:

ادبیات کلید دلهاست،اگرصالحان آن را به کارگیرندخیروصلاح را به دلها وارد می سازدو اگربه دست تبهکاران افتدبا افکارو هواهای نفسانی خود آن را به بیهودگی و لغومبتلا می سازدومردم را به انحراف می‌کشانند.ادبیات شمشیری دو لبه است گاه موانع را درمقابل مسیر کمال از بین می برد و گاه زخم نیزه ای می‌شود ودرنفوس برگزیدگان فرو می رودواین مصداق زبان کسانی است که خداوند منزه و متعال درباره ایشان می‌‌فرماید:﴿فَإذا ذَهَبَ الخَوفُ سَلقُوکُم بِِأَلسِنةٍ حِدادٍ﴾(احزاب؛19)پس چون ترس و خوف از آنان رخت بربنددبازبان های برنده باشمابرخورد می کنند.﴿اللهُ نَزّلَ أحسَنَ الحَدیثِ کِتاباً مُتشابهاً مَثانیَّ تَقشَعِرُّ مِنهُ جُلودُ الّذینَ یخشَونَ رَبَّهُم..﴾(زمر؛23)(خدابهترین سخن را نازل کرده است کتابی متشابه ودوتادوتا که از تلاوت آن کسانی راکه از پروردگارشان می‌ترسند ازخوف تن بلرزد…)آیه ی فوق گویاترین آیه درارتباط با بلاغت قرآن کریم است که  قرآن کریم را سخنی نیکو و همسان در راستی ودرستی معانی و تناسب و استواری نظم و تألیف معرفی می کند.اگربلاغت در زبان عرب را به تمامی مدیون قرآن کریم بدانیم و بزرگترین عامل درشکل گیری علمی تابدین حدگسترده رانزول وحی به حساب آوریم سخنی به گزاف نگفته ایم و به جرأت می توان گفت اگرقرآن کریم نازل نمی شد چه بسا که علوم بلاغت و صرف و نحو و بسیاری دیگر از معارف درمیان اعراب شکل نمی گرفت.شکی نداریم که قرآن کریم درزمینه ی زیبایی و آرایش سخن هنرنمایی کرده است.درحدی که با هیچ سخن زیبا و فصیحی قابل مقایسه و رقابت نیست.هرگاه بحث از فصاحت وسخنوری می شود ناخود آگاه نام نهج البلاغه براذهان تداعی می شود. آری نهج البلاغه پس از قرآن کریم جامع ترین منبع فکری اسلامی به خصوص تشیع به شمار می آید وطی قرن های متمادی خواستگاه اندیشه های والا از جهت معنا و سخنان بلیغ از جهت لفظ برای ملل عرب وعجم بوده است .

از آنجاکه شواهد موثق بیانگرآن است که هیچ اثرمستقلی درموضوع سیمای ادبی نهج البلاغه نگاشته نشده است از این رو دراین نوشتارتلاش شده است به جلوه هایی از هنر خارق العاده ی نهج البلاغه درصحنه پردازی و تجسم بخشیدن مفاهیم ،تصاویری پویا و زنده اشاره شودونمونه هایی از تابلوهاوچشم اندازهای زیباو محسوس آن درپیش روی مشتاقان و شیفتگان این شاهکارادبی مسلمانان قرار گیرد.درواقع هرآیه ی قرآن کریم یاکلامی از نهج البلاغه یک تصویر کلی یا ساختارکلّی و یا یک تابلو هنری کلامی را در برابر دیدگان مخاطب ترسیم می نماید.مضامین نهج البلاغه درحدود 14700 سال قبل بیان شده وسپس درحدود 1000سال پیش توسط سیدشریف رضی(ره)جمع آوری گردیده است تا از فراموشی و غبار ایام رهایی یابد.همه ی ما می دانیم که حضرت علی (ع)درزمانی  می زیسته اندکه جامعه ی عرب به تازگی از خصایص جاهلی رها شده بود.سخن گفتن با این مردم نمی تواند چندان خالی از دشواری باشد.امّا واضح است که کلام امیرالمؤمنین(ع) تنها برای شنونده همزمان اونیست .این سخنان می توانند قابلیت تسرّی درامتداد زمان پیدا کنند.

