینه تحقیق
در باب موضوع تأثیر هنر سفالگری بر میزان خلاقیت دانشآموزان مقطع ابتدایی، به صورت مستقیم تحقیق یا پژوهشی یافت نشد، اما عناوینی از کتابها و پایان نامهها و مقالات که در ارتباط با موضوع خلاقیت و خلاقیت هنری بود پیدا شد که بدین شرح است؛ کتاب”ماهیت خلاقیت و شیوههای پرورش آن ” اثر افضل السادات حسینی، کتاب “پرورش خلاقیت در کودکان” اثر ترزا آمابیل[1] (ترجمه حسن قاسم زاده)، همینطور کتاب “هنر، علم، خلاقیت”اثر جورج اف نلر(ترجمه سید علی اصغر مسدد)، همچنین دو مقاله با عناوین “تأثیر هنر بر خلاقیت کودکان و نوجوانان در آینده” توسط سحر اصلانی و همینطور “توصیف محدودیتها و روشهای ایجاد خلاقیت” توسط جلیل باباپور یافت شد. تحقیقات انجام یافته در مورد خلاقیت شاید به قبل از دهه 1950 برسد. تعداد اندکی از افراد موفق شدند، راه را برای تحقیقات تجربی وایجاد برنامههایی جهت پرورش استعدادهای خلاق هموار سازند. در خلال سالهای دهه پنجاه، فعالیتهایی مربوط به کارهای خلاق، افزایش چشمگیری یافت. آمابیل در 1979، همبستگی مثبت بین انگیزش و خلاقیت را در نمونه مورد بررسی خود گزارش میکند(حجتی،10:1375). از سایر محققانی که در زمینه خلاقیت فعالیت داشتهاند و میتوان به نظرات آنان استناد کرد میتوان به گیلفورد[2] و تورنس[3] نیز اشاره داشت.
از کسانی که در زمینه خلاقیت هنری کتاب و مقاله داشتهاند، میتوان به تسلیمی(1385) اشاره نمود که معتقداست؛ خلاقیت هنری را میتوان در تمامی ابعاد و نگرشهای مختلف انسان باز شناخت، همچنین آنا اولیوریوفراری[4](1373) نیز معتقد است خلاقیت یک طریق بودن است، او معتقد است خلاقیت هنری نیز یک آفرینش علمی است.
1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق
[جمعه 1400-05-15] [ 05:52:00 ب.ظ ]
|