اگر ما بخواهیم به اسلام توجه کنیم وقرآن را بفهمیم ناچار از مراجعه به کلام امیرالمؤمنین(ع) هستیم خواه شیعه باشیم یا سنّی چون نهج البلاغه به همه ی مسلمانان تعلّق داردبلکه بهترین تفسیر که قادر به احیای قرائن و شواهد و معنای متن قرآن است نهج البلاغه می باشد.از این حیث نهج البلاغه دارای اهمیّت درجه اول دربین تمامی کتاب‌هایی است که می‌توان مورد مراجعه قرار داد و به قولی نهج‌البلاغه اخو القرآن(یعنی برادر قرآن )است . مباحث ذکر شده فوق، انگیزه رساله حاضررا فراهم آورد که نگارنده تصاویری از گزیده کلمات قصار نهج البلاغه راکه درمعنای مجازی به کاررفته زود شناسایی کرده و آن را درچهار فصل ارائه نماید:

درفصل اول به بررسی کلیات تحقیق پرداخته شده است کلیاتی پیرامون بیان مسأله ،اهداف تحقیق ،فرضیات و سوالات تحقیق ،روش تحقیق و پیشینه تحقیق بیان شده است.درفصل دوم به سخنی درباره‌ی نهج‌البلاغه و شخصیت بی‌مانند گوینده و گرد آوردنده آن پرداخته شده و در فصل سوم به  گذری مختصربرعلم بلاغت وبیان پرداخته شده است، تعاریف مورد نیاز از بلاغت وبه ویژه علم بیان واقسام بیان شامل مجازو انواع آن ،استعاره ،تشبیه ،کنایه و انواع آن ها به اختصار توضیح داده شده است.درفصل چهارم به اثبات فرضیه‌ها پرداخته شده است . و تصور براین است که حضرت علی در بیان دیده‌گاه‌های اجتماعی خود در کلمات قصار بیشتر از کنایه استفاده نموده‌اند لذا با ارائه‌ ی موارد متعدد و شواهد بسیاری از کاربرد انواع وجوه بیانی ،صحت این ادعا اثبات گردیده است. درپایان نتیجه گیری لازم ارائه گردیده است.وازجمله نتایج قابل توجه این مسأله است که برای بیان موضوعات اجتماعی تصویرگری معانی و تجسم بخشیدن به مفادکلام درقالب مجاز ،تشبیه ،استعاره و کنایه از سایر وجوه بیانی باارزشتر و تأثیرگزارتر است لذا مبلغین و مروجین امورتربیتی و ارشادی می

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 توانند با الهام گرفتن از کلام امیر سخن و خطابه وشیوه واسلوب بیانی ایشان درنفوذ کلام خود بیافزایند.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسئله

با توجه به این که قران کریم و نهج البلاغه از نظر ادبی جزء شاهکار های موجود هستند،لذا می توان چگونگی تصویر پردازی هنری در آن ها را بررسی و از آن بهره برداری کرد.نهج البلاغه پس از قران کریم بزرگترین کتاب شیعیان جهان میباشد که از لحاظ الفاظ و معانی شگفتی همگان را برانگیخته و پیوسته مورد توجه ادیبان و علما و دانشمندان و مسلمان و غیر مسلمان قرار گرفته است و هر کسی از دیدی به آن نگریسته است با توجه به این که نهج البلاغه از نظر ادبی یکی از بهترین منابع موجود میباشد لذا میتوان به همین دلیل چگونگی تصویر پردازی هنری درآن را بررسی و از آن استفاده لازم را نمود. تصویر پردازی هنری یکی از زیبا ترین موضوعاتی است که می تواند در این پژوهش موردبحث و بررسی قرار گیرد.در این تحقیق تابلو های هنری وتصویری کلمات قصاربا موضوعات اجتماعی رادر منظر مخاطبین به تصویر می کشیم.

2-1- سوالات تحقیق

این پایان نامه در راستای پاسخ گویی به پرسشهای زیر است:

– آیا می توان ادعا کرد که حضرت (ع) برای مطرح کردن موضوعات اجتماعی درکلمات قصارازانواع کنایات بیشترازدیگرموارد بیان استفاده فرموده است؟

– آیادرکلمات قصاربا مضامین اجتماعی بعداز کنایه ،تشبیه کاربرد بیشتری دارد؟

– آیا از شیوه ی بیان موضوعات اجتماعی درکلمات قصارنهج البلاغه می توان برای آموزش وترویج آداب اجتماعی درجوامع اسلامی معاصرالهام گرفت؟

3-1- فرضیه های تحقیق

– درکلمات قصارنهج البلاغه با مضامین اجتماعی ازکنایه تعریض و ایماءبیشتراز انواع دیگراستفاده شده است.

– درکلمات قصارنهج البلاغه با مضامین اجتماعی ازتشبیه بلیغ زیاد استفاده شده.

– درکلمات قصارنهج البلاغه با مضامین اجتماعی ازاستعاره مکنیه بیشترازدیگرانواع استعاره استفاده شده است.

– شیوه حضرت علی (ع) دربیان موضوعات اجتماعی نشان می دهدبیان نقاط قوت و ضعف به صورت غیرمستقیم(کنایه)ازسایر سبک های آموزشی موثرتراست.

4-1- اهداف مشخص تحقیق

ما دراین تحقیق قصد داریم حضرت علی(ع) که نویسنده ی مهم ترین کتاب مسلمانان پس از قرآن کریم می باشد را بیشترمعرفی نماییم، و نیز بهترین شیوه ی ترویج آداب اجتماعی رادرزمینه تعلیم و تربیت پیداکنیم.

5-1- روش تحقیق

:

ویژگی های روان سنجی پرسشنامه استرس هری پس از ترجمه و بررسی روایی ظاهر و محتوا با روش تحلیل عاملی بررسی شد.یک نمونه چهارصد نفری از مردم شهر تهران به روش تصادفی ساده و نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه 66 سوالی H.S.I  را تکمیل کردند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 39 سوال مناسب شهر تهران می باشد که هشت عامل در سه بخش منابع استرس، پیامد های استرس و فعالیت های کاهنده استرس تحت عناوین منابع استرس در خانواده، منابع استرس در شغل، منابع استرس درمواجهه با عوامل قدرت اجتماعی، پیامد های روانی – رفتاری، پیامد های هیجانی ،پیامد های فیزیولوژیک – بدنی، پیامد های هیجانی، فعالیت های کاهنده استرس بین فردی و فعالیت های کاهنده درون فردی می باشند که بر روی هم تقریباً 167/53 % از واریانس را تبیین میکند.ضریب همبستگی بین سیاهه استرس هری با پرسشنامه سلامت روان  744/0 و به لحاظ آماری معنا داربا 99% اطمینان و 1% خطا تائید می شود و روایی ملاک پرسشنامه هری را بیان می کندو بالاترین همبستگی بین پرسشنامه استرس هری با نمره زیر مقیاس اضطراب و بی خوابی سلامت روان 657/0 می باشد.

فصل یکم: کلیات

بیان مسأله

مطالعه روایی و اعتبار تست هری در کشور هندوستان توسط سازنده آزمون دکتر هری انجام شده است. برای ساخت سیاهه استرس هری

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 بر پایه متون چاپی مرتبط و تبادل اطلاعات با کارشناسان در این زمینه قرار بر این شد یک سیاهه برای اندازه گیری استرس با 5 مقیاس ساخته شود. که از 128 سال اولیه تهیه شده نهایتاً 66 سوال باقی ماند.برای اثبات اعتبار آزمون گشتاور حاصلضربی ضریب همسانی درونی توسط فرمول اسپیر من براون 0.74 محاسبه شد.و ضریب همبستگی پیش آزمون – پس آزمون 0.79 بود و همسانی درونی زمانی 0.88 بود. برای اثبات روایی HSI ، روایی درونی سوالات به 5 استاد روان شناسی ارائه شد که به مقدار کافی قدرت تشخیص و تجربه در منطقه داشتند. آنها تمامی سوالات را خواندند و سطح استرس را به دقت تعیین کردند .

در پژوهش پیش رو در پی دریافت این موضوع بودیم که :

– آیا پرسشنامه استرس از همسانی درونی کافی برخوردار است؟

– پرسشنامه استرس هری از چه عواملی اشباع شده است

– آیا پرسشنامه استرس هری با پرسشنامه GHQ-28 و زیر مقیاس های آن رابطه دارد؟

– نمرات پرسشنامه استرس چگونه در سطح شهر تهران توزیع میشود؟

اهمیت و ضرورت تحقیق:

اهداف تحقیق:

بررسی ویژگی های روان سنجی سیاهه استرس هری جهت دستیابی به ابزاری برای سنجش استرس افراد و بررسی رابطه آن با سلامت روان مردم شهر تهران از اهداف اصلی این پژوهش است.

سوال های تحقیق:

سوال های اصلی:

– آیا پرسشنامه استرس از همسانی درونی کافی برخوردار است؟

– پرسشنامه استرس هری از چه عواملی اشباع شده است؟

– آیا پرسشنامه استرس هری با پرسشنامه GHQ-28  و زیر مقیاس های آن رابطه دارد؟

سوال فرعی:

– نمرات پرسشنامه استرس چگونه در سطح شهر تهران توزیع میشود؟

[1] Selye, H.

2-1- بیان مسئله

ورزش، این پدیده سازمان یافته اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 طی این دوران، ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی به خود گرفته و از جنبه­های گوناگونی قابل بررسی است. یکی از مهمترین جنبه­های آن، همگانی بودن آن یا به تعبیری ورزش همگانی است. ورزش همگانی با هدف افزایش مشارکت تمام گروه­های اجتماعی و فراهم کردن تکثرگرایی ورزشی، تقویت ورزش قهرمانی ، ورزش رقابتی، تفریحات سالم

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 و ورزش تفریحی پایه گذاری شد. امروزه ورزش به ویژه ورزش همگانی از آنجا که موجب افزایش امید به زندگی از طریق ارتقای سلامت افراد جامعه می­شود، یکی از زیرشاخص­های توسعه انسانی در جوامع قلمداد می­گردد. همچنین به واسطه افزایش سلامت و نشاط در جامعه سبب کاهش هزینه­های درمانی و بهداشتی می شود و بهره وری نیروی کار جامعه را بالا می­برد و از این راه به توسعه همه جانبه آن جامعه کمک می­کند. ورزش همگانی باوجودسادگی حرکات درزمینه سلامت شهروندان می­تواند نقش مهمی را برعهده بگیرد.ازطرف دیگراین نوع ورزش رایگان است و نیازبه سرمایه آنچنانی شهروندان ندارد. به همین علت بررسی گرایش شهروندان مهم است تابرنامه ریزی صحیح دراین زمینه انجام شود (معین الدینی 1391). گذشته از این، ورزش همگانی در یک جامعه کارکردهای مطلوبی چون افزایش همدلی، تقویت همبستگی و مشارکت اجتماعی و تحکیم روابط و پیوندهای اجتماعی، کمک به فرآیند جامعه­ پذیری افراد نیز دارد. یکی از جنبه­های مهم و کارکردی ورزش همگانی، پیرامون ورزش قهرمانی است(مول و همکاران 1992). در تحقیقی به اثر ورزش همگانی بر ورزش قهرمانی پرداختند. آنها در مدل معروف اوقات فراغت خود، ورزش همگانی را پایه توسعه ورزش قهرمانی و حرفه­ای دانسته­اند. در پژوهش دیگری آزمودنی­ها بر نقش ورزش همگانی و توسعه آن در پیشرفت ورزش قهرمانی تأکید کرده و آن را پشتوانه ورزش حرفه ای و قهرمانی قلمداد کردند (رانسون,2002).

 خانواده یکی از رکن­های اصلی جامعه به شمار می‌رود. دستیابی به جامعه سالم آشکارا درگرو سلامت خانواده است و تحقق خانواده سالم مشروط به برخورداری افراد آن از داشتن رابطه­های مطلوب با یکدیگر است. در چنین نظامی افراد با علایق و دل‌بستگی‌های عاطفی نیرومند دیرپا و متقابل به یکدیگر پیوسته‌اند. این دل‌بستگی‌ها اگرچه شاید شدت وحدتشان در طی زمان کاسته شود؛ اما در سراسر زندگی خانوادگی پاینده خواهند بود.(گلدنبرگ[1]، به نقل از حسین شاهی و نقش‌بندی، 1383).

بر اساس نظر ”لاک و والاس[3]“، سازگاری زناشویی برون سازی هر یک از زوجین در موقعیت زمان معین تعریف‌شده است. به نظر سین رضایت زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر بیشتر مواقع احساس خوشبختی و رضایت از یکدیگر و از ازدواجشان دارند یکی از بهترین تعاریف زناشویی توسط «هاپکینز»[4] ارائه‌شده است او رضایت زناشویی را اطاعت عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه‌شده توسط زن یا شوهر زمانی که همه جنبه‌های ازدواجشان را در نظر می‌گیرند تعریف می‌کند رضایت یک متغیر نگرشی است و خصوصیت گروهی زن و شوهر محسوب می‌شود طبق تعریف فوق رضایت زناشویی درواقع نگرش مثبت و لذت‌بخش است که زن و شوهر از جنبه‌های مختلف روابط زناشویی دارند.

• بیان مسئله

انسان‌ها با ازدواج استقلال می‌یابند و با تشكیل زندگی، یك واحد كوچك اجتماعی را به وجود می‌آورند، مسئولیت می‌پذیرند و به استقلال می‌رسند، زندگی آن‌ها هدف‌دار می‌شود و با پذیرش مسئولیت اداری خانواده خود، تصمیم‌گیرنده می‌شوند . آن‌ها در کنار هم آرامش می‌یابند. چنانچه خداوند در قرآن كریم (روم، 2) می‌فرماید : “برای شما از جنس خودتان جفتی بیافریدیم تا با او انس‌گیرید و آرامش یابید و در بین شما دوستی و مهربانی قراردادیم، در این امر برای افرادی كه اهل تفكر باشند آیات و نشانه‌هایی وجود دارد” (صالحی فرد، 1379). از مفاهیم رایج برای نشان دادن میزان شادی و پایداری در خانواده، مفهوم رضایت زناشویی است . درواقع رضایت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط ارائه می‌دهد. برای افزایش رضایت زناشویی تلاش‌های علمی فراوانی صورت گرفته است. این تلاش‌ها به تدوین راهبردهای مداخله‌ای منجر شده است که می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد: الف) برنامه‌های آماده‌سازی همسران قبل ازدواج (السون و السون[5]،1997)؛ ب) برنامه‌های غنی‌سازی پس از ازدواج (نیکولز و بکوار[6]،2000)؛ ج) مشاوره ازدواج برای همسران ناسازگار (احمدی، 1383). برای اکثر بزرگسالان، شادمانی در زندگی، بیشتر به ازدواجی موفق و روابط زناشویی توام با رضایت وابسته است تا سایر جنبه‌های زندگی. رضایت زناشویی می‌تواند به‌طور کامل بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و تحقیقات انجام‌شده اهمیت این موضوع را بر انواع نتایج بالینی مانند. بهداشت روانی، بهداشت جهانی و حتی طول عمر تأیید نموده‌اند، «وارینگ» و همکاران (1981)در مطالعه‌ای دریافتند که نابسامانی ازدواج و عدم خشنودی در زندگی زناشویی به‌طور معناداری با شیوع اختلالات عاطفی و هیجانی در جمعیت عمومی رابطه دارد، درصورتی‌که ازدواج‌های رضایت‌بخش باعث سلامت همسران و مانع رویدادهای منفی زندگی و مشکلات روان‌شناختی در آن‌ها می‌شود. بعضی از موضوع‌های شناخته‌شده‌ای که می‌تواند پدیدآورنده اختلاف‌های زناشویی باشد چنین است پول، روابط جنسی، روابط خویشاوندی، دوستان، فرزندان، خیانت جنسی، مشکلات عاطفی، مشکلات مالی، مشکلات ارتباطی (گفت‌وشنود)، درگیری‌های کاری و مانند این‌ها (ثنایی و ذاکر، 1378)

طبق نظریه خود­تعیین­گری سه نیاز بنیادینِ روان‌شناختی خودمختاری، «شایستگی و ارتباط» وجود دارند که ازنظر انگیزشی در دنبال کردن اهداف و هم­چنین محتوای اهدافی که فرد در جستجوی آن‌ها است نقش دارند و از طریق فرآیندهای نظم دهی باعث انگیزش ذاتی و رفتار خود تعیین‌کننده می­شوند و با عملکرد مؤثر فرد و بهزیستی روان‌شناختی او در ارتباط هستند. به‌بیان‌دیگر، نیازهای ذاتی روان‌شناختی، شرایط خاصی را برای به­زیستیِ روان‌شناختی فراهم می­کنند که ارضاء این نیازها بستگی به شرایط و محیطی حمایت­کننده دارد (دسی و

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 رایان، 2000). همه افراد در سه نیاز بنیادین روان‌شناختی خودمختاری، شایستگی و ارتباط سهیم هستند (رایان و دسی، 2008). خودمختاری با «خودسازماندهی»، تایید رفتار خود و حق انتخاب داشتن در اعمالی که فرد انجام می­دهد (رایان و کنل، 1989؛ به نقل از دسی و رایان، 2008) شایستگی با احساس مؤثر بودن در اعمالی که فرد انجام می­دهد (وایت، 1959، دسی، 1975، اسکینر، 1995؛ به نقل از دسی و رایان، 2000) و ارتباط با احساس مرتبط بودن با دیگران و داشتن حس تعلق به اجتماعی که فرد در آن است (دسی و رایان؛ 1991؛ ریس و پاتریک، 1996؛ به نقل از دسی و رایان، 2000)، تعیین می­شود. مطالعات گذشته نشان داده­اند که ارضاء نیازهای بنیادین روان‌شناختی، پیش­بینی­کننده انگیزش درونی، به­زیستی و دیگر پیامد­های مثبت در حیطه­های گوناگون مانند کار (برای مثال بارد، دسی و رایان، 2004؛ کیسر و رایان، 1999؛ به نقل از ریو، 2005)، آموزش (برای مثال فرر-کاجا و ویس، 2000) تمرین ورزشی (ویلسون و راجر، 2007) شده است.

 خودشناسیِ انسجامی است به آگاهی لحظه‌به‌لحظه نسبت به حالات روان‌شناختی و توان تمایز نهادن و تحلیل محتوای تجارب­ کنونی و نیز پردازش فعال در مورد خود و معطوف به رویدادهای گذشته که نتیجه آن ایجاد دیدی وسیع­تر در جهت هدایت رفتار و تشکیل طرح‌واره‌های فردی پیچیده­تر و کامل­تر است، اشاره دارد (قربانی، واتسون، بینگ، دیویسون و لبرتون،2003). پژوهش‌های صورت گرفته نشان داده­اند که خود­شناسیِ انسجامی با برون­گرایی، پذیرش، وجدان گرایی، ثبات هیجانی و گشودگی به تجربه بیشتر در مدل پنج عاملی شخصیت (طهماسب، قربانی و پورحسین، 2008)، پایداری در برابر نشانه‌های جسمی بیماری (قربانی، واتسون، کانیگام، 2010)، حرمت خود، همدلی و ابعاد مثبت خودشیفتگی (قربانی، واتسون، حمزوی، ویتینگتون، 2010)، در ارتباط بوده است.

به طور خلاصه در تحقیق حاضرسعی برآن است که به این سوال پاسخ داده شود که آیا ارضا نیازهای بنیادین روانشناختی، خودشناسی انسجامی با رضایت زناشویی درفرهنگیان رابطه دارد؟

• اهمیت و ضرورت پژوهش:

در دهه‌ی 90 مطالعات علمی پیرامون زناشویی توجه زیادی را به خود جلب کرد در مقایسه با یافته‌های علمی دهه‌های گذشته، در دهه‌ی 90 حجم زیادی از مطالعات به جنبه‌های مختلف رضایت زناشویی اختصاص داشته است (برادبری و دیگران 2000) درک کیفیت و ارزش امواج وسیله‌ای برای درک اثرات آن بر روی تمام فرایندهای داخل و خارج خانواده است. ازجمله دلایل معقول و منطقی مطالعه بر روی جزئیات زناشویی، درک محوریت آن در سلامت خانواده و اشخاص اهمیت آن برای جامعه در حالتی که ازدواج‌های موفق شکل می‌گیرد، دست کشیدن از جرم و نیاز به گسترش در اختلافات تجربی برای زوجین به‌منظور جلوگیری یا کم کردن فشارهای زناشویی و طلاق، می‌باشند. (بوگام[23]، شوهام[24]، هیزر[25]، دیرتو و استیکل[26]، 1998؛ به نقل از سودانی،1385)

در دهه‌ی 80 و 90 محققان موضوع رضایت زناشویی را با تأکید بیشتر بر جنبه‌هایی از تعاملات زناشویی که کمتر محسوس و قابل‌مشاهده هستند، ادامه داده‌اند. (شامل تفسیر رفتارهای متقابل، هیجانات تجربه‌شده و پاسخ‌های فیزیولوژیک به تعاملات). هم‌چنین در این دوره به الگوهایی کلی تعاملات زوج‌ها و ابعاد اجتماعی آن‌که نادیده گرفته‌شده بود و نیز به خشونت‌های زناشویی توجه بیشتری شد (برادبری و دیگران، 2000).

تحقیقاتی که بر روی تغییرات فیزیولوژیک مربوط به روابط زناشویی انجام‌شده است، اهمیت زیادی دارد، یافته‌های این تحقیقات نشان می‌دهدکه­تغییرات فیزیولوژیک با بروز عواطف ارتباط مستقیم دارند. (تامسون و گیلبرت[27]، 1998) در پژوهش‌های خود دریافتند که همزمانی و تشابه در سیستم فیزیولوژیک در بین زوج‌هایی که رضایت زناشویی بالایی دارند بیش از زوج‌های ناراضی است.

مطالعاتی که درباره‌ی اثرات فرزندان بر رضایت زناشویی صورت گرفته نشان داده‌اند که فرزندان تأثیرات متناقض و متفاوتی بر کیفیت روابط زوج‌ها می‌گذارند. به این معنی که فرزندان گاهی بر رضایت زناشویی تأثیر مثبت و گاهی تأثیر منفی می‌گذارند.

بزرگ­ترین بخش از تحقیقات که درباره‌ی تأثیر عوامل محیطی بر ازدواج صورت گرفته، به نقش عوامل اقتصادی و عوامل مرتبط با کاربرد رضایت زناشویی پرداخته‌اند (برادبری و دیگران، 2000) در این مطالعات ارتباط بین ویژگی‌های شغلی و کیفیت زندگی زناشویی موردبررسی قرارگرفته است. رسپتس[28] (1989؛ به نقل ازنظری،1386) مطالعه‌ای را بر روی کارکنان بخش کنترل ترافیک هوایی و همسرانشان انجام داد و نتیجه گرفت که حمایت اجتماعی همسران این افراد می‌تواند آرامش در محیط کار را بالابرده و عصبانیت آن‌ها را در خانه پس از یک روز کاری سنگین کاهش دهد. ماهانی و همکاران (1999؛ نظری،1386) با تجزیه‌وتحلیل مشاهداتشان نشان دادند که جنبه‌های مختلف عملکرد زناشویی شامل رضایت زناشویی تعداد برخورد و خشونت فیزیکی با فعالیت‌ها و اعتقادات مذهبی در ارتباط است، به این صورت که زوج‌هایی که اعتقاد مذهبی بالاتری دارند، رضایت زناشویی بالاتری داشته و برخوردها و خشونت‌های آن‌ها نسبت به هم کمتر است. به همین دلیل درک ارزش‌های دینی درباره‌ی ازدواج برای سلامت رابطه‌ی زوج اهمیت بالایی دارد.

گر چه زناشویی سعادتمندانه فقط تااندازه‌ای مربوط به روابط لذت‌بخش جنسی است ولی این روابط یکی از مهم‌ترین علل خوشبختی و یا عدم خوشبختی زندگی زناشویی است، زیرا اگر این روابط قانع‌کننده نباشد منجر به احساس محدودیت، ناکامی و عدم احساس ایمنی می‌گردد (شاملو، 1372، ص 41).

تحقیقاتی که در مورد ازدواج شده است نشان می‌دهد که مسئله جنسی ازلحاظ اهمیت در ردیف مسائل درجه اول قرار دارد. دریکی از پژوهش‌ها به‌وسیله «لاتویس[29]» از اولیاء 900 دانشجوی دانشگاه خواسته شد که پرسشنامه‌ای راجع به سازش زناشویی خود و رفتاری خود پر کنند. نتیجه به‌دست‌آمده این بود که 6 مشکل عبارت بودند از مسائل جنسی، مسائل اقتصادی، تفریح و روابط اجتماعی، رابطه خانواده، زن و مرد، مسائل مذهبی و انتخاب دوستان، مشکل جنسی درجه اول اهمیت را حائز شده است (همان منبع، 1372، ص 656).

جامعه ایران در سالهای گذشته، هم­گام با دگرگونی­های ساختی و فنی و پیوند گسترده با جامعه جهانی، و هم چنین آشنایی با سامانه ارزش­های نوین در گسترة جهانی، با دگرگونی­های مهمی روبرو بوده است. این تحولات تمامی عرصه­های عمومی و خصوصی زندگی افراد جامعه را تحت تأثیر قرار داده و موجب شده است تا
پدیده­های اجتماعی پیشین به اشکال جدید خودنمایی کنند. ارزش­ها و نگرش­ها دربارة نهاد خانواده، ازدواج و شیوه­­­های همسرگزینی، از زمینه­هایی بوده است که دچار دگرگونی­های گسترده­ای شده است؛ تا جایی که
می­توان گفت که ارزش­های فرهنگی ایرانیان در حال ساخت و نوزائی است(موحد و عباسی­شوازی، 1385: 68). 

در دوره تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی، جامعه شاهد بیشترین واگرایی و انشعاب بین نسل­هاست.
 نسل­های جوان­تر با پذیرش عقاید و ارزش­های جدید، نقش تعیین کننده­ای را در شکل دادن به تغییرات اجتماعی بر عهده می­گیرند و حال آنکه، نسل­های قدیمی تر با پایبندی بیشتر به عقاید و ارزش­های سنتی جامعه، در برابر تغییرات سریع، مقاومت نشان می­دهند. به همین خاطر، ارزش­های خانواده حتی در مواجهه با تغییرات پرشتاب اجتماعی-جمعیتی نیز گرایش به تغییر تدریجی دارند(عسکری ندوشن و دیگران،1388: 8).

در این میان یکی از حوزه­هایی که دچار تغییر و تحول شده است، روابط بین دو جنس و جهت­گیری جنسیتی است. تحولات ایجاد شده در این زمینه، می­تواند دارای منابع متعدد داخلی و خارجی باشد که طیفی از دلایل، از جمله ضعف نظام فرهنگی کشور در تنظیم روابط بین جوانان( اعم از دختر و پسر) تا پیداش تکنولوژی­های رسانه­ای جدید را شامل می­شود(بوستانی،88: 143).

در کنار تحولات نظام ارزشی در سال­های اخیر، جامعة ایرانی با تغییرات اجتماعی و ساختاری دیگری نیز در این سالها دست به گریبان بوده است. یکی از این موارد تغییر ساختار اقتصادی کشور و تبعات اجتماعی متعدد آن بر رفتارهای جوانان است. اکنون فاصلة بین ((بلوغ جنسی)) و ((بلوغ اقتصادی)) در ایران به بیش از 10 سال رسیده است. فاصله­ای که روز به روز در حال افزایش است. بلوغ اقتصادی با اشتغال پایدار حاصل می­شود و، در این میان، اشتغال جوانان به یکی از مسائل کلیدی در جامعة ایرانی بدل شده است. اشتغال مقدمة ازدواج است و مشکلات اقتصادی بر سن ازدواج می­افزاید. این همه در حالی است که ازدواج تنها راه مشروع ارضای نیاز جنسی در ایران است و اکنون این راه با موانع زیادی روبرو شده است. افزایش سن ازدواج فشارهای زیادی به جوامع با ساختار سنتی وارد کرده است(آزاد ارمکی و دیگران،1390 :3).

تحقیقات مختلفی که در زمینه روابط بین دو جنس انجام گرفته، نشان می­دهند که  این روابط در سالیان اخیر افزایش یافته است. گسترش

خرید متن کامل این پایان نامه در سایت nefo.ir

 اینگونه روابط از جمله موضوعات حساس و عموماً مغفول در امر سیاست­گذاری و مطالعات آکادمیک در ایران است. امروزه تفاوت در نگرش به ((نحوة رابطه)) با جنس مخالف به یکی از اصلی­ترین کانون­های مناقشة بین نسلی در خانواده­های شهری بدل شده است(آزاد ارمکی وشریفی ساعی:90، 437).

1-2- بیان مسئله

با قاطعیت می­توان گفت كه در هیچ مقطع تاریخی، ارزش­ها و نگرش­های افراد و گروههای اجتماعی در درون جوامع به سرعتی كه امروز در حال تغییر است، دچار دگرگونی نبوده است. همراه با دگرگونی­های وسیع محیطی و ساختاری، نظام ارزشی جوامع نیز هرچند با تأخیر به آن واكنش نشان می­دهد و دچار دگرگونی می­شود(موحد و دیگران،1386: 34).

اعتقاد بر این است که جوانان در همه جوامع معمولاً به نظم اجتماعی موجود کمتر متعهدند و بیشتر مستعد ایجاد تغییر و دگرگونی در این نظام هستند. در مقابل نسل بزرگسال محافظه­کارتر و حافظ نظم اجتماعی است و با منابع سنتی ارزش­ها و هنجارها پیوند محکم­تری دارد(اینگلهارت، 1373: 14).

نگرانی درباره جوانان و تغییرات فرهنگی عمری به درازای تاریخ بشری دارد. هنجارگریزی جوانان، همیشه مسئله­ای مهم در سطح جوامع بوده است. یکی از مهمترین این هنجارگریزی­ها که در جوامع شرقی اهمیت بیشتری داشته، رابطه با جنس مخالف است. جوامع سنتی برای این جور روابط همیشه چارچوب­های خاصی داشته اند(ربیعی و شاه قاسمی،1388: 35). این روابط که غالباً به صورت مخفیانه انجام می­گیرد، از سویی با اصول اعتقادی و فرهنگی جامعه در تضاد است و نوجوانان بویژه دختران از این بابت از جانب خانواده و اولیای مدرسه مورد بی­مهری و سرزنش قرار می­گیرند و از سوی دیگر بهداشت روانی خانواده­ها را مختل نموده و موجبات بدبینی خانواده­ها و اولیای مدارس را فراهم می­آورد که هریک دیگری را متهم به بی­کفایتی نموده و به جای پرداختن به علل و عوامل ریشه­ای سعی در مبارزه با معلول دارند و مجازات­های انضباطی نظیر تهدید، توبیخ اخراج و شبیه اینها را اعمال می­کنند.

دین اکثریت افراد در جامعه ایران، اسلام است و اکثر هنجارها و ارزش­های جامعه ما توسط دین مشخص می­شود. دین اسلام نیز دوستی دختر و پسر را منع نموده، روابط میان آن دو را با حفظ حریم فردی، رعایت حیا و عفت اجتماعی مجاز می­داند. در گذشته این روابط بیشتر در میان اقشار بالانشین و آن هم به ندرت یافت می­شد.

به طور کلی آنچه که امروز دوستی دختر و پسر را در جامعه ایرانی به مسئله اجتماعی تبدیل کرده است تقابل میان نگرش­های مذهبی و سنتی که سعی در محدود نگه داشتن روابط دو جنس پیش از ازدواج دارند با دیدگاههای جدید و نویی است که حاصل تماس با فرهنگ­های دیگر به ویژه فرهنگ­های غربی است که عمدتاً دوستی دختر و پسر را از طریق رسانه هایی چون اینترنت و ماهواره ترویج می­دهند و معمولاً حساسیت زیادی در خصوص حدود و مرزهای دوستی ندارند.

همچنین با توجه به ساختار مردسالارانه حاکم بر جامعه، قبح چنین روابطی برای دختران بیشتر از پسران است و بنابراین عواقب و پیامدهای این دوستی­ها بیشتر دامن­گیر آنان خواهد شد.

عامل دیگری که بر پیچیدگی این مسئله افزوده است، تضاد بین نسلی است که خود ناشی از شرایط اجتماعی-فرهنگی جامعه در حال گذار و گسترش وسایل ارتباط جمعی است.

1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق

 علاوه بر این در خود این روابط و کنش متقابل بین طرفین نیز مسائل و مشکلاتی نهفته است. بر اساس مطالعات انجام گرفته، افت تحصیلی، روابط جنسی پیش از ازدواج و بارداری­های ناخواسته، ابتلا به بیماری­های مقاربتی، ترس از برملا شدن روابط و آبروریزی، اضطراب و افسردگی، اختلالات هیجانی و عاطفی و ارتکاب به بزهکاری و خلاف­های رفتاری شدید و درگیری­های خانوادگی از جمله زیان­ها و مشکلاتی است که در زمینه­ ارتباط با جنس مخالف دامنگیر افراد شده است(گلزاری،1384: 108).  بی­شک پاک­کردن صورت مسئله در شرایط کنونی غیرممکن است و بایستی راهکارهای درست و عملی و الگوهای متناسب با فرهنگ اسلامی را به جوانان ارائه داد. بنابراین با آگاهی از نگرش درباره روابط دختر و پسر می­توان از بروز بسیاری از مسائل اجتماعی جلوگیری نموده و یا به گونه­ای آمادگی رویارویی با آنها را به وجود آورد.

با توجه به دید جنسیتی جامعه، دختران نسبت به پسران در مسائل اجتماعی آسیب پذیرترند و مسائل و مشکلات چنین روابطی بیش از پسران دامنگیر آنها خواهد شد. با فهم و نگرش ارزش­های جوانان به ویژه دختران پیرامون این مسأله می­توان تا حدودی به پیش بینی رفتار آنان در آینده دست یافت و با شناخت رفتار جوانان در این زمینه می­توان آنها را از خطرات روانی اجتماعی و بهداشتی که آنها را تهدید می­کند، آگاه ساخت